Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Osman Selâhaddin Dede (26 Ocak 1820, Zeytinburnu, İstanbul - 11 Şubat 1887,İstanbul) Mevlevî şeyhi, mutasavvıf.
Şeyh Osman Selâhaddin Dede Efendi er-Rûmî el-Mevlevî | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 26 Ocak 1820 Yenikapı Mevlevîhânesi, Zeytinburnu, İstanbul |
| Ölüm | 11 Şubat 1887 İstanbul |
| Defin yeri | Yenikapı Mevlevihanesi |
| Milliyet | Türk |
| Vatandaşlık | Osmanlı Devleti |
| Meslek | Yenikapı Mevlevîhânesi'nin 18. Postnişini, İlk Osmanlı Mebusan Meclisi'nde İstanbul Milletvekili, Meclis-i Mebusan’da Meclis Başkanı, Meclis-i Meşâyih'in ilk Başkanı, Mesnevîhan |
| Evlilik | Münîre Hanım |
| Çocuk(lar) | Şeyh Seyyid Mehmed Celâleddin Dede Efendi, Fâtma Âliye Hanım, Hacı Mehmed Kemâleddin Dede |
| Ebeveyn(ler) | Şeyh Abdülbâkî Nâsır Dede Efendi, Şerîfe Fatma Hanım |
| Akraba(lar) | Şerîfe Âyşe Sıddîka Hanım (kız kardeşi), Şeyh Seyyid Receb Hüseyin Hüsnî Dede (erkek kardeşi) |
Hayatı
'nin torunu, 'nin oğludur.
Ocak 1820'de İstanbul'da Yenikapı Mevlevîhânesi'ne yakın baba evinde dünyaya geldi. Küçük yaşta Beşiktaş Mevlevîhânesi şeyhi Kadrî Efendi'den terbiye alan Osman Selâhaddin Efendi, bir taraftan da dergâhın Hünkâr Mahfili Sokağı'nda bulunan Mahmud Ağa Sıbyan Mektebi'ne devam etmiştir. Amcası 'nin vefatı üzerine 1831'de genç yaşta Yenikapı Mevlevîhânesi'nin şeyhi olmuştur. Ancak, şeyhin büluğ çağına ulaşmamış olması sebebiyle, Konya'dan gelen bir emirle aynı zamanda Halvetî ve Şehremini Ümmî Sinan Dergâhı şeyhi olan ve 'den de hilâfet almış , Mevlevîhâne'ye Ser-tabbahlık (Aşçıbaşılık) göreviyle yeni şeyhe vekil ve mürebbî olarak atanır. Bir taraftan şeyhlik eğitimi alan Osman Selâhaddin Efendi, diğer taraftan da normal tahsîline devam etmiştir. Osman Selâhaddin Dede, 25 Eylül 1871'de vefat eden Dervîşe Hatice Şöhret Hanım'ın kızı Münîre Hanım ile evlenmiş, Celâleddin ve Kemâleddin adlarında iki oğlu ve Âliye adında bir kızı olmuş, 1887'deki vefatından sonra oğlu yerine postnişîn olmuştur.
Siyasi ve sosyal hayata etkileri
Osmanlı'nın siyâsî ve sosyal açılardan birçok karışıklıklara sahne olduğu bir dönemde şeyhlik yapan Osman Salahaddin Dede'nin adı birçok siyâsî olaya da karışmıştır. Özellikle Mithat Paşa ile samîmî dostluğu sebebiyle, Sultan Abdülazîz'in tahttan indirilerek yerine Sultan II. Abdülhamîd'in getirilmesi olayında etkisi olduğu söylenmektedir. Osman Selahaddin Dede'nin en önemli özelliği, Tanzimat dönemi siyasi kadrolarıyla kurduğu yakın ilişki sonucunda Yenikapı Mevlevîhânesi'ni özgürlük fikirlerinin tartışılabildiği başlıca merkezlerden birisi durumuna getirmesidir. Kendisine intisap eden devlet adamları arasında Tanzimat'ın iki büyük sadrazamı, Keçecizâde Fuad Paşa ile Ali Paşa da vardır. Fuad Paşa'nın intisabı, babası İzzet Molla'nın mürîdi oluşundan ötürü bu dergâha âilece bağlanmanın bir sonucudur. Her iki devlet adamının âilelerine âit mezarlar, Yenikapı Mevlevîhânesi haziresinde hâlen mevcutturlar. Salahaddin Dede'nin siyasi hayattaki yerini belirleyen kişi, yakın dostu Sadrazam Mithat Paşa olmuştur. Yenikapı Mevlevîhânesi yakınındaki Arap-zâde çiftliğini satın alarak buraya kendisi için bir köşk yaptıran Mithat Paşa, I. Meşrutiyet öncesi anayasa tartışmalarını hiç kuşkusuz Salahaddin Dede'nin toplantılarına da taşımış ve bu durum daha sonra Yenikapı Mevlevîhânesi'nin II. Abdülhamid tarafından kontrol altında tutulması sonucunu doğurmuştur. İlk başta, Salahaddin Dede'ye sarayda kendisine Mesnevî okuması için maaş bile bağlayan II. Abdülhamîd, bir süre sonra bu dersleri kesmiş, daha sonra da şeyhin Mevlevîhâne'den çıkmasını yasaklamıştır.
55 yıl gibi uzun bir süre şeyhlik yapan Osman Salahaddin Dede'nin zamanında Yenikapı Mevlevîhânesi paşa, vezir, âlim, şehzâde ve pâdişâhlardan oluşan çok geniş bir müntesip ve ziyaretçi kitlesine ev sahipliği yapmıştır. Sadrazam Fuad ve Ali Paşa, Yusuf Kâmil Paşa, Prens Mustafa Paşa, Âdile Sultan'ın eşi Mehmed Ali Paşa, Ahmed Midhat Paşa, eski şeyhüslamlardan Saadedin ve Refîk Efendiler bunlardan bazılarıdır. Ayrıca Sultan II. Mahmud, Abdülmecîd, Abdülazîz ve II. Abdülhamîd ile daha sonra pâdişâh olan Şehzâde Hamîd ve Reşâd Efendiler de bu ziyaretçilerdendir. Daha sonra Sultan olan Mehmed Reşad başta olmak üzere çok geniş bir müntesip kitlesi bulunan Salahaddin Dede Tanzimat döneminde şeyhülislamlık makâmına bağlı olarak ve tarîkatların devlet denetimi altında tek merkezden yönetimi amacıyla 1868'de kurulan Meclis-i Meşâyıh'ın kuruluşundan 1880 yılına kadar üç dönem başkanlığını da yapmıştır.
Kaynakça
- ^ a b c d e Defter-i Dervîşân, Yenikapı Mevlevîhânesi Günlükleri (Bayram Ali Kaya & Sezai Küçük), Zeytinburnu Belediyesi Yay., İstanbul 2011.
- ^ M. Ziya, Yenikapı Mevlevihanesi
- ^ Hatice Şöhret Hanım'ın kabri de Yenikapı Mevlevîhânesi haziresindedir. Bkz. Tibet-v.d., s. 268.
- ^ Işın, “İstanbul"un Mistik Tarihinde Mevlevîhâneler”, s. 129-130. Ayrıca bzk. Tibet-v.d., s. 226(Bu çalışmadaki ilgili bölüm de Ekrem Işın tarafından yazılmıştır)
- ^ Mehmed Ziya, Merâkiz-i Mühimme-i Mevleviyyeden Yenikapu Mevlevîhanesi s. 180, 192-196
- ^ Mehmed Ziya, Merâkiz-i Mühimme-i Mevleviyyeden Yenikapu Mevlevîhanesi, s. 190-192; Bursalı Mehmed Tahir, C. 1, s. 171
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Osman Selahaddin Dede 26 Ocak 1820 Zeytinburnu Istanbul 11 Subat 1887 Istanbul Mevlevi seyhi mutasavvif Seyh Osman Selahaddin Dede Efendi er Rumi el MevleviOsman Selahaddin Dede nin Cevat Bey tarafindan yapilmis bir illustrasyonundan detay Dogum26 Ocak 1820 Yenikapi Mevlevihanesi Zeytinburnu IstanbulOlum11 Subat 1887 IstanbulDefin yeriYenikapi MevlevihanesiMilliyetTurkVatandaslikOsmanli DevletiMeslekYenikapi Mevlevihanesi nin 18 Postnisini Ilk Osmanli Mebusan Meclisi nde Istanbul Milletvekili Meclis i Mebusan da Meclis Baskani Meclis i Mesayih in ilk Baskani MesnevihanEvlilikMunire HanimCocuk lar Seyh Seyyid Mehmed Celaleddin Dede Efendi Fatma Aliye Hanim Haci Mehmed Kemaleddin DedeEbeveyn ler Seyh Abdulbaki Nasir Dede Efendi Serife Fatma HanimAkraba lar Serife Ayse Siddika Hanim kiz kardesi Seyh Seyyid Receb Huseyin Husni Dede erkek kardesi Hayati nin torunu nin ogludur Ocak 1820 de Istanbul da Yenikapi Mevlevihanesi ne yakin baba evinde dunyaya geldi Kucuk yasta Besiktas Mevlevihanesi seyhi Kadri Efendi den terbiye alan Osman Selahaddin Efendi bir taraftan da dergahin Hunkar Mahfili Sokagi nda bulunan Mahmud Aga Sibyan Mektebi ne devam etmistir Amcasi nin vefati uzerine 1831 de genc yasta Yenikapi Mevlevihanesi nin seyhi olmustur Ancak seyhin bulug cagina ulasmamis olmasi sebebiyle Konya dan gelen bir emirle ayni zamanda Halveti ve Sehremini Ummi Sinan Dergahi seyhi olan ve den de hilafet almis Mevlevihane ye Ser tabbahlik Ascibasilik goreviyle yeni seyhe vekil ve murebbi olarak atanir Bir taraftan seyhlik egitimi alan Osman Selahaddin Efendi diger taraftan da normal tahsiline devam etmistir Osman Selahaddin Dede 25 Eylul 1871 de vefat eden Dervise Hatice Sohret Hanim in kizi Munire Hanim ile evlenmis Celaleddin ve Kemaleddin adlarinda iki oglu ve Aliye adinda bir kizi olmus 1887 deki vefatindan sonra oglu yerine postnisin olmustur Siyasi ve sosyal hayata etkileriOsmanli nin siyasi ve sosyal acilardan bircok karisikliklara sahne oldugu bir donemde seyhlik yapan Osman Salahaddin Dede nin adi bircok siyasi olaya da karismistir Ozellikle Mithat Pasa ile samimi dostlugu sebebiyle Sultan Abdulaziz in tahttan indirilerek yerine Sultan II Abdulhamid in getirilmesi olayinda etkisi oldugu soylenmektedir Osman Selahaddin Dede nin en onemli ozelligi Tanzimat donemi siyasi kadrolariyla kurdugu yakin iliski sonucunda Yenikapi Mevlevihanesi ni ozgurluk fikirlerinin tartisilabildigi baslica merkezlerden birisi durumuna getirmesidir Kendisine intisap eden devlet adamlari arasinda Tanzimat in iki buyuk sadrazami Kececizade Fuad Pasa ile Ali Pasa da vardir Fuad Pasa nin intisabi babasi Izzet Molla nin muridi olusundan oturu bu dergaha ailece baglanmanin bir sonucudur Her iki devlet adaminin ailelerine ait mezarlar Yenikapi Mevlevihanesi haziresinde halen mevcutturlar Salahaddin Dede nin siyasi hayattaki yerini belirleyen kisi yakin dostu Sadrazam Mithat Pasa olmustur Yenikapi Mevlevihanesi yakinindaki Arap zade ciftligini satin alarak buraya kendisi icin bir kosk yaptiran Mithat Pasa I Mesrutiyet oncesi anayasa tartismalarini hic kuskusuz Salahaddin Dede nin toplantilarina da tasimis ve bu durum daha sonra Yenikapi Mevlevihanesi nin II Abdulhamid tarafindan kontrol altinda tutulmasi sonucunu dogurmustur Ilk basta Salahaddin Dede ye sarayda kendisine Mesnevi okumasi icin maas bile baglayan II Abdulhamid bir sure sonra bu dersleri kesmis daha sonra da seyhin Mevlevihane den cikmasini yasaklamistir 55 yil gibi uzun bir sure seyhlik yapan Osman Salahaddin Dede nin zamaninda Yenikapi Mevlevihanesi pasa vezir alim sehzade ve padisahlardan olusan cok genis bir muntesip ve ziyaretci kitlesine ev sahipligi yapmistir Sadrazam Fuad ve Ali Pasa Yusuf Kamil Pasa Prens Mustafa Pasa Adile Sultan in esi Mehmed Ali Pasa Ahmed Midhat Pasa eski seyhuslamlardan Saadedin ve Refik Efendiler bunlardan bazilaridir Ayrica Sultan II Mahmud Abdulmecid Abdulaziz ve II Abdulhamid ile daha sonra padisah olan Sehzade Hamid ve Resad Efendiler de bu ziyaretcilerdendir Daha sonra Sultan olan Mehmed Resad basta olmak uzere cok genis bir muntesip kitlesi bulunan Salahaddin Dede Tanzimat doneminde seyhulislamlik makamina bagli olarak ve tarikatlarin devlet denetimi altinda tek merkezden yonetimi amaciyla 1868 de kurulan Meclis i Mesayih in kurulusundan 1880 yilina kadar uc donem baskanligini da yapmistir Kaynakca a b c d e Defter i Dervisan Yenikapi Mevlevihanesi Gunlukleri Bayram Ali Kaya amp Sezai Kucuk Zeytinburnu Belediyesi Yay Istanbul 2011 M Ziya Yenikapi Mevlevihanesi Hatice Sohret Hanim in kabri de Yenikapi Mevlevihanesi haziresindedir Bkz Tibet v d s 268 Isin Istanbul un Mistik Tarihinde Mevlevihaneler s 129 130 Ayrica bzk Tibet v d s 226 Bu calismadaki ilgili bolum de Ekrem Isin tarafindan yazilmistir Mehmed Ziya Merakiz i Muhimme i Mevleviyyeden Yenikapu Mevlevihanesi s 180 192 196 Mehmed Ziya Merakiz i Muhimme i Mevleviyyeden Yenikapu Mevlevihanesi s 190 192 Bursali Mehmed Tahir C 1 s 171