Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
R, istatistiksel hesaplama ve grafikler için yazılım ortamı olup aynı zamanda programlama dilidir. tarafından desteklenen ve GNU Tasarısının parçası olan bir özgür yazılımdır. Yeni Zelanda Auckland Üniversitesinden Ross Ihaka ve Robert Gentleman tarafından ortaya çıkarılan R, hâlihazırda R Geliştirme Çekirdek Ekibi tarafından geliştirilmektedir. S programlama diline benzeyen R, S'nin uyarlaması olarak değerlendirilebilir.
 | |
| İlk çıkışı | 1993 |
|---|---|
| Tasarımcı | ve |
| Geliştirici | R Development Core Team |
| Kararlı sürüm | 4.2.2 (31 Ekim 2022)) |
| Etkilendikleri | , Scheme |
| Platformu | Çapraz platform |
| Lisans | GNU Genel Kamu Lisansı |
| Web sitesi | www.r-project.org |
İstatistikî yazılım geliştirme için istatistikçiler arasında de fakto standart haline gelen R, istatistikî yazılım geliştirme ve veri analizi alanında kullanılmaktadır.
R'nin kaynak kodları GNU Genel Kamu Lisansı altında olup değişik işletim sistemlerinde kullanılabilir durumdadır. R, komut satırı arayüzü kullanıyor olsa da değişik grafik kullanıcı arayüzleri de bulunmaktadır.
Özellikleri
R, çok geniş istatistiki (doğrusal ve doğrusal olmayan modelleme, klasik istatistik testleri, zaman serileri analizi, sınıflandırma, kümeleme ve diğer) ve grafik çizim teknikleri sunmaktadır. R de, S gibi tam anlamıyla programlama dili olarak tasarlanmış olup kullanıcıya yeni fonksiyonlar tanımlayarak ek özellikler geliştirme imkânı sunmaktadır. Bazı önemli farklılıklar olmasına rağmen S için yazılan kodlar aynen R'de de çalışır. R sisteminin büyük çoğunluğu aynı dille yazıldığından kullanıcının yapılan algoritmik seçimleri takip etmesi kolaylaşmaktadır. Yoğun hesaplamalar gerektiren görevler için C, ve Fortran kodu çalışma zamanında bağlanıp çalıştırılabilmektedir. İleri düzey kullanıcılar R nesnelerinin manipülasyonu için C kodu yazabilirler.
R, kullanıcıların eklediği özel fonksiyonlar veya çok özel araştırma alanlarına ait paketlerle oldukça geliştirilebilirdir. S dilinin mirasından dolayı R, diğer birçok istatistiki hesaplama dilinden daha kuvvetli bir nesneye yönelik programlama kabiliyetine sahiptir.
R'nin bir diğer güçlü yönü matematiksel sembolleri de içeren yayın kalitesinde grafikler çizebilen grafik imkânlarıdır. R'nin ister çevrimiçi ister baskı amaçlı kullanılabilen çok geniş içerikli LaTeX benzeri belgelendirme imkânı vardır.
Örnekler
Bu örnekler dilin temel kurallarını ve komut satırının kullanımını göstermektedir.
> x <- c(1,2,3,4,5,6) # x sıralı 6'lısı oluştur > y <- x^2 # y x'in elemanlarının karelerinden oluşsun > mean(y) # y'nin aritmerik ortalaması [1] 15.16667 > var(y) # Örnek varyansını hesapla [1] 178.966 > summary(lm(y ~ x)) # y'nin x'e bağımlı doğrusal regresyon modeli Call: lm(formula = y ~ x) Residuals: 1 2 3 4 5 6 3.3333 -0.6667 -2.6667 -2.6667 -0.6667 3.3333 Coefficients: Estimate Std. Error t value Pr(>|t|) (Intercept) -9.3333 2.8441 -3.282 0.030453 * x 7.0000 0.7303 9.585 0.000662 *** --- Signif. codes: 0 ‘***’ 0.001 ‘**’ 0.01 ‘*’ 0.05 ‘.’ 0.1 ‘ ’ 1 Residual standard error: 3.055 on 4 degrees of freedom Multiple R-squared: 0.9583, Adjusted R-squared: 0.9478 F-statistic: 91.88 on 1 and 4 DF, p-value: 0.000662 > par(mfrow=c(2, 2)) # 2x2 lik çizim alanı oluştur > plot(lm(y ~ x)) # Regresyon modelinin tanısal grafikleri Paketler
R'nin yetenekleri kullanıcılarca eklenen paketlerle geliştirilmektedir. Bu paketler belli uzmanlık alanlarıyla ilgili teknikler, gelişmiş grafik özellikleri, birçok harici dosya biçimini okuma/yazma yeteneği (SPSS, Matlab, Excel, MySQL bağlantıları vb.) gibi birçok özelliği R'ye kazandırmaktadır. R'nin standart kurulumunda temel paketler bulunuyor olsa da 2000'den çok paket CRAN'den (Geniş Kapsamlı R Yazılım Ağı) erişilebilirdir.
Grafik kullanıcı arayüzleri
- - Kullanımı oldukça kolay ve gelişmiş bir arayüz. RStudio 10 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- gretl - R gretl paket programının içerisinden kullanılabilir
- – Java diliyle yazılmış müstakil olarak çalışabilen R uçbirimi ve düzenleyicisi (JGR adıyla da anılıyor)
- - RGtk2 tabanlı ve özellikle veri madenciliği amaçlı hazırlanmış GUI
- – tcltk tabanlı GUI
- rggobi, Matris görselleştirme için arayüzü
- – KDE kütüphanesi tabanlı
- – web tarayıcı arayüzü aynı zamanda rpy desteği
- Deducer 7 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . menü and hesap tablosu tabanlı GUI.
R'nin ticari sürümleri
R'nin destek ve hizmet imkânları içeren değişik ticari ve kurumsal sürümleri bulunmaktadır.
- REvolution Computing tarafından sunulan11 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ve paralel işlem yeteneklerine sahip ParallelR.
- XL Solutions tarafından sunulan .
- RStat 14 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- R'ye benzeyen ve S'nin ticari bir sürümü olan S-PLUS.
Ayrıca bakınız
Notlar
- ^ . 31 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2020.
- ^ . 23 Haziran 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2010.
- ^ [Üniversitelerde Sosyal Bilimlerde İstatistik Öğretimi için R İstatistiki Hesaplama Ortamını Kullanmak] (PDF), 11 Haziran 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi
- ^ Henrik Bengtsson, Milestone: 2000 packages on CRAN, 6 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 12 Şubat 2010
- ^ Basın Açıklaması, "Intel Capital Makes Series A Investment in REvolution Computing" 9 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- https://cran.r-project.org/ 23 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta GNU R ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- The R Project for Statistical Computing5 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (tasarı ana sayfası)
- Curlie'de R (DMOZ tabanlı)
- RSeek 1 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ve R site search 9 Mayıs 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . R ile ilgili içeriğe özel arama motorları.
- Muhtelif R mail listeleri 4 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . kullanıcılara soru sorma veya yanıtlama imkânı sunuyor.
- R Dergisi 17 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . hem kullanıcıların hem geliştiricilerin ilgisini çekebilecek kurulca incelenen ve istatistikî hesaplama ve geliştirme ile ilgili dergi. İstatistiki Yazılım Dergisi(The Journal of Statistical Software) 13 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . R kullanımıyla ilgili çok sayıda makale içermekte.
- R kitapları29 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . R ile ilgili birçok kitap başlığı (kısa yorumlarıyla) içermekte.
- tüm R paketlerindeki grafik kütüphaneleriyle birlikte tüm R paketlerindeki tüm fonksiyonların bir listesini içermektedir.
- The R için bir topluluk vikisidir.
- R bloggers 5 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - R bloglarından derlenmiş makaleler.
- Wessa.net R-Framework Statistics and Forecasting 12 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
R istatistiksel hesaplama ve grafikler icin yazilim ortami olup ayni zamanda programlama dilidir tarafindan desteklenen ve GNU Tasarisinin parcasi olan bir ozgur yazilimdir Yeni Zelanda Auckland Universitesinden Ross Ihaka ve Robert Gentleman tarafindan ortaya cikarilan R halihazirda R Gelistirme Cekirdek Ekibi tarafindan gelistirilmektedir S programlama diline benzeyen R S nin uyarlamasi olarak degerlendirilebilir RIlk cikisi1993TasarimciveGelistiriciR Development Core TeamKararli surum4 2 2 31 Ekim 2022 20 ay once 2022 10 31 Etkilendikleri SchemePlatformuCapraz platformLisansGNU Genel Kamu LisansiWeb sitesiwww r project org Istatistiki yazilim gelistirme icin istatistikciler arasinda de fakto standart haline gelen R istatistiki yazilim gelistirme ve veri analizi alaninda kullanilmaktadir R nin kaynak kodlari GNU Genel Kamu Lisansi altinda olup degisik isletim sistemlerinde kullanilabilir durumdadir R komut satiri arayuzu kullaniyor olsa da degisik grafik kullanici arayuzleri de bulunmaktadir OzellikleriR diliyle yapilmis ornekler R cok genis istatistiki dogrusal ve dogrusal olmayan modelleme klasik istatistik testleri zaman serileri analizi siniflandirma kumeleme ve diger ve grafik cizim teknikleri sunmaktadir R de S gibi tam anlamiyla programlama dili olarak tasarlanmis olup kullaniciya yeni fonksiyonlar tanimlayarak ek ozellikler gelistirme imkani sunmaktadir Bazi onemli farkliliklar olmasina ragmen S icin yazilan kodlar aynen R de de calisir R sisteminin buyuk cogunlugu ayni dille yazildigindan kullanicinin yapilan algoritmik secimleri takip etmesi kolaylasmaktadir Yogun hesaplamalar gerektiren gorevler icin C C ve Fortran kodu calisma zamaninda baglanip calistirilabilmektedir Ileri duzey kullanicilar R nesnelerinin manipulasyonu icin C kodu yazabilirler R kullanicilarin ekledigi ozel fonksiyonlar veya cok ozel arastirma alanlarina ait paketlerle oldukca gelistirilebilirdir S dilinin mirasindan dolayi R diger bircok istatistiki hesaplama dilinden daha kuvvetli bir nesneye yonelik programlama kabiliyetine sahiptir R nin bir diger guclu yonu matematiksel sembolleri de iceren yayin kalitesinde grafikler cizebilen grafik imkanlaridir R nin ister cevrimici ister baski amacli kullanilabilen cok genis icerikli LaTeX benzeri belgelendirme imkani vardir OrneklerBu ornekler dilin temel kurallarini ve komut satirinin kullanimini gostermektedir byplot lm fonksiyonu ile olusturulmus grafik Ozellikler arasinda sol altta gorundugu gibi eksen etiketlerinde matematiksel notasyon kullanimi da vardir gt x lt c 1 2 3 4 5 6 x sirali 6 lisi olustur gt y lt x 2 y x in elemanlarinin karelerinden olussun gt mean y y nin aritmerik ortalamasi 1 15 16667 gt var y Ornek varyansini hesapla 1 178 966 gt summary lm y x y nin x e bagimli dogrusal regresyon modeli Call lm formula y x Residuals 1 2 3 4 5 6 3 3333 0 6667 2 6667 2 6667 0 6667 3 3333 Coefficients Estimate Std Error t value Pr gt t Intercept 9 3333 2 8441 3 282 0 030453 x 7 0000 0 7303 9 585 0 000662 Signif codes 0 0 001 0 01 0 05 0 1 1 Residual standard error 3 055 on 4 degrees of freedom Multiple R squared 0 9583 Adjusted R squared 0 9478 F statistic 91 88 on 1 and 4 DF p value 0 000662 gt par mfrow c 2 2 2x2 lik cizim alani olustur gt plot lm y x Regresyon modelinin tanisal grafikleriPaketlerR nin yetenekleri kullanicilarca eklenen paketlerle gelistirilmektedir Bu paketler belli uzmanlik alanlariyla ilgili teknikler gelismis grafik ozellikleri bircok harici dosya bicimini okuma yazma yetenegi SPSS Matlab Excel MySQL baglantilari vb gibi bircok ozelligi R ye kazandirmaktadir R nin standart kurulumunda temel paketler bulunuyor olsa da 2000 den cok paket CRAN den Genis Kapsamli R Yazilim Agi erisilebilirdir Grafik kullanici arayuzleri Kullanimi oldukca kolay ve gelismis bir arayuz RStudio 10 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde gretl R gretl paket programinin icerisinden kullanilabilir Java diliyle yazilmis mustakil olarak calisabilen R ucbirimi ve duzenleyicisi JGR adiyla da aniliyor RGtk2 tabanli ve ozellikle veri madenciligi amacli hazirlanmis GUI tcltk tabanli GUI rggobi Matris gorsellestirme icin arayuzu KDE kutuphanesi tabanli web tarayici arayuzu ayni zamanda rpy destegi Deducer 7 Subat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde menu and hesap tablosu tabanli GUI R nin ticari surumleriR nin destek ve hizmet imkanlari iceren degisik ticari ve kurumsal surumleri bulunmaktadir REvolution Computing tarafindan sunulan11 Subat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde ve paralel islem yeteneklerine sahip ParallelR XL Solutions tarafindan sunulan RStat 14 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde R ye benzeyen ve S nin ticari bir surumu olan S PLUS Ayrica bakinizPandasNotlar 31 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Ocak 2020 23 Haziran 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Subat 2010 Universitelerde Sosyal Bilimlerde Istatistik Ogretimi icin R Istatistiki Hesaplama Ortamini Kullanmak PDF 11 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Henrik Bengtsson Milestone 2000 packages on CRAN 6 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 12 Subat 2010 Basin Aciklamasi Intel Capital Makes Series A Investment in REvolution Computing 9 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakcahttps cran r project org 23 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dis baglantilarVikikitap Vikikitapta bu konu hakkinda daha fazla bilgi var R Programming Wikimedia Commons ta GNU R ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir The R Project for Statistical Computing5 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde tasari ana sayfasi Curlie de R DMOZ tabanli RSeek 1 Subat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde ve R site search 9 Mayis 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde R ile ilgili icerige ozel arama motorlari Muhtelif R mail listeleri 4 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde kullanicilara soru sorma veya yanitlama imkani sunuyor R Dergisi 17 Subat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde hem kullanicilarin hem gelistiricilerin ilgisini cekebilecek kurulca incelenen ve istatistiki hesaplama ve gelistirme ile ilgili dergi Istatistiki Yazilim Dergisi The Journal of Statistical Software 13 Kasim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde R kullanimiyla ilgili cok sayida makale icermekte R kitaplari29 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde R ile ilgili bircok kitap basligi kisa yorumlariyla icermekte tum R paketlerindeki grafik kutuphaneleriyle birlikte tum R paketlerindeki tum fonksiyonlarin bir listesini icermektedir The R icin bir topluluk vikisidir R bloggers 5 Subat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde R bloglarindan derlenmis makaleler Wessa net R Framework Statistics and Forecasting 12 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde