Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Marcus Aurelius Antoninus Augustus (26 Nisan 121 – 17 Mart 180), 161 - 180 yılları arası Roma İmparatoru. 96 - 180 yılları arasında görev yapan Beş İyi İmparator'dan sonuncusudur ve aynı zamanda en önemli stoacı filozoflardan biri olarak kabul edilir.
| Marcus Aurelius Antoninus Augustus | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 İmparator Marcus Aurelius'un büstü | |||||
| 16. Roma İmparatoru | |||||
| Hüküm süresi | 8 Mart 161 - 169 (Lucius Verus ile), 169–177 (yalnız), 177 – Mart 180 (Commodus ile) | ||||
| Önce gelen | Antoninus Pius | ||||
| Sonra gelen | Commodus (yalnız) | ||||
| Doğum | 26 Nisan 121 Roma | ||||
| Ölüm | 17 Mart 180 (58 yaşında) veya Sirmium | ||||
| Defin | Hadrianus'un Mozolesi | ||||
| Eş(ler)i | Genç Faustina | ||||
| |||||
| Hanedan | Nervan-Antoninler Hanedanı | ||||
| Babası | |||||
| Annesi | |||||
Adını ilk olarak Asya'da yeniden güçlenmeye başlayan Pers İmparatorluğu'na karşı ve limes Germanicus (Cermen sınırı) boyunca Cermen kabilelerle yaptığı savaşlar ve ardından Tuna Nehrini aşmasıyla duyurur. Doğuda, Avidius Cassius önderliğindeki bir isyanı bastırmıştır.
Marcus Aurelius'a ait Kendime Düşünceler adlı felsefi eser 170–180 arasında savaştayken yazılmıştır. Eser edebi bir başyapıt olarak günümüzde bile hala saygı görür ve "mükemmel vurgusu ve sonsuz narinliği" ile övgüyü hak etmektedir.
Çocukluğu
Asıl adı Marcus Annius Catilius Severus olup, evlenince Marcus Annius Verus adını aldı. İmparator olunca kendisine Marcus Aurelius Antoninus adı verildi.
Marcus Aurelius, ile 'un tek oğluydu. Tek öz kardeşi, kendisinden 2 yaş küçük kız kardeşi 'dır. Annesi Domitia Lucilla Konsül mevkisindeki varlıklı bir aileden gelir. İspanyol kökenli olan ve praetor olarak görev yapan babası , Marcus Aurelius henüz üç yaşında iken ölmüştü.
Babasının halası Vibia Sabina, İmparatoriçe ve Roma İmparatoru Hadrianus'un karısıydı. Faustina (Marcus Aurelius'un babaannesi), Vibia Sabina ve (Roma İmparatoru Trajan'ın yeğeni) üvey kardeştiler. Babasının kız kardeşi Yaşlı Faustina, Roma İmparatoru Antoninus Pius'la evli bir İmparatoriçedir.
Babasının ölümünün ardından Aurelius, dedesi tarafından evlat edinildi ve annesiyle birlikte büyütüldü. 138 yılında dedesi yaklaşık 90 yaşında öldü.
Gençliği
136 yılında İmparator Hadrianus, halefinin kesin olarak Lucius Ceionius Commodus (yeni adıyla ) olduğunu ilan etti. Marcus çoktan Hadrianus'un dikkatini çekmişti (Marcus'u verissimus ("en dürüst"), olarak adlandıran oydu): sonradan Commodus'un kızı Ceionia Fabia ile nişanlandı. Nişan, her nedense, Commodus'un ölümünün ardından Marcus'un Antoninus'un kızına verdiği evlilik sözü ile bozuldu.
Bu sebeple, Hadrianus'un ilk evlatlığı 'un ölümü üzerine, Hadrianus imparatorluk sıralaması için önce Antoninus'u halefi ilan etti, ardından Antoninus Marcus'u (Marcus Aelius Aurelius Verus) ve olarak isim değiştirdi ve Lucius Aurelius Verus olarak isimlendirilen Lucius Aelius'un Marcus'dan 10 yaş küçük oğlunu evlat edindi.
Antoninus, bu evlat edinmenin ardından her ikisini de 25 Şubat 138'de Marcus henüz 17 yaşındayken halef İmparator olarak gösterdi. 40 yaşında İmparator olacaktı. İddialara göre Commodus ve Antoninus Pius, Hadrianus tarafından genç Marcus ve Verus için "koltuk ısıtıcı" olarak planlanmıştı.
Antoninus yönetimi sırasında Marcus'un hayatı Hadrianus tarafından atanan ve döneminin kültür hayatıyla oldukça ilgili olan öğretmeni ile olan yazışmalarından dolayı kesintisiz olarak bilinmektedir. Bu mektuplara göre Marcus zeki, ciddi fikirli ve çalışkan bir genç portresi çizer. Mektuplar aynı zamanda geleceğin imparatoru için felsefenin artan önemini gösterir: Yunan ve Latin retorikleri üzerine bitmek bilmeyen alıştırmalar için sabırsızlığını ki sonra Epiktetos'un Diatribai ("Söylemler")'inin aşığı ve Stoa Okulu'nun önemli bir ahlakçı filozofu olacaktır. Marcus aynı zamanda Antoninus'un yanında 140, 145 ve 161 yıllarındaki konsüllüğünde, kararlarda iş birliği yaparak artan toplumsal rollerde almaya başladı. 147'de Roma dışında proconsular İmperium ve ardından da imparatorluktaki ana resmi güç Tribunicia Potestas oldu.
145 yılında Marcus Antoninus'un kızı ve aynı zamanda yeğeni (Annia Galeria Faustina) Genç Faustina ile evlendi.
Roma İmparatoru
İkili İmparatorluk
Antoninus Pius'un (7 Mart 161) ölümü üzerine Lucius Verus'la birlikte ikili imparatorluk koşullarını kabul etti. (). Teoride yasal olarak eşit olmalarına rağmen, Verus hem daha genç hem de daha az tanınmış olması sebebiyle pratikte ikinci sıradaydı.
Müşterek dönüşüm belki de Marcus Aurelius'un sürekli olarak imparatorluğun dışında birileriyle savaşta olması nedeniyle askeri deneyimlerden hareketle hayata geçirilmişti. İmparatorun hem Germen hem de Pers cephesindeki birliklere aynı anda kumanda edecek yeteneği henüz olmadığından bir hayli otoriter bir yöneticiye ihtiyaç vardı. Ancak Jül Sezar ve Vespasian örneklerinde olduğu gibi herhangi bir komutanın yetkiyle birliklerin başına geçirilmesi zamanla bu generallerin birliklerin yardımıyla yönetimi ele geçirip kendilerini diktatör olarak ilan etmeleriyle sonuçlanma riskine sahipti. Marcus Aurelius problemi Verus'u doğu lejyonları komutanı yaparak çözdü. Verus birliklerini onların sadâkatiyle otoriter biçimde yönetecek kadar güçlüydü ve aynı zamanda Marcus'u devirecek kadar dürtüye de sahipti. Verus 169'da bir seferde ölene kadar sadık kaldı.
Müşterek İmparatorluk hafiften Roma Cumhuriyeti döneminde bir kişinin tüm gücü elinde toplamasını engelleyen ve prensibine istinaden çalışan bir politik sistemi anımsatır. Müşterek yönetim 3. yüzyıl sonlarında Diocletianus'un 'yi (4'lü yönetim) ilan etmesiyle yeniden hayat buldu.
Acil olarak yönetiminin ilk yıllarında Marcus, seleflerince çıkarılan birçok kanunda özellikle de sivil hukuktaki suistimal ve kuraldışılığa karşı reform yaptı. Bizzat uygun ölçülerle, köleler, dullar ve azınlıkları kategorize etti; kan ilişkisini yeniden tanımladı. Ceza hukukundaki farklı cezalandırmalardan kaynaklanan sınıf farkını honestiores ve humiliores ("daha dürüstler" ve "daha alçak gönüllüler") olarak düzenledi.
Marcus'un yönetiminde, Hristiyanların durumu Trajan zamanında olduğu gibi değişmedi. Yasal olarak cezalandırılabilmelerine rağmen (gerçekte) nadiren eziyet edilirdi. Örneğin 177'de Lyon'da bir grup Hristiyan idam edildi ancak eylem esasen yerel valinin inisiyatifi olarak nitelenebilir.
Savaşları
Part İmparatorluğu
Asya'da tekrar güçlenen Part İmparatorluğu, 161'de iki Roma ordusunu bozguna uğrattıktan sonra Ermenistan ve Suriye'yi işgal etmişti. Marcus Aurelius, Müşterek İmparator Verus'u lejyonları kumanda etmesi ve tehlikeyi önlemesi için doğuya gönderdi. Savaş 166 yılında, her ne kadar gibi alt kademedeki generallerin liyakati ile kazanılmış olsa da başarıyla sona erdi. Savaştan dönüşte Verus 'la (bir tür onursal karşılama töreni) ödüllendirildi; geçit töreni oldukça sıra dışıydı çünkü törende iki İmparator vardı ve İmparatorların oğulları ve evlenmemiş kızlarıyla birlikte oldukça büyük bir aile kutlamasıydı. Bu arada fırsattan istifade Marcus Aurelius'un, beş yaşındaki oğlu Commodus ve üç yaşındaki 'a Sezar statüsü verildi.
Savaştan dönen ordunun tüm İmparatorluğa yaydığı veba (çiçek hastalığı olduğu da iddia edilir) birkaç yıl boyunca etkili oldu.
Germanya ve Tuna
160'ların başında, Germen kabileler ve diğer kuzeyli halklar kuzeydeki sınır boyunca (limes Germanicus) yağmalarla Tuna nehrini geçerek Galya içlerine ulaşmıştı. Batı yönündeki bu yeni şiddet dalgası, belki de uzak doğudaki kabileler yüzündendi. Germania Superior (yukarı Germanya eyaleti) idari bölgesi 'deki ilk işgal 162'de püskürtüldü. Asıl büyük işgal, MS 19'dan beri Roma vatandaşı olan Bohemya'lı kabilesinin 166'da 'lar ve diğer Germen kabilelerle Tuna nehrini geçtiği zaman ortaya çıktı. Yine bu sıralarda 'lar, Tuna ve Tisza nehirleri arasından saldırdı.
Doğudaki durum yüzünden cezalandırıcı bir sefer ancak 167 yılında mümkün oldu. Marcus ve Verus'un her ikisi de birliklere eşlik ettiler. Verus'un 169'da ölümünden sonra Marcus, Germenlere karşı hayatının geri kalan büyük bir kısmında kişisel olarak mücadele etti. Romalılar en az iki kez ciddi olarak, Alpleri geçen ve Marcomanni'lerin Oderzo'daki Opitergiumu yağmalaması ve Kuzey doğu İtalya'daki ana şehir Aquileia'yı kuşatmasıyla çok zor durumda kaldı. Aynı anda Karpat Dağları'ndan gelen 'ler Moesia, Makedonya ve Yunanistan'ı işgal ettiler. Uzun bir mücadeleden sonra, Marcus Aurelius işgalcileri bu topraklardan çıkarmayı başardı. Birçok Germen kendiliklerinden cephedeki Dacia ve Pannonia ile Germanya ve İtalya'ya yerleştiler. Bu yeni bir şey değildi ancak bu defa yerleşimciler Tuna nehrinin sol kıyısında Sarmatia ve Marcomannia'da (bugünkü Bohemya ve Macaristan dahil) iki yeni sınır şehri kurulmasını talep ettiler.
İmparatorun planları Avidius Cassius tarafından uydurulan ve Marcus Aurelius'un hastalıktan öldüğü şeklindeki söylenti yüzünden çıkan isyan sebebiyle engellendi. Doğu eyaletlerinden sadece Kapadokya ve Bithynia isyancıların tarafına geçmedi. Marcus Aurelius'un yaşadığı haberi duyulunca Cassius'un kaderi hemen çizildi ve birlikleri tarafından sadece 100 günlük bir saltanattan sonra öldürüldü.
Karısı Faustina ile Marcus Aurelius 173'e doğru doğu eyaletlerini ziyaret ettiler. Atina'yı ziyaretinde kendisini felsefe'nin koruyucusu olarak ilan etti. Roma'daki bir triumph'in ardından takip eden yıl tekrar Tuna hududuna hareket etti. 178'deki kesin zaferin ardından, Bohemya'nın ilhak planı başarıyla hazırlansa da Marcus Aurelius'un 180'de hastalanmasıyla yarım kaldı.
Çin'le ilk temas
Marcus Aurelius zamanında, Han hanedanı kayıtları 166'da Roma'dan bir temsil heyetinin Çin'in başkenti Luoyang'da Çin İmparatoru Huan'la[] görüştüğünü yazar. Kayıtlara göre, Romalılar Antun tarafından gönderildiklerini belirttiler. Belirtilen tarihe göre bu Marcus Aurelius Antoninus olabilir. Diğer taraftan, çağdaşı Roma kayıtları Çin'le irtibat için herhangi bir girişimden söz etmez.
Ölümü ve halefi
Marcus Aurelius 17 Mart 180 tarihinde Tuna Nehri yakınlarındaki ayaklanmaların son bulmaması üzerine çıktığı seferde halefi Commodus kendisine eşlik ederken Vindobona'da (günümüzde Viyana)'da geçirdiği hastalık sebebiyle hastalığının 7. gününde öldü. Hemen tanrılaştırıldı ve külleri Roma'ya gönderilerek Vizigotların şehri yağmaladığı 410 yılına kadar ayakta kalan Hadrianus Mausoleum'una (günümüzde Sant'Angelo Kalesi) yerleştirildi. Germen ve Sarmatlara karşı mücadelesi anısına Roma'da Marcus Aurelius Sütunu dikildi.
Marcus Aurelius 166'da Ceasar ve 177'de yardımcı İmparator yaptığı Commodus'un halefi olmasını -farkında olunmayan bir talihsizliğe rağmen- sağlamıştı. Bu karar, talihli Evlatlık İmparatorlar dönemini sona erdirmişti ve Commodus sonradan tarihçiler tarafından, politika ve askerlikle ilgisi olmayan, aşırı egoist ve sinirli birisi olarak çok eleştirilmiştir. Bu sebep yüzünden Marcus Aurelius'un ölümü Pax Romana'nın sonu olarak kabul edilir. Commodus'u fazla aday olmadığı için ya da ölümünün ardından meydana gelebilecek olası bir iç savaş korkusuyla seçmiştir.
Evliliği ve çocukları
Aurelius, 145'te Genç Faustina ile evlendi. 30 yıllık evliliği boyunca Faustina 13 çocuk doğurdu. Bunlardan sadece bir oğlan ve dört kız babalarından daha uzun yaşadılar. Çocuklarının isimleri;
- (147- 165'ten sonra)
- Annia Aurelia Galeria Lucilla (148/50-181) Lucius Verus'la evlendi.
- Lucilla'nın Gemellus Lucillae adında bir ikizi vardır (149-150)
- Titus Aelius Antoninus (, 7 Mart 161'den önce öldü)
- Titus Aelius Aurelius (150 doğumda, 7 Mart 161'den önce öldü)
- Hadrianus (152doğumda, 7 Mart 161'den önce öldü)
- Domitia Faustina (150 doğumda, 7 Mart 161'den önce öldü)
- Fadilla (159, 192)
- Annia Cornificia Faustina Minor (160, İmparator Caracalla'nın saltanatında öldü. 211-217)
- Titus Aurelius Fulvus Antoninus (161-165) ve sonradan İmparator olan Commodus, (161-192)
- Marcus Annius Verus Caesar (162-169)
- Vibia Aurelia Sabina (170-217)
Popüler kültürde Marcus Aurelius
- Roma İmparatorluğu'nun Çöküşü (1964), Anthony Mann'ın yönettiği filmde Marcus Aurelius'u Alec Guinness canlandırmıştı.
- Gladyatör (2000), Ridley Scott'ın yönetmenliğini yaptığı filmde Marcus Aurelius'u Richard Harris canlandırmıştır.
Notlar
- ^ John Stuart Mill in his , compared Meditations to the .
- ^ Cassius Dio, Roman History, 71.1
Kaynakça
Birincil kaynaklar
- Cassius Dio, Roma Tarihi. Orijinal text için bkz. Lacus Curtius. İngilizce
- Marcus Aurelius, Meditations. İngilizce
- Scriptores Historiae Augustae, Historia Augusta. Orijinal text için bkz. LacusCurtius28 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. İngilizce
Diğer kaynaklar
| Wikimedia Commons'ta Marcus Aurelius ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Filozofi başlığı için internet ansiklopedisi 22 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., İngilizce
- Marcus Aurelius1 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . De Imperatoribus Romanis başlığı, İngilizce
- Marcus Aurelius 9 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . livius.org'de ilgili başlık, İngilizce
- - Marcus Aurelius'a onun liderlik açısından bakış denemesi, İngilizce.
Dış bağlantılar
| Vikisöz'de Marcus Aurelius ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
- Orijinal metinden George Long İngilizce çevirisi(1862) 17 Kasım 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Latince Versiyonu, J. M. Schulz (1802)4 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Marcus Aurelius'a ithaf edilmiş biyografi araştırması, İngilizce[]
Marcus Aurelius Alt kolu Doğumu: 26 April 121 Ölümü: 17 March 180 | ||
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Antoninus Pius |  Roma İmparatoru 161 - 180 (161-169 arası Lucius Verus ile) | Sonra gelen: Commodus |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Marcus Aurelius Antoninus Augustus 26 Nisan 121 17 Mart 180 161 180 yillari arasi Roma Imparatoru 96 180 yillari arasinda gorev yapan Bes Iyi Imparator dan sonuncusudur ve ayni zamanda en onemli stoaci filozoflardan biri olarak kabul edilir Marcus Aurelius Antoninus AugustusImparator Marcus Aurelius un bustu16 Roma ImparatoruHukum suresi8 Mart 161 169 Lucius Verus ile 169 177 yalniz 177 Mart 180 Commodus ile Once gelenAntoninus PiusSonra gelenCommodus yalniz Dogum26 Nisan 121 RomaOlum17 Mart 180 58 yasinda veya SirmiumDefinHadrianus un MozolesiEs ler iGenc FaustinaTam adiMarcus Aurelius Antoninus AugustusHanedanNervan Antoninler HanedaniBabasiAnnesi Adini ilk olarak Asya da yeniden guclenmeye baslayan Pers Imparatorlugu na karsi ve limes Germanicus Cermen siniri boyunca Cermen kabilelerle yaptigi savaslar ve ardindan Tuna Nehrini asmasiyla duyurur Doguda Avidius Cassius onderligindeki bir isyani bastirmistir Marcus Aurelius a ait Kendime Dusunceler adli felsefi eser 170 180 arasinda savastayken yazilmistir Eser edebi bir basyapit olarak gunumuzde bile hala saygi gorur ve mukemmel vurgusu ve sonsuz narinligi ile ovguyu hak etmektedir CocukluguAntoninus Pius MS 138 161 AE Sestertius 34mm 26 21g 11h Roma darphanesi MS 140 144 Laureate basi sag Pius sagda duruyor kucuk Concordia heykelcigi tutuyor sag ellerini kenetliyor Faustina Senior solda duruyor asa tutuyor aralarinda Marcus Aurelius ve Faustina Junior bir sunagin uzerinde ellerini kenetlemis duruyorlar Asil adi Marcus Annius Catilius Severus olup evlenince Marcus Annius Verus adini aldi Imparator olunca kendisine Marcus Aurelius Antoninus adi verildi Marcus Aurelius ile un tek ogluydu Tek oz kardesi kendisinden 2 yas kucuk kiz kardesi dir Annesi Domitia Lucilla Konsul mevkisindeki varlikli bir aileden gelir Ispanyol kokenli olan ve praetor olarak gorev yapan babasi Marcus Aurelius henuz uc yasinda iken olmustu Babasinin halasi Vibia Sabina Imparatorice ve Roma Imparatoru Hadrianus un karisiydi Faustina Marcus Aurelius un babaannesi Vibia Sabina ve Roma Imparatoru Trajan in yegeni uvey kardestiler Babasinin kiz kardesi Yasli Faustina Roma Imparatoru Antoninus Pius la evli bir Imparatoricedir Babasinin olumunun ardindan Aurelius dedesi tarafindan evlat edinildi ve annesiyle birlikte buyutuldu 138 yilinda dedesi yaklasik 90 yasinda oldu Gencligi136 yilinda Imparator Hadrianus halefinin kesin olarak Lucius Ceionius Commodus yeni adiyla oldugunu ilan etti Marcus coktan Hadrianus un dikkatini cekmisti Marcus u verissimus en durust olarak adlandiran oydu sonradan Commodus un kizi Ceionia Fabia ile nisanlandi Nisan her nedense Commodus un olumunun ardindan Marcus un Antoninus un kizina verdigi evlilik sozu ile bozuldu Bu sebeple Hadrianus un ilk evlatligi un olumu uzerine Hadrianus imparatorluk siralamasi icin once Antoninus u halefi ilan etti ardindan Antoninus Marcus u Marcus Aelius Aurelius Verus ve olarak isim degistirdi ve Lucius Aurelius Verus olarak isimlendirilen Lucius Aelius un Marcus dan 10 yas kucuk oglunu evlat edindi Antoninus bu evlat edinmenin ardindan her ikisini de 25 Subat 138 de Marcus henuz 17 yasindayken halef Imparator olarak gosterdi 40 yasinda Imparator olacakti Iddialara gore Commodus ve Antoninus Pius Hadrianus tarafindan genc Marcus ve Verus icin koltuk isitici olarak planlanmisti Antoninus yonetimi sirasinda Marcus un hayati Hadrianus tarafindan atanan ve doneminin kultur hayatiyla oldukca ilgili olan ogretmeni ile olan yazismalarindan dolayi kesintisiz olarak bilinmektedir Bu mektuplara gore Marcus zeki ciddi fikirli ve caliskan bir genc portresi cizer Mektuplar ayni zamanda gelecegin imparatoru icin felsefenin artan onemini gosterir Yunan ve Latin retorikleri uzerine bitmek bilmeyen alistirmalar icin sabirsizligini ki sonra Epiktetos un Diatribai Soylemler inin asigi ve Stoa Okulu nun onemli bir ahlakci filozofu olacaktir Marcus ayni zamanda Antoninus un yaninda 140 145 ve 161 yillarindaki konsullugunde kararlarda is birligi yaparak artan toplumsal rollerde almaya basladi 147 de Roma disinda proconsular Imperium ve ardindan da imparatorluktaki ana resmi guc Tribunicia Potestas oldu 145 yilinda Marcus Antoninus un kizi ve ayni zamanda yegeni Annia Galeria Faustina Genc Faustina ile evlendi Marcus Aurelius atli heykeli Capitol Tepesi Roma ImparatoruIkili Imparatorluk Antoninus Pius un 7 Mart 161 olumu uzerine Lucius Verus la birlikte ikili imparatorluk kosullarini kabul etti Teoride yasal olarak esit olmalarina ragmen Verus hem daha genc hem de daha az taninmis olmasi sebebiyle pratikte ikinci siradaydi Musterek donusum belki de Marcus Aurelius un surekli olarak imparatorlugun disinda birileriyle savasta olmasi nedeniyle askeri deneyimlerden hareketle hayata gecirilmisti Imparatorun hem Germen hem de Pers cephesindeki birliklere ayni anda kumanda edecek yetenegi henuz olmadigindan bir hayli otoriter bir yoneticiye ihtiyac vardi Ancak Jul Sezar ve Vespasian orneklerinde oldugu gibi herhangi bir komutanin yetkiyle birliklerin basina gecirilmesi zamanla bu generallerin birliklerin yardimiyla yonetimi ele gecirip kendilerini diktator olarak ilan etmeleriyle sonuclanma riskine sahipti Marcus Aurelius problemi Verus u dogu lejyonlari komutani yaparak cozdu Verus birliklerini onlarin sadakatiyle otoriter bicimde yonetecek kadar gucluydu ve ayni zamanda Marcus u devirecek kadar durtuye de sahipti Verus 169 da bir seferde olene kadar sadik kaldi Musterek Imparatorluk hafiften Roma Cumhuriyeti doneminde bir kisinin tum gucu elinde toplamasini engelleyen ve prensibine istinaden calisan bir politik sistemi animsatir Musterek yonetim 3 yuzyil sonlarinda Diocletianus un yi 4 lu yonetim ilan etmesiyle yeniden hayat buldu Acil olarak yonetiminin ilk yillarinda Marcus seleflerince cikarilan bircok kanunda ozellikle de sivil hukuktaki suistimal ve kuraldisiliga karsi reform yapti Bizzat uygun olculerle koleler dullar ve azinliklari kategorize etti kan iliskisini yeniden tanimladi Ceza hukukundaki farkli cezalandirmalardan kaynaklanan sinif farkini honestiores ve humiliores daha durustler ve daha alcak gonulluler olarak duzenledi Marcus un yonetiminde Hristiyanlarin durumu Trajan zamaninda oldugu gibi degismedi Yasal olarak cezalandirilabilmelerine ragmen gercekte nadiren eziyet edilirdi Ornegin 177 de Lyon da bir grup Hristiyan idam edildi ancak eylem esasen yerel valinin inisiyatifi olarak nitelenebilir Imparator olmasi anisina Trablus da yapilan Marcus Aurelius Kemeri SavaslariPart Imparatorlugu Asya da tekrar guclenen Part Imparatorlugu 161 de iki Roma ordusunu bozguna ugrattiktan sonra Ermenistan ve Suriye yi isgal etmisti Marcus Aurelius Musterek Imparator Verus u lejyonlari kumanda etmesi ve tehlikeyi onlemesi icin doguya gonderdi Savas 166 yilinda her ne kadar gibi alt kademedeki generallerin liyakati ile kazanilmis olsa da basariyla sona erdi Savastan donuste Verus la bir tur onursal karsilama toreni odullendirildi gecit toreni oldukca sira disiydi cunku torende iki Imparator vardi ve Imparatorlarin ogullari ve evlenmemis kizlariyla birlikte oldukca buyuk bir aile kutlamasiydi Bu arada firsattan istifade Marcus Aurelius un bes yasindaki oglu Commodus ve uc yasindaki a Sezar statusu verildi Savastan donen ordunun tum Imparatorluga yaydigi veba cicek hastaligi oldugu da iddia edilir birkac yil boyunca etkili oldu MS 180 yilinda Roma Imparatorlugu ve Marcus Aurelius un fetihleriGermanya ve Tuna 160 larin basinda Germen kabileler ve diger kuzeyli halklar kuzeydeki sinir boyunca limes Germanicus yagmalarla Tuna nehrini gecerek Galya iclerine ulasmisti Bati yonundeki bu yeni siddet dalgasi belki de uzak dogudaki kabileler yuzundendi Germania Superior yukari Germanya eyaleti idari bolgesi deki ilk isgal 162 de puskurtuldu Asil buyuk isgal MS 19 dan beri Roma vatandasi olan Bohemya li kabilesinin 166 da lar ve diger Germen kabilelerle Tuna nehrini gectigi zaman ortaya cikti Yine bu siralarda lar Tuna ve Tisza nehirleri arasindan saldirdi Dogudaki durum yuzunden cezalandirici bir sefer ancak 167 yilinda mumkun oldu Marcus ve Verus un her ikisi de birliklere eslik ettiler Verus un 169 da olumunden sonra Marcus Germenlere karsi hayatinin geri kalan buyuk bir kisminda kisisel olarak mucadele etti Romalilar en az iki kez ciddi olarak Alpleri gecen ve Marcomanni lerin Oderzo daki Opitergiumu yagmalamasi ve Kuzey dogu Italya daki ana sehir Aquileia yi kusatmasiyla cok zor durumda kaldi Ayni anda Karpat Daglari ndan gelen ler Moesia Makedonya ve Yunanistan i isgal ettiler Uzun bir mucadeleden sonra Marcus Aurelius isgalcileri bu topraklardan cikarmayi basardi Bircok Germen kendiliklerinden cephedeki Dacia ve Pannonia ile Germanya ve Italya ya yerlestiler Bu yeni bir sey degildi ancak bu defa yerlesimciler Tuna nehrinin sol kiyisinda Sarmatia ve Marcomannia da bugunku Bohemya ve Macaristan dahil iki yeni sinir sehri kurulmasini talep ettiler Imparatorun planlari Avidius Cassius tarafindan uydurulan ve Marcus Aurelius un hastaliktan oldugu seklindeki soylenti yuzunden cikan isyan sebebiyle engellendi Dogu eyaletlerinden sadece Kapadokya ve Bithynia isyancilarin tarafina gecmedi Marcus Aurelius un yasadigi haberi duyulunca Cassius un kaderi hemen cizildi ve birlikleri tarafindan sadece 100 gunluk bir saltanattan sonra olduruldu Karisi Faustina ile Marcus Aurelius 173 e dogru dogu eyaletlerini ziyaret ettiler Atina yi ziyaretinde kendisini felsefe nin koruyucusu olarak ilan etti Roma daki bir triumph in ardindan takip eden yil tekrar Tuna hududuna hareket etti 178 deki kesin zaferin ardindan Bohemya nin ilhak plani basariyla hazirlansa da Marcus Aurelius un 180 de hastalanmasiyla yarim kaldi Marcus Aurelius SutunuCin le ilk temasMarcus Aurelius zamaninda Han hanedani kayitlari 166 da Roma dan bir temsil heyetinin Cin in baskenti Luoyang da Cin Imparatoru Huan la kaynak belirtilmeli gorustugunu yazar Kayitlara gore Romalilar Antun tarafindan gonderildiklerini belirttiler Belirtilen tarihe gore bu Marcus Aurelius Antoninus olabilir Diger taraftan cagdasi Roma kayitlari Cin le irtibat icin herhangi bir girisimden soz etmez Olumu ve halefiMarcus Aurelius 17 Mart 180 tarihinde Tuna Nehri yakinlarindaki ayaklanmalarin son bulmamasi uzerine ciktigi seferde halefi Commodus kendisine eslik ederken Vindobona da gunumuzde Viyana da gecirdigi hastalik sebebiyle hastaliginin 7 gununde oldu Hemen tanrilastirildi ve kulleri Roma ya gonderilerek Vizigotlarin sehri yagmaladigi 410 yilina kadar ayakta kalan Hadrianus Mausoleum una gunumuzde Sant Angelo Kalesi yerlestirildi Germen ve Sarmatlara karsi mucadelesi anisina Roma da Marcus Aurelius Sutunu dikildi Marcus Aurelius 166 da Ceasar ve 177 de yardimci Imparator yaptigi Commodus un halefi olmasini farkinda olunmayan bir talihsizlige ragmen saglamisti Bu karar talihli Evlatlik Imparatorlar donemini sona erdirmisti ve Commodus sonradan tarihciler tarafindan politika ve askerlikle ilgisi olmayan asiri egoist ve sinirli birisi olarak cok elestirilmistir Bu sebep yuzunden Marcus Aurelius un olumu Pax Romana nin sonu olarak kabul edilir Commodus u fazla aday olmadigi icin ya da olumunun ardindan meydana gelebilecek olasi bir ic savas korkusuyla secmistir Evliligi ve cocuklariEsi Genc Faustine Aurelius 145 te Genc Faustina ile evlendi 30 yillik evliligi boyunca Faustina 13 cocuk dogurdu Bunlardan sadece bir oglan ve dort kiz babalarindan daha uzun yasadilar Cocuklarinin isimleri 147 165 ten sonra Annia Aurelia Galeria Lucilla 148 50 181 Lucius Verus la evlendi Lucilla nin Gemellus Lucillae adinda bir ikizi vardir 149 150 Titus Aelius Antoninus 7 Mart 161 den once oldu Titus Aelius Aurelius 150 dogumda 7 Mart 161 den once oldu Hadrianus 152dogumda 7 Mart 161 den once oldu Domitia Faustina 150 dogumda 7 Mart 161 den once oldu Fadilla 159 192 Annia Cornificia Faustina Minor 160 Imparator Caracalla nin saltanatinda oldu 211 217 Titus Aurelius Fulvus Antoninus 161 165 ve sonradan Imparator olan Commodus 161 192 Marcus Annius Verus Caesar 162 169 Vibia Aurelia Sabina 170 217 Populer kulturde Marcus AureliusRoma Imparatorlugu nun Cokusu 1964 Anthony Mann in yonettigi filmde Marcus Aurelius u Alec Guinness canlandirmisti Gladyator 2000 Ridley Scott in yonetmenligini yaptigi filmde Marcus Aurelius u Richard Harris canlandirmistir Notlar John Stuart Mill in his compared Meditations to the Cassius Dio Roman History 71 1KaynakcaBirincil kaynaklar Cassius Dio Roma Tarihi Orijinal text icin bkz Lacus Curtius Ingilizce Marcus Aurelius Meditations Ingilizce Scriptores Historiae Augustae Historia Augusta Orijinal text icin bkz LacusCurtius28 Mayis 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Diger kaynaklar Wikimedia Commons ta Marcus Aurelius ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Filozofi basligi icin internet ansiklopedisi 22 Subat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Marcus Aurelius1 Subat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde De Imperatoribus Romanis basligi Ingilizce Marcus Aurelius 9 Subat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde livius org de ilgili baslik Ingilizce Marcus Aurelius a onun liderlik acisindan bakis denemesi Ingilizce Dis baglantilarVikisoz de Marcus Aurelius ile ilgili sozleri bulabilirsiniz Orijinal metinden George Long Ingilizce cevirisi 1862 17 Kasim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde Latince Versiyonu J M Schulz 1802 4 Subat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Marcus Aurelius a ithaf edilmis biyografi arastirmasi Ingilizce olu kirik baglanti Marcus AureliusAlt koluDogumu 26 April 121 Olumu 17 March 180Resmi unvanlarOnce gelen Antoninus Pius Roma Imparatoru 161 180 161 169 arasi Lucius Verus ile Sonra gelen Commodus