Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddenin daha doğru ve güvenilir bilgi sunması için güncellenmesi gerekmektedir. Daha fazla bilgi için bakınız. (Temmuz 2024) |
Parkinson hastalığı, hem motor sistemi hem de motor dışı sistemleri etkileyen, merkezî sinir sisteminin kronik dejeneratif bozukluğudur. Semptomlar genellikle yavaş yavaş ortaya çıkar ve hastalık kötüleştikçe motor dışı semptomlar daha yaygın hâle gelir. Erken semptomlar; tremor, rijidite, (hareket yavaşlaması) ve . Biliş, davranış, uyku ve duyu sistemleri ile ilgili sorunlar da ortaya çıkabilir.Parkinson hastalığı demansı, hastalığın ileri evrelerinde yaygın hâle gelir.
| Parkinson hastalığı | |
|---|---|
| Diğer adlar | Parkinson hastalığı, idiyopatik veya primer parkinsonizm, hipokinetik rijit sendrom, felç ajitanları, titreme felci |
 | |
| Olağan başlangıcı | 60 yaş üstü |
| Uzmanlık | Nöroloji |
| Belirtiler | Tremor, rijidite, (hareket yavaşlaması), |
| Komplikasyon | Demans, depresyon, anksiyete, yeme problemleri ve uyku problemleri |
| Nedenleri | Bilinmiyor |
| Risk faktörü | Pestisit maruziyeti, kafa travması |
| Tanı | Semptomlara göre |
| Ayırıcı tanı | , , , antipsikotik kullanımı |
| Tedavi | İlaç, ameliyat |
| İlaç | L-DOPA, dopamin agonistis |
| Prognoz | Beklenen yaşam süresi: 7-15 yıl |
| Sıklık | 8,5 milyon (2019) |
| Ölüm | 117.400 (2015) |
Hastalığın motor semptomları, orta beynin bazal ganglionlara dopamin sağlayan bir bölgesi olan substantia nigra'daki sinir hücrelerinin ölümünden kaynaklanır. Bu hücre ölümünün nedeni tam olarak anlaşılamamıştır, ancak proteininin nöron içindeki hâlinde toplanır. Toplu olarak, ana motor semptomlar parkinsonizm veya parkinson sendromu olarak bilinir.
Sınıflandırma
Parkinson hastalığı, parkinsonizmin en yaygın biçimidir ve idiyopatik parkinsonizm olarak da adlandırılır, yani tanımlanabilir bir nedeni yoktur. Beyindeki yanlış katlanmış alfa-sinüklein proteinlerinin birikimi ve yayılması, Parkinson hastalığını bir sinükleinopati olarak sınıflandırır.
Belirti ve bulgular
Parkinson hastalığının en tanınabilir belirtileri, hareketle ilgili (motor) belirtilerdir ve titreme, bradikinezi, rijidite ve sürünen/öne eğilmiş yürüyüş gibi içerir. Otonomik işlev bozukluğu (disotonomi), nöropsikiyatrik sorunlar (ruh hâli, biliş, davranış veya düşünce değişiklikleri), duyu (özellikle koku duyusu değişiklikleri) ve uyku zorlukları da dahil olmak üzere motor olmayan belirtiler de bulunabilir. Hastalar, motor belirtilerin başlamasından önce kabızlık, anosmi ve REM Davranış Bozukluğu dahil motor olmayan belirtilere sahip olabilirler. Genellikle bunun gibi belirtiler, demans, psikoz, ortostatizm ve daha ciddi düşmeler daha sonra meydana gelir.Disfaji (yutma güçlüğü), Parkinson hastalığının seyrinin herhangi bir döneminde başlayabilir ve hastaların %80'inden fazlasını etkiler.
Nedenler
Önerilen risk faktörlerinin hiçbiri kesin olarak kanıtlanmamıştır. En sık tekrarlanan ilişkiler, pestisitlere maruz kalanlarda artmış bir risk ve sigara içenlerde azalmış bir risktir. Parkinson hastalığı ile Helicobacter pylori enfeksiyonu arasında, levodopa dahil bazı ilaçların emilimini önleyebilen bir olası bir bağlantı bulunmaktadır.
Kaynakça
- ^ a b c d e f g "Parkinson's Disease Information Page". NINDS. 30 June 2016. Erişim tarihi: 18 July 2016.
- ^ Carroll WM (2016). . John Wiley & Sons. s. 188. ISBN . 8 September 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c Sveinbjornsdottir S (October 2016). "The clinical symptoms of Parkinson's disease". Journal of Neurochemistry. 139 (Suppl 1): 318-324. doi:10.1111/jnc.13691. (PMID) 27401947.
- ^ "Parkinson's disease – Symptoms and causes". . 1 Eylül 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Eylül 2023.
- ^ a b c d e f Kalia LV, Lang AE (August 2015). "Parkinson's disease". Lancet. 386 (9996): 896-912. doi:10.1016/s0140-6736(14)61393-3. (PMID) 25904081.
- ^ {{Kitap kaynağı|vauthors= Ferri FF|başlık=Ferri's differential diagnosis: a practical guide to the differential diagnosis of symptoms, signs, and clinical disorders|tarih=2010|yayıncı=Elsevier/Mosby|yer=Philadelphia, PA|isbn=978-0323076999|bölüm=Chapter P|basım=2.2
- ^ Macleod AD, Taylor KS, Counsell CE (November 2014). "Mortality in Parkinson's disease: a systematic review and meta-analysis". Movement Disorders. 29 (13): 1615-1622. doi:10.1002/mds.25898. (PMID) 24821648.
- ^ Ou Z, Pan J, Tang S, Duan D, Yu D, Nong H, Wang Z (7 December 2021). "Global Trends in the Incidence, Prevalence, and Years Lived With Disability of Parkinson's Disease in 204 Countries/Territories From 1990 to 2019". Frontiers in Public Health. 9: 776847. doi:10.3389/fpubh.2021.776847. (PMC) 8688697 $2. (PMID) 34950630. Geçersiz
|doi-access=free() - ^ Wang H, Naghavi M, Allen C, Barber RM, Bhutta ZA, Carter A, ve diğerleri. (GBD 2015 Mortality and Causes of Death Collaborators) (October 2016). "Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980–2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet. 388 (10053): 1459–1544. doi:10.1016/s0140-6736(16)31012-1. (PMC) 5388903 $2. (PMID) 27733281.
- ^ Han JW, Ahn YD, Kim WS, Shin CM, Jeong SJ, Song YS, ve diğerleri. (November 2018). "Psychiatric Manifestation in Patients with Parkinson's Disease". Journal of Korean Medical Science. 33 (47): e300. doi:10.3346/jkms.2018.33.e300. (PMC) 6236081 $2. (PMID) 30450025.
- ^ Villar-Piqué A, Lopes da Fonseca T, Outeiro TF (October 2016). "Structure, function and toxicity of alpha-synuclein: the Bermuda triangle in synucleinopathies". Journal of Neurochemistry. 139 (Suppl 1): 240–255. doi:10.1111/jnc.13249. (PMID) 26190401. Geçersiz
|doi-access=free() - ^ Samii, Ali; Nutt, John G; Ransom, Bruce R (29 Mayıs 2004). "Parkinson's disease". The Lancet. 363 (9423): 1783-1793. doi:10.1016/S0140-6736(04)16305-8. ISSN 0140-6736. 7 Kasım 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ekim 2023.
- ^ a b Jankovic, J. (1 Nisan 2008). "Parkinson's disease: clinical features and diagnosis". Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry (İngilizce). 79 (4): 368-376. doi:10.1136/jnnp.2007.131045. ISSN 0022-3050. (PMID) 18344392. 7 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ekim 2023.
- ^ Ciucci, Michelle (5 Kasım 2013). "Swallowing and Parkinson's Disease | Parkinson's Disease". www.michaeljfox.org (İngilizce). 10 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ekim 2023.
- ^ de Lau, Lonneke ML; Breteler, Monique MB (1 Haziran 2006). "Epidemiology of Parkinson's disease". The Lancet Neurology. 5 (6): 525-535. doi:10.1016/S1474-4422(06)70471-9. ISSN 1474-4422. 16 Şubat 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ekim 2023.
Dış bağlantılar
Parkinson hastalığı hakkında daha fazla bilgi edinin | |
 | Vikiveri'de veri |
- Parkinson's Foundation 22 Ağustos 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddenin daha dogru ve guvenilir bilgi sunmasi icin guncellenmesi gerekmektedir Daha fazla bilgi icin tartisma sayfasina bakiniz Temmuz 2024 Parkinson hastaligi hem motor sistemi hem de motor disi sistemleri etkileyen merkezi sinir sisteminin kronik dejeneratif bozuklugudur Semptomlar genellikle yavas yavas ortaya cikar ve hastalik kotulestikce motor disi semptomlar daha yaygin hale gelir Erken semptomlar tremor rijidite hareket yavaslamasi ve Bilis davranis uyku ve duyu sistemleri ile ilgili sorunlar da ortaya cikabilir Parkinson hastaligi demansi hastaligin ileri evrelerinde yaygin hale gelir Parkinson hastaligiDiger adlarParkinson hastaligi idiyopatik veya primer parkinsonizm hipokinetik rijit sendrom felc ajitanlari titreme felciOlagan baslangici60 yas ustuUzmanlikNorolojiBelirtilerTremor rijidite hareket yavaslamasi KomplikasyonDemans depresyon anksiyete yeme problemleri ve uyku problemleriNedenleriBilinmiyorRisk faktoruPestisit maruziyeti kafa travmasiTaniSemptomlara goreAyirici tani antipsikotik kullanimiTedaviIlac ameliyatIlacL DOPA dopamin agonistisPrognozBeklenen yasam suresi 7 15 yilSiklik8 5 milyon 2019 Olum117 400 2015 Hastaligin motor semptomlari orta beynin bazal ganglionlara dopamin saglayan bir bolgesi olan substantia nigra daki sinir hucrelerinin olumunden kaynaklanir Bu hucre olumunun nedeni tam olarak anlasilamamistir ancak proteininin noron icindeki halinde toplanir Toplu olarak ana motor semptomlar parkinsonizm veya parkinson sendromu olarak bilinir SiniflandirmaParkinson hastaligi parkinsonizmin en yaygin bicimidir ve idiyopatik parkinsonizm olarak da adlandirilir yani tanimlanabilir bir nedeni yoktur Beyindeki yanlis katlanmis alfa sinuklein proteinlerinin birikimi ve yayilmasi Parkinson hastaligini bir sinukleinopati olarak siniflandirir Belirti ve bulgularParkinson hastaliginin en taninabilir belirtileri hareketle ilgili motor belirtilerdir ve titreme bradikinezi rijidite ve surunen one egilmis yuruyus gibi icerir Otonomik islev bozuklugu disotonomi noropsikiyatrik sorunlar ruh hali bilis davranis veya dusunce degisiklikleri duyu ozellikle koku duyusu degisiklikleri ve uyku zorluklari da dahil olmak uzere motor olmayan belirtiler de bulunabilir Hastalar motor belirtilerin baslamasindan once kabizlik anosmi ve REM Davranis Bozuklugu dahil motor olmayan belirtilere sahip olabilirler Genellikle bunun gibi belirtiler demans psikoz ortostatizm ve daha ciddi dusmeler daha sonra meydana gelir Disfaji yutma guclugu Parkinson hastaliginin seyrinin herhangi bir doneminde baslayabilir ve hastalarin 80 inden fazlasini etkiler NedenlerOnerilen risk faktorlerinin hicbiri kesin olarak kanitlanmamistir En sik tekrarlanan iliskiler pestisitlere maruz kalanlarda artmis bir risk ve sigara icenlerde azalmis bir risktir Parkinson hastaligi ile Helicobacter pylori enfeksiyonu arasinda levodopa dahil bazi ilaclarin emilimini onleyebilen bir olasi bir baglanti bulunmaktadir Kaynakca a b c d e f g Parkinson s Disease Information Page NINDS 30 June 2016 Erisim tarihi 18 July 2016 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Carroll WM 2016 John Wiley amp Sons s 188 ISBN 978 1118777367 8 September 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b c Sveinbjornsdottir S October 2016 The clinical symptoms of Parkinson s disease Journal of Neurochemistry 139 Suppl 1 318 324 doi 10 1111 jnc 13691 PMID 27401947 Parkinson s disease Symptoms and causes 1 Eylul 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Eylul 2023 a b c d e f Kalia LV Lang AE August 2015 Parkinson s disease Lancet 386 9996 896 912 doi 10 1016 s0140 6736 14 61393 3 PMID 25904081 Kitap kaynagi vauthors Ferri FF baslik Ferri s differential diagnosis a practical guide to the differential diagnosis of symptoms signs and clinical disorders tarih 2010 yayinci Elsevier Mosby yer Philadelphia PA isbn 978 0323076999 bolum Chapter P basim 2 2 Macleod AD Taylor KS Counsell CE November 2014 Mortality in Parkinson s disease a systematic review and meta analysis Movement Disorders 29 13 1615 1622 doi 10 1002 mds 25898 PMID 24821648 Ou Z Pan J Tang S Duan D Yu D Nong H Wang Z 7 December 2021 Global Trends in the Incidence Prevalence and Years Lived With Disability of Parkinson s Disease in 204 Countries Territories From 1990 to 2019 Frontiers in Public Health 9 776847 doi 10 3389 fpubh 2021 776847 PMC 8688697 2 PMID 34950630 Gecersiz doi access free yardim Wang H Naghavi M Allen C Barber RM Bhutta ZA Carter A ve digerleri GBD 2015 Mortality and Causes of Death Collaborators October 2016 Global regional and national life expectancy all cause mortality and cause specific mortality for 249 causes of death 1980 2015 a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015 Lancet 388 10053 1459 1544 doi 10 1016 s0140 6736 16 31012 1 PMC 5388903 2 PMID 27733281 Han JW Ahn YD Kim WS Shin CM Jeong SJ Song YS ve digerleri November 2018 Psychiatric Manifestation in Patients with Parkinson s Disease Journal of Korean Medical Science 33 47 e300 doi 10 3346 jkms 2018 33 e300 PMC 6236081 2 PMID 30450025 Villar Pique A Lopes da Fonseca T Outeiro TF October 2016 Structure function and toxicity of alpha synuclein the Bermuda triangle in synucleinopathies Journal of Neurochemistry 139 Suppl 1 240 255 doi 10 1111 jnc 13249 PMID 26190401 Gecersiz doi access free yardim Samii Ali Nutt John G Ransom Bruce R 29 Mayis 2004 Parkinson s disease The Lancet 363 9423 1783 1793 doi 10 1016 S0140 6736 04 16305 8 ISSN 0140 6736 7 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Ekim 2023 a b Jankovic J 1 Nisan 2008 Parkinson s disease clinical features and diagnosis Journal of Neurology Neurosurgery amp Psychiatry Ingilizce 79 4 368 376 doi 10 1136 jnnp 2007 131045 ISSN 0022 3050 PMID 18344392 7 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Ekim 2023 Ciucci Michelle 5 Kasim 2013 Swallowing and Parkinson s Disease Parkinson s Disease www michaeljfox org Ingilizce 10 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Ekim 2023 de Lau Lonneke ML Breteler Monique MB 1 Haziran 2006 Epidemiology of Parkinson s disease The Lancet Neurology 5 6 525 535 doi 10 1016 S1474 4422 06 70471 9 ISSN 1474 4422 16 Subat 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Ekim 2023 Dis baglantilarVikipedi nin kardes projelerinden Parkinson hastaligi hakkinda daha fazla bilgi edininVikiveri de veriParkinson s Foundation 22 Agustos 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde