Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Rededey veya Ridad (Ridade olarak da bilinir; Adigece: Рэдэдэй, Ридэд; Rusça: Редедя), Orta Çağ Çerkes kralı ve Kasog boyunun lideri. Fiziksel kuvveti ile öne çıkmış ve "Dev Rededey" lakabını almıştır.Rus Prensi Mstislav ile olan duellosu ile bilinir.
| Rededey | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Çerkes Kralı | |||||
 Rededey'in ölümü | |||||
| Çerkes Baş Prensi | |||||
| Hüküm süresi | 10. yüzyıl–1022 | ||||
| Önce gelen | Hapaç | ||||
| Doğum | 10. yüzyıl Çerkesya | ||||
| Ölüm | 1022 Çerkesya | ||||
| Eş(ler)i | Ayner | ||||
| Çocuk(lar)ı | Yure Roman | ||||
| |||||
| Hanedan | Redegin | ||||
| Dini | Habzeism | ||||
Biyografi
Erken hayat
Rededey ile ilgili bilgiler Çerkes sözlü tarihi ve Rus yazılı kaynaklarından elde edilmektedir. Gençliği hakkında pek bilgi yoktur. Bir Çerkes boyu olan Kasog boyuna mensup soylu bir ailede dünyaya geldi.
Çerkesya Baş Prensi
Çerkesya'nın etkili prenslikleri, periyodik aralıklarla bir Baş Prens (Пщышхо) seçmek üzere bir araya gelirlerdi. Yabancı gözlemcilerin gözünde, Baş Prens Çerkes halkının kralı olarak kabul edilirdi. Bununla birlikte, prenslikler büyük ölçüde özerkti ve unvan çoğunlukla sembolikti. Rededey etkisini tüm Çerkes boyları üzerinde kurarak her Çerkes prensinden bağlılık yemini aldı ve Çerkesya Baş Prensi (Zih-Kasog Baş Prensi) seçildi. Çerkes sözlü kaynaklarında önemli yer oynayan Rededey, bu kaynaklara göre "vatanını kendi canından daha fazla seviyor" idi. Aynı kaynaklara göre "Rededey'den daha güçlü hiç bir Çerkes yoktu".
Mstislav ile duello
985 yılında Kiev Rus Prensi I. Sviatoslav, Çerkesya'ya bir baskın düzenleyerek bölgeyi yağmaladı ve Tmutarakan'ı Rus kontrolü altına aldı. Bu olayın ardından Çerkesler ile Ruslar arasında gerginlik yaşanmaya başladı ve çatışmalar baş gösterdi.
Rus tarihi metinlerinden Laurentian Kodeksi şu bilgileri vermektedir: 1022 yılında Tmutarakan prensi olan Rus Mstislav, Çerkeslere karşı bir askeri sefere öncülük etmiştir. Sefere liderlik eden Mstislav, Çerkes lideri Rededey tarafından karşılanmıştır. İki ordu karşı karşıya gelmiş ve savaş hazırlıkları başlamıştır. Çerkes lideri Rededey,silahsız güç mücadelesine dayalı bir düello talep etmiştir. Düellonun galibi, savaşın genel galibi olarak ilan edilecekti. Kaybeden taraf ise idam edilecek ve tüm mal varlığı kazananın eline geçecekti.
Duello, şahitlerin ifadesine göre birkaç saat boyunca sürmüştür. Rededey, rakibi Mstislav'ı alt etme noktasına gelmişken, Mstislav bir bıçak çekmiş ve Rededey'i öldürmüştür. Olayın Çerkes versiyonuna göre, Mstislav hile yapmıştır: Önceden belirlenen duello kurallarına göre, silah çekmek yasaktı. Ancak Rus versiyonuna göre, Meryem Ana ortaya çıkarak Mstislav'a bıçak çekme izni vermiştir ve bu nedenle Mstislav hile yapmamıştır.
Rededey son nefesinde, daha fazla savaş yaşanmaması için askerlerinin yenilgiyi kabul etmesi konusunda ısrar etti. Rededey'in emrine uyan Çerkesler yenilgiyi kabul ettiler. Mstislav hala Hristiyan olmayan Çerkeslere Hristiyanlığı kabul ettirdi, bir kilise inşa etti, Kasogları vergiye bağladı ve Rededey'in çocuklarını alarak ordusuna kattı.
Ölümünden sonra
1036'da Mstislav avlanırken öldü. Mstislav'ın ölümü, bölgede ciddi bir karışıklığa sebep oldu. Bu durumu fırsat bilen Çerkesler, Rededey'in intikamını almak amacıyla Ruslara karşı bir ordu topladı ve Tmutarakan'ı yağmaladı. Sonrasında Çerkesler, güçlerini artırarak sınırlarını genişletmeye başladılar ve bölgede yükselişe geçtiler.
Mirası
Çerkes destanları, şarkıları ve halk hikâyeleri sık sık Rededey'den bahseder.
Kaynakça
- ^ a b c d (1890). История адыхейского народа (Составленная по преданиям кабардинцев) (3-е изд bas.). Пятигорск: Тип. И. П. Афанасьева. Под. ред. А. П. Берже. ss. 67—69. 12 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Mayıs 2023.
- ^ a b c d e f g h i Natho, Kadir (3 Aralık 2009). Circassian History (İngilizce). 10 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Mayıs 2023.
- ^ Vernadsky, George (1948). A History of Russia, Volume II: Kievan Russia. Yale University Press. ISBN .
- ^ a b from The Complete Collection of Russian Manuscripts 15 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Rusça)
- ^ . 17 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2013.
- ^ a b Зеленский Ю. В., Пьянков А. В. Тмутараканские князья: Исторические портреты // Кубанский сборник. — Краснодар: Научно-краеведческое издание Кубанского областного статистического комитета, 2006. — Т. 1 (22).
- ^ a b (1994). Адыги: вехи истории. Нальчик: Эльбрус. s. 165. ISBN . Birden fazla
|sayfalar=ve|sayfa=kullanıldı () - ^ Шортанов А. Т. Редада и Мстислав // Филологические труды. — Нальчик, 1977. — Вып. 1. — С. 3—42.
- ^ The Great Soviet Encyclopedia (1979)
- ^ "Pdf scans of the original text". 4 Ekim 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Mayıs 2023.
- ^ Natho, Kadir (2005). . 12 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2023.
- ^ Pdf scans of the original text[]
- ^ a b "...In 1022, Mstislav killed Rededia, the prince of the Circassian tribe of the Kassogians in a duel after violating the agreed upon rules in the duel. ... the duel began: Rededia immediately asserted his dominance and defeated Mstislav. Caught unaware, Mstislav unsheathed a concealed dagger and betrayed Rededia and the honour of the duel by stabbing him. Rededia later, in his dying breaths, insisted that his comrades not hold a blood vendetta to avoid further gruelling wars for the Kassogians who had already fought the Mongols previous to Mstislav's campaign..."
- ^ "...Впоследствии Мстислав приписывал свою победу заступничеству Богородицы, которой молился во время боя..."
- ^ Vernadsky 1948, ss. 77-78.
- ^ Franklin & Shepard 1996, s. 201.
- ^ Primary Chronicle (year 6530), p. 134.
- ^ Franklin & Shepard 1996, s. 206.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Rededey veya Ridad Ridade olarak da bilinir Adigece Rededej Rided Rusca Rededya Orta Cag Cerkes krali ve Kasog boyunun lideri Fiziksel kuvveti ile one cikmis ve Dev Rededey lakabini almistir Rus Prensi Mstislav ile olan duellosu ile bilinir RededeyCerkes KraliRededey in olumuCerkes Bas PrensiHukum suresi10 yuzyil 1022Once gelenHapacDogum10 yuzyil CerkesyaOlum1022 CerkesyaEs ler iAynerCocuk lar iYure RomanTam adiKasogiem ipshyshho RededejHanedanRedeginDiniHabzeismBiyografiErken hayat Rededey ile ilgili bilgiler Cerkes sozlu tarihi ve Rus yazili kaynaklarindan elde edilmektedir Gencligi hakkinda pek bilgi yoktur Bir Cerkes boyu olan Kasog boyuna mensup soylu bir ailede dunyaya geldi Cerkesya Bas Prensi Cerkesya nin etkili prenslikleri periyodik araliklarla bir Bas Prens Pshyshho secmek uzere bir araya gelirlerdi Yabanci gozlemcilerin gozunde Bas Prens Cerkes halkinin krali olarak kabul edilirdi Bununla birlikte prenslikler buyuk olcude ozerkti ve unvan cogunlukla sembolikti Rededey etkisini tum Cerkes boylari uzerinde kurarak her Cerkes prensinden baglilik yemini aldi ve Cerkesya Bas Prensi Zih Kasog Bas Prensi secildi Cerkes sozlu kaynaklarinda onemli yer oynayan Rededey bu kaynaklara gore vatanini kendi canindan daha fazla seviyor idi Ayni kaynaklara gore Rededey den daha guclu hic bir Cerkes yoktu Mstislav ile duello Rededey ve Mstislav arasindaki duelloyu gosteren minyatur Prens Mstislav ve Kasog Prensi Rededey arasinda duello 985 yilinda Kiev Rus Prensi I Sviatoslav Cerkesya ya bir baskin duzenleyerek bolgeyi yagmaladi ve Tmutarakan i Rus kontrolu altina aldi Bu olayin ardindan Cerkesler ile Ruslar arasinda gerginlik yasanmaya basladi ve catismalar bas gosterdi Rus tarihi metinlerinden Laurentian Kodeksi su bilgileri vermektedir 1022 yilinda Tmutarakan prensi olan Rus Mstislav Cerkeslere karsi bir askeri sefere onculuk etmistir Sefere liderlik eden Mstislav Cerkes lideri Rededey tarafindan karsilanmistir Iki ordu karsi karsiya gelmis ve savas hazirliklari baslamistir Cerkes lideri Rededey silahsiz guc mucadelesine dayali bir duello talep etmistir Duellonun galibi savasin genel galibi olarak ilan edilecekti Kaybeden taraf ise idam edilecek ve tum mal varligi kazananin eline gececekti Duello sahitlerin ifadesine gore birkac saat boyunca surmustur Rededey rakibi Mstislav i alt etme noktasina gelmisken Mstislav bir bicak cekmis ve Rededey i oldurmustur Olayin Cerkes versiyonuna gore Mstislav hile yapmistir Onceden belirlenen duello kurallarina gore silah cekmek yasakti Ancak Rus versiyonuna gore Meryem Ana ortaya cikarak Mstislav a bicak cekme izni vermistir ve bu nedenle Mstislav hile yapmamistir Rededey son nefesinde daha fazla savas yasanmamasi icin askerlerinin yenilgiyi kabul etmesi konusunda israr etti Rededey in emrine uyan Cerkesler yenilgiyi kabul ettiler Mstislav hala Hristiyan olmayan Cerkeslere Hristiyanligi kabul ettirdi bir kilise insa etti Kasoglari vergiye bagladi ve Rededey in cocuklarini alarak ordusuna katti Olumunden sonra 1036 da Mstislav avlanirken oldu Mstislav in olumu bolgede ciddi bir karisikliga sebep oldu Bu durumu firsat bilen Cerkesler Rededey in intikamini almak amaciyla Ruslara karsi bir ordu topladi ve Tmutarakan i yagmaladi Sonrasinda Cerkesler guclerini artirarak sinirlarini genisletmeye basladilar ve bolgede yukselise gectiler Mirasi Cerkes destanlari sarkilari ve halk hikayeleri sik sik Rededey den bahseder Kaynakca a b c d 1890 Istoriya adyhejskogo naroda Sostavlennaya po predaniyam kabardincev 3 e izd bas Pyatigorsk Tip I P Afanaseva Pod red A P Berzhe ss 67 69 12 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Mayis 2023 a b c d e f g h i Natho Kadir 3 Aralik 2009 Circassian History Ingilizce 10 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Mayis 2023 Vernadsky George 1948 A History of Russia Volume II Kievan Russia Yale University Press ISBN 0 300 01647 6 a b from The Complete Collection of Russian Manuscripts 15 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rusca 17 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Agustos 2013 a b Zelenskij Yu V Pyankov A V Tmutarakanskie knyazya Istoricheskie portrety Kubanskij sbornik Krasnodar Nauchno kraevedcheskoe izdanie Kubanskogo oblastnogo statisticheskogo komiteta 2006 T 1 22 a b 1994 Adygi vehi istorii Nalchik Elbrus s 165 ISBN 5 7680 0927 2 Birden fazla sayfalar ve sayfa kullanildi yardim Shortanov A T Redada i Mstislav Filologicheskie trudy Nalchik 1977 Vyp 1 S 3 42 The Great Soviet Encyclopedia 1979 Pdf scans of the original text 4 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Mayis 2023 Natho Kadir 2005 12 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Mayis 2023 Pdf scans of the original text olu kirik baglanti a b In 1022 Mstislav killed Rededia the prince of the Circassian tribe of the Kassogians in a duel after violating the agreed upon rules in the duel the duel began Rededia immediately asserted his dominance and defeated Mstislav Caught unaware Mstislav unsheathed a concealed dagger and betrayed Rededia and the honour of the duel by stabbing him Rededia later in his dying breaths insisted that his comrades not hold a blood vendetta to avoid further gruelling wars for the Kassogians who had already fought the Mongols previous to Mstislav s campaign Vposledstvii Mstislav pripisyval svoyu pobedu zastupnichestvu Bogorodicy kotoroj molilsya vo vremya boya Vernadsky 1948 ss 77 78 Franklin amp Shepard 1996 s 201 Primary Chronicle year 6530 p 134 Franklin amp Shepard 1996 s 206