Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Pyrus communis, Rosaceae (gülgiller) familyasından bir ağaç türü.
| Pyrus communis | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||
 Asgari endişe altında (IUCN 3.1) | |||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Pyrus communis L., Sp. Pl.: 479 (1753). | |||||||||||||||
| Alt türler | |||||||||||||||
Pyrus communis sıklıkla yetiştirilir ve bazen yaygın ve hatta baskın olduğu bitişik habitatlara kaçar. Çoğu meyve (pomolojik) çeşitler olmak üzere binden fazla çeşidi içerir. Alacalı yapraklı süs formları, disseke yapraklar ve olağandışı büyüme alışkanlıkları da ortaya çıkar. Takson hibrit kökenlidir ve soyunun Pyrus austriaca, Pyrus nivalis, ve dahil olmak üzere birden fazla türü kapsadığı düşünülmektedir. Meyve, kendi kendine yetişen elmalardan (Malus domestica) genellikle daha küçük, ekşi meyvelere sahip olması gibi, bu tanıma uyan yabani armutların da P. communis'e atıfta bulunulan dikili anaçlardan kaynaklanmış olması muhtemel görünmektedir.
Tanımlama
5–15 m (–30) yüksekliğinde ağaçlardır. Dallar grimsi kahverengi veya koyu kırmızımsı kahverengi, tüysüz; genç bitkilerin kısa sürgünleri genellikle dikenlidir. Yaprak sapı 1.5–5 cm, gençken hafif havlı; yaprak ayası yumurtamsı veya yarı dairesel ila eliptik, 2–5(–7) × 1,5–2,5 cm, taban geniş kama şeklinden neredeyse yuvarlağa kadar, kenarlar küt testere dişli, testere dişli veya kütdişçikli, bazen dümdüz ˂Gençken yoğun kirpikli˃, ucu sivri veya kısa sipsivri, yüzeyler gençken havlı, tüysüzcedir. Çiçek sapı 2-3,5 cm, havlı veya tüysüzdür. Çiçekler 25–35 mm çapındadır; çanak yapraklar üçgen-mızrak şeklinde, 5–9 × 3–4 mm, ucu sipsivri; taç yapraklar beyaz, ters yumurtamsı, (12–)13–15 × 10–13 mm; yumurtalıklar 5-gözlü; boyuncuklar (3–)5'dir. Elmamsı meyveler yeşil, sarımsı veya kırmızımsı yeşil, küresel, yarı küresel, yumurtamsı veya ampül şeklinde, 30–160 × 15–120 mm; çanak yapraklar kalıcıdır. Kromozom sayısı 2n=34'tür.
Ayrım
Yaprak kenarları gençken yoğun bir şekilde kirpikli; çanak yapraklar kalıcı; taç yaprakları (12–)13–15 mm; yaprak ayası yumurtamsı veya yarı dairesel ila eliptik, taban geniş kama şeklinde ila neredeyse yuvarlaktır. Bu özellikleriyle Pyrus cinsinin diğer taksonlarından ayırt edilir.
IUCN kırmızı listesi
Sınırlı popülasyon bilgisi mevcuttur, ancak vahşi alt popülasyonların nispeten geniş dağılımı nedeniyle, genel popülasyonun da büyük olduğu varsayılmaktadır. Ana tehdit, dikili armut ile genetik kirlilik ve erozyonla sonuçlanabilecek melezleşmedir. Ancak, bu tehdidin vahşi alt popülasyonları ne ölçüde etkilediği bilinmemektedir. Pyrus communis küresel olarak En Az Endişe olarak değerlendirilmektedir, ancak özellikle Asya'daki alt popülasyonlar için nüfus büyüklüğü ve tehditler hakkında bilgi toplanması önerilir.
Coğrafi dağılım bilgileri
Pyrus communis, Avrupa ve Ilıman Asya'nın çoğunda bulunur. Avrupa'da tür güneybatı Avrupa'dan (Fransa, Portekiz ve İspanya), Balkanlar, doğu ve orta Avrupa üzerinden Baltık Devletlerine ve Asya'da Kafkasya, Kırgızistan, Tacikistan, Özbekistan ve Türkiye ile Kıbrıs'ta bulunur. Tür, yerli ve yerli olmayan dağılımında yaygın olarak yetiştirilmektedir ve bazı durumlarda, örneğin Kuzey Amerika'da kaçarak doğallaşmıştır. Türün oluşum kapsamı, Kriter B kapsamında tehdit altındaki bir kategori eşiğini aşar.
Nüfus bilgileri
Bu tür için sınırlı popülasyon bilgisi vardır. Genel olarak, nispeten geniş doğal dağılımı nedeniyle yabani popülasyonun büyük ve istikrarlı olduğu varsayılabilir.
Habitat ve ekoloji bilgileri
Pyrus communis, çoğunlukla 12 m yüksekliğe kadar büyüyen ancak bazen 20 m'ye ulaşan küçük bir ağaç türüdür. Karışık ormanlarda, orta-kuru, ılık yerlerde, kuru yamaçlarda, kayalık yamaçlarda ve makilerde yetişir. Kireçli, killi-tınlı ve kumlu toprakları tercih eder. Pyrus communis yaban hayatı için önemlidir, çünkü meyveler kuşlar tarafından yenebilir ve çiçekler arılar için önemli nektar kaynaklarıdır. Diğer omurgasızlar da ağaca bağlıdır.
Tehdit bilgileri
Pyrus communis, yetiştirildiği popülasyonlarla serbestçe melezleşebilir, bu nedenle türler genetik tehdidi altındadır. Ayrıca, çeşitler doğallaştırılırsa, vahşi türü geride bırakabilirler. Türlere yönelik başka bir tehdit bilinmemektedir.
Kullanım ve ticaret bilgileri
Pyrus communis subsp. caucasica, P. communis birincil yabani akraba ve potansiyel gen donörlerinin yanı sıra mahsul için potansiyel aşı anacıdır.Pyrus communis subsp. communis meyvesi için yetiştirilir. Ham veya reçel, meyve suları, Hint turşusu ve diğer konserveler gibi çeşitli şekillerde hazırlanabilirler. Alt türler ayrıca çekici çiçekleri için bahçelere ekilir.Pyrus communis kerestesi için kullanılır. Bu, kaplama, dolap, tornacılık, oymacılık ve müzik aletleri için kullanılabilir. Türün ayrıca yeniden bitkilendirme ve yakacak odun olarak kullanıldığı bildirilmektedir.
Koruma işlemleri bilgileri
Pyrus communis en az 117 ex situ koleksiyonda bulunur. Genesys Küresel Bitki Genetik Kaynakları Portalı (2017), türlerin doğal dağılımından yabani Pyrus communis'in 91 germplazm erişimini bildirmektedir. Tür, Avrupa İsviçre ve Lüksemburg içinde En Az Endişe Veren olarak değerlendirilmiştir. Tarlada kültürlü ve yabani armut arasında daha iyi bir ayrım yapılması gerektiğini belirlemiştir. Asya dağılımındaki türler için popülasyon büyüklüğü ve potansiyel tehditler hakkında araştırma yapılmalıdır.
Kaynakça
- ^ a b c . www.efloras.org. 24 Mayıs 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2022.
- ^ a b c d e Barstow, M. 2017. Pyrus communis. The IUCN Red List of Threatened Species 2017: e.T173010A61580281. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2017-3.RLTS.T173010A61580281.en.
- ^ a b c USDA, ARS, GRIN. 2017. Germplasm Resources Information Network [Internet]. Beltsville (MD): United States Department of Agriculture, Agricultural Research Service. Available at: http://www.ars-grin.gov/ 14 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. (Accessed: February 2017).
- ^ MBG (Missouri Botanical Gardens). 2017. Pyrus communis. Available at: http://www.missouribotanicalgarden.org/PlantFinder/PlantFinderDetails.aspx?kempercode=a897 29 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. (Accessed: February 2017).
- ^ a b c Woodland Trust. 2017. Pear (Pyrus communis). Available at: https://www.woodlandtrust.org.uk/visiting-woods/trees-woods-and-wildlife/british-trees/common-non-native-trees/pear/ 18 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. (Accessed: February 2017).
- ^ Meier, E. 2015. Wood! Identifying and Using Hundred of Woods WorldWide. The Wood Database.
- ^ CABI. 2017. Pyrus communis (European pear). (Accessed: February 2017).
- ^ BGCI. 2017. PlantSearch. Botanic Gardens Conservation International, London. Available at: https://www.bgci.org/plant_search.php 31 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ Kell, S.P. 2011. Pyrus communis. (Accessed: April 2017).
- ^ Moser, D., Gygax, A., Bäumler, B., Wyler, N. and Palese, R. 2002. Red List of the Threatened Ferns and Flowering Plants of Switzerland (Rote Liste der gefährdeten Farn- und Blütenpflanzen der Schweiz). Bundesamt für Umwelt, Wald und Landschaft, Bern; Zentrum des Datenverbundnetzes der Schweizer Flora, Chambésy; Conservatoire et Jardin botaniques de la Ville de Genève, Chambésy.
- ^ Colling, G. 2005. Red List of the Vascular Plants of Luxembourg. Ferrantia 42.
- ^ Preston, C.D., Pearman, D.A. and Dines, T.D. 2002. New Atlas of the British and Irish Flora. Oxford University Press, Oxford.
Dış bağlantılar
![image]()
Vikitür'de Pyrus communis ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.![image]()
Wikimedia Commons'ta Pyrus communis ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Pyrus communis Rosaceae gulgiller familyasindan bir agac turu Pyrus communisKorunma durumuAsgari endise altinda IUCN 3 1 Biyolojik siniflandirmaAlem PlantaeSube TracheophytaSinif MagnoliopsidaTakim RosalesFamilya RosaceaeCins PyrusTur P communisIkili adlandirmaPyrus communisL Sp Pl 479 1753 Alt turlerPyrus communis subsp caucasica Pyrus communis siklikla yetistirilir ve bazen yaygin ve hatta baskin oldugu bitisik habitatlara kacar Cogu meyve pomolojik cesitler olmak uzere binden fazla cesidi icerir Alacali yaprakli sus formlari disseke yapraklar ve olagandisi buyume aliskanliklari da ortaya cikar Takson hibrit kokenlidir ve soyunun Pyrus austriaca Pyrus nivalis ve dahil olmak uzere birden fazla turu kapsadigi dusunulmektedir Meyve kendi kendine yetisen elmalardan Malus domestica genellikle daha kucuk eksi meyvelere sahip olmasi gibi bu tanima uyan yabani armutlarin da P communis e atifta bulunulan dikili anaclardan kaynaklanmis olmasi muhtemel gorunmektedir TanimlamaIsvicre armut cesidi Trubler agaci 5 15 m 30 yuksekliginde agaclardir Dallar grimsi kahverengi veya koyu kirmizimsi kahverengi tuysuz genc bitkilerin kisa surgunleri genellikle dikenlidir Yaprak sapi 1 5 5 cm gencken hafif havli yaprak ayasi yumurtamsi veya yari dairesel ila eliptik 2 5 7 1 5 2 5 cm taban genis kama seklinden neredeyse yuvarlaga kadar kenarlar kut testere disli testere disli veya kutdiscikli bazen dumduz Gencken yogun kirpikli ucu sivri veya kisa sipsivri yuzeyler gencken havli tuysuzcedir Cicek sapi 2 3 5 cm havli veya tuysuzdur Cicekler 25 35 mm capindadir canak yapraklar ucgen mizrak seklinde 5 9 3 4 mm ucu sipsivri tac yapraklar beyaz ters yumurtamsi 12 13 15 10 13 mm yumurtaliklar 5 gozlu boyuncuklar 3 5 dir Elmamsi meyveler yesil sarimsi veya kirmizimsi yesil kuresel yari kuresel yumurtamsi veya ampul seklinde 30 160 15 120 mm canak yapraklar kalicidir Kromozom sayisi 2n 34 tur AyrimYaprak kenarlari gencken yogun bir sekilde kirpikli canak yapraklar kalici tac yapraklari 12 13 15 mm yaprak ayasi yumurtamsi veya yari dairesel ila eliptik taban genis kama seklinde ila neredeyse yuvarlaktir Bu ozellikleriyle Pyrus cinsinin diger taksonlarindan ayirt edilir IUCN kirmizi listesiSinirli populasyon bilgisi mevcuttur ancak vahsi alt populasyonlarin nispeten genis dagilimi nedeniyle genel populasyonun da buyuk oldugu varsayilmaktadir Ana tehdit dikili armut ile genetik kirlilik ve erozyonla sonuclanabilecek melezlesmedir Ancak bu tehdidin vahsi alt populasyonlari ne olcude etkiledigi bilinmemektedir Pyrus communis kuresel olarak En Az Endise olarak degerlendirilmektedir ancak ozellikle Asya daki alt populasyonlar icin nufus buyuklugu ve tehditler hakkinda bilgi toplanmasi onerilir Cografi dagilim bilgileriPyrus communis Avrupa ve Iliman Asya nin cogunda bulunur Avrupa da tur guneybati Avrupa dan Fransa Portekiz ve Ispanya Balkanlar dogu ve orta Avrupa uzerinden Baltik Devletlerine ve Asya da Kafkasya Kirgizistan Tacikistan Ozbekistan ve Turkiye ile Kibris ta bulunur Tur yerli ve yerli olmayan dagiliminda yaygin olarak yetistirilmektedir ve bazi durumlarda ornegin Kuzey Amerika da kacarak dogallasmistir Turun olusum kapsami Kriter B kapsaminda tehdit altindaki bir kategori esigini asar Nufus bilgileriBu tur icin sinirli populasyon bilgisi vardir Genel olarak nispeten genis dogal dagilimi nedeniyle yabani populasyonun buyuk ve istikrarli oldugu varsayilabilir Habitat ve ekoloji bilgileriPyrus communis cogunlukla 12 m yukseklige kadar buyuyen ancak bazen 20 m ye ulasan kucuk bir agac turudur Karisik ormanlarda orta kuru ilik yerlerde kuru yamaclarda kayalik yamaclarda ve makilerde yetisir Kirecli killi tinli ve kumlu topraklari tercih eder Pyrus communis yaban hayati icin onemlidir cunku meyveler kuslar tarafindan yenebilir ve cicekler arilar icin onemli nektar kaynaklaridir Diger omurgasizlar da agaca baglidir Tehdit bilgileriPyrus communis yetistirildigi populasyonlarla serbestce melezlesebilir bu nedenle turler genetik tehdidi altindadir Ayrica cesitler dogallastirilirsa vahsi turu geride birakabilirler Turlere yonelik baska bir tehdit bilinmemektedir Kullanim ve ticaret bilgileriPyrus communis subsp caucasica P communis birincil yabani akraba ve potansiyel gen donorlerinin yani sira mahsul icin potansiyel asi anacidir Pyrus communis subsp communis meyvesi icin yetistirilir Ham veya recel meyve sulari Hint tursusu ve diger konserveler gibi cesitli sekillerde hazirlanabilirler Alt turler ayrica cekici cicekleri icin bahcelere ekilir Pyrus communis kerestesi icin kullanilir Bu kaplama dolap tornacilik oymacilik ve muzik aletleri icin kullanilabilir Turun ayrica yeniden bitkilendirme ve yakacak odun olarak kullanildigi bildirilmektedir Koruma islemleri bilgileriPyrus communis en az 117 ex situ koleksiyonda bulunur Genesys Kuresel Bitki Genetik Kaynaklari Portali 2017 turlerin dogal dagilimindan yabani Pyrus communis in 91 germplazm erisimini bildirmektedir Tur Avrupa Isvicre ve Luksemburg icinde En Az Endise Veren olarak degerlendirilmistir Tarlada kulturlu ve yabani armut arasinda daha iyi bir ayrim yapilmasi gerektigini belirlemistir Asya dagilimindaki turler icin populasyon buyuklugu ve potansiyel tehditler hakkinda arastirma yapilmalidir Kaynakca a b c www efloras org 24 Mayis 2005 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Ocak 2022 a b c d e Barstow M 2017 Pyrus communis The IUCN Red List of Threatened Species 2017 e T173010A61580281 https dx doi org 10 2305 IUCN UK 2017 3 RLTS T173010A61580281 en a b c USDA ARS GRIN 2017 Germplasm Resources Information Network Internet Beltsville MD United States Department of Agriculture Agricultural Research Service Available at http www ars grin gov 14 Agustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Accessed February 2017 MBG Missouri Botanical Gardens 2017 Pyrus communis Available at http www missouribotanicalgarden org PlantFinder PlantFinderDetails aspx kempercode a897 29 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Accessed February 2017 a b c Woodland Trust 2017 Pear Pyrus communis Available at https www woodlandtrust org uk visiting woods trees woods and wildlife british trees common non native trees pear 18 Agustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Accessed February 2017 Meier E 2015 Wood Identifying and Using Hundred of Woods WorldWide The Wood Database CABI 2017 Pyrus communis European pear Accessed February 2017 BGCI 2017 PlantSearch Botanic Gardens Conservation International London Available at https www bgci org plant search php 31 Mayis 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kell S P 2011 Pyrus communis Accessed April 2017 Moser D Gygax A Baumler B Wyler N and Palese R 2002 Red List of the Threatened Ferns and Flowering Plants of Switzerland Rote Liste der gefahrdeten Farn und Blutenpflanzen der Schweiz Bundesamt fur Umwelt Wald und Landschaft Bern Zentrum des Datenverbundnetzes der Schweizer Flora Chambesy Conservatoire et Jardin botaniques de la Ville de Geneve Chambesy Colling G 2005 Red List of the Vascular Plants of Luxembourg Ferrantia 42 Preston C D Pearman D A and Dines T D 2002 New Atlas of the British and Irish Flora Oxford University Press Oxford Dis baglantilarVikitur de Pyrus communis ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur Wikimedia Commons ta Pyrus communis ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur