Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Plotinos (Yunanca: Πλωτίνος) (M.S. 205–270), Neoplatonizmin kurucusu antik filozof. Plotinos hakkındaki bilgilerimizin çoğu, kendisi de filozof olan Porfirios'un Plotinos'un baş eseri Enneadlar'a yazdığı önsözden gelmektedir. Plotinos'un mistik felsefesi Yahudi, Hristiyan, gnostik ve Müslüman filozoflara ve mistiklere yüzyıllar boyunca esin kaynağı olmaya devam etmiştir.
| Plotinos | |
|---|---|
 Plotinos | |
| Tam adı | Plotinos |
| Doğumu | 205 Lycopolis |
| Ölümü | 270 (64-65 yaşlarında) Campania |
| Çağı | Antik felsefe |
| Bölgesi | Batı felsefesi |
| Okulu | Yeni Platonculuk |
| İlgi alanları | Platonizm, metafizik, mistisizm |
| Önemli fikirleri | Nous |
Etkilendikleri
| |
Etkiledikleri | |
Hayatı
Porfirios Plotinos'un, İmparator Claudius II'un başa geçmesinin ikinci yılında, yani 270 yılında öldüğünde altmış altı yaşında olduğuna inanmıştır. Plotinos maddi varlığı daha yüksek ve mükemmel seviyedeki bir şeyin zayıf bir imajı veya hatırası (mimesis) olarak gördüğünden önemsemez ve kendi bedenini de bu varlığa dahil olduğu için önemsememiştir. Muhtemelen bu sebeple Porfirios'un aktardığına göre kendi portresinin yapılmasını reddetmiş, çocukluğu, ailesi veya doğum yeri ve tarihi hakkında bilgi vermekten kaçınmıştır. Yine de Eunapius onun Mısır'da Deltaya bağlı Lycopolis'de doğduğunu aktarmıştır. Geçmişi hakkındaki bu belirsizliğe karşın öğrencilerinin aktardığı tüm detaylar felsefesini en yüksek düzeyde yaşamına aktardığını göstermektedir.
Plotinos yirmi yedi yaşında, yaklaşık 232 yıllarında felsefe tahsili yapmak arzusuyla İskenderiye'ye gitmiştir. Orada daha sonra hocası olacak Ammonius Saccas (Amon-ius Saccas- Güneş kalkanı Hamal diye çevrilebilir) ile karşılaşıncaya kadar hiçbir öğretmenden hoşnut olmamıştır. (Amonius Saccas hammallık yaparak yaşayacak kadar alçakgönüllüğüyle etkiledi belki de Plotinos'u). Ammonius'un konuşmasını dinleyince arkadaşına "aradığım adam buydu" demiş ve onun eğitimi altına girmiştir. Ammonius'tan başka Afrodisyaslı İskender ve Numenius'un eserlerinden de etkilenmiştir.
İskenderiye'de on bir yıl geçirmiş ve 38 yaşında Perslerin ve Hintlilerin felsefi öğretilerini araştırmaya karar vermiştir. Bu gerekçeyle Persler üzerine yürüyen III. Gordian'ın ordusuna katılmıştır. Sefer başarısızlıkla son bulup Gordian'ın ölümüyle sonuçlanınca Plotinos Antakya'ya dönmek zorunda kalmıştır.
Kırk yaşında, Arap Philip'in hakimiyeti altındaki Roma'ya dönmüş ve hayatının geri kalanını, çok sayıda öğrenci edindiği Roma'da geçirmiştir. Öğrencileri arasında filozoflar, Roma senatosu üyeleri, doktorlar, Roma'da evinde kaldığı Gemina ve Iamblichus'un oğlu Ariston'un karısı Amphiclea gibi kadınlar da vardı.
Plotinos 253 yılından başlayarak ölümüne kadar geçecek on yedi yıl içinde daha sonra adı Enneadlar olacak denemelerini kaleme almıştır. Porphyry Enneadların kendisi onları derlemeden önce tam bir kitap olmaktan çok Plotinos'un konuşmalarında kullandığı deneme ve notlar külliyatı olduğunu ifade etmiştir. Plotinos gözlerindeki zayıflık nedeniyle eserini yeniden gözden geçirememiştir, ayrıca Porphyry'nin ifadesine göre de düzeltme işleminden hoşnut olmayan Plotinos'un el yazısı da özensizdi.
Plotinos'un felsefesi
Plotinos'da monist bir varlık anlayışı bulunur. Onun felsefesinin ontolojik hiyerarşisinin ilkesi hem Varlık, hem İyilik ve hem de Tanrısallık olan Bir'dir. Her şey Bir'den südûr (emanation) eder. İlk olarak ruh (spirit), idealar dünyası olan Nous südûr eder. Nous'un kendi kendine yönelişi ile ikilik (düalizm) ortaya çıkar ve dolayısıyla da tin, ruh (soul) belirir. Ancak bu ruh tek tek fertlerin değil dünyanın ruhudur ve bireysel ruhları olduğu gibi tüm dünyayı da canlandırır. Varlık bulan ruhlar (souls) nous ile biçim aldıkları bedenin arasındaki bir konumda bulunurlar. Bir'den en son südûr eden şey maddedir ve madde varlığın en alt kademesidir.
Bir
Plotinos felsefesindeki en yüce olanda, yani tamamen aşkın (transcendent) olan "Bir"de ne fark ne çokluk ne de oluş vardır. O, varlık ve varolmama şeklindeki tüm kategorilerin ötesindedir. Bizler "varlık" kavramını kendi tecrübemizin objelerinden çıkarmaktayız ve varlık bu nesnelerin kendisine izafe edildiği şeydir fakat sonsuz, aşkın Bir tüm bu nesnelerin ötesindedir ve bu yüzden tüm kavramların ötesindedir. Bir "herhangi bir şey" olamaz ve ayrıca "tüm şeylerin toplamı" da olamaz, çünkü O, tüm mevcudâttan öncedir. Bu sebeple Bir'e hiçbir sıfat yüklenemez.
Düşünce de Bir'e izafe edilemez çünkü düşünce düşünen özne ve düşünce nesnesi şeklindeki bir ayrımın varlığını zımnen içinde barındırmaktadır. Aynı şekilde her ne kadar O'ndan ileri gelse de irade de Bir'e yüklenemez çünkü irade de nesneye yönelmesi bakımından bir şeyin mevcudiyetini gerektirir ki bu anlamda Bir'e değil fakat ondan südûr eden ilk unsur (uknum, hypostases) olan Nous'a atfedilebilir. Plotinus'taki nous, yaratıcı ya da ikinci sudurdur. "Algılayan" ve dolayısıyla gücün (potansiyel veya Bir) enerji olarak tezahür etmesine neden olan şey, yaratıcı, eylem, enerji) veya nous'tur veya maddi dünya adı verilen ikilidir. Nous varlık olarak; varlık ve algı (akıl), ruh (Dünya Ruhu) denilen şeyi tezahür ettirir.
Bir'den Sudur
Antik Yunan düşüncesinde İbrahimi dinlerdeki gibi bir Tanrı tarafından yoktan (ex nihilo) yaratılış söz konusu değildir. Tüm Antik Yunan filozoflarında ortak olan şey ezeli bir Tanrı'nın karşısında yine ezeli bir varlığın, maddenin, boş uzayın veya kaosun bulunduğu yönündedir. Evren veya madde varlığa gelmediği, getirilmediği hatta aksine her zaman var oludğu için onun neden var olduğu sorusu da Antik Yunanlı düşünürler tarafından sorgulanmamıştır. Ancak maddeyi düzenleyen bir ilk ilke ya da akıl anlayışı bu düşünürlerde geliştiğinden akıl tanrılaştırılmıştı. Helen düşüncesinde Hristiyanlığın aksine evren bir dizi kürelerin birbirleriyle ilişki içinde var olmuş olan rasyonel bir düzendir, dolayısıyla da akıl, bir akıl tarafından biçimlendirilen bu düzeni akıl yoluyla kavrayabilir. Plotinos kendisinden önceki Yunan düşüncesinden evren fikrini ve aklın yerini onaylamış ancak Bir'i aklın üzerine yerleştirmiş ve varoluşu bir evrene aşkın bir Tanrı'nın iradesiyle yaratmasıyla değil Bir'den kendiliğinden gerçekleşen bir sudur (yayılım/taşma/feyz/emanasyon) yoluyla oluştuğu firini ortaya atmıştır. Bununla birlikte Plotinos Bir'in asaleti ve yüceliğini de korumak için onun sudurdan etkilenmeden kaldağını ifade etmiştir. E.Brehier geç Antik Çağ ve Orta Çağ insanlarının bir tür evrim benzeri yaklaşımını sudur kategorisi altında düşündüklerini yazmıştır.
Gerçek İnsan ve Mutluluk
Plotinos'un Batı düşüncesi üzerindeki en büyük izlerinden biri mutluluk meselesidir, çünkü o, eudaimonia'nın (mutluluğun) yalnızca bilinçle elde edilebileceği fikrini ilk ortaya atanlardan biridir. Mutluluk fiziksel olan her şeyin ötesinde olduğundan Plotinos, insanın ancak sudurun kaynağı olan Bir'e yolculuğu ve onunla özdeşleşmesi yoluyla sağlanabileceğini kabul eder. Bu yolculuk her insan için mümkündür “… mutluluğu oluşturduğuna inandığımız bu şeye potansiyel olarak veya fiilen sahip olmayan tek bir insan yoktur.” (Enneads I.4.4) Acıyı bilinçli benlikle değil bedenle ilişkisiyle nitelendiren Plotinos için bu sebeple mutluluk bilincin bedenden uzaklaşması ve İlke'ye yaklaşmasıyla mümkün olabilir. Aklın kendisinin üstündeki Bir'e ulaşabilmesinen tek yolu güzeli arzulaması ve aşık olmasıdır. Platon için bilginin iki türü vardı, bunlar felsefi ve diyalektik yolla aşk yoluydu. Plotinos, Platon'dan hareketle fakat ondan farklı olarak ikinci yolu yani aşk yolunu kabul etmiş ve Tanrı bilgisine akılsal-felsefi yolla asla ulaşılamayacağını düşünmüştür.
Temaşa/Görü
Temaşa kavramı Plotinos'dan önce Platon ve Aristoteles'in felsefelerinde yer alan ve duyusal unsurları duyular dışı, akli yoldan kavramasında kullanılmış bir kavramdır. Plotinos kavramı bu iki filozoftan farklı olarak evrenin tümünü içine alacak şekilde genişletmiş ve evrende bulunan varlıklarla ilgili olarak mümkün olan tek fiilin, tek eylem türünün düşünme, temaşa eylemi olduğunu iddia etmiştir. Bir'den ilk sudur eden Nous da ondan çıkar çıkmaz ilkesine yani Bir'e dönmekte ve onu temaşa etmektedir. Nous da kendisinden sonra gelen veya taşan Ruh'un kaynağıdır. Ruh da Nous'dan çıktıktan sonra Nous'u temaşa eder. Plotinos'a göre sadece akıllı varlıklar değil akla sahip olmayan canlı varlıklar, bitkiler hatta cansız varlıkların da amacı düşünme veya temaşadır. Plotinos için insan ruhunun farkı akılsal bir form oluşudur. Aklın özelliği ise düşünmek, temaşa etmektir ve temaşa edenle temaşa edilenin birbirinden ayrı olmadıkları, aynı şey oldukları durumda düşünme veya temaşa en mükemmel formuna ulaşır.
Henosis
Henosis, klasik Yunancada mistik "birlik", "birlik" veya "birlik" anlamına gelen kelimedir. Platonculukta ve özellikle neoplatonizmde henosisin amacı gerçeklikte asıl olanla birliktir: Bir (τὸ Ἕν), Kaynak veya Monad. Her şey Monad'ın içindedir ve Monad her şeydir (panteizm). Tekilliğe ulaşmadan önceki son aşama olan dualite (dyad) Monad, Kaynak veya Bir'de tamamen uzlaştırılır (bkz. monizm). Tüm bölünmeler birde uzlaştırılır. Bireyin meditasyon yoluyla Bir'le tam olarak örtüşmesi söz konusudur. Plotinos Bir'e veya İyi'ye ilişkin rasyonel bilginin ondan çıkan varlıkların yükselme derecelerinin sistematik bilgisini sağlasa da Bir'i kendinde ne ise o olarak, içeriden, dolaysız bir biçimde kavratacak olan rasyonel bilgi değil öznel ve bireysel bir kendin geçme deneyi olan görü (müşahede) ile mümkündür. Ruh'un Bir'in veya İyi'nin görüsüne ise ulaşması aşk (eros) iledir. Aşk hakiki bilgiye ulaşmada estetik duyarlılık ve Akıl'ın kılavuzudur. Onun kılavuzluğu sayesinde Ruh kendi içine çekilir, kendini tanır ve eksikliğinin bilincine varmış olarak mükemmelleşmeye çalışır. Ruhun bu yolculuğu Plotinos'a göre iki aşamalıdır; Nous'a doğru olan ilk aşama ve Nous'tan başlayarak tinsel yaşamın doruğu olan Bir'de son bulan ikinci aşama. İlk aşamada duyusal olandan (fizikselden) kavranılır olana (akli) yükselen estetik görü söz konusudur, ikinci aşamada ise Nous haline gelen Ruh'un Bir'in görüsüne geçmesidir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- İngilizce Vikipedi Plotinos maddesi21 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Julian Marias, History of Philosophy, Dover Publications, Inc, New York, 1967
- Zerrin Kurtoğlu, Plotinos'un Aşk Kuramı", Asa Kitabevi, 2000
- Ahmet Arslan, İlkçağ Felsefe Tarihi", Cilt 5, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2010
- Émile Bréhier, Plotinos'un Felsefesi, çev. Ayşe Meral - Ahmet Faruk Çağlar, Albaraka Yayınları, 2023
Türkçede Plotinos
- Plotinus, Enneadlar (Seçmeler) Çev. Zeki Özcan, Asa Kitabevi, Bursa, 1996.
- Zerrin Kurtoğlu, Plotinos'un Aşk Kuramı, Gündoğan Yayınları, 1996.
- Plotinus: Dokuzluklar I, Çev. Zeki Özcan, Alfa Aktüel Yayınları, Bursa, 2006
- Plotinus: Dokuzluklar V, Çev. Zeki Özcan, Birleşik Kitabevi Ankara, 2011
Batı dillerinde Plotinos
- A.H.Armstrong, Plotinus. 7 Volumes. Harvard University Press, 1966, 1978, 1989.
- Plotinus, George Allen & Unwin Ltd. London, 1953
- E. Brehier, Plotin Enneades. Paris: Les Belles Lettress. 6 tomes en 7 volumes.
- R. Harder. Plotins Schriften. Hamburg: Felix Meiner
- Stephen MacKenna, Plotinus-The Enneads, Penguin Books, 1991
Dış bağlantılar
- IEP - Plotinus29 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
Dipnotlar
- ^ Ahmet Arslan, İlkçağ Felsefe Tarihi", Cilt.5, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2010, s.80-81
- ^ Émile Bréhier, Plotinos'un Felsefesi, çev. Ayşe Meral - Ahmet Faruk Çağlar, Albaraka Yayınları, 2023, s.55-56
- ^ Ahmet Arslan, İlkçağ Felsefe Tarihi", Cilt.5, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2010, s.194
- ^ Ahmet Arslan, İlkçağ Felsefe Tarihi", Cilt.5, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2010, s.91-94
- ^ Zerrin Kurtoğlu, Plotinos'un Aşk Kuramı", Asa Kitabevi, 2000, s.153-154
- ^ Zerrin Kurtoğlu, Plotinos'un Aşk Kuramı", Asa Kitabevi, 2000, s.155
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Plotinos Yunanca Plwtinos M S 205 270 Neoplatonizmin kurucusu antik filozof Plotinos hakkindaki bilgilerimizin cogu kendisi de filozof olan Porfirios un Plotinos un bas eseri Enneadlar a yazdigi onsozden gelmektedir Plotinos un mistik felsefesi Yahudi Hristiyan gnostik ve Musluman filozoflara ve mistiklere yuzyillar boyunca esin kaynagi olmaya devam etmistir PlotinosPlotinosTam adiPlotinosDogumu205 LycopolisOlumu270 64 65 yaslarinda CampaniaCagiAntik felsefeBolgesiBati felsefesiOkuluYeni PlatonculukIlgi alanlariPlatonizm metafizik mistisizmOnemli fikirleriNousEtkilendikleri AristotelesEtkiledikleri KindiHayatiPorfirios Plotinos un Imparator Claudius II un basa gecmesinin ikinci yilinda yani 270 yilinda oldugunde altmis alti yasinda olduguna inanmistir Plotinos maddi varligi daha yuksek ve mukemmel seviyedeki bir seyin zayif bir imaji veya hatirasi mimesis olarak gordugunden onemsemez ve kendi bedenini de bu varliga dahil oldugu icin onemsememistir Muhtemelen bu sebeple Porfirios un aktardigina gore kendi portresinin yapilmasini reddetmis cocuklugu ailesi veya dogum yeri ve tarihi hakkinda bilgi vermekten kacinmistir Yine de Eunapius onun Misir da Deltaya bagli Lycopolis de dogdugunu aktarmistir Gecmisi hakkindaki bu belirsizlige karsin ogrencilerinin aktardigi tum detaylar felsefesini en yuksek duzeyde yasamina aktardigini gostermektedir Plotinos yirmi yedi yasinda yaklasik 232 yillarinda felsefe tahsili yapmak arzusuyla Iskenderiye ye gitmistir Orada daha sonra hocasi olacak Ammonius Saccas Amon ius Saccas Gunes kalkani Hamal diye cevrilebilir ile karsilasincaya kadar hicbir ogretmenden hosnut olmamistir Amonius Saccas hammallik yaparak yasayacak kadar alcakgonulluguyle etkiledi belki de Plotinos u Ammonius un konusmasini dinleyince arkadasina aradigim adam buydu demis ve onun egitimi altina girmistir Ammonius tan baska Afrodisyasli Iskender ve Numenius un eserlerinden de etkilenmistir Iskenderiye de on bir yil gecirmis ve 38 yasinda Perslerin ve Hintlilerin felsefi ogretilerini arastirmaya karar vermistir Bu gerekceyle Persler uzerine yuruyen III Gordian in ordusuna katilmistir Sefer basarisizlikla son bulup Gordian in olumuyle sonuclaninca Plotinos Antakya ya donmek zorunda kalmistir Kirk yasinda Arap Philip in hakimiyeti altindaki Roma ya donmus ve hayatinin geri kalanini cok sayida ogrenci edindigi Roma da gecirmistir Ogrencileri arasinda filozoflar Roma senatosu uyeleri doktorlar Roma da evinde kaldigi Gemina ve Iamblichus un oglu Ariston un karisi Amphiclea gibi kadinlar da vardi Plotinos 253 yilindan baslayarak olumune kadar gececek on yedi yil icinde daha sonra adi Enneadlar olacak denemelerini kaleme almistir Porphyry Enneadlarin kendisi onlari derlemeden once tam bir kitap olmaktan cok Plotinos un konusmalarinda kullandigi deneme ve notlar kulliyati oldugunu ifade etmistir Plotinos gozlerindeki zayiflik nedeniyle eserini yeniden gozden gecirememistir ayrica Porphyry nin ifadesine gore de duzeltme isleminden hosnut olmayan Plotinos un el yazisi da ozensizdi Plotinos un felsefesiPlotinos da monist bir varlik anlayisi bulunur Onun felsefesinin ontolojik hiyerarsisinin ilkesi hem Varlik hem Iyilik ve hem de Tanrisallik olan Bir dir Her sey Bir den sudur emanation eder Ilk olarak ruh spirit idealar dunyasi olan Nous sudur eder Nous un kendi kendine yonelisi ile ikilik dualizm ortaya cikar ve dolayisiyla da tin ruh soul belirir Ancak bu ruh tek tek fertlerin degil dunyanin ruhudur ve bireysel ruhlari oldugu gibi tum dunyayi da canlandirir Varlik bulan ruhlar souls nous ile bicim aldiklari bedenin arasindaki bir konumda bulunurlar Bir den en son sudur eden sey maddedir ve madde varligin en alt kademesidir Bir Plotinos felsefesindeki en yuce olanda yani tamamen askin transcendent olan Bir de ne fark ne cokluk ne de olus vardir O varlik ve varolmama seklindeki tum kategorilerin otesindedir Bizler varlik kavramini kendi tecrubemizin objelerinden cikarmaktayiz ve varlik bu nesnelerin kendisine izafe edildigi seydir fakat sonsuz askin Bir tum bu nesnelerin otesindedir ve bu yuzden tum kavramlarin otesindedir Bir herhangi bir sey olamaz ve ayrica tum seylerin toplami da olamaz cunku O tum mevcudattan oncedir Bu sebeple Bir e hicbir sifat yuklenemez Dusunce de Bir e izafe edilemez cunku dusunce dusunen ozne ve dusunce nesnesi seklindeki bir ayrimin varligini zimnen icinde barindirmaktadir Ayni sekilde her ne kadar O ndan ileri gelse de irade de Bir e yuklenemez cunku irade de nesneye yonelmesi bakimindan bir seyin mevcudiyetini gerektirir ki bu anlamda Bir e degil fakat ondan sudur eden ilk unsur uknum hypostases olan Nous a atfedilebilir Plotinus taki nous yaratici ya da ikinci sudurdur Algilayan ve dolayisiyla gucun potansiyel veya Bir enerji olarak tezahur etmesine neden olan sey yaratici eylem enerji veya nous tur veya maddi dunya adi verilen ikilidir Nous varlik olarak varlik ve algi akil ruh Dunya Ruhu denilen seyi tezahur ettirir Bir den Sudur Antik Yunan dusuncesinde Ibrahimi dinlerdeki gibi bir Tanri tarafindan yoktan ex nihilo yaratilis soz konusu degildir Tum Antik Yunan filozoflarinda ortak olan sey ezeli bir Tanri nin karsisinda yine ezeli bir varligin maddenin bos uzayin veya kaosun bulundugu yonundedir Evren veya madde varliga gelmedigi getirilmedigi hatta aksine her zaman var oludgu icin onun neden var oldugu sorusu da Antik Yunanli dusunurler tarafindan sorgulanmamistir Ancak maddeyi duzenleyen bir ilk ilke ya da akil anlayisi bu dusunurlerde gelistiginden akil tanrilastirilmisti Helen dusuncesinde Hristiyanligin aksine evren bir dizi kurelerin birbirleriyle iliski icinde var olmus olan rasyonel bir duzendir dolayisiyla da akil bir akil tarafindan bicimlendirilen bu duzeni akil yoluyla kavrayabilir Plotinos kendisinden onceki Yunan dusuncesinden evren fikrini ve aklin yerini onaylamis ancak Bir i aklin uzerine yerlestirmis ve varolusu bir evrene askin bir Tanri nin iradesiyle yaratmasiyla degil Bir den kendiliginden gerceklesen bir sudur yayilim tasma feyz emanasyon yoluyla olustugu firini ortaya atmistir Bununla birlikte Plotinos Bir in asaleti ve yuceligini de korumak icin onun sudurdan etkilenmeden kaldagini ifade etmistir E Brehier gec Antik Cag ve Orta Cag insanlarinin bir tur evrim benzeri yaklasimini sudur kategorisi altinda dusunduklerini yazmistir Gercek Insan ve Mutluluk Plotinos un Bati dusuncesi uzerindeki en buyuk izlerinden biri mutluluk meselesidir cunku o eudaimonia nin mutlulugun yalnizca bilincle elde edilebilecegi fikrini ilk ortaya atanlardan biridir Mutluluk fiziksel olan her seyin otesinde oldugundan Plotinos insanin ancak sudurun kaynagi olan Bir e yolculugu ve onunla ozdeslesmesi yoluyla saglanabilecegini kabul eder Bu yolculuk her insan icin mumkundur mutlulugu olusturduguna inandigimiz bu seye potansiyel olarak veya fiilen sahip olmayan tek bir insan yoktur Enneads I 4 4 Aciyi bilincli benlikle degil bedenle iliskisiyle nitelendiren Plotinos icin bu sebeple mutluluk bilincin bedenden uzaklasmasi ve Ilke ye yaklasmasiyla mumkun olabilir Aklin kendisinin ustundeki Bir e ulasabilmesinen tek yolu guzeli arzulamasi ve asik olmasidir Platon icin bilginin iki turu vardi bunlar felsefi ve diyalektik yolla ask yoluydu Plotinos Platon dan hareketle fakat ondan farkli olarak ikinci yolu yani ask yolunu kabul etmis ve Tanri bilgisine akilsal felsefi yolla asla ulasilamayacagini dusunmustur Temasa Goru Temasa kavrami Plotinos dan once Platon ve Aristoteles in felsefelerinde yer alan ve duyusal unsurlari duyular disi akli yoldan kavramasinda kullanilmis bir kavramdir Plotinos kavrami bu iki filozoftan farkli olarak evrenin tumunu icine alacak sekilde genisletmis ve evrende bulunan varliklarla ilgili olarak mumkun olan tek fiilin tek eylem turunun dusunme temasa eylemi oldugunu iddia etmistir Bir den ilk sudur eden Nous da ondan cikar cikmaz ilkesine yani Bir e donmekte ve onu temasa etmektedir Nous da kendisinden sonra gelen veya tasan Ruh un kaynagidir Ruh da Nous dan ciktiktan sonra Nous u temasa eder Plotinos a gore sadece akilli varliklar degil akla sahip olmayan canli varliklar bitkiler hatta cansiz varliklarin da amaci dusunme veya temasadir Plotinos icin insan ruhunun farki akilsal bir form olusudur Aklin ozelligi ise dusunmek temasa etmektir ve temasa edenle temasa edilenin birbirinden ayri olmadiklari ayni sey olduklari durumda dusunme veya temasa en mukemmel formuna ulasir Henosis Henosis klasik Yunancada mistik birlik birlik veya birlik anlamina gelen kelimedir Platonculukta ve ozellikle neoplatonizmde henosisin amaci gerceklikte asil olanla birliktir Bir tὸ Ἕn Kaynak veya Monad Her sey Monad in icindedir ve Monad her seydir panteizm Tekillige ulasmadan onceki son asama olan dualite dyad Monad Kaynak veya Bir de tamamen uzlastirilir bkz monizm Tum bolunmeler birde uzlastirilir Bireyin meditasyon yoluyla Bir le tam olarak ortusmesi soz konusudur Plotinos Bir e veya Iyi ye iliskin rasyonel bilginin ondan cikan varliklarin yukselme derecelerinin sistematik bilgisini saglasa da Bir i kendinde ne ise o olarak iceriden dolaysiz bir bicimde kavratacak olan rasyonel bilgi degil oznel ve bireysel bir kendin gecme deneyi olan goru musahede ile mumkundur Ruh un Bir in veya Iyi nin gorusune ise ulasmasi ask eros iledir Ask hakiki bilgiye ulasmada estetik duyarlilik ve Akil in kilavuzudur Onun kilavuzlugu sayesinde Ruh kendi icine cekilir kendini tanir ve eksikliginin bilincine varmis olarak mukemmellesmeye calisir Ruhun bu yolculugu Plotinos a gore iki asamalidir Nous a dogru olan ilk asama ve Nous tan baslayarak tinsel yasamin dorugu olan Bir de son bulan ikinci asama Ilk asamada duyusal olandan fizikselden kavranilir olana akli yukselen estetik goru soz konusudur ikinci asamada ise Nous haline gelen Ruh un Bir in gorusune gecmesidir Ayrica bakinizFelsefe NeoplatonizmKaynakcaIngilizce Vikipedi Plotinos maddesi21 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Julian Marias History of Philosophy Dover Publications Inc New York 1967 Zerrin Kurtoglu Plotinos un Ask Kurami Asa Kitabevi 2000 Ahmet Arslan Ilkcag Felsefe Tarihi Cilt 5 Istanbul Bilgi Universitesi Yayinlari 2010 Emile Brehier Plotinos un Felsefesi cev Ayse Meral Ahmet Faruk Caglar Albaraka Yayinlari 2023Turkcede PlotinosPlotinus Enneadlar Secmeler Cev Zeki Ozcan Asa Kitabevi Bursa 1996 Zerrin Kurtoglu Plotinos un Ask Kurami Gundogan Yayinlari 1996 Plotinus Dokuzluklar I Cev Zeki Ozcan Alfa Aktuel Yayinlari Bursa 2006 Plotinus Dokuzluklar V Cev Zeki Ozcan Birlesik Kitabevi Ankara 2011Bati dillerinde PlotinosA H Armstrong Plotinus 7 Volumes Harvard University Press 1966 1978 1989 Plotinus George Allen amp Unwin Ltd London 1953 E Brehier Plotin Enneades Paris Les Belles Lettress 6 tomes en 7 volumes R Harder Plotins Schriften Hamburg Felix Meiner Stephen MacKenna Plotinus The Enneads Penguin Books 1991Dis baglantilarIEP Plotinus29 Kasim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Dipnotlar Ahmet Arslan Ilkcag Felsefe Tarihi Cilt 5 Istanbul Bilgi Universitesi Yayinlari 2010 s 80 81 9756176083 Emile Brehier Plotinos un Felsefesi cev Ayse Meral Ahmet Faruk Caglar Albaraka Yayinlari 2023 s 55 56 9786054137411 Ahmet Arslan Ilkcag Felsefe Tarihi Cilt 5 Istanbul Bilgi Universitesi Yayinlari 2010 s 194 9756176083 Ahmet Arslan Ilkcag Felsefe Tarihi Cilt 5 Istanbul Bilgi Universitesi Yayinlari 2010 s 91 94 9756176083 Zerrin Kurtoglu Plotinos un Ask Kurami Asa Kitabevi 2000 s 153 154 9758149199 Zerrin Kurtoglu Plotinos un Ask Kurami Asa Kitabevi 2000 s 155 9758149199