Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Muhammed Reşid Rıza (Arapça: رشيد رضا; d. 23 Eylül 1865, Kalemûn - ö. 22 Ağustos 1935, Kahire), İslami reformcu din alimi. Muhammed Abduh’un en yakın takipçilerinden birisi olarak bilinir.
| Muhammed Reşid Rıza | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 23 Eylül 1865 Kalemun, Trablusşam, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 22 Ağustos 1935 (69 yaşında) Kahire, Mısır |
| Meslek | Gazeteci, din adamı. |
Etkiledikleri | |
Etkilendikleri | |
Hayatı
Bugün Lübnan’da bulunan o zamanlarki Osmanlı Suriyesi’nin Trablusşam yakınlarındaki El Kalemun köyünde doğdu. İlkeğitimini geleneksel İslami konuları okuyarak aldı. Reşid Rıza, kasaba mektebinde başladığı öğrenim hayatını, Trablusşam’daki rüşdiyede sürdürmüş, bir yıl devam ettiği bu okuldan ayrılarak Hüseyin el-Cisr’in idaresindeki el-Medresetü’l-Vataniyyetü’l-İslamiyye de sona erdirmiştir. 1884'te ilk defa Cemaleddin Afgani ve Abduh tarafından çıkarılan Urva al Vuska isimli dergide tanıtıldı. 1897’de Abduh ile çalışmak için Kahire’ye gitti. 1935’teki ölümüne kadar çalışacağı El-Manar isimli dergiyi 1898’de çıkarmaya başladılar.
Pan İslamcı görüşlere sahip bir kişi bir olarak tanındığı halde kurduğu La Merkeziyye-i Osmaniyye isimli örgüt Osmanlı’dan bağımsız bir Arap devleti kurma amacını güdüyordu. Osmanlı İdaresine karşı Adem-i Merkeziyetçi görüşlerini savundu. 1920’de Birleşik Suriye’nin kralı olarak ilan edilen Mekke Şerifi Hüseyin’in oğlu Faysal’ın danışmanlığını yaptı. Ölümünden sonra dergisi El-Manar, Benna tarafından beş yıl sonra tekrar çıkartılmaya başlandı. Rıza'’nın Benna’nın danışmanı olduğu görüşü kabul edilmektedir.
Görüşleri
Rıza yorumları ile Siyaset ve Din Devleti düşüncelerini geliştirmelerinde El Benna, Mevdudi ve Kutub gibi bazı 20. yüzyıl siyasal İslamcılarını etkileyen yer yer reformist yer yer ise radikal içerikli çıkışları ile bilindi. Afgânî ve Abduh gibi Rıza da Batı sömürgeciliği ile yüz yüze kalmanın bir sonucu olarak Müslüman toplumların zayıflığına ve geri kalmışlığına dikkatini verdi.
Dinin bidatlardan ve Batı etkilerinden arındırılması gerektiğini belirtse de içtihadlar yolu ile çağdaş gerçekliklere uygun olduğunu savundu. Sufîleri ve tarikatları eleştirdi. Ulemanın düşünmekten ve sorgulamaktan uzak olduğunu belirttiği kör taklitçiliğinin bilim ve teknolojide geri kalınmasının nedeni olduğunu öne sürdü. Bu kusurların İslamın gerçek kaynakları olarak tanımladığı Selefiliğe dönülmesi ile tamir olunabileceğini savundu.
Osmanlı Saltanat ve Hilafet yapısına getirdiği eleştiriler ve Şura eliyle tesis edilecek demokratik bir yapının İslam dini ile çelişmeyeceğini savunduğu görüşleri yenilikçi ve reformcu olarak değerlendirilmekle birlikte kurucusu olduğu kabul edilen ideal Din Devleti kuramını dayandırdığı; Bir Geçmişe Dönüş Hareketi olarak da tanımlanan Selefi yorumları radikal ve tutucu bir İslamcı olarak değerlendirilmesine yol açtı.
Peygamber ve dört halife devrini savunmakla birlikte sonraki yöneticileri ve halifeleri eleştirdi. İlmiye sınıfına bağlı molla ve ulemaların yönetimle uzlaşarak taviz verdiklerini ve bu şekilde kirlenmiş bir güce eriştiklerini savundu. Teoloji alanındaki düşüncelerinin mentoru Abduh ile aynı paralelde olduğu kabul edilir.
Yaşamının sonlarına doğru Suudi Arabistan'da karşıtlarının Vehhâbîlik olarak tanımladığı akımın kurucusu Muhammed bin Abdülvahhab'ı yakın zamanın büyük ıslahatçılarından biri olarak niteledi. İbn-i Suud'u görmek için çıktığı yolculuğunda Süveyş’ten Kahire’ye dönüş yolunda öldü.
Kaynakça
- ^ Müslüman Kardeşlerden Yeni Osmanlılara İslamcılık, Selin Çağlayan, İmge Kitabevi, S.163,165
- ^ Cole, Juan R.I., Muhammad 'Abduh and Rashid Rida: A Dialogue on the Bahá'í Faith. 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . World Order Vol. 15, nos. 3-4 (Spring/Summer 1981):7-16.
- ^ Özgür Kavak, "Reşid Rıza'nın hayatı ve eserleri", İttihad-ı Osmaniden Arap İsyanına, Klasik Yayınları, İstanbul 2007 içinde s. 1-61.
- ^ Glasse, Cyril, The New Encyclopedia of Islam, Altamira Press, 2001, p.384
- ^ Rida, Muhammad Rashid. 1934. Al-Khilafa aw al-Imama al-Uzma [The caliphate or the great imamate]. Cairo: Matba'at al-Manar bi-Misr, p. 57-65.
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Muhammed Resid Riza Arapca رشيد رضا d 23 Eylul 1865 Kalemun o 22 Agustos 1935 Kahire Islami reformcu din alimi Muhammed Abduh un en yakin takipcilerinden birisi olarak bilinir Muhammed Resid RizaDogum23 Eylul 1865 Kalemun Trablussam Osmanli ImparatorluguOlum22 Agustos 1935 69 yasinda Kahire MisirMeslekGazeteci din adami Etkiledikleri Hasan el BennaEtkilendikleri Muhammed AbduhHayatiBugun Lubnan da bulunan o zamanlarki Osmanli Suriyesi nin Trablussam yakinlarindaki El Kalemun koyunde dogdu Ilkegitimini geleneksel Islami konulari okuyarak aldi Resid Riza kasaba mektebinde basladigi ogrenim hayatini Trablussam daki rusdiyede surdurmus bir yil devam ettigi bu okuldan ayrilarak Huseyin el Cisr in idaresindeki el Medresetu l Vataniyyetu l Islamiyye de sona erdirmistir 1884 te ilk defa Cemaleddin Afgani ve Abduh tarafindan cikarilan Urva al Vuska isimli dergide tanitildi 1897 de Abduh ile calismak icin Kahire ye gitti 1935 teki olumune kadar calisacagi El Manar isimli dergiyi 1898 de cikarmaya basladilar Pan Islamci goruslere sahip bir kisi bir olarak tanindigi halde kurdugu La Merkeziyye i Osmaniyye isimli orgut Osmanli dan bagimsiz bir Arap devleti kurma amacini guduyordu Osmanli Idaresine karsi Adem i Merkeziyetci goruslerini savundu 1920 de Birlesik Suriye nin krali olarak ilan edilen Mekke Serifi Huseyin in oglu Faysal in danismanligini yapti Olumunden sonra dergisi El Manar Benna tarafindan bes yil sonra tekrar cikartilmaya baslandi Riza nin Benna nin danismani oldugu gorusu kabul edilmektedir GorusleriRiza yorumlari ile Siyaset ve Din Devleti dusuncelerini gelistirmelerinde El Benna Mevdudi ve Kutub gibi bazi 20 yuzyil siyasal Islamcilarini etkileyen yer yer reformist yer yer ise radikal icerikli cikislari ile bilindi Afgani ve Abduh gibi Riza da Bati somurgeciligi ile yuz yuze kalmanin bir sonucu olarak Musluman toplumlarin zayifligina ve geri kalmisligina dikkatini verdi Dinin bidatlardan ve Bati etkilerinden arindirilmasi gerektigini belirtse de ictihadlar yolu ile cagdas gercekliklere uygun oldugunu savundu Sufileri ve tarikatlari elestirdi Ulemanin dusunmekten ve sorgulamaktan uzak oldugunu belirttigi kor taklitciliginin bilim ve teknolojide geri kalinmasinin nedeni oldugunu one surdu Bu kusurlarin Islamin gercek kaynaklari olarak tanimladigi Selefilige donulmesi ile tamir olunabilecegini savundu Osmanli Saltanat ve Hilafet yapisina getirdigi elestiriler ve Sura eliyle tesis edilecek demokratik bir yapinin Islam dini ile celismeyecegini savundugu gorusleri yenilikci ve reformcu olarak degerlendirilmekle birlikte kurucusu oldugu kabul edilen ideal Din Devleti kuramini dayandirdigi Bir Gecmise Donus Hareketi olarak da tanimlanan Selefi yorumlari radikal ve tutucu bir Islamci olarak degerlendirilmesine yol acti Peygamber ve dort halife devrini savunmakla birlikte sonraki yoneticileri ve halifeleri elestirdi Ilmiye sinifina bagli molla ve ulemalarin yonetimle uzlasarak taviz verdiklerini ve bu sekilde kirlenmis bir guce eristiklerini savundu Teoloji alanindaki dusuncelerinin mentoru Abduh ile ayni paralelde oldugu kabul edilir Yasaminin sonlarina dogru Suudi Arabistan da karsitlarinin Vehhabilik olarak tanimladigi akimin kurucusu Muhammed bin Abdulvahhab i yakin zamanin buyuk islahatcilarindan biri olarak niteledi Ibn i Suud u gormek icin ciktigi yolculugunda Suveys ten Kahire ye donus yolunda oldu Kaynakca Musluman Kardeslerden Yeni Osmanlilara Islamcilik Selin Caglayan Imge Kitabevi S 163 165 Cole Juan R I Muhammad Abduh and Rashid Rida A Dialogue on the Baha i Faith 24 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde World Order Vol 15 nos 3 4 Spring Summer 1981 7 16 Ozgur Kavak Resid Riza nin hayati ve eserleri Ittihad i Osmaniden Arap Isyanina Klasik Yayinlari Istanbul 2007 icinde s 1 61 Glasse Cyril The New Encyclopedia of Islam Altamira Press 2001 p 384 Rida Muhammad Rashid 1934 Al Khilafa aw al Imama al Uzma The caliphate or the great imamate Cairo Matba at al Manar bi Misr p 57 65 Ayrica bakinizCemaleddin Efgani Ebu l A la el Mevdudi Hasan el Benna Muhammed Abduh Musluman Kardesler Seyyid Kutub