Pekraşeni Kilisesi (Gürcüce: ფექრაშენის ეკლესია), tarihsel Çrdili bölgesinde, bugün Kars ilinin Arpaçay ilçesine bağlı Pekraşeni köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir.
Temel bilgiler | |
---|---|
Konum | Arpaçay, Kars |
Koordinatlar | 40°59′27″K 43°13′22″D / 40.99083°K 43.22278°D |
İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
Durum | Ahır |
Mimari | |
Mimari tür | Gürcü mimarisi |
Tamamlanma | 10. yüzyıl |
Özellikler | |
Malzemeler | Kesme taş, dolgu duvar tekniği |
Tarihçe
Pekraşeni Kilisesi, Gürcü Krallığı döneminde, 10. yüzyılın ikinci yarısında inşa edilmiştir. Bu tarihten itibaren Pekraşeni köyünün kilisesiydi. Pekraşeni köyü ise, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Çrdili'de yer alıyordu. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. Osmanlı idaresinin Pekraşen (پكرەشین) olarak kaydettiği köy, 1595 tarihli Osmanlı tahrir defterine göre 39 haneden oluşan büyük bir yerleşimdi. İki hane yeni Müslüman olmuştu. Pekraşeni Kilisesi, "Gülyüzü Köyü Kilisesi" adı altında taşınmaz kültür varlığı olarak tescil edilmiştir.
Mimari
Pekraşeni Kilisesi, dikdörtgen planlı (12 x 6 m) ve tek nefli bir yapıdır. Duvarların bazı kısımları ve apsisin bir bölümü günümüze ulaşmıştır. Büyük ölçüde harap olmuş olan kilisenin bugüne kalan batı duvarı 3 metre, diğer duvarları 5-6 metre yüksekliktedir. Kilisenin içi, pilasterlerle üçe bölünmüştür. Pilasterlerin başlıkları bitkisel motiflerle süslüdür. Dolgu duvar tekniğiyle inşa edilmiş olan kilisenin beden duvarlarının düzgün kesme taşlarla kaplanmış olduğu günümüze kalan az sayıdaki taştan anlaşılmaktadır. Pekraşeni Kilisesi, Çala Kilisesi’nde olduğu gibi plan tipi, düzgün kesme taş işçiliği, doğu cephedeki üçgen nişli düzenlemesi ve iç mekândaki bezemeleriyle inşa edildiği dönemim özelliklerini yansıtır. Pekraşeni Kilisesi'nin iç mekânı bir köylü tarafından ahır olarak kullanılmaktadır. 2014 yılında ise, kilisenin sunak tarafına beton bir duvar eklenmiştir.
Pekraşeni Kilisesi'nin kuzey cephesinde, kiliseyle aynı tarihte inşa edilmiş ve sunağa sahip daha alçak bitişik bir yapı bulunmaktadır. Bu mekâna kuzey duvarı ekseninde yer alan kapıdan girilir.
Kaynakça
- ^ a b c d 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2015, s. 83. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), s. 408". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Nisan 2023.
- ^ Fahriye Bayram - Turgay Yazar, "Artvin, Erzurum, Ardahan İli ve İlçelerinde Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırması - Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırması - 2006”, 25. Araştırma Toplantısı Sonuçları, 1. Cilt, Ankara, 2008, s. 269. 10 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Şota Mamauladze, Tamaz Putkaardze, Kahaber Kamaladze, "Ardahan'daki Kilise Yapıları - zak, Çala, Urta, Pekraşeni" (Gürcüce: არტაანის საეკლესიო ნაგებობები - ზაქი, ჭალა, ურთა, ფექრაშენ 17 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..]
- ^ Fahriye Bayram - Turgay Yazar, "Artvin, Erzurum, Ardahan İli ve İlçelerinde Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırması - Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırması - 2006”, 25. Araştırma Toplantısı Sonuçları, 1. Cilt, Ankara, 2008, s. 269. 10 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Pekraseni Kilisesi Gurcuce ფექრაშენის ეკლესია tarihsel Crdili bolgesinde bugun Kars ilinin Arpacay ilcesine bagli Pekraseni koyunde Orta Cag dan kalma Gurcu kilisesidir Pekraseni KilisesiTemel bilgilerKonumArpacay KarsKoordinatlar40 59 27 K 43 13 22 D 40 99083 K 43 22278 D 40 99083 43 22278InancDogu Ortodoks KilisesiMezhepGurcu Ortodoks KilisesiDurumAhirMimariMimari turGurcu mimarisiTamamlanma10 yuzyilOzelliklerMalzemelerKesme tas dolgu duvar teknigiTarihcePekraseni Kilisesi Gurcu Kralligi doneminde 10 yuzyilin ikinci yarisinda insa edilmistir Bu tarihten itibaren Pekraseni koyunun kilisesiydi Pekraseni koyu ise Orta Cag da Gurcistan i olusturan bolgelerden biri olan Crdili de yer aliyordu Nitekim Osmanlilar bu bolgeyi ve koyu 16 yuzyilin ikinci yarisinda Gurculerden ele gecirmistir Osmanli idaresinin Pekrasen پكرەشین olarak kaydettigi koy 1595 tarihli Osmanli tahrir defterine gore 39 haneden olusan buyuk bir yerlesimdi Iki hane yeni Musluman olmustu Pekraseni Kilisesi Gulyuzu Koyu Kilisesi adi altinda tasinmaz kultur varligi olarak tescil edilmistir MimariPekraseni Kilisesi dikdortgen planli 12 x 6 m ve tek nefli bir yapidir Duvarlarin bazi kisimlari ve apsisin bir bolumu gunumuze ulasmistir Buyuk olcude harap olmus olan kilisenin bugune kalan bati duvari 3 metre diger duvarlari 5 6 metre yuksekliktedir Kilisenin ici pilasterlerle uce bolunmustur Pilasterlerin basliklari bitkisel motiflerle susludur Dolgu duvar teknigiyle insa edilmis olan kilisenin beden duvarlarinin duzgun kesme taslarla kaplanmis oldugu gunumuze kalan az sayidaki tastan anlasilmaktadir Pekraseni Kilisesi Cala Kilisesi nde oldugu gibi plan tipi duzgun kesme tas isciligi dogu cephedeki ucgen nisli duzenlemesi ve ic mekandaki bezemeleriyle insa edildigi donemim ozelliklerini yansitir Pekraseni Kilisesi nin ic mekani bir koylu tarafindan ahir olarak kullanilmaktadir 2014 yilinda ise kilisenin sunak tarafina beton bir duvar eklenmistir Pekraseni Kilisesi nin kuzey cephesinde kiliseyle ayni tarihte insa edilmis ve sunaga sahip daha alcak bitisik bir yapi bulunmaktadir Bu mekana kuzey duvari ekseninde yer alan kapidan girilir Kaynakca a b c d 2014 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2015 s 83 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 7362 5 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1947 1958 3 cilt III cilt 1958 s 408 27 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Nisan 2023 Fahriye Bayram Turgay Yazar Artvin Erzurum Ardahan Ili ve Ilcelerinde Gurcu Mimarisi Yuzey Arastirmasi Gurcu Mimarisi Yuzey Arastirmasi 2006 25 Arastirma Toplantisi Sonuclari 1 Cilt Ankara 2008 s 269 10 Eylul 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 975 17 3315 3 Sota Mamauladze Tamaz Putkaardze Kahaber Kamaladze Ardahan daki Kilise Yapilari zak Cala Urta Pekraseni Gurcuce არტაანის საეკლესიო ნაგებობები ზაქი ჭალა ურთა ფექრაშენ 17 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Fahriye Bayram Turgay Yazar Artvin Erzurum Ardahan Ili ve Ilcelerinde Gurcu Mimarisi Yuzey Arastirmasi Gurcu Mimarisi Yuzey Arastirmasi 2006 25 Arastirma Toplantisi Sonuclari 1 Cilt Ankara 2008 s 269 10 Eylul 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 975 17 3315 3