Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Antik Roma'da vatandaşlık (Latince: civitas) özgür bireylerin yasalar, mülkiyet ve yönetim ile ilgili olarak elde ettiği ayrıcalıklı siyasi ve hukuki bir statüdür.
- sınırlı bir vatandaşlık biçimine sahipti. Oy kullanamazlardı veya seçimler için aday olamazlardı. Zengin kadınlar, inşaat projelerine, dini törenlere veya diğer etkinliklere kaynak sağlayarak kamusal hayata katılabilirlerdi. Kadınların mülk edinme, iş yapma ve boşanma hakları vardı ancak yasal hakları zamanla değişiklik gösterdi. Evlilikler, Cumhuriyet döneminde önemli bir siyasi ittifak biçimiydi.
- Bağımlı devlet veya müttefik (socii) vatandaşları Roma vatandaşlığının sınırlandırılmış biçimi olan Latin vatandaşlığı haklarına sahipti. Yine de seçme seçilme hakkı yoktu.
- Azat edilmiş kölelere doğrudan vatandaşlık verilmiyordu. Aynı zamanda magistratus olma hakları da yoktu. Azat edilmiş kölelerin çocukları doğuştan özgür vatandaş oluyordu. Horatius bunlardan biriydi.
- Köleler bir eşya olarak görüldüğü için kişilik haklarından yoksundu. Zaman içinde, Roma yasalarınca az da olsa korundular. Bazı köleler, sunduğu hizmetlerin karşılığında veya efendileri öldüğünde serbest bırakıldı. Özgür olduklarında, Roma toplumuna katılmak için birkaç engelle karşılaştılar. Bir kişinin doğuştan ziyade yasayla vatandaş olabileceği ilkesi Roma mitolojisinde yer almıştır; Romulus, savaşta Sabinleri yendiğinde, Roma'da bulunan savaş esirlerine vatandaş olabileceklerine söz verdi.
Olası haklar
- Jus suffragii: Oy verme hakkı
- Jus honorum: Resmi bir göreve aday olma hakkı
- Jus commercii: Roma vatandaşı olarak yasal sözleşmeler yapma ve mülk edinme hakkı
- Jus gentium: Roma'nın büyüyen uluslararası kapsamının ve Roma vatandaşlarıyla yabancı kişiler arasındaki vakalarla başa çıkma ihtiyacına karşı MÖ 3. yüzyılda geliştirilen yasal tanınma. Bu nedenle jus gentium, zamanın geniş çapta kabul gören uluslararası hukukunun bir Roma hukuku kodifikasyonuydu. Bu, Yunan şehir devletlerinin ve diğer denizcilik güçlerinin oldukça gelişmiş ticaret hukukuna dayanıyordu. Jus gentium tarafından sağlanan haklar tüm kişilere ait olarak kabul edildi. Bu nedenle vatandaşlığa bağlı haklardan ziyade bir insan hakları kavramıdır
- Jus conubii: Roma vatandaşlarının aile üzerinde paterfamilias haklarını elde etmek ve çocuklarının da Roma vatandaşı sayılması için yaptığı yasal evlilik hakkı
- Jus migrationis: Benzer statüdeki bir polis merkezine taşındığında kişinin vatandaşlık seviyesini koruma hakkı. Örneğin, cives Romani üyeleri, bu yasa uyarınca aynı haklara sahip bir colonia civium Romanorum denen bir Roma kolonisine göç ettiklerinde vatandaşlıklarını sürdürdüler
- Bazı vergilerden ve diğer yasal yükümlülüklerden, özellikle yerel kural ve yönetmeliklerden muafiyet hakkı.
- Dava açma hakkı
- Mahkemeye çıkıp kendini savunma hakkı
- Mahkemenin kararlarına itiraz hakkı
- MÖ 2. yüzyılın başlarındaki Porcia Yasalarını takiben, bir Roma vatandaşı, vatana ihanetten suçlu bulunmadıkça, işkence yapılamaz veya kırbaçlanamaz ve ölüm cezalarını gönüllü sürgüne çevirebilirdi
- Bir Roma vatandaşı vatana ihanetle suçlanırsa Roma kentinde yargılanma hakkına sahipti. Ölüm cezasına çarptırılsa bile hiçbir Roma vatandaşı çarmıha gerilemezdi.
Vatandaşlığın türleri
Cives Romani
Cives Romani, tam Roma vatandaşlığıdır. İkiye ayrılır:
- Non optimo iure: Sadece evlilik ve mülk edinme hakkı bulunur.
- Optimo iure: Bunların yanında seçme ve seçilme hakkı bulunur.
Latini
Latini, jus Latii'yi elinde bulunduran vatandaşlar için kullanılır. Jus commerci ve jus migrationis'e sahiptirler ancak onlar için jus conubii yoktur. Aslında Latinii, Latin Birliği içindeki ülkelerin vatandaşları için kullanılırdı. Roma, Latin savaşı ile hepsini kendi topraklarına katınca siyasi olmaktan çıkıp hukuki bir terim haline geldi. Azat edilmiş kölelere ve Latin kolonilerine yerleşen vatandaşlara kanunla bu statü verilebildi.
Socii
Socii veya foederati, Roma ile anlaşmaları olan devletlerin vatandaşlarıydı ve bu devlet vatandaşlarının Roma hukukuna göre belirli yasal hakları, kararlaştırılan askerlik hizmeti düzeyleriyle değiştiriliyordu. Yani Romalı magisterateslerinin bu eyaletlerden Roma lejyonları için asker toplama hakkı vardı. Bununla birlikte, bir zamanlar Roma tarafından fethedilen foederati devletleri, anlaşma statüleri nedeniyle Roma'ya haraç ödemekten muaf tutuldu.
Provinciales
Provinciales, Roma etkisinin bulunduğu bölgelerdeki insanlar için kullanılır. Yalnızca jus gentium haklarına sahiptirler.
Peregrini
Peregrinus ifadesinin çoğulu olan peregrini tam anlamıyla Roma vatandaşı olmayan, bu nedenle de cives Romani'den yararlanamayan kişiler için kullanılır. Roma hukukunun daha fazla yasal statü derecesini içerecek şekilde genişlemesiyle, bu terim daha az kullanılmaya başlandı. Peregrini terimi Latini, socii ve provinciales ile yabancı devletlerin vatandaşlarını içeriyordu.
Romalılaştırma aracı olarak vatandaşlık
Roma vatandaşlığı ayrıca bir dış ilişkiler ve kontrol aracı olarak kullanılmıştır. Koloniler ve siyasi ittifaklar Roma vatandaşlığının minyatür formuna sahip olabilirdi. Roma, "etki alanı" içinde gelişmiş statü vaadi sayesinde komşuları ile rekabet etmesi sayesinde komşularının birçoğunun, Roma kültürünü altüst etmeye çalışmaktansa onun statükosuna odaklanmasını sağladı.
Müttefiklere ve kolonilere vatandaşlık verilmesi Romalılaşma sürecinde hayati bir adımdı. Bu adım, en etkili siyasi araçlardan ve özgün siyasi fikirlerden biriydi.
Daha önce Büyük İskender, fethettiği topraklardaki halkları asimile etmek için doğu ile batı arasında Helenizm adıyla bir kaynaştırma projesi önermişti. Proje kapsamında Yunanlar ile Persler, Mısırlılar ve Asurileri tek millet haline getirecekti. Ancak ölümünden sonra varisleri bu projeyi pek önemsemediler.
Aslında Romalıların amacı asimile etmek değil, mağlup ve ileride isyankar olabilecek düşmanları Roma vatandaşlarına dönüştürmekti. Roma, Sparta tarafından fethedilen Helotlar gibi fethedilmiş bir halkın kaçınılmaz isyanını beklemek yerine, kendi yönetimi altındakileri sistemde bir payları olduğunu hissettirmeye çalıştı.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Hans Volkmann: Municipium. In: Der Kleine Pauly. vol. 3, Stuttgart 1969, col. 1464–1469.
- ^ Plutarch, Life of Romulus 16.4.
- ^ . The Columbia Encyclopedia, Sixth Edition. New York: Columbia University Press. 22 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2007.
- ^
- ^ "Catholic Resources". 16 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ekim 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Antik Roma da vatandaslik Latince civitas ozgur bireylerin yasalar mulkiyet ve yonetim ile ilgili olarak elde ettigi ayricalikli siyasi ve hukuki bir statudur sinirli bir vatandaslik bicimine sahipti Oy kullanamazlardi veya secimler icin aday olamazlardi Zengin kadinlar insaat projelerine dini torenlere veya diger etkinliklere kaynak saglayarak kamusal hayata katilabilirlerdi Kadinlarin mulk edinme is yapma ve bosanma haklari vardi ancak yasal haklari zamanla degisiklik gosterdi Evlilikler Cumhuriyet doneminde onemli bir siyasi ittifak bicimiydi Bagimli devlet veya muttefik socii vatandaslari Roma vatandasliginin sinirlandirilmis bicimi olan Latin vatandasligi haklarina sahipti Yine de secme secilme hakki yoktu Azat edilmis kolelere dogrudan vatandaslik verilmiyordu Ayni zamanda magistratus olma haklari da yoktu Azat edilmis kolelerin cocuklari dogustan ozgur vatandas oluyordu Horatius bunlardan biriydi Koleler bir esya olarak goruldugu icin kisilik haklarindan yoksundu Zaman icinde Roma yasalarinca az da olsa korundular Bazi koleler sundugu hizmetlerin karsiliginda veya efendileri oldugunde serbest birakildi Ozgur olduklarinda Roma toplumuna katilmak icin birkac engelle karsilastilar Bir kisinin dogustan ziyade yasayla vatandas olabilecegi ilkesi Roma mitolojisinde yer almistir Romulus savasta Sabinleri yendiginde Roma da bulunan savas esirlerine vatandas olabileceklerine soz verdi Olasi haklarJus suffragii Oy verme hakki Jus honorum Resmi bir goreve aday olma hakki Jus commercii Roma vatandasi olarak yasal sozlesmeler yapma ve mulk edinme hakki Jus gentium Roma nin buyuyen uluslararasi kapsaminin ve Roma vatandaslariyla yabanci kisiler arasindaki vakalarla basa cikma ihtiyacina karsi MO 3 yuzyilda gelistirilen yasal taninma Bu nedenle jus gentium zamanin genis capta kabul goren uluslararasi hukukunun bir Roma hukuku kodifikasyonuydu Bu Yunan sehir devletlerinin ve diger denizcilik guclerinin oldukca gelismis ticaret hukukuna dayaniyordu Jus gentium tarafindan saglanan haklar tum kisilere ait olarak kabul edildi Bu nedenle vatandasliga bagli haklardan ziyade bir insan haklari kavramidir Jus conubii Roma vatandaslarinin aile uzerinde paterfamilias haklarini elde etmek ve cocuklarinin da Roma vatandasi sayilmasi icin yaptigi yasal evlilik hakki Jus migrationis Benzer statudeki bir polis merkezine tasindiginda kisinin vatandaslik seviyesini koruma hakki Ornegin cives Romani uyeleri bu yasa uyarinca ayni haklara sahip bir colonia civium Romanorum denen bir Roma kolonisine goc ettiklerinde vatandasliklarini surdurduler Bazi vergilerden ve diger yasal yukumluluklerden ozellikle yerel kural ve yonetmeliklerden muafiyet hakki Dava acma hakki Mahkemeye cikip kendini savunma hakki Mahkemenin kararlarina itiraz hakki MO 2 yuzyilin baslarindaki Porcia Yasalarini takiben bir Roma vatandasi vatana ihanetten suclu bulunmadikca iskence yapilamaz veya kirbaclanamaz ve olum cezalarini gonullu surgune cevirebilirdi Bir Roma vatandasi vatana ihanetle suclanirsa Roma kentinde yargilanma hakkina sahipti Olum cezasina carptirilsa bile hicbir Roma vatandasi carmiha gerilemezdi Vatandasligin turleriCives Romani Cives Romani tam Roma vatandasligidir Ikiye ayrilir Non optimo iure Sadece evlilik ve mulk edinme hakki bulunur Optimo iure Bunlarin yaninda secme ve secilme hakki bulunur Latini Latini jus Latii yi elinde bulunduran vatandaslar icin kullanilir Jus commerci ve jus migrationis e sahiptirler ancak onlar icin jus conubii yoktur Aslinda Latinii Latin Birligi icindeki ulkelerin vatandaslari icin kullanilirdi Roma Latin savasi ile hepsini kendi topraklarina katinca siyasi olmaktan cikip hukuki bir terim haline geldi Azat edilmis kolelere ve Latin kolonilerine yerlesen vatandaslara kanunla bu statu verilebildi Socii Socii veya foederati Roma ile anlasmalari olan devletlerin vatandaslariydi ve bu devlet vatandaslarinin Roma hukukuna gore belirli yasal haklari kararlastirilan askerlik hizmeti duzeyleriyle degistiriliyordu Yani Romali magisterateslerinin bu eyaletlerden Roma lejyonlari icin asker toplama hakki vardi Bununla birlikte bir zamanlar Roma tarafindan fethedilen foederati devletleri anlasma statuleri nedeniyle Roma ya harac odemekten muaf tutuldu Provinciales Provinciales Roma etkisinin bulundugu bolgelerdeki insanlar icin kullanilir Yalnizca jus gentium haklarina sahiptirler Peregrini Peregrinus ifadesinin cogulu olan peregrini tam anlamiyla Roma vatandasi olmayan bu nedenle de cives Romani den yararlanamayan kisiler icin kullanilir Roma hukukunun daha fazla yasal statu derecesini icerecek sekilde genislemesiyle bu terim daha az kullanilmaya baslandi Peregrini terimi Latini socii ve provinciales ile yabanci devletlerin vatandaslarini iceriyordu Romalilastirma araci olarak vatandaslikRoma vatandasligi ayrica bir dis iliskiler ve kontrol araci olarak kullanilmistir Koloniler ve siyasi ittifaklar Roma vatandasliginin minyatur formuna sahip olabilirdi Roma etki alani icinde gelismis statu vaadi sayesinde komsulari ile rekabet etmesi sayesinde komsularinin bircogunun Roma kulturunu altust etmeye calismaktansa onun statukosuna odaklanmasini sagladi Muttefiklere ve kolonilere vatandaslik verilmesi Romalilasma surecinde hayati bir adimdi Bu adim en etkili siyasi araclardan ve ozgun siyasi fikirlerden biriydi Daha once Buyuk Iskender fethettigi topraklardaki halklari asimile etmek icin dogu ile bati arasinda Helenizm adiyla bir kaynastirma projesi onermisti Proje kapsaminda Yunanlar ile Persler Misirlilar ve Asurileri tek millet haline getirecekti Ancak olumunden sonra varisleri bu projeyi pek onemsemediler Aslinda Romalilarin amaci asimile etmek degil maglup ve ileride isyankar olabilecek dusmanlari Roma vatandaslarina donusturmekti Roma Sparta tarafindan fethedilen Helotlar gibi fethedilmis bir halkin kacinilmaz isyanini beklemek yerine kendi yonetimi altindakileri sistemde bir paylari oldugunu hissettirmeye calisti Ayrica bakinizCivis romanus sumKaynakca Hans Volkmann Municipium In Der Kleine Pauly vol 3 Stuttgart 1969 col 1464 1469 Plutarch Life of Romulus 16 4 The Columbia Encyclopedia Sixth Edition New York Columbia University Press 22 Haziran 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Temmuz 2007 Catholic Resources 16 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ekim 2020