Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
RISC-V, RISC prensiplerine uyarak tasarlanmış açık kaynak bir buyruk kümesi mimarisidir. Öbür mimarilerden farklı olarak RISC-V, telifsiz açık kaynak lisanslar ile kullanılabilir. RISC-V mimarisinin kendisi BSD lisansı ile lisanslanmıştır. Birçok firma RISC-V tabanlı donanım geliştirmekte ve yazılımlara RISC-V desteği eklemektedir.
 | |
| Tasarımcı | Kaliforniya Üniversitesi (Berkeley) |
|---|---|
| Bit | 32, 64, |
| Tanıtım | 6 Ağustos 2014) |
| Tasarım | RISC |
| Açık | Açık kaynak (BSD lisansı) |
Proje 2010 yılında Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley'de başlamış olup şu anda 70 ülkeden birçok kişinin ortak çalışmasıyla geliştirilmektedir. RISC-V mimarisinin tek çatı altında geliştirilmesi için kurulan kâr amacı gütmeyen vakıf RISC-V Enternasyonal, İsviçre'de bulunmaktadır.
Tarihçe
RISC terimi ilk olarak 1980'lerde kullanıldı. Basit ve etkili bilgisayar mimarileri uzun süredir akademinin ilgisini çekiyordu ve bu ilgi isimli RISC işlemci mimarisinin geliştirilmesiyle vücut buldu. DLX eğitimsel amaçlar için tasarlandığından açık kaynaklıydı. Bu sayede hobiciler ile akademisyenler bu mimariyi FPGA'lerde çalışacak şekilde düzenleyebildi. 2. sürüm ve öncesi ARM CPU'larının buyruk kümeleri açıktı ve hala günümüzde GCC isimli açık kaynak C program derleyicisi tarafından destekleniyorlar. RISC-V öncesi geliştirilen başka bir açık kaynaklı RISC mimarisi de DLX tabanlı 'dir.
Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley'de açık kaynak bilgisayar sistemleriyle ilgili bir araştırma görevi sürdüren , 2010 yılında sıfırdan böyle bir sistem geliştirmeye karar verdi. Birkaç doktora öğrencisinin yardımıyla başladığı projenin "3 aylık yaz mevsiminde bitecek kısa bir iş" olduğunu düşünüyordu. Proje, akademik ve endüstriyel alanlarda kullanılabilecek bir mimari yapmaktı. Aynı üniversitede hoca olan ve Berkeley RISC'i geliştiren David Patterson projeye dahil olmaya karar verdi. Daha önce 4 RISC mimarisi üzerinde çalışmış olması sebebiyle bu projeye RISC-V ismi verilmesini uygun gördü. Öğrenciler bu noktada temel yazılımları, simulasyonları ve CPU tasarımlarını tamamladı.
Projede yer alan geliştiriciler ve çalıştıkları kurumlar ISA (buyruk kümesi mimarisi) belgelerini ve çeşitli CPU tasarımlarını açık ve hoşgörülü bir lisans olan BSD lisansı altında paylaştı. Bu lisans seçimi RISC-V tabanlı yonga türevlerinin özgürce geliştirilmesine olanak tanıdı. Mimarinin tam kodu 2011'de açık şekilde paylaşıldı. Mimariye dair teknik rapor ise Creative Commons lisansı altında paylaşıldı.
Kullanım
RISC-V Enternasyonel, RISC-V kullanan CPU ve SoC dizaynlarının güncel bir listesini tutmaktadır. Son dönemler ABD ve Çin arasındaki ticaret savaşı nedeniyle kapalı ISA'lara erişim sıkıntısı yaşayan Çinli firmalar, CPU ve MCU dizaynlarında RISC-V çekirdeğine geçmiştir.
Türkiye'de
Türkiye'de RISC-V tabanlı ilk yonga, ASELSAN tarafından 2022'de tanıtılan ÇAKIL'dır. ÇAKIL; 4 çekirdekli, 400Mhz hıza sahip, 27 mm² alana sahip 64-bit'lik bir işlemcidir. Askeri sistemlerde kullanmak üzere seri üretime geçilmesi planlanmaktadır. İşlemcinin gömülü Linux desteği bulunmaktadır.
YONGATEK, 2024 yılında tasarladığı RISC-V tabanlı mikrodenetleyici ÇENTİK'i kamuoyuyla paylaştı. Beyaz eşya ve robotik ürünlerde kullanılacak yonganın 2025'e kadar 25 milyon adet üretilmesinde ismi saklı firmalarla anlaşmaya varıldı. Firma ayrıca 2022'de KIRMIK isimli bir yonga prototipi de çıkarmıştır.
Kaynakça
- ^ "About RISC-V, RISC-V International is the global non-profit home of the open standard RISC-V Instruction Set Architecture (ISA)". RISC-V International. 12 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2024.
- ^ "RISC-V To Move HQ to Switzerland Amid Trade War Concerns". EE Times Europe. 28 Kasım 2019. 3 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2024.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 23 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Ağustos 2024.
- ^
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 25 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Ağustos 2024.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2024.
- ^ "RISC-V Cores and SoC Overview". RISC-V. 25 Eylül 2019. 31 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2019.
- ^ "China Is All In on a RISC-V Future". 8 Ocak 2024. 7 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 20 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Ağustos 2024.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2024.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2024.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
RISC V RISC prensiplerine uyarak tasarlanmis acik kaynak bir buyruk kumesi mimarisidir Obur mimarilerden farkli olarak RISC V telifsiz acik kaynak lisanslar ile kullanilabilir RISC V mimarisinin kendisi BSD lisansi ile lisanslanmistir Bircok firma RISC V tabanli donanim gelistirmekte ve yazilimlara RISC V destegi eklemektedir RISC VTasarimciKaliforniya Universitesi Berkeley Bit32 64 128Tanitim6 Agustos 2014 10 yil once 2014 08 06 TasarimRISCAcikAcik kaynak BSD lisansi Proje 2010 yilinda Kaliforniya Universitesi Berkeley de baslamis olup su anda 70 ulkeden bircok kisinin ortak calismasiyla gelistirilmektedir RISC V mimarisinin tek cati altinda gelistirilmesi icin kurulan kar amaci gutmeyen vakif RISC V Enternasyonal Isvicre de bulunmaktadir 1 2 Icindekiler 1 Tarihce 2 Kullanim 2 1 Turkiye de 3 KaynakcaTarihcedegistir nbsp RISC V tabanli bir islemci prototipi Ocak 2013 RISC terimi ilk olarak 1980 lerde kullanildi Basit ve etkili bilgisayar mimarileri uzun suredir akademinin ilgisini cekiyordu ve bu ilgi DLX isimli RISC islemci mimarisinin gelistirilmesiyle vucut buldu DLX egitimsel amaclar icin tasarlandigindan acik kaynakliydi Bu sayede hobiciler ile akademisyenler bu mimariyi FPGA lerde calisacak sekilde duzenleyebildi 2 surum ve oncesi ARM CPU larinin buyruk kumeleri acikti ve hala gunumuzde GCC isimli acik kaynak C program derleyicisi tarafindan destekleniyorlar RISC V oncesi gelistirilen baska bir acik kaynakli RISC mimarisi de DLX tabanli OpenRISC dir Kaliforniya Universitesi Berkeley de acik kaynak bilgisayar sistemleriyle ilgili bir arastirma gorevi surduren Krste Asanovic 2010 yilinda sifirdan boyle bir sistem gelistirmeye karar verdi Birkac doktora ogrencisinin yardimiyla basladigi projenin 3 aylik yaz mevsiminde bitecek kisa bir is oldugunu dusunuyordu Proje akademik ve endustriyel alanlarda kullanilabilecek bir mimari yapmakti 3 Ayni universitede hoca olan ve Berkeley RISC i gelistiren David Patterson projeye dahil olmaya karar verdi Daha once 4 RISC mimarisi uzerinde calismis olmasi sebebiyle bu projeye RISC V ismi verilmesini uygun gordu Ogrenciler bu noktada temel yazilimlari simulasyonlari ve CPU tasarimlarini tamamladi 4 Projede yer alan gelistiriciler ve calistiklari kurumlar ISA buyruk kumesi mimarisi belgelerini 5 ve cesitli CPU tasarimlarini acik ve hosgorulu bir lisans olan BSD lisansi altinda paylasti Bu lisans secimi RISC V tabanli yonga turevlerinin ozgurce gelistirilmesine olanak tanidi Mimarinin tam kodu 2011 de acik sekilde paylasildi 6 Mimariye dair teknik rapor ise Creative Commons lisansi altinda paylasildi KullanimdegistirRISC V Enternasyonel RISC V kullanan CPU ve SoC dizaynlarinin guncel bir listesini tutmaktadir 7 Son donemler ABD ve Cin arasindaki ticaret savasi nedeniyle kapali ISA lara erisim sikintisi yasayan Cinli firmalar CPU ve MCU dizaynlarinda RISC V cekirdegine gecmistir 8 Turkiye dedegistir nbsp YONGATEK in Teknofest 2022 de sergiledigi KIRMIK video isleme yonga prototipi Turkiye de RISC V tabanli ilk yonga ASELSAN tarafindan 2022 de tanitilan CAKIL dir CAKIL 4 cekirdekli 400Mhz hiza sahip 27 mm alana sahip 64 bit lik bir islemcidir Askeri sistemlerde kullanmak uzere seri uretime gecilmesi planlanmaktadir Islemcinin gomulu Linux destegi bulunmaktadir 9 YONGATEK 2024 yilinda tasarladigi RISC V tabanli mikrodenetleyici CENTIK i kamuoyuyla paylasti Beyaz esya ve robotik urunlerde kullanilacak yonganin 2025 e kadar 25 milyon adet uretilmesinde ismi sakli firmalarla anlasmaya varildi 10 Firma ayrica 2022 de KIRMIK isimli bir yonga prototipi de cikarmistir 11 Kaynakcadegistir About RISC V RISC V International is the global non profit home of the open standard RISC V Instruction Set Architecture ISA RISC V International 12 Agustos 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Agustos 2024 RISC V To Move HQ to Switzerland Amid Trade War Concerns EE Times Europe 28 Kasim 2019 3 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Agustos 2024 Arsivlenmis kopya PDF 23 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 9 Agustos 2024 https web archive org web 20180907044920 https riscv org contributors Arsivlenmis kopya PDF 25 Mayis 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 9 Agustos 2024 Arsivlenmis kopya 15 Mayis 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Agustos 2024 RISC V Cores and SoC Overview RISC V 25 Eylul 2019 31 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Ekim 2019 China Is All In on a RISC V Future 8 Ocak 2024 7 Mayis 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Mayis 2024 Arsivlenmis kopya PDF 20 Agustos 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 20 Agustos 2024 Arsivlenmis kopya 20 Agustos 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Agustos 2024 Arsivlenmis kopya 20 Agustos 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Agustos 2024 https tr wikipedia org w index php title RISC V amp oldid 34666626 sayfasindan alinmistir