Turizm Hint Okyanusu nda bir ada ve Fransız denizaşırı ili olan Réunion un ekonomisinin önemli bir parçasıdır S

Turizm, Hint Okyanusu'nda bir ada ve Fransız denizaşırı ili olan Réunion'un ekonomisinin önemli bir parçasıdır. Sahip olduğu pek çok turizm varlığına rağmen, adanın turistik cazibe merkezleri pek bilinmemektedir.

Tarih

Adanın keşfi

Adada 17. yüzyıldan beri yerleşim bulunmaktadır. Indes rotası üzerinde bir durak olarak denizciler, diplomatlar ve kaşifler tarafından ziyaret edilmiştir. Jean Baptiste Bory de Saint-Vincent gibi doğa bilimcileri arasında da popülerdi. Charles Baudelaire 1841 yılında neredeyse tesadüfen birkaç hafta burada kalmıştır. Ticari uçuşların başlamasından önce ulaşılması zor olan adanın turistlerin ilgisini çekmesi uzun zaman almıştır. Adanın kendisinde de seyahat etmek zordu. Réunion demiryolu 1882'de inşa edilmeden önce adayı Saint-Denis'den Saint-Pierre'e geçmek iki gün sürüyordu. Aktif yanardağ Piton de la Fournaise'i görmek için birkaç gün süren yolculuğu sadece cesur yürüyüşçüler yapabiliyordu. Batıdan gelen Kreol aileler, Leconte de Lisle'in şiirlerinde kaydedildiği gibi Bernica ve Saint-Gilles Vadisi gibi daha erişilebilir (ama yine de vahşi) yerleri keşfettiler. Ressam Antoine Roussin 1857'de L'Album de l'île'i bir dizi taksit halinde yayınladı. Evlatlık olarak Réunion'luydu ve bu resimler 19. yüzyılın ikinci yarısında adadaki manzara ve en popüler yerler hakkında bir fikir veriyordu.

Termalizmin 19. yüzyıldaki yükselişi, rahatlamak isteyen müşteriler arasında bir miktar turistik faaliyet başlattı. Kaplıca müşterileri zarif Hell-Bourg istasyonunda ve 1882'den sonra da Cilaos'ta kalmıştır. Erişim zorlukları ve altyapı eksikliği üçüncü bir yer olan Mafate-les-eaux'nun termal potansiyelinden aynı şekilde faydalanmasını engellemiştir.

Ekonomi 20. yüzyılın ilk yarısına kadar şeker kamışına bağlıydı. Réunion 1946 yılında bir Fransız departmanı haline gelmiştir.

İl olmasından 1990'lara kadar

Réunion'a memurların gelmesi ve yerel halkın birçoğunun iş aramak için anakaraya taşınmasıyla Fransa anakarasıyla temas arttı. II. Dünya Savaşı'nın sonunda Fransa ile Réunion arasında her üç günde bir uçuş yapılıyordu.

1963 yılında Réunion, dört turistik otelinde kalan 3000 ziyaretçi kabul etti. İlk Boeing 707 1967 yılında Gillot havaalanından ayrıldı. Bu değişikliklere rağmen ada turistler arasında diğer destinasyonlardan daha az popüler olmaya devam etti ve özellikle diğer denizaşırı departmanlardan daha az turist aldı. Bu kısmen Air France'ın (ve Air Madagascar'ın) adaya uçuş tekelinden kaynaklanıyordu. 1970'lerin ilk yarısında Club Med ve 1976'da Novotel de dahil olmak üzere başka kuruluşlar da devreye girmeye başladı. Ancak turizmin kendiliğinden gelişmeye başlaması için hava trafiğinin serbestleşmesi (1983 ve 1986 yılları arasında) ve Air France'ın tekelinin sona ermesi (Union de Transports Aériens'e izin verilmesi) gerekti. Ada 1989 yılında turizm için özel bir yapıya kavuşmuştur. Buna Réunion Turizm Komitesi (CTR) adı verildi. Turizm 1990'larda gerçekten gelişti ve adanın önemli ekonomik kaynaklarından biri haline geldi.

1990-2004: büyük turist patlaması

Turizm, Réunion'da daha önce bilinen her şeyin ötesinde gelişmeye başladı. İkinci bir havaalanı olan Saint-Pierre yakınlarındaki Pierrefonds 1998 yılında ticari trafiğe açıldı. Aynı yılın Ocak ayında Observatoire du développement de La Réunion, adada birçok yeni iş yaratmasına rağmen halkın yeni sektörün gelişimine karşı hala hassas olduğunu belirtti. Turizm, Yoğun Ada'ya (CTR tarafından adlandırıldığı şekliyle) 370.000 ziyaretçi getirdi ve 1,7 milyon frank ciro sağladı.

2000 yılında turizmden elde edilen ciro, yerel şeker endüstrisinin cirosunu geçti. Yetkililer yeni sorunlarla karşı karşıya kaldı: arazi yönetimi ve turizmin yerel kültür üzerindeki etkisi.

Adanın batısında villa tatillerinin başlaması gibi bu soruya cevap veren girişimler çoğalmaya başladı. 2001 yılında birkaç komün, Réunion mirasının çeşitliliğini kutlayan creole köyü kavramını detaylandırdı. On beş köy kendi bireyselliklerini vurgulamaya çalışmıştır. Bourg-Murat için bu, volkanın kapısındaki yaşam anlamına geliyordu; Entre-Deux içinse Creole kulübeleri ve evleriydi. Ada, en iyi konaklama ve yemek hizmeti sağlayıcılarını ödüllendirmek için 1995 yılında en kaliteli kuruluşların bir listesini yayınlamaya başladı. 2002 yılına gelindiğinde liste 70 farklı kuruluşu içeriyordu. Vurgu pazarlama üzerineydi, turizmi artırmak için Réunion'u tanıtmanın ve dünyaya olumlu bir imaj göstermenin önemli olduğu fikri vardı.

10 yıllık çaba meyvesini verdi: Réunion 2002 yılında 426,000 turist ağırladı ve Fransa anakarasından gelen turistler için en popüler beşinci destinasyon oldu. Adanın bölgeleri eşit şekilde gelişmedi - turizmden daha çok kuzey ve batıdaki sahiller yararlandı. Onların başarısı, daha önce yeni sektörle daha fazla ilgilenen diğer komünleri, örneğin hem iç hem de dış turistleri çekmek için girişimlere başlayan Saint-Louis ve Sainte-Suzanne'ı cesaretlendirdi. Fransız hükûmeti de 2003 yılında Üç Okyanusun Fransası adlı bir kampanya başlatarak denizaşırı turizmi desteklemek için müdahalede bulundu ve Insee, genel olarak hava trafiğini etkileyen uluslararası gerilimlere rağmen Réunion'a yönelik turizmde bir büyüme gördü. Kısmen Réunion sermayesi tarafından finanse edilen yeni bir havayolu şirketi olan Air Bourbon açıldı ve zorlu bir başlangıçtan sonra ada ile anakara arasında ilk uçuşlarını gerçekleştirdi.

Turizmin, özellikle de iç turizmin etkisi de göz önünde bulunduruldu. Bu da yeni rekreasyon alanları, yürüyüş parkurları ve piknik alanlarının inşasıyla hızla büyüyordu. Bu durum doğal alanlara beklenmedik bir şekilde zarar veriyordu. Ancak küresel olarak iyimser bir hava vardı ve ada 2004 yılında Schéma de développement touristique de La Réunion adlı bir metin yayınladı. O yıl 430.000 dış turist ağırladılar ve sektörde 6.000 istihdam yaratarak tüm çalışanlar için toplam maaşın %6,5'ini sağladılar.

Yine 2004 yılında Kıbrıs Türk Ticaret Odası, Avrupa eşcinsel fuarı olan Salon rainbow Attitude'da adayı öne çıkararak eşcinsel turizmini yoğun bir şekilde tanıtmak için bir girişim başlattı. CTR online turist pazarlamasını artırma çabalarının bir parçası olarak bir web sitesi açtı.

Ocak 2005'te turizm sorumluluğu bölgenin kendisine devredildi. Aynı yılın Mart ayında konsey, 2020'de bir milyon turisti aşma gibi iddialı bir hedef önerdi. Özellikle konaklama yerlerinin engellilere uygun hale getirilmesi and to ride the new wave of well-off tourists, particularly senior citizens. ve özellikle yaşlılar olmak üzere yeni varlıklı turist dalgasını yakalamak için bir dizi önlem önerdiler. Ekim 2005'te Réunion, turistler için en popüler altıncı denizaşırı ildi. Mascarene Adaları'nı bir turizm merkezi olarak tanıtmak için kardeş ada Mauritius ile bir ortaklık kurdular.

Müşteri kitlesi, yüksek sayıdaki yakınlık turisti ile diğer yerlere giden turistlerden ayrılmaktadır. Yakınlık turisti, halihazırda destinasyonda yaşayan arkadaşları veya ailesiyle kalmak için tatile giden kişidir.

2005-2006: Kriz

Krizin ilk belirtisi 2005 yılında rakamların turizm sektöründe bir düşüş göstermeye başlamasıyla ortaya çıktı. Insee rakamlarına göre düşüş gittikçe güçlendi. Kriz küreseldi ve diğer Fransız denizaşırı departmanlarını da etkiledi, ancak Réunion bunu bir pazarlama başarısızlığına bağladı. Bir dizi aksilik Réunion'un bir destinasyon olarak imajının zarar görmesine katkıda bulundu. 2004 yılının sonunda Air Bourbon tasfiyeye girdi ve adadaki yolcular evlerine uçamadan dönmek zorunda kaldılar. 7000 müşteri biletleri için geri ödeme alamadı. Ağustos 2005'te Brigitte Bardot Réunion başkanına bir mektup yazarak medyada fırtınaya neden olan "köpekbalığı yemi olarak köpekler" skandalından şikayet etti. Ayrıca 2005 sonunda başlayan Chikungunya salgını Ocak 2006'da zirveye ulaştı.

Tüm bunlar insanları adayı ziyaret etmekten caydırdı ve turizmden elde edilen gelirler %27 oranında düştü ve otel endüstrisinde istihdam azaldı. KTT turizmdeki düşüşten salgını sorumlu tuttu, buna ek olarak adanın medyada olumsuz bir imaja sahip olduğunu belirtti. Ayrıca medyada ada çevresinde köpekbalığı saldırısı riski ve Asya SARS salgınıyla bağlantı riski abartıldı.

Krizin konjonktürel olduğuna inanan KTT yeniden bir bilgilendirme kampanyası başlatırken, yerel turizm işverenleri de destek için anakaraya başvurdu. Üç ay sonra, beklenen 60 milyonun ancak 3 milyonu hedeflenen alıcılara ulaşmıştı. Bourbon ve Accor gibi uluslararası üne sahip büyük gruplar, Avrupa düzenlemeleri nedeniyle devlet desteğinin dışında bırakıldı. Küçük, yerel işletmeler doğru belgeleri toplamakta zorlandı. Villepin hükûmeti turizmi yeniden başlatmak için 4.5 milyon olarak kutladı. Eylül 2005'te Réunion'u bir destinasyon olarak yeniden lanse etmeye yönelik bir plan açıklandı. Bu kampanya, belediye başkanı Bertrand Delanoë'nin daveti üzerine Paris'teki Belediye Binası merdivenlerinden başlatıldı. Bunun anakarada yaşayanlar ve Réunion'da yaşayan gurbetçiler için destinasyonu yeniden tanıtacağı ve yabancı turistleri Creole köyü pançı ve samosası ile baştan çıkaracağı umuluyordu. Kampanya yazılı basın, televizyon ve internet aracılığıyla duyuruldu. CTR'ye Réunion'un Almanya, Belçika ve İsviçre'de daha iyi tanıtılması için 800.000 Euro'luk bir bütçe tahsis edildi.

Aynı zamanda Başbakan Odit France ajansına Réunion'daki turizmin güçlü ve zayıf yönlerini analiz eden bir rapor hazırlamasını söyledi.

2006 yılının sonunda Journal de l'île, tartışılan sorunların aslında altta yatan yapısal sorunları maskelediğini iddia eden bir makale yayınladı.

2014'ten bu yana kaydedilen gelişmeler

2014 yılında adayı 405,700 yabancı turist ziyaret etmiştir. Metropol Fransa'dan (Avrupa) gelen turistler toplamın %78'ini oluşturmuştur. Aynı yıl Avrupa'nın geri kalanından gelen turist sayısı da 32,400'e yükselmiştir (%49'luk bir artış). Bu artış esas olarak Alman ziyaretçilerdeki artışla açıklanmaktadır; İsviçreli ve Belçikalı ziyaretçiler Avrupa'nın geri kalanından gelen turistlerin %77'sini oluşturmaktadır. Alman ziyaretçi sayısı ilk kez 10,000 eşiğini aşmıştır.

Turist sayıları

Turizm Réunion'un ekonomisine büyük katkı sağlamaktadır. 2014 yılında adayı 405.700 yabancı turist ziyaret etmiştir. Buna rağmen adada kitle turizmi yaşanmamaktadır. Adanın iç kesimlerinde etkileyici doğal özellikler bulunmaktadır, ancak bu doğal turistik yerler pek bilinmemektedir. Réunion'daki yetkililer turizm endüstrisini canlandırmak için ülkeyi Fransa'da ve dünya çapında seyahat ve turizm konferanslarında yoğun bir şekilde tanıtmaktadır ve Réunion'un turizm endüstrisinin çeşitlendirilmesi yüksek bir önceliktir. Turizm endüstrisi adanın çevresini teşvik etmekte ve açık hava etkinlikleri ile ekoturizmi teşvik etmektedir. Réunion'un en yoğun turizm sezonu Haziran sonundan Eylül başına kadardır ve Ekim'den Ocak başına kadar yoğun bir dönem daha yaşanmaktadır.

2001 yılında Réunion'u 424,000 turist ziyaret etmiş ve 271.5 milyon € gelir elde edilmiştir. Réunion'u ziyaret eden turist sayısı, ülkeye uçuşların yüksek maliyeti ve Mauritius ve Seyşeller'deki turistik yerlerin rekabeti nedeniyle 2004 yılında azalmıştır. Réunion'daki 2005 Chikungunya salgını Fransız medyası tarafından rapor edilmiş ve bu da turistler arasında güven kaybına neden olmuştur. Turist rezervasyonları 2006 ve 2007 başlarında %60'tan fazla azalmıştır. Ada nüfusunun üçte biri 2007 yılı itibarıyla virüsle enfekte olmuştur. Adanın sivrisinek nüfusunu öldürmek için büyük çaba sarf edildi ve turizm endüstrisi toparlanmaya başladı. Adanın Fransa'nın denizaşırı bir departmanı olarak statüsü altyapısına fayda sağladı.

Kaynakça

^ Eric Boulogne, « Le petit train longtemps, île de La Réunion », Le siècle des petits trains, éditions Cenomane/La Vie du Rail & des Transports, 1992.
^ Le mensuel de l'université (June 2008). Bourbonnais, explorateurs européens et la Fournaise du XVIIe siècle au début du XIXe siècle [Reunion – European explorers and the furnace of the 17th century until the end of the 19th century.]. n°27.
^ {lang|fr|Perdu sur la montagne, entre deux parois hautes,/ Il est un lieu sauvage, au rêve hospitalier,/ Qui, dès le premier jour, n'a connu que peu d'hôtes ;}, «Le Bernica », 1862, in Poèmes barbares.
^ . www.iledelareunion.net. 16 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ . /www.temoignages.re. 24 Kasım 2005. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ ^a ^b Tourisme et développement (Note d'Information n°34, 01/04/1998)
^ « Les DOM-COM : poussières d'empire ou paradis touristiques ? », Jean-Christophe Gay, geography professor at the University of Montpellier III, Alexandra Monot, 31 May 2005, disponible sur cafe.geo.net 10 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
^ Le Tourisme à La Réunion 23 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
^ . 29 Haziran 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Journal de l'Île de la Réunion, Monday 26 January 1998, {« {lang|fr|Un enjeu pour la population réunionnaise ? »} ("An issue for the Reunion population?").
^ Journal de l'Île de la Réunion, Wednesday 17 June 1998, {lang|fr|« Un outil de référence »}("A reference tool").
^ Journal de l'Île de la Réunion, Friday 14 January 2000, {lang|fr|« Tourisme : un toit pour les vacances »}("Tourism: a roof for the holiday")
^ "Site on the concept of Creole villages". 28 Mart 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Kasım 2022.
^ JIR, Tuesday 22 May 2001, « Saint-Denis : Remise de diplômes Réunion qualité tourisme ».
^ JIR, Friday 25 October 2002, « Le club des "chartés" s'agrandit ».
^ L'emploi lié à la fréquentation touristique
^ JIR, Saturday 23 November 2002, « Le tourisme réunionnais reste stable malgré la conjoncture ».
^ « Saint-Louis édite un guide touristique », JIR, Saturday 6 September 2003.
^ JIR, 24 November 2003,« Plein phare sur sainte Suzanne ».
^ JIR, Wednesday 10 September 2003, {lang|fr|« Une campagne en faveur du tourisme outre-mer »}("A campaign in favour of overseas tourism").
^ « Économie de La Réunion », n°116 – second quarter of 2003
^ JIR, Saturday 20 September 2003, « Concilier développement du tourisme et environnement ».
^ Chiffres de l'Observatoire du Développement de la Réunion, JIR, Monday 5 April 2004, {lang|fr|« Le tourisme génère plus de 6000 emplois salariés »}("Tourism generates over 6000 employee salaries").
^ JIR, Saturday 23 April 2005, « Office de tourisme intercommunal » : « [..] le bilan des actions menées par ses trois antennes à Saint-Denis, Sainte-Marie et Sainte-Suzanne tout au long de 2004. Une année couronnée de succès,...du nord : fréquentation touristique en hausse. »
^ Schéma de développement touristique de La Réunion, p. 12
^ Schéma de développement touristique de La Réunion, p. 61
^ JIR, Tuesday 8 March 2005, {lang|fr|« Objectif : un million de touristes en 2020 »}("Objective: a million tourists in 2020").
^ JIR, Friday 8 April 2005, {lang|fr|« Un tourisme plus accessible aux handicapés »}("A tourism more accessible for the disabled")
^ JIR, 2 August 2005, {lang|fr|« Le tourisme des seniors, un phénomène de masse »}("Senior tourism: a mass phenomenon")
^ ^a ^b JIR, Tuesday 30 August 2005, « Assises du tourisme dans les DOM ».
^ JIR, Saturday 1 October 2005, {lang|fr|« La Réunion et Maurice s'allient »}("The alliance of Réunion and Mauritius").
^ Économie de La Réunion, N° 123 – 1st quarter of 2005
^ JIR, Tuesday 28 June 2005, « La Réunion s'exporte pour mieux importer les touristes »
^ See the Sunday 3 April 2005 edition of France 2, Fransızca: ("30 million friends")
^ Maryann Mott (19 Ekim 2005). . 26 Ekim 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2012.
^ (PDF). 4 Nisan 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
^ JIR, Wednesday 1 February 2006, "Le chik infeste la presse professionnelle du tourisme " (Chik infects the professional tourism press)
^ ^a ^b JIR, Wednesday 14 June 2006, « L'île à sensations victime de ses images négatives »
^ ^a ^b ^c ^d . www.insee.fr. 20 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ ^a ^b ^c . Euromonitor. April 2007. 6 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2008.
^ . Lonely Planet. 2008. 21 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2008.
^ ^a ^b . Lonely Planet. 2008. 14 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2008.
^ . Lonely Planet. 2008. 14 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2008.
^ Africa South of the Sahara 2004. Taylor & Francis Group, Routledge. 2003. s. 867. ISBN .
^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Boniface isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )

[1] Eric Boulogne, « Le petit train longtemps, île de La Réunion », Le siècle des petits trains, éditions Cenomane/La Vie du Rail & des Transports, 1992.

[2] Le mensuel de l'université (June 2008). Bourbonnais, explorateurs européens et la Fournaise du XVIIe siècle au début du XIXe siècle [Reunion – European explorers and the furnace of the 17th century until the end of the 19th century.]. n°27.

[3] {lang|fr|Perdu sur la montagne, entre deux parois hautes,/ Il est un lieu sauvage, au rêve hospitalier,/ Qui, dès le premier jour, n'a connu que peu d'hôtes ;}, «Le Bernica », 1862, in Poèmes barbares.

[4] . www.iledelareunion.net. 16 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[5] . /www.temoignages.re. 24 Kasım 2005. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[T&D-6] Tourisme et développement (Note d'Information n°34, 01/04/1998)

[7] « Les DOM-COM : poussières d'empire ou paradis touristiques ? », Jean-Christophe Gay, geography professor at the University of Montpellier III, Alexandra Monot, 31 May 2005, disponible sur cafe.geo.net 10 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

[8] Le Tourisme à La Réunion 23 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

[9] . 29 Haziran 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[10] Journal de l'Île de la Réunion, Monday 26 January 1998, {« {lang|fr|Un enjeu pour la population réunionnaise ? »} ("An issue for the Reunion population?").

[11] Journal de l'Île de la Réunion, Wednesday 17 June 1998, {lang|fr|« Un outil de référence »}("A reference tool").

[12] Journal de l'Île de la Réunion, Friday 14 January 2000, {lang|fr|« Tourisme : un toit pour les vacances »}("Tourism: a roof for the holiday")

[13] "Site on the concept of Creole villages". 28 Mart 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Kasım 2022.

[14] JIR, Tuesday 22 May 2001, « Saint-Denis : Remise de diplômes Réunion qualité tourisme ».

[15] JIR, Friday 25 October 2002, « Le club des "chartés" s'agrandit ».

[16] L'emploi lié à la fréquentation touristique

[17] JIR, Saturday 23 November 2002, « Le tourisme réunionnais reste stable malgré la conjoncture ».

[18] « Saint-Louis édite un guide touristique », JIR, Saturday 6 September 2003.

[19] JIR, 24 November 2003,« Plein phare sur sainte Suzanne ».

[20] JIR, Wednesday 10 September 2003, {lang|fr|« Une campagne en faveur du tourisme outre-mer »}("A campaign in favour of overseas tourism").

[21] « Économie de La Réunion », n°116 – second quarter of 2003

[22] JIR, Saturday 20 September 2003, « Concilier développement du tourisme et environnement ».

[23] Chiffres de l'Observatoire du Développement de la Réunion, JIR, Monday 5 April 2004, {lang|fr|« Le tourisme génère plus de 6000 emplois salariés »}("Tourism generates over 6000 employee salaries").

[24] JIR, Saturday 23 April 2005, « Office de tourisme intercommunal » : « [..] le bilan des actions menées par ses trois antennes à Saint-Denis, Sainte-Marie et Sainte-Suzanne tout au long de 2004. Une année couronnée de succès,...du nord : fréquentation touristique en hausse. »

[25] Schéma de développement touristique de La Réunion, p. 12

[SDTR-26] Schéma de développement touristique de La Réunion, p. 61

[27] JIR, Tuesday 8 March 2005, {lang|fr|« Objectif : un million de touristes en 2020 »}("Objective: a million tourists in 2020").

[28] JIR, Friday 8 April 2005, {lang|fr|« Un tourisme plus accessible aux handicapés »}("A tourism more accessible for the disabled")

[29] JIR, 2 August 2005, {lang|fr|« Le tourisme des seniors, un phénomène de masse »}("Senior tourism: a mass phenomenon")

[JIR_2005-30] JIR, Tuesday 30 August 2005, « Assises du tourisme dans les DOM ».

[31] JIR, Saturday 1 October 2005, {lang|fr|« La Réunion et Maurice s'allient »}("The alliance of Réunion and Mauritius").

[32] Économie de La Réunion, N° 123 – 1st quarter of 2005

[com-33] JIR, Tuesday 28 June 2005, « La Réunion s'exporte pour mieux importer les touristes »

[34] See the Sunday 3 April 2005 edition of France 2, Fransızca: ("30 million friends")

[35] Maryann Mott (19 Ekim 2005). . 26 Ekim 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2012.

[36] (PDF). 4 Nisan 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.

[37] JIR, Wednesday 1 February 2006, "Le chik infeste la presse professionnelle du tourisme " (Chik infects the professional tourism press)

[14juin06-38] JIR, Wednesday 14 June 2006, « L'île à sensations victime de ses images négatives »

[insee.fr-39] . www.insee.fr. 20 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[euro-40] . Euromonitor. April 2007. 6 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2008.

[41] . Lonely Planet. 2008. 21 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2008.

[history-42] . Lonely Planet. 2008. 14 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2008.

[when-43] . Lonely Planet. 2008. 14 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2008.

[Taylor-44] Africa South of the Sahara 2004. Taylor & Francis Group, Routledge. 2003. s. 867. ISBN .

[Boniface-45] Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Boniface isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )