Petek, arıların çiçek polenlerinden elde ettikleri balı depolama ve yumurtalarını barındırma yeri. Şekli en az malzemeyle en çok yer kullanmak için en iyi şekil olan altıgendir. Bu altıgen yapıya Ebegümeci benzerliği nedeniyle adı verilir. Bütün bir petekteki altıgenler farklı arılar tarafından eşit boyutlarda yapılır. Böylece petekte hiç boş yer kalmaz.
Petek Geometrisi
Matematikçiler tarafından altıgen petek şeklinin, en az balmumu harcamak ve peteği boşluksuz doldurmak için en ideal yapı olduğu ispatlanmıştır.
Geometriye göre bir düzlemi eşkenar çokgenlerle boşluksuz bölmek ancak eşkenar üçgen, kare veya düzgün altıgen ile mümkündür. Örneğin düzgün beşgenler birbirleriyle boşluksuz birleşemez. Birim alan için çevresi en kısa olan şekil ise altıgendir. Altıgenden başka hiçbir eşkenar çokgen, arada boşluk bırakmayacak şekilde bir alanı dolduramaz.
Bal arılarının petek yapıları incelendiğinde altıgen yapının yanı sıra bazı yerlerde beşgen ve yedigen yapıların da olduğu görülmektedir. Önceleri bunların hatalı yapılar oldukları varsayılmıştır. Ancak yapılan araştırmalar bir başka gerçeği ortaya çıkarmıştır. Kolonileri genişledikçe arıların altıgen petek yapılarını daha büyük yapma ihtiyaçları doğar. Ancak önceki küçük altıgen yapılarla daha sonra inşa edilen, nispeten daha büyük altıgen yapıları verimli şekilde birleştirmek ciddi bir matematik problemidir. Birleştirme işleminde en iyiye yakın bir çözüm, önce beşgen sonra da yedigen kullanmaktır.
İşçi arılarına ait küçük petek yapısından üreme arılarına ait büyük petek yapısına geçerken, boşluğu doldurmak için arıların beşgen ve yedigen yapılar kullandıklarını tespit edilmiştir. Bitişik iki altıgenin, komşu hücrelere bitişmesi gereken 10 kenarı vardır. Beşgen-yedigen ikilisinde de benzer şekilde boşta kalan ve bitişecek 10 kenar vardır. Önce beşgen yapı, sonrasında da yedigen yapı kullanılarak küçük petekten büyüğe geçiş mümkün hâle gelir. Bilim insanları bu geçişin en iyiye yakın bir geometrik çözüm olduğunu ifade etmiştir. Yapılan araştırmalar sonucunda arılarda altıgen olmayan yapıların %85'inin beşgen-yedigen yapısında olduğu bulunmuştur.
Geometri ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Kaynakça
- ^ Darren Incorvaia, "How geometry solves architectural problems for bees and wasps", Science News, July
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Petek arilarin cicek polenlerinden elde ettikleri bali depolama ve yumurtalarini barindirma yeri Sekli en az malzemeyle en cok yer kullanmak icin en iyi sekil olan altigendir Bu altigen yapiya Ebegumeci benzerligi nedeniyle adi verilir Butun bir petekteki altigenler farkli arilar tarafindan esit boyutlarda yapilir Boylece petekte hic bos yer kalmaz Petegin uzerindeki bir ariPetek GeometrisiMatematikciler tarafindan altigen petek seklinin en az balmumu harcamak ve petegi bosluksuz doldurmak icin en ideal yapi oldugu ispatlanmistir Geometriye gore bir duzlemi eskenar cokgenlerle bosluksuz bolmek ancak eskenar ucgen kare veya duzgun altigen ile mumkundur Ornegin duzgun besgenler birbirleriyle bosluksuz birlesemez Birim alan icin cevresi en kisa olan sekil ise altigendir Altigenden baska hicbir eskenar cokgen arada bosluk birakmayacak sekilde bir alani dolduramaz Bal arilarinin petek yapilari incelendiginde altigen yapinin yani sira bazi yerlerde besgen ve yedigen yapilarin da oldugu gorulmektedir Onceleri bunlarin hatali yapilar olduklari varsayilmistir Ancak yapilan arastirmalar bir baska gercegi ortaya cikarmistir Kolonileri genisledikce arilarin altigen petek yapilarini daha buyuk yapma ihtiyaclari dogar Ancak onceki kucuk altigen yapilarla daha sonra insa edilen nispeten daha buyuk altigen yapilari verimli sekilde birlestirmek ciddi bir matematik problemidir Birlestirme isleminde en iyiye yakin bir cozum once besgen sonra da yedigen kullanmaktir Isci arilarina ait kucuk petek yapisindan ureme arilarina ait buyuk petek yapisina gecerken boslugu doldurmak icin arilarin besgen ve yedigen yapilar kullandiklarini tespit edilmistir Bitisik iki altigenin komsu hucrelere bitismesi gereken 10 kenari vardir Besgen yedigen ikilisinde de benzer sekilde bosta kalan ve bitisecek 10 kenar vardir Once besgen yapi sonrasinda da yedigen yapi kullanilarak kucuk petekten buyuge gecis mumkun hale gelir Bilim insanlari bu gecisin en iyiye yakin bir geometrik cozum oldugunu ifade etmistir Yapilan arastirmalar sonucunda arilarda altigen olmayan yapilarin 85 inin besgen yedigen yapisinda oldugu bulunmustur Geometri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Kaynakca Darren Incorvaia How geometry solves architectural problems for bees and wasps Science News July