Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Avrupa saksağanı (Pica pica), kargagiller (Corvidae) familyasından tarlalar, orman kenarları, parklar ve banliyölerde yaygın görülen bir kuş türü. Avrupa'da boydan boya, daha çok Asya'da ve Kuzeybatı Afrika'da üreyen yerleşik bir kuştur.
| Avrupa saksağanı | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| Korunma durumu | ||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Pica pica Linnaeus, 1758 | ||||||||||||||
 Avrupa saksağanı ve diğer Afro-Avrasya Pika türlerinin küresel dağılımı. Açık mavi: Pika pika melanotos |
Özellikleri
Kuyruğu uzun ve sivri, tüyleri ise göz alıcı derecede siyah ve beyazdır. Başı, sırtı ve göğsü mat siyah; omuzları ve alt tarafı beyazdır. Kanatları parlak çelik mavisidir; ancak kanatlarını açtığında uçlarının oldukça beyaz olduğu görülür. Kıçı ve kuyruk sokumu siyah, kuyruğu parlak yeşil ve mordur. Güçlü, hızlı ve düzgün kanat çırpışları ile uçuşu süratlidir. Sesi kuvvetlidir ve "çak çak çak çak" diye çıkar. Ömrünün 30 ilâ 38 yıl olduğu düşünülür. Zeki bir kuş türüdür.
Yaşam Şekli
Bir saksağanın doğumundan ölümüne kadar geçen süre çok karmaşık ve uzundur. Yapılan araştırmalarda yavru saksağanların ayaklarına bilezik takılmış ve sonuca göre ilk yıllarda saksağanların hayatta kalma olasılığı %22, ilk yılı atlatanların hayatta kalma olasılığı ise %69'dur, hayatta kalmak için 3.7 yıl kazanmıştır. Kayıtlara geçmiş en uzun saksağan ömrü 21 yıl 8 ay'dır. Saksağanlarda ortalama yuva yapma mevsimi şubat ayının son haftasında veya mart ayının ilk haftasında başlar. Yuvanın dış iskeleti en az kalem kalınlığındaki dallardan; yuvanın iç kısmı ise kuru ot, pamuk, tüy gibi yumuşak malzemelerden oluşur. Son olarak da yuvanın daha sağlam olması ve dalları birbirine yapıştırmak içinde çamur ile yuvalarını sıvarlar. Tokyo'daki Büyük-Gagalı kargaların () yuva yapmak için kıyafet askılıkları çaldıkları ve yuvanın yumuşak malzemesi olarak da bizonların sırtına konup tüylerini yolup kaçtıkları görülmüştür. Avrupa Saksağanı'nda yuva yapımı 30-40 gün sürer. Yuvayı yaptıktan 1 haftaya yakın süre sonra yuvada 4-6 adet yumurta vardır. En az 3, en fazla 10 yumurta olduğu kaydedilmiştir. Kuluçka süresi 21-22 gündür. Dişi kuş günde 1 kere yumurtlar böylelikle yumurtadan çıkan civciv bir öncekine göre hep 1 gün daha küçüktür. Tek eşlidirler; ölene kadar aynı eşle yaşarlar, yavrulama döneminde dişi daha çok yuvada zaman geçirir ve erkek dişiyi besler. Yavrular yumurtadan çıktıktan 7-8 gün sonra gözleri açılır ve görünür şekilde tüyleri vardır; yumurtadan çıktıktan 3-3,5 hafta sonra yuvanın olduğu ağaçta 2 hafta yaşarlar, çok fazla dallara çıkıp uçma antrenmanı yaparlar ve sonrasında ebeveynleri gibi uçma özelliğine sahip olurlar ama uzun mesafe uçamazlar bu şekilde de yerde ve ağaçta 1 hafta geçirirler sürenin sonunda 6-7 haftalığa yakın olurlar ve kendini kurtaracak kadar uçabilirler. Yetişkin olmayan yavru saksağanların kuyruk tüyleri daha kısadır. Tüyleri yetişkinlere nazaran daha az parlaktır, gagasının kenarında ten renginde yumuşak bir doku vardır, ağzının içi kırmızıdır ve gözleri maviye yakındır, büyüdükçe göz rengi koyu kahverengi olur, gagasındaki yumuşak doku yok olur ve ağzının içinin bir kısmı (gaga altı), siyaha döner. 2 aylık olduklarında ebeveynleri ağızdan beslemeyi bırakır ve artık kendileri yemek bulup yemeye başlar ailesiyle birlikte yemek bulup yer. Bu şekilde cinsel olgunluğa ulaşana kadar (3-4) yıl ebeveynleriyle yaşar. Kargalarda; fiziksel,karakter ve zeka gelişimi 1 yılda tamamlanır ama üremeye hazır oldukları yaşa çok çok sonra ulaşırlar. Cinsel olgunluğa ulaştıktan sonra kalıcı olarak ebeveynlerinden, sürüsünden ayrılırlar ve kendi sürüsünü kurar, eş edinir ve yuva yapar. Bu sayede döngü tamamlanmış olur.
Kültürde saksağan
Saksağanın Avrupa kültüründe onu çok yönlü hurafelerle çevreleyen ortaklığı vardır. Genellikle konuşulan, kuşun mutsuzluk ve probleme ortaklığıdır. Bu belki de onun çok iyi bilinen huysuzluğu kadar, kaba sesi ve parlak objeleri çalma eğilimindendir. Konuyla uzaktan yakından ilgisi olmayan söylemi tanımlamak için Türkçede "Dam üstünde saksağan, vur beline kazmayı!" deyimi kullanılır.
Folklor
- İsveç'te, kuşun büyücülük ile bağlantılı olacağı kabul edilir.
- İngiliz adalarında, Devonshire'de saksağanlar kötü talih ile ilişkilendirilir,
- İskoçya'da, bir saksağan, evin penceresinin yanında ise ölümden haber verir.
- Alman folklorunda saksağan aynı zamanda bir hırsız olarak görülür.
- Çin kültüründe, saksağan en popüler kuşlardan biridir. İyi haber ve talihin habercisi olarak görülür. Gerçekte, onun Çincedeki isminin anlamı sevinç kuşudur.
Kaynakça
- ^ Kuş Gözemcisinin Cep Kitabı Avrupa'nın Kuşları, Peter Hayman ve Rob Hume, Çeviri: Beyser Semizoğlu, 2005, Kuşun Araştırmaları Derneği Yayınları, sy.238
- ^ Wie alt können Vögel werden? Zum Alter von Rabenvögeln http://www.gefiederte-welt.de/TUlEPTEyMzUmQUlEPTc3NzI2MCZVUE9TPTA.html?UID=6F25409DAABDBE175C7E82D671B2F604F4668DCBC8ADA52956 20 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Saksağan Hakkında". 15 Aralık 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Saksağan Yaşam Şekli". 15 Aralık 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 2 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 7 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 11 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ İlgili Viki Sözlük sayfası 26 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 6 Ekim 2023 tarihinde erişilmiştir
Dış bağlantılar
- BirdLife International (2004). Pica pica. Tehlike altında olan türlerin 2006 IUCN Kırmızı Listesisi. IUCN 2006. 12 May 2006 tarihinde alınmıştır.
- European Magpie videos8 Aralık 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Avrupa saksagani Pica pica kargagiller Corvidae familyasindan tarlalar orman kenarlari parklar ve banliyolerde yaygin gorulen bir kus turu Avrupa da boydan boya daha cok Asya da ve Kuzeybati Afrika da ureyen yerlesik bir kustur Avrupa saksagani source source Korunma durumuAsgari endise altinda IUCN 2 3 Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataSinif AvesTakim Passeriformes Otucu kuslar Familya Corvidae Kargagiller Cins PicaTur P picaIkili adlandirmaPica pica Linnaeus 1758Avrupa saksagani ve diger Afro Avrasya Pika turlerinin kuresel dagilimi Acik mavi Pika pika melanotos Acik yesil Pika pika pika Koyu yesil Pica pica fennorum Sari Baktriya Pika pikasi Mor Pica pika leucoptera Koyu mavi Pica pica camtschatica Artik ayri turler olarak degerlendirilenler Turuncu Magrip saksagani Pica mauritanica Koyu gri Asir saksagani Pica asirensis Acik kirmizi Siyah sagrili saksagan Pica bottanensis Koyu kirmizi Dogu saksagani Pica serica Pica pica picaKucuk kuslar ve yuva gelen dusus Avrupa saksagani Yavru saksagan source source source source source source source Avrupa saksaganiOzellikleriKuyrugu uzun ve sivri tuyleri ise goz alici derecede siyah ve beyazdir Basi sirti ve gogsu mat siyah omuzlari ve alt tarafi beyazdir Kanatlari parlak celik mavisidir ancak kanatlarini actiginda uclarinin oldukca beyaz oldugu gorulur Kici ve kuyruk sokumu siyah kuyrugu parlak yesil ve mordur Guclu hizli ve duzgun kanat cirpislari ile ucusu suratlidir Sesi kuvvetlidir ve cak cak cak cak diye cikar Omrunun 30 ila 38 yil oldugu dusunulur Zeki bir kus turudur Yasam SekliBir saksaganin dogumundan olumune kadar gecen sure cok karmasik ve uzundur Yapilan arastirmalarda yavru saksaganlarin ayaklarina bilezik takilmis ve sonuca gore ilk yillarda saksaganlarin hayatta kalma olasiligi 22 ilk yili atlatanlarin hayatta kalma olasiligi ise 69 dur hayatta kalmak icin 3 7 yil kazanmistir Kayitlara gecmis en uzun saksagan omru 21 yil 8 ay dir Saksaganlarda ortalama yuva yapma mevsimi subat ayinin son haftasinda veya mart ayinin ilk haftasinda baslar Yuvanin dis iskeleti en az kalem kalinligindaki dallardan yuvanin ic kismi ise kuru ot pamuk tuy gibi yumusak malzemelerden olusur Son olarak da yuvanin daha saglam olmasi ve dallari birbirine yapistirmak icinde camur ile yuvalarini sivarlar Tokyo daki Buyuk Gagali kargalarin yuva yapmak icin kiyafet askiliklari caldiklari ve yuvanin yumusak malzemesi olarak da bizonlarin sirtina konup tuylerini yolup kactiklari gorulmustur Avrupa Saksagani nda yuva yapimi 30 40 gun surer Yuvayi yaptiktan 1 haftaya yakin sure sonra yuvada 4 6 adet yumurta vardir En az 3 en fazla 10 yumurta oldugu kaydedilmistir Kulucka suresi 21 22 gundur Disi kus gunde 1 kere yumurtlar boylelikle yumurtadan cikan civciv bir oncekine gore hep 1 gun daha kucuktur Tek eslidirler olene kadar ayni esle yasarlar yavrulama doneminde disi daha cok yuvada zaman gecirir ve erkek disiyi besler Yavrular yumurtadan ciktiktan 7 8 gun sonra gozleri acilir ve gorunur sekilde tuyleri vardir yumurtadan ciktiktan 3 3 5 hafta sonra yuvanin oldugu agacta 2 hafta yasarlar cok fazla dallara cikip ucma antrenmani yaparlar ve sonrasinda ebeveynleri gibi ucma ozelligine sahip olurlar ama uzun mesafe ucamazlar bu sekilde de yerde ve agacta 1 hafta gecirirler surenin sonunda 6 7 haftaliga yakin olurlar ve kendini kurtaracak kadar ucabilirler Yetiskin olmayan yavru saksaganlarin kuyruk tuyleri daha kisadir Tuyleri yetiskinlere nazaran daha az parlaktir gagasinin kenarinda ten renginde yumusak bir doku vardir agzinin ici kirmizidir ve gozleri maviye yakindir buyudukce goz rengi koyu kahverengi olur gagasindaki yumusak doku yok olur ve agzinin icinin bir kismi gaga alti siyaha doner 2 aylik olduklarinda ebeveynleri agizdan beslemeyi birakir ve artik kendileri yemek bulup yemeye baslar ailesiyle birlikte yemek bulup yer Bu sekilde cinsel olgunluga ulasana kadar 3 4 yil ebeveynleriyle yasar Kargalarda fiziksel karakter ve zeka gelisimi 1 yilda tamamlanir ama uremeye hazir olduklari yasa cok cok sonra ulasirlar Cinsel olgunluga ulastiktan sonra kalici olarak ebeveynlerinden surusunden ayrilirlar ve kendi surusunu kurar es edinir ve yuva yapar Bu sayede dongu tamamlanmis olur Kulturde saksaganSaksaganin Avrupa kulturunde onu cok yonlu hurafelerle cevreleyen ortakligi vardir Genellikle konusulan kusun mutsuzluk ve probleme ortakligidir Bu belki de onun cok iyi bilinen huysuzlugu kadar kaba sesi ve parlak objeleri calma egilimindendir Konuyla uzaktan yakindan ilgisi olmayan soylemi tanimlamak icin Turkcede Dam ustunde saksagan vur beline kazmayi deyimi kullanilir FolklorIsvec te kusun buyuculuk ile baglantili olacagi kabul edilir Ingiliz adalarinda Devonshire de saksaganlar kotu talih ile iliskilendirilir Iskocya da bir saksagan evin penceresinin yaninda ise olumden haber verir Alman folklorunda saksagan ayni zamanda bir hirsiz olarak gorulur Cin kulturunde saksagan en populer kuslardan biridir Iyi haber ve talihin habercisi olarak gorulur Gercekte onun Cincedeki isminin anlami sevinc kusudur Avrupa saksagani uzum dallarindan yaptigi yuvaKaynakca Kus Gozemcisinin Cep Kitabi Avrupa nin Kuslari Peter Hayman ve Rob Hume Ceviri Beyser Semizoglu 2005 Kusun Arastirmalari Dernegi Yayinlari sy 238 ISBN 975 00270 0 0 Wie alt konnen Vogel werden Zum Alter von Rabenvogeln http www gefiederte welt de TUlEPTEyMzUmQUlEPTc3NzI2MCZVUE9TPTA html UID 6F25409DAABDBE175C7E82D671B2F604F4668DCBC8ADA52956 20 Eylul 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Saksagan Hakkinda 15 Aralik 2005 tarihinde kaynagindan arsivlendi Saksagan Yasam Sekli 15 Aralik 2005 tarihinde kaynagindan arsivlendi 2 Eylul 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi 7 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi 11 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Ilgili Viki Sozluk sayfasi 26 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi 6 Ekim 2023 tarihinde erisilmistirDis baglantilarBirdLife International 2004 Pica pica Tehlike altinda olan turlerin 2006 IUCN Kirmizi Listesisi IUCN 2006 12 May 2006 tarihinde alinmistir European Magpie videos8 Aralik 2012 tarihinde Archive is sitesinde arsivlendi