Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Publius Helvius Pertinax (1 Ağustos 126 - 28 Mart 193), 193'te kısa bir süre için Roma imparatoru oldu.
| Pertinax | |
|---|---|
 Sestertius üzerinde Pertinax | |
| 19. Roma İmparatoru | |
| Hüküm süresi | 31 Aralık 192 - 28 Mart 193 |
| Önce gelen | Commodus |
| Sonra gelen | Didius Julianus |
| Doğum | 1 Ağustos 126 Alba |
| Ölüm | 28 Mart 193 (66 yaşında) Roma |
| Eş(ler)i | |
| Babası | Helvius Successus |
Hayatı
Erken dönemi ve yükselişi
İmparator olmadan önceki kariyeri Historia Augusta'da kayda geçirilmiş olup birçok yerde bulunduğu yazıtlarca da doğrulanmıştır. Alba'da, azat edilmiş bir köle olan Helvius Successus'un oğlu olarak doğdu. Aslında Pertinax yolunu grammaticus (gramer öğretmeni) olarak çizmişti ancak, sonunda hayatın daha mükafatlandırıcı yanlarını aramaya karar verdi ve himayesi boyunca subay olarak cohort'ta(bir lejnonun onda biri) görevlendirildi. Takip eden Pers Savaşında, bir dizi terfi ile sonuçlanacak şekilde kendini gösterme şansı buldu ve ardından Roma Britanyası'da ( askeri tribune'si olarak), oradan da Tuna boylarına gönderildi. Daçya'da procurator (vekil) olarak görev yaptı. Marcus Aurelius'un yönetimi sırasında bir mahkeme entrikasının mahkûmu olma aksiliğe katlanmak zorunda kaldı, fakat kısa süre sonra 'da 'a yardımcı olması için geri çağrıldı. 175'te olma onurunu elde etti ve 185'e kadar Pertinax, sırasıyla Aşağı ve Yukarı Moesia, Daçya, Suriye ve son olarak da Britanya valisi olarak görev yaptı.
180'lerdeki on yıl boyunca Pertinax, praefectus praetorio Perennis tarafından sosyal hayattan dışlanana kadar Roma Senatosu'nda önemli roller aldı. Üç yıl sonra o anda isyan durumunda olan ordu için, Britanya'ya geri çağrıldı. Orada asi askerleri bastırmayı denedi fakat bir lejyon isyan etti ve muhafızlarına saldırdılar ve Petinax'ın öldüğünü düşünerek ayrıldılar. İyileştiğinde,disiplinli birisi olarak artan şöhretiyle isyancıları şiddetli bir biçimde cezalandırdı. 185'te istifaya zorlandığında, açıklanan sebep lejyonların, insafsız yönetimi yüzünden şahsına karşı artan düşmanlığıydı. 187-188 arasında Afrika Prokonsül'ü olarak görev yaptı ve bunu Roma'dan sorumlu vali (prefecture) olması, ardından da Ordinarius olarak İkinci Konsüllük ve İmparatorun iş arkadaşlığı izledi.
Saltanatı
31 Aralık 192'de Commodus kendi muhafızları tarafından öldürüldüğünde, praefectus praetorio olarak görev yapan Pertinax, ertesi sabah İmparatorluğunu ilan etti. 86 günlük kısa yönetimi çok rahatsız ediciydi. Marcus Aurelius'a özenerek onun kaldırılmış uygulamalarını geri getirmeye kalkıştı ve (gıda tedariki sistemi) reformu için uğraştı ama birçok karargahın husumetiyle karşılaştı. Antik yazarlar, onun tahta çıkışından sonra Praetorian muhafızlarını kendisinden nasıl cömert bir (bir çeşit imparator bahşişi) beklediğini, hayal kırıklığına uğradıklarında İmparatorun, Commodus'un arazisini ve onun cinsel zevkleri için tuttuğu cariye ve oğlanları dahi satarak parayı bulana kadar ortalığı nasıl karıştırdıklarını detaylı olarak anlatırlar. Mart başlarında, Ostia'da hububat taşımacılığında alınacak tedbirler için inceleme yaparken, kendi yerine Konsül Quintus Sosius Falco ile yer değiştirmek isteyen bir grubun komplosunu güçlükle önledi. Plan ortaya çıkarıldı, Falco kendi adına özür diledi ama darbenin arkasındaki birkaç subay idam edildi.
28 Mart 193'te Pertinax, üç yüz askerin bir bölümü kapılara yüklendiğinde sarayındaydı. Antik kaynakların iddiasına göre, askerler kendilerine söz verilen ödemenin ancak yarısını almışlardı. Ne muhafızlar ne de saray görevlileri onları durdurmaya çalıştı. Pertinax, kaçması tavsiye edildiği halde, onları ikna etmeye kalkıştı ve neredeyse başarmak üzereyken bir Praetorian Muhafızı tarafından öldürüldü. Pertinax kibirli tavrı sebebiyle yüz yüze kaldığı tehlikenin farkında olmalıydı çünkü karısı ve oğlu için imparatorluk unvanlarını kabul etmedi böylece onları ölümünün kötü sonuçlarından korumuş oldu.
Halefi
Senatör Didius Julianus kendini İmparator olarak ilan etti, bu hareket imparatorun kim olacağı hakkında kısa bir iç savaşı başlattı ve aynı yılın sonlarında Septimius Severus tarafından kazanıldı.
Roma'ya girişinden sonra Septimius, Pertinax'ı meşru bir imparator olarak tanıdı, onu öldüren askerleri idam ettirdi ve Senatoya sadece onu tanrılaştırmak ve resmi bir cenaze töreni düzenletmek için baskı yapmadı ayrıca bir süre için Pertinax'ın tahta çıkış ve doğum günlerinin yıl dönümlerinde oyunlar düzenlenmesini sağladı.
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta Pertinax ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Historia Augusta: Pertinax'ın Hayatı16 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., İngilizce
Kaynakça
- Livius.Org'de Pertinax 21 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., İngilizce
- Pertinax at De Imperatoribus Romanis6 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., İngilizce
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Commodus |  Roma İmparatoru 192 - 193 | Sonra gelen: Didius Julianus |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Publius Helvius Pertinax 1 Agustos 126 28 Mart 193 193 te kisa bir sure icin Roma imparatoru oldu PertinaxSestertius uzerinde Pertinax19 Roma ImparatoruHukum suresi31 Aralik 192 28 Mart 193Once gelenCommodusSonra gelenDidius JulianusDogum1 Agustos 126 AlbaOlum28 Mart 193 66 yasinda RomaEs ler iBabasiHelvius SuccessusHayatiErken donemi ve yukselisi Imparator olmadan onceki kariyeri Historia Augusta da kayda gecirilmis olup bircok yerde bulundugu yazitlarca da dogrulanmistir Alba da azat edilmis bir kole olan Helvius Successus un oglu olarak dogdu Aslinda Pertinax yolunu grammaticus gramer ogretmeni olarak cizmisti ancak sonunda hayatin daha mukafatlandirici yanlarini aramaya karar verdi ve himayesi boyunca subay olarak cohort ta bir lejnonun onda biri gorevlendirildi Takip eden Pers Savasinda bir dizi terfi ile sonuclanacak sekilde kendini gosterme sansi buldu ve ardindan Roma Britanyasi da askeri tribune si olarak oradan da Tuna boylarina gonderildi Dacya da procurator vekil olarak gorev yapti Marcus Aurelius un yonetimi sirasinda bir mahkeme entrikasinin mahkumu olma aksilige katlanmak zorunda kaldi fakat kisa sure sonra da a yardimci olmasi icin geri cagrildi 175 te olma onurunu elde etti ve 185 e kadar Pertinax sirasiyla Asagi ve Yukari Moesia Dacya Suriye ve son olarak da Britanya valisi olarak gorev yapti 180 lerdeki on yil boyunca Pertinax praefectus praetorio Perennis tarafindan sosyal hayattan dislanana kadar Roma Senatosu nda onemli roller aldi Uc yil sonra o anda isyan durumunda olan ordu icin Britanya ya geri cagrildi Orada asi askerleri bastirmayi denedi fakat bir lejyon isyan etti ve muhafizlarina saldirdilar ve Petinax in oldugunu dusunerek ayrildilar Iyilestiginde disiplinli birisi olarak artan sohretiyle isyancilari siddetli bir bicimde cezalandirdi 185 te istifaya zorlandiginda aciklanan sebep lejyonlarin insafsiz yonetimi yuzunden sahsina karsi artan dusmanligiydi 187 188 arasinda Afrika Prokonsul u olarak gorev yapti ve bunu Roma dan sorumlu vali prefecture olmasi ardindan da Ordinarius olarak Ikinci Konsulluk ve Imparatorun is arkadasligi izledi Saltanati 31 Aralik 192 de Commodus kendi muhafizlari tarafindan olduruldugunde praefectus praetorio olarak gorev yapan Pertinax ertesi sabah Imparatorlugunu ilan etti 86 gunluk kisa yonetimi cok rahatsiz ediciydi Marcus Aurelius a ozenerek onun kaldirilmis uygulamalarini geri getirmeye kalkisti ve gida tedariki sistemi reformu icin ugrasti ama bircok karargahin husumetiyle karsilasti Antik yazarlar onun tahta cikisindan sonra Praetorian muhafizlarini kendisinden nasil comert bir bir cesit imparator bahsisi bekledigini hayal kirikligina ugradiklarinda Imparatorun Commodus un arazisini ve onun cinsel zevkleri icin tuttugu cariye ve oglanlari dahi satarak parayi bulana kadar ortaligi nasil karistirdiklarini detayli olarak anlatirlar Mart baslarinda Ostia da hububat tasimaciliginda alinacak tedbirler icin inceleme yaparken kendi yerine Konsul Quintus Sosius Falco ile yer degistirmek isteyen bir grubun komplosunu guclukle onledi Plan ortaya cikarildi Falco kendi adina ozur diledi ama darbenin arkasindaki birkac subay idam edildi 28 Mart 193 te Pertinax uc yuz askerin bir bolumu kapilara yuklendiginde sarayindaydi Antik kaynaklarin iddiasina gore askerler kendilerine soz verilen odemenin ancak yarisini almislardi Ne muhafizlar ne de saray gorevlileri onlari durdurmaya calisti Pertinax kacmasi tavsiye edildigi halde onlari ikna etmeye kalkisti ve neredeyse basarmak uzereyken bir Praetorian Muhafizi tarafindan olduruldu Pertinax kibirli tavri sebebiyle yuz yuze kaldigi tehlikenin farkinda olmaliydi cunku karisi ve oglu icin imparatorluk unvanlarini kabul etmedi boylece onlari olumunun kotu sonuclarindan korumus oldu Halefi Senator Didius Julianus kendini Imparator olarak ilan etti bu hareket imparatorun kim olacagi hakkinda kisa bir ic savasi baslatti ve ayni yilin sonlarinda Septimius Severus tarafindan kazanildi Roma ya girisinden sonra Septimius Pertinax i mesru bir imparator olarak tanidi onu olduren askerleri idam ettirdi ve Senatoya sadece onu tanrilastirmak ve resmi bir cenaze toreni duzenletmek icin baski yapmadi ayrica bir sure icin Pertinax in tahta cikis ve dogum gunlerinin yil donumlerinde oyunlar duzenlenmesini sagladi KaynakcaWikimedia Commons ta Pertinax ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Historia Augusta Pertinax in Hayati16 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde IngilizceKaynakca Livius Org de Pertinax21 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Pertinax at De Imperatoribus Romanis6 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde IngilizceSiyasi goreviOnce gelen Commodus Roma Imparatoru 192 193 Sonra gelen Didius Julianus