Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Raate Yolu Muharebesi, Ocak 1940'ta Sovyetler Birliği ile Finlandiya arasındaki Kış Savaşı sırasında Suomussalmi Muharebesi'nin bir parçası olarak yapılan ve Fin zaferi ile sonuçlanan bir muharebeydi.
| Ratte Yolu Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Finlandiya | Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Hjalmar Siilasvuo | Aleksey Vinogradov  | ||||||
| Güçler | |||||||
| 6.000 | 13.692-2500 | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 310 ölü 618 yaralı 92 kayıp | 4674 ölü (Sovyet tahminleri) 7000-9000 ölü (Fin tahminleri) 1300 kişi yakalandı | ||||||
7 Aralık 1939'da Sovyet Suomussalmi'yi ele geçirdi, ancak kendisini Finlandiya topraklarının derinliklerinde kapana kısılmış buldu. Bunun üzerine Sovyet 44. Tüfek Tümeni 163.'ye yardıma gönderildi. Sonraki hafta, Albay Hjalmar Siilasvuo'nun sayıca az olan Fin 9. Tümeni, Raate-Suomussalmi yolunda Sovyet güçlerinin ilerleyişini durdurdu ve onları ağır bir şekilde mağlup etti.
Arka plan
Suomussalmi Savaşı sırasında Finliler, 11 Aralık 1939'da Raate Yolu'nu kestiler. Eylem, Suomussalmi kasabasındaki Sovyet 163. Tüfek Tümeni'ne giden ikinci güney ikmal yolunu kapattı. Finliler ayrıca 13 Aralık'ta ilk kuzey ikmal yolunu kestiler ve Sovyetler, Kiantajärvi Gölü üzerinden yeni bir ikmal yolu açmaya zorlandı. 163. Tümen neredeyse kuşatılmıştı ve Suomussalmi'de büyük kayıplar verdi. Durum kötüye gidiyordu ve 20 Aralık'ta 163. Tümen komutanı Andrei Zelentsov, Suomussalmi'den geri çekilmek için izin istedi. Yanıt olarak, 44. Tümen'in bir kısmı, 305. Tüfek Alayı'nın 1. Taburu ve 662. Tüfek Alayı'nın 3. Taburu, Suomussalmi yakınlarındaki 163. Tümen birliklerini takviye etmek için gönderildi. 44. Tümenin tamamı Raate Yolu boyunca ilerlemek üzere olduğundan, Kızıl Ordu karargahında Zelentsov'un endişeleri anlaşılmadı. İyi eğitimli Sovyet 81. Dağ Tüfek Alayı, Suomussalmi Savaşı'nda önemli bir rol oynadı.
Askeri tarihçilerin çoğu, Raate Yolu Savaşı'nı 1 Ocak'tan 7 Ocak 1940'a kadar tarihlendiriyor. Raate Yolu, tüm Kış Savaşı boyunca bir savaş alanıydı. 44. Tümen'e karşı ana savaştan önce Finliler, Raate Yolu üzerinde 163. Tümen'in bir kısmına karşı savunma savaşları yaptı. Ayrıca Kış Savaşı'nın geri kalanında doğu tarafında, sınırın yakınında, yolda bazı savaşlar yapıldı.
Savaş
Savaşın başlangıcında, Siilasvuo'nun 9. Tümeni, Sovyet 163. Tümenini çoktan yok etmişti. Ardından Suomussalmi'ye 12 kilometre uzaklıktaki Haukila yakınlarında yolda durdurulan Sovyet 44. Tümenini imha etme emri aldı. Finlandiya 9. Tümeni, her biri komutanlarının adını taşıyan dört filoya bölündü. Belirleyici savaşın 5 Ocak 1940 08:30'da başlaması emredildi.
Savaşlar, Sovyet birliklerinin çoğunun bulunduğu ve "Mandelin" ve "Mäkiniemi" filolarının saldırdığı Haukila'ya odaklandı. "Mäkiniemi" filosu, esas saldırıdan birkaç gün önce Haukila'ya doğru hareket etmeye başladı. Aynı zamanda, yeni 3. NKVD Sınır Muhafız Alayı, Sovyet 44. Tümenine yardım etmek için gönderildi. Ertesi sabah, Fin birlikleri, Sovyet güçlerinin ortasında birkaç noktada mayınlarla güçlendirilmiş güçlü engelleme pozisyonları tuttu. 6 Ocak'ta, Finliler düşman kuvvetlerini daha küçük parçalara ayırmaya devam ederken, Raate Yolu boyunca yoğun çatışmalar meydana geldi. Sovyetler, ön saldırılarda çok sayıda tankı kaybederek Fin barikatlarını zırhla aşmaya çalıştı ancak başarısız oldu. Sonunda, gece 9 da Aleksey Vinogradov gecikmiş bir şekilde tümenine Sovyet sınırına çekilme emri verdi.
Çaresiz kalan Sovyet birlikleri, Kiantajärvi Gölü üzerinden kuzeye kaçmaya başladı . Birçok asker uygun giysi veya malzeme olmadığı için donarak öldü. Sovyet birliklerinin kıliç artıkları doğuya kaçmaya çalıştı, ancak Kari filosu tarafından saldırıya uğradılar. Daha doğuda, "Fagernäs" filosu Fin kontrolü altında stratejik bir köprü tutamadı. 7 Ocak'ta "Fagernäs" filosu köprüyü yeniden ele geçirdi ve öğleden önce tüm Sovyet direnişi bastırıldı. Temizlik iki gün sürdü ve bu süre zarfında Finler yüzlerce aç ve donmuş Sovyet askerini topladı. 44. Tümenin diğer kalıntıları, Finliler tarafından takip edilen kuzey ormanlarından kaçarak bölgeden çekilmek zorunda kaldı ve sonunda birkaç küçük grup halinde sınıra ulaştı.
Fin ordusu bu savaşta muazzam miktarda malzeme ele geçirdi. Sovyetler zaferlerinden o kadar emindi ki, enstrümanlar, pankartlar ve notalarla dolu bir askeri bando 44. Tümen ile bir zafer geçit töreni yapmak için cepheye gitmisti. Finliler, ele geçirilen materyaller arasında askeri müzik aletlerini buldular.
| Fin istatistikleri | Sovyet istatistikleri |
|---|---|
| 4.822 tüfek | 4.340 tüfek |
| 106 makineli tüfek | 97 makineli tüfek |
| 190 hafif makineli tüfek | 252 hafif makineli tüfek |
| 71 top parçası | 55 top parçası |
| 29 tanksavar silahı | 30 tanksavar silahı |
| 14 adet tanksavar tüfeği | 12 tanksavar tüfeği |
| 43 tank | 37 tank |
| 10 zırhlı araç | |
| 260 kamyon | |
| 20 traktör | |
| 2 araba | |
| 1.170 at |
Kayıplar
Fin tarihçileri uzun yıllar boyunca Sovyet kayıplarının 17.000 civarında olduğunu tahmin ettiler. Tahmin, Ocak ayı başlarında yakalanan savaş esirlerinin sorgulanmasına dayanıyordu . Sovyet 27. Piyade Alayı subayları kayıplarını tümAlayın yüzde 70 'i olarak vermişlerdi ve Finliler 44. Tümenin gücünün 20.000'den fazla adam olduğunu varsaydılar. Batılı tarihçiler, rakamlarını Fin tahminlerine uydurdu. Sovyetler, Ocak ayında Batı dünyasında yayınlanan kayıpların sayısına hemen itiraz etti ve tahminen 2.000 Finlinin öldüğünü ve donma nedeniyle 900'den fazla adam kaybetmediklerini iddia ettiler. Daha sonra Finlandiyalı tarihçiler, savaştaki Sovyet zayiatlarının sayısını tespit etmek için daha fazla çaba sarf ettiler. Finliler 5.000'den fazla tüfek ele geçirdi ve Kuzey Finlandiya Grubu 1.200 eski tüfeği daha ele geçirdi. Fin araştırmalarının çoğu, Sovyetlerin en az 7.000-9.000 adam kaybettiğini gösteriyor.
Finliler, salgın hastalık riskini azaltmak için baharın başlarında hava ısınırken Sovyet ölülerini hızla gömdüler. Toplu mezarlar haritalarda işaretlendi ve bir haç veya direk ile işaret edildi. Daha sonra haritalar kayboldu. Paskalya zamanında, Sovyetler ölüleri toplayıp eve geri götürme talebinde bulundu. Finliler, Kızıl Ordu yetkililerinin sınırı geçmesine izin vermedi ancak Raate köyü yakınlarında 300 cesedi Sovyet yetkililerine teslim etti. Devam Savaşından Sonra, Sovyet yetkilileri ölülerine olan ilgisini kaybetti. Kızıl Ordu kısa süre sonra Raate Yolu'nu işgal etti ve savaş zamanı enkazını topladı, ancak cesetleri kendi haline bıraktı. Sovyet 44. Tümeni'nin kaderi, onlarca yıldır Sovyet tarih yazımında söz edilmeden kaldı.
Rus tarihçi Yuri Kilin'e göre Stavka kayıpların sayısını araştırmak için Ocak 1940'ta bir araştırma komisyonu kurdu. Komisyon toplam 4.674 kayıp bildirdi: 1.001 ölü, 1.430 yaralı ve 2.243 kayıp. Yıl başında tümenin gücü 13.962 kişiydi ve savaşın sonunda 9.288 kişiydi. Rapora göre, 305. Tüfek Alayı'nın iki taburu başka bir yerde konuşlandırıldığı için tümen yetersizdi. Kilin, rapordan sonra bazı birliklerin geri döndüğünü hesapladı, bu nedenle kayıp sayısı daha az. Daha sonra Ukraynalı tarihçi Oleg Bozhko'nun yaptığı araştırma, aynı kaynağı kullandığı için benzer rakamlar verdi. Stavka raporu, Kış Savaşı'nın ortasında Ocak 1940'ta yayınlandı. Raporun istatistikleri 1 Ocak'tan başlıyor ve bu zamana kadar bölüm zaten iki haftadır ağır kayıplar vermişti. Stavka raporu, 44. Tümenin ilerlemesi sırasında Raate Yolunda diğer birimlerin uğradığı kayıplardan bahsetmedi.
Sonrası
Sovyet komutanı Vinogradov ve iki baş subayı Volkov ve Pahomov, kritik çatışmaların ortasında geri çekildiler. Stavka'nın soruşturmsına göre bu hareket birliklerin morali üzerinde ölümcül bir etkisi oldu. Dört gün sonra Sovyet hatlarına ulaştıklarında askeri mahkemeye çıkarıldılar suçlu bulundular ve ölüm cezasına çarptırıldılar infazlar Tümen askerlerinin önünde kurşuna dizilierek yapıldı. 163. Tümen Suomussalmi köyünü kaybettikten sonra 44. Tümeni Raate Yolu üzerinde tutmak için önemli kararları Stavka'nın kendisi almıştı.
Ukraynalı bir Raate Yolu gazisi olan Çavuş Pyotr Andrevich Morozov, 1991 yılında Fin kurgusal olmayan yazar Leo Karttimo tarafından röportaj yaptı. Morozov'a göre Finliler savaş esirlerini geri gönderdiler, ancak Sovyet gizli servisi NKVD hepsini 1940 yazında idam ettiği için hiçbiri evlerine dönemedi.
Bugün, eski savaş alanı, her iki tarafta da savaşta ölen herkese adanmış Kış Savaşı Anıtı'nın bulunduğu yerdir. Anıt, savaşta ölen Sovyet askerlerinin sembolik mezar taşları olarak binlerce taştan oluşan bir alanı içeriyor. Rus anıtı Eylül 1994'te dikildi ve Ukraynalılar 1998 baharında kendi anıtlarını diktiler.
Kaynakça
- Kantakoski, Pekka (1998). Punaiset panssarit : Puna-armeijan panssarijoukot 1918–1945 (in Finnish). Hauho: PS-Elso. ISBN 951-98057-0-2.
- Kulju, Mika (2007). Raatteen tie : Talvisodan pohjoinen sankaritarina (in Finnish). Helsinki: Ajatus kirjat. ISBN 978-951-20-7218-7.
- Karttimo, Leo; Salminen, K. E. (1992). Rannikolta Raatteen tielle : sotaveteraanien haastatteluihin, sotapäiväkirjoihin sekä moniin muihin lähteisiin perustuva teos (in Finnish). ISBN 952-90-3809-7.
- Sotatieteen laitos (1991). Talvisodan historia (in Finnish). Porvoo: Werner Söderström Osakeyhtiö. ISBN 951-0-17565-X.
- Raunio, Ari; Kilin, Yuri (2005). Itsenäisyyden puolustajat: Sodan taisteluja 1. Talvisota (in Finnish). Weilin+Göös. ISBN 951-593-911-9.
- Winter War 1939-40: Finnish Soldier Versus Soviet Soldier by David Campbell
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Raate Yolu Muharebesi Ocak 1940 ta Sovyetler Birligi ile Finlandiya arasindaki Kis Savasi sirasinda Suomussalmi Muharebesi nin bir parcasi olarak yapilan ve Fin zaferi ile sonuclanan bir muharebeydi Ratte Yolu MuharebesiTarih1 7 Ocak 1940BolgeDogu FinlandiyaSonucFin zaferiTaraflarFinlandiyaSovyet Sosyalist Cumhuriyetler BirligiKomutanlar ve liderlerHjalmar SiilasvuoAleksey Vinogradov Gucler6 00013 692 2500Kayiplar310 olu 618 yarali 92 kayip4674 olu Sovyet tahminleri 7000 9000 olu Fin tahminleri 1300 kisi yakalandi 7 Aralik 1939 da Sovyet Suomussalmi yi ele gecirdi ancak kendisini Finlandiya topraklarinin derinliklerinde kapana kisilmis buldu Bunun uzerine Sovyet 44 Tufek Tumeni 163 ye yardima gonderildi Sonraki hafta Albay Hjalmar Siilasvuo nun sayica az olan Fin 9 Tumeni Raate Suomussalmi yolunda Sovyet guclerinin ilerleyisini durdurdu ve onlari agir bir sekilde maglup etti Arka planSuomussalmi Savasi sirasinda Finliler 11 Aralik 1939 da Raate Yolu nu kestiler Eylem Suomussalmi kasabasindaki Sovyet 163 Tufek Tumeni ne giden ikinci guney ikmal yolunu kapatti Finliler ayrica 13 Aralik ta ilk kuzey ikmal yolunu kestiler ve Sovyetler Kiantajarvi Golu uzerinden yeni bir ikmal yolu acmaya zorlandi 163 Tumen neredeyse kusatilmisti ve Suomussalmi de buyuk kayiplar verdi Durum kotuye gidiyordu ve 20 Aralik ta 163 Tumen komutani Andrei Zelentsov Suomussalmi den geri cekilmek icin izin istedi Yanit olarak 44 Tumen in bir kismi 305 Tufek Alayi nin 1 Taburu ve 662 Tufek Alayi nin 3 Taburu Suomussalmi yakinlarindaki 163 Tumen birliklerini takviye etmek icin gonderildi 44 Tumenin tamami Raate Yolu boyunca ilerlemek uzere oldugundan Kizil Ordu karargahinda Zelentsov un endiseleri anlasilmadi Iyi egitimli Sovyet 81 Dag Tufek Alayi Suomussalmi Savasi nda onemli bir rol oynadi Askeri tarihcilerin cogu Raate Yolu Savasi ni 1 Ocak tan 7 Ocak 1940 a kadar tarihlendiriyor Raate Yolu tum Kis Savasi boyunca bir savas alaniydi 44 Tumen e karsi ana savastan once Finliler Raate Yolu uzerinde 163 Tumen in bir kismina karsi savunma savaslari yapti Ayrica Kis Savasi nin geri kalaninda dogu tarafinda sinirin yakininda yolda bazi savaslar yapildi SavasSavasin baslangicinda Siilasvuo nun 9 Tumeni Sovyet 163 Tumenini coktan yok etmisti Ardindan Suomussalmi ye 12 kilometre uzakliktaki Haukila yakinlarinda yolda durdurulan Sovyet 44 Tumenini imha etme emri aldi Finlandiya 9 Tumeni her biri komutanlarinin adini tasiyan dort filoya bolundu Belirleyici savasin 5 Ocak 1940 08 30 da baslamasi emredildi Savaslar Sovyet birliklerinin cogunun bulundugu ve Mandelin ve Makiniemi filolarinin saldirdigi Haukila ya odaklandi Makiniemi filosu esas saldiridan birkac gun once Haukila ya dogru hareket etmeye basladi Ayni zamanda yeni 3 NKVD Sinir Muhafiz Alayi Sovyet 44 Tumenine yardim etmek icin gonderildi Ertesi sabah Fin birlikleri Sovyet guclerinin ortasinda birkac noktada mayinlarla guclendirilmis guclu engelleme pozisyonlari tuttu 6 Ocak ta Finliler dusman kuvvetlerini daha kucuk parcalara ayirmaya devam ederken Raate Yolu boyunca yogun catismalar meydana geldi Sovyetler on saldirilarda cok sayida tanki kaybederek Fin barikatlarini zirhla asmaya calisti ancak basarisiz oldu Sonunda gece 9 da Aleksey Vinogradov gecikmis bir sekilde tumenine Sovyet sinirina cekilme emri verdi Caresiz kalan Sovyet birlikleri Kiantajarvi Golu uzerinden kuzeye kacmaya basladi Bircok asker uygun giysi veya malzeme olmadigi icin donarak oldu Sovyet birliklerinin kilic artiklari doguya kacmaya calisti ancak Kari filosu tarafindan saldiriya ugradilar Daha doguda Fagernas filosu Fin kontrolu altinda stratejik bir kopru tutamadi 7 Ocak ta Fagernas filosu kopruyu yeniden ele gecirdi ve ogleden once tum Sovyet direnisi bastirildi Temizlik iki gun surdu ve bu sure zarfinda Finler yuzlerce ac ve donmus Sovyet askerini topladi 44 Tumenin diger kalintilari Finliler tarafindan takip edilen kuzey ormanlarindan kacarak bolgeden cekilmek zorunda kaldi ve sonunda birkac kucuk grup halinde sinira ulasti Fin ordusu bu savasta muazzam miktarda malzeme ele gecirdi Sovyetler zaferlerinden o kadar emindi ki enstrumanlar pankartlar ve notalarla dolu bir askeri bando 44 Tumen ile bir zafer gecit toreni yapmak icin cepheye gitmisti Finliler ele gecirilen materyaller arasinda askeri muzik aletlerini buldular Fin istatistikleri Sovyet istatistikleri4 822 tufek 4 340 tufek106 makineli tufek 97 makineli tufek190 hafif makineli tufek 252 hafif makineli tufek71 top parcasi 55 top parcasi29 tanksavar silahi 30 tanksavar silahi14 adet tanksavar tufegi 12 tanksavar tufegi43 tank 37 tank10 zirhli arac260 kamyon20 traktor2 araba1 170 atKayiplarFin tarihcileri uzun yillar boyunca Sovyet kayiplarinin 17 000 civarinda oldugunu tahmin ettiler Tahmin Ocak ayi baslarinda yakalanan savas esirlerinin sorgulanmasina dayaniyordu Sovyet 27 Piyade Alayi subaylari kayiplarini tumAlayin yuzde 70 i olarak vermislerdi ve Finliler 44 Tumenin gucunun 20 000 den fazla adam oldugunu varsaydilar Batili tarihciler rakamlarini Fin tahminlerine uydurdu Sovyetler Ocak ayinda Bati dunyasinda yayinlanan kayiplarin sayisina hemen itiraz etti ve tahminen 2 000 Finlinin oldugunu ve donma nedeniyle 900 den fazla adam kaybetmediklerini iddia ettiler Daha sonra Finlandiyali tarihciler savastaki Sovyet zayiatlarinin sayisini tespit etmek icin daha fazla caba sarf ettiler Finliler 5 000 den fazla tufek ele gecirdi ve Kuzey Finlandiya Grubu 1 200 eski tufegi daha ele gecirdi Fin arastirmalarinin cogu Sovyetlerin en az 7 000 9 000 adam kaybettigini gosteriyor Finliler salgin hastalik riskini azaltmak icin baharin baslarinda hava isinirken Sovyet olulerini hizla gomduler Toplu mezarlar haritalarda isaretlendi ve bir hac veya direk ile isaret edildi Daha sonra haritalar kayboldu Paskalya zamaninda Sovyetler oluleri toplayip eve geri goturme talebinde bulundu Finliler Kizil Ordu yetkililerinin siniri gecmesine izin vermedi ancak Raate koyu yakinlarinda 300 cesedi Sovyet yetkililerine teslim etti Devam Savasindan Sonra Sovyet yetkilileri olulerine olan ilgisini kaybetti Kizil Ordu kisa sure sonra Raate Yolu nu isgal etti ve savas zamani enkazini topladi ancak cesetleri kendi haline birakti Sovyet 44 Tumeni nin kaderi onlarca yildir Sovyet tarih yaziminda soz edilmeden kaldi Rus tarihci Yuri Kilin e gore Stavka kayiplarin sayisini arastirmak icin Ocak 1940 ta bir arastirma komisyonu kurdu Komisyon toplam 4 674 kayip bildirdi 1 001 olu 1 430 yarali ve 2 243 kayip Yil basinda tumenin gucu 13 962 kisiydi ve savasin sonunda 9 288 kisiydi Rapora gore 305 Tufek Alayi nin iki taburu baska bir yerde konuslandirildigi icin tumen yetersizdi Kilin rapordan sonra bazi birliklerin geri dondugunu hesapladi bu nedenle kayip sayisi daha az Daha sonra Ukraynali tarihci Oleg Bozhko nun yaptigi arastirma ayni kaynagi kullandigi icin benzer rakamlar verdi Stavka raporu Kis Savasi nin ortasinda Ocak 1940 ta yayinlandi Raporun istatistikleri 1 Ocak tan basliyor ve bu zamana kadar bolum zaten iki haftadir agir kayiplar vermisti Stavka raporu 44 Tumenin ilerlemesi sirasinda Raate Yolunda diger birimlerin ugradigi kayiplardan bahsetmedi SonrasiSovyet komutani Vinogradov ve iki bas subayi Volkov ve Pahomov kritik catismalarin ortasinda geri cekildiler Stavka nin sorusturmsina gore bu hareket birliklerin morali uzerinde olumcul bir etkisi oldu Dort gun sonra Sovyet hatlarina ulastiklarinda askeri mahkemeye cikarildilar suclu bulundular ve olum cezasina carptirildilar infazlar Tumen askerlerinin onunde kursuna dizilierek yapildi 163 Tumen Suomussalmi koyunu kaybettikten sonra 44 Tumeni Raate Yolu uzerinde tutmak icin onemli kararlari Stavka nin kendisi almisti Ukraynali bir Raate Yolu gazisi olan Cavus Pyotr Andrevich Morozov 1991 yilinda Fin kurgusal olmayan yazar Leo Karttimo tarafindan roportaj yapti Morozov a gore Finliler savas esirlerini geri gonderdiler ancak Sovyet gizli servisi NKVD hepsini 1940 yazinda idam ettigi icin hicbiri evlerine donemedi Bugun eski savas alani her iki tarafta da savasta olen herkese adanmis Kis Savasi Aniti nin bulundugu yerdir Anit savasta olen Sovyet askerlerinin sembolik mezar taslari olarak binlerce tastan olusan bir alani iceriyor Rus aniti Eylul 1994 te dikildi ve Ukraynalilar 1998 baharinda kendi anitlarini diktiler KaynakcaKantakoski Pekka 1998 Punaiset panssarit Puna armeijan panssarijoukot 1918 1945 in Finnish Hauho PS Elso ISBN 951 98057 0 2 Kulju Mika 2007 Raatteen tie Talvisodan pohjoinen sankaritarina in Finnish Helsinki Ajatus kirjat ISBN 978 951 20 7218 7 Karttimo Leo Salminen K E 1992 Rannikolta Raatteen tielle sotaveteraanien haastatteluihin sotapaivakirjoihin seka moniin muihin lahteisiin perustuva teos in Finnish ISBN 952 90 3809 7 Sotatieteen laitos 1991 Talvisodan historia in Finnish Porvoo Werner Soderstrom Osakeyhtio ISBN 951 0 17565 X Raunio Ari Kilin Yuri 2005 Itsenaisyyden puolustajat Sodan taisteluja 1 Talvisota in Finnish Weilin Goos ISBN 951 593 911 9 Winter War 1939 40 Finnish Soldier Versus Soviet Soldier by David Campbell