Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede bulunmasına karşın yetersizliği nedeniyle bazı bilgilerin hangi kaynaktan alındığı belirsizdir. (Mayıs 2017) () |
Rönesans felsefesi, 14. yüzyıl sonlarından başlayıp 16. yüzyıl ortalarına kadar geçen dönemde, özellikle de 15. yüzyılda ortaya çıkan çok yönlü felsefi gelişmeleri adlandırır. Rönesans felsefesi, genel olarak felsefe tarihinde bir geçiş dönemi felsefesi olarak kabul edilir. Bilimde ve düşünce alanında yeni gelişmeler meydana gelmeye başlamış, ortaya çıkan yeni perspektifler ve bilgiler rönesans felsefesini, Orta Çağ düşüncesiyle Yeni Çağ düşüncesi arasında köprü rolünü oynamaya yöneltmiştir.
Rönesans yeniden doğuş anlamına gelmektedir. Avrupa'da gerçekleşmiş olan bir olaydır, ancak özellikle Batı Roma'nın sürdürücüsü olan Latin bölümünün, bu gelişmeleri sağladığı söylenebilir, yoksa Doğu Roma'nın rönesansın gelişiminde doğrudan bir etkisi ya da rolü olmamıştır. Batı kültürü ve Batı felsefesi bu dönemde bir anlamda yeniden doğmuştur.
İlk Çağ'da ve Orta Çağ'daki düşüncelerin bir tekrar incelenmesi ya da tekrar değerlendirilmesi değil, çok daha kapsamlı bir anlamda o zamana kadar tartışılagelen konuların tamamen yeni bir biçimde ortaya konulmaları, önceki çağlardan çok farklı bir insan tipinin ortaya çıkması ve düşünceler geliştirmesi söz konusudur. Rönesans felsefesi aynı zamanda bir geçiş dönemi felsefesi olduğu için önceki çağlar ile daha sonra iyice belirginleşecek olan Yeniçağ düşüncesi arasında bir köprü işlevi de görmüştür; böylece önceki tartışmalar yeni formlar ve içeriklerle yeni gelişmelere aktarılmıştır. Rönesans coşkulu, parçalı ve yaratıcı yeniliklerle dolu bir dönemdir.
Tarihsel olarak rönesansın başlangıcını kesin bir şekilde belirlemek güçtür; bu noktada birçok saptamalar vardır. Genel olarak bunun için 1517'deki reformasyon'nun başlamasına işaret edilmektedir. Rönesansa etki eden gelişmelerin 14. yüzyılın sonlarından itibaren görmek mümkündür. Bu dönem kilisenin gücünü hem ekonomik hem de düşünsel anlamda kaybetmeye başladığı bir dönemdir. Ekonomik, sosyal ve kültürel gelişmeler belirli bir şekilde felsefi gelişmeleri etkilemiş ve bu dönemde yeni sıçramalar göstermiştir.
Dinsel otoritenin zayıflamasına paralel olarak rönesansta felsefe, kendini bağımsızlaştırmaya başlamıştır; bunu da deneyi ve aklı öne çıkararak yapmaya çalışmıştır. Böylece Orta Çağ'daki kapalı düşünce biçimi açılmaya ve parçalı bir görünümle çoğullaşmaya başlamıştır. Felsefe din adamlarının etkisinden çıkıp farklı konumlara sahip yazarlar ve düşünürlerin ilgi alanında yer almaya başlamıştır. Kurulan üniversiteler bu bakımdan önemli bir rol oynamıştır. Rönesans felsefesi buna bağlı olarak farklı düşüncelerin, felsefe sorularını farklı yollardan değerlendiren felsefe eğilimlerinin varolmasını sağlamıştır. Bu yönelimlerin ortak bir paydası varsa, o da skolastik felsefeye karşı koymak olarak belirtilebilinir.
Skolastik felsefe inanç ile bilgi ya da din ile felsefe arasındaki ilişkinin belirlenmesi konularında açık olmayan bir yol izlemiş ve bunları birbirlerine indirgemeye yönelmiştir. Orta Çağ'ın sonlarına doğru bu yaklaşım iyice çözülmeye başlamış ve din-felsefe ilişkisi birbirinden uzaklaşmaya yönelmiştir. Felsefe giderek bağımsızlaşacak ve rönesansta kendi başına bir güç kazanacaktır. Özellikle bu kopuşta nominalizmin etkisini belirtmek gerekir. Doğrunun çift nitelikliliği, bilgi bakımından doğru olmayan bir şeyin inanç bakımından doğru olabileceği düşüncesi bu dönemde temellendirilmiştir. Böylece inanç ile bilginin sınırları kesin olarak birbirinden ayrıştırılmış olunmaktadır. Skolastiğin son dönemleri bu anlamda rönesans felsefesinin oluşmasının ipuçlarını verir.
Bu özerkleşme süreçlerinin bir parçası olarak birey öne çıkmış, felsefe de insan düşüncesinde sorun olan her şeyin irdelendiği bir disiplin olarak yeniden ele alınmaya başlanmıştır. Parçalı, renkli, monolitik olmayan rönesans düşüncesi böylece ortaya çıkmıştır.
Reformasyon
Rönesans felsefesi, felsefe dünyasındaki gelişmelerin yanı sıra yeni bir din, devlet, hukuk ve toplum düşüncesi de getirmiştir. Bu yeni gelişmeler özellikle din alanında olmak üzere bir reformasyon hareketi olarak meydana gelmiştir. Reformasyon bir din hareketi olarak doğmuştur, Martin Luther'in başlattığı süreç Protestanlığı yaratacak ve 30 yıl savaşları olarak bilinen olayları meydana getirecektir. Reformasyon da özellikle belirleyici bir rolü de vardır. Reformasyon, bu anlamda Orta Çağ'da katolik klilisesine karşı gelişen tepkinin bir sonucudur, kaynağı mistisizm olan bir hareketle yükselmiş ancak buna bağlı kalmayarak giderek mistisizmden uzaklaşmış, yeni bir din görüşü altında sistemleştirilmiş ve kurumlaşmıştır. Reformasyon bu anlamda daha geniş sonuçlar doğuracak olan din de yenilenme hareketidir.
Hümanizm
Hümanizm, rönesans felsefesinin gündeme getirdiği en önemli sorunun insan sorunu olmasına bağlı olarak gündeme giren bir yönelimdir. İnsanı temel alan ve onun ne olduğunu, bu dünyadaki yerinin ve anlamının ne olduğunu gündeme getiren eğilim bu anlamda hümanizmdir. Bir başka anlamda da hümanizm, antikçağ felsefesinin kaynaklarına ve anlaşılmasına yöneliş ve onların yeniden bir değerlendirilmesi girişimi olarak ortaya çıkmıştır. Ancak hümanizm esas ve yaygın anlamda, yeni meydana gelen modern insanın yeni dünya görüşü ve yaşam anlayışı olarak anlam kazanmıştır. Rönesans özellikle İtalya'da meydana gelen güçlü bir akım olmuştur; aynı şekilde hümanizm de ilk olarak ortaya çıkar. Hümanizm bu anlamda bir gerçek insan arayışıdır ya da insanı gerçek olarak temellendirme arayışı. Bireysellik bu akımda önemli bir öğedir. Şair Francesco Petrarca hümanist düşüncenin ilk atalarındandır. Bireyselliği ve hümanizmi ile en önemli isimlerden biri ise Michel de Montaigne'dir. Ayrıca hümanist düşüncenin ünlü ve kurucu isimlerinden biri olarak Erasmus'u da anmak gerekir.
Restorasyon dönemi felsefi akımlar
Platonizm
Aristotelesçilik
Atomizm
Kuşkuculuk
Rönesans düşünürleri
Erasmus
Nikolas Kopernikus
Thomas More
Francis Bacon
Machiavelli
Leonardo
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Gerçekçi Düşüncenin Kaynakları/Başlangıçtan Yeniçağ Düşünce tarihi, Afşar Timuçin,
- Felsefe tarihi, Macit Gökberk, Remzi Kitabevi.
- Bilimler tarihi ve Felsefesi, .
- Felsefe Sözlüğü, Ahmet Cevizci, .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede kaynak listesi bulunmasina karsin metin ici kaynaklarin yetersizligi nedeniyle bazi bilgilerin hangi kaynaktan alindigi belirsizdir Lutfen kaynaklari uygun bicimde metin icine yerlestirerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Mayis 2017 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Ronesans felsefesi 14 yuzyil sonlarindan baslayip 16 yuzyil ortalarina kadar gecen donemde ozellikle de 15 yuzyilda ortaya cikan cok yonlu felsefi gelismeleri adlandirir Ronesans felsefesi genel olarak felsefe tarihinde bir gecis donemi felsefesi olarak kabul edilir Bilimde ve dusunce alaninda yeni gelismeler meydana gelmeye baslamis ortaya cikan yeni perspektifler ve bilgiler ronesans felsefesini Orta Cag dusuncesiyle Yeni Cag dusuncesi arasinda kopru rolunu oynamaya yoneltmistir Ronesansa damgasini vuran Leonardo da Vinci nin unlu calismasi Ronesans yeniden dogus anlamina gelmektedir Avrupa da gerceklesmis olan bir olaydir ancak ozellikle Bati Roma nin surdurucusu olan Latin bolumunun bu gelismeleri sagladigi soylenebilir yoksa Dogu Roma nin ronesansin gelisiminde dogrudan bir etkisi ya da rolu olmamistir Bati kulturu ve Bati felsefesi bu donemde bir anlamda yeniden dogmustur Ilk Cag da ve Orta Cag daki dusuncelerin bir tekrar incelenmesi ya da tekrar degerlendirilmesi degil cok daha kapsamli bir anlamda o zamana kadar tartisilagelen konularin tamamen yeni bir bicimde ortaya konulmalari onceki caglardan cok farkli bir insan tipinin ortaya cikmasi ve dusunceler gelistirmesi soz konusudur Ronesans felsefesi ayni zamanda bir gecis donemi felsefesi oldugu icin onceki caglar ile daha sonra iyice belirginlesecek olan Yenicag dusuncesi arasinda bir kopru islevi de gormustur boylece onceki tartismalar yeni formlar ve iceriklerle yeni gelismelere aktarilmistir Ronesans coskulu parcali ve yaratici yeniliklerle dolu bir donemdir Tarihsel olarak ronesansin baslangicini kesin bir sekilde belirlemek guctur bu noktada bircok saptamalar vardir Genel olarak bunun icin 1517 deki reformasyon nun baslamasina isaret edilmektedir Ronesansa etki eden gelismelerin 14 yuzyilin sonlarindan itibaren gormek mumkundur Bu donem kilisenin gucunu hem ekonomik hem de dusunsel anlamda kaybetmeye basladigi bir donemdir Ekonomik sosyal ve kulturel gelismeler belirli bir sekilde felsefi gelismeleri etkilemis ve bu donemde yeni sicramalar gostermistir Dinsel otoritenin zayiflamasina paralel olarak ronesansta felsefe kendini bagimsizlastirmaya baslamistir bunu da deneyi ve akli one cikararak yapmaya calismistir Boylece Orta Cag daki kapali dusunce bicimi acilmaya ve parcali bir gorunumle cogullasmaya baslamistir Felsefe din adamlarinin etkisinden cikip farkli konumlara sahip yazarlar ve dusunurlerin ilgi alaninda yer almaya baslamistir Kurulan universiteler bu bakimdan onemli bir rol oynamistir Ronesans felsefesi buna bagli olarak farkli dusuncelerin felsefe sorularini farkli yollardan degerlendiren felsefe egilimlerinin varolmasini saglamistir Bu yonelimlerin ortak bir paydasi varsa o da skolastik felsefeye karsi koymak olarak belirtilebilinir Skolastik felsefe inanc ile bilgi ya da din ile felsefe arasindaki iliskinin belirlenmesi konularinda acik olmayan bir yol izlemis ve bunlari birbirlerine indirgemeye yonelmistir Orta Cag in sonlarina dogru bu yaklasim iyice cozulmeye baslamis ve din felsefe iliskisi birbirinden uzaklasmaya yonelmistir Felsefe giderek bagimsizlasacak ve ronesansta kendi basina bir guc kazanacaktir Ozellikle bu kopusta nominalizmin etkisini belirtmek gerekir Dogrunun cift nitelikliligi bilgi bakimindan dogru olmayan bir seyin inanc bakimindan dogru olabilecegi dusuncesi bu donemde temellendirilmistir Boylece inanc ile bilginin sinirlari kesin olarak birbirinden ayristirilmis olunmaktadir Skolastigin son donemleri bu anlamda ronesans felsefesinin olusmasinin ipuclarini verir Bu ozerklesme sureclerinin bir parcasi olarak birey one cikmis felsefe de insan dusuncesinde sorun olan her seyin irdelendigi bir disiplin olarak yeniden ele alinmaya baslanmistir Parcali renkli monolitik olmayan ronesans dusuncesi boylece ortaya cikmistir ReformasyonRonesans felsefesi felsefe dunyasindaki gelismelerin yani sira yeni bir din devlet hukuk ve toplum dusuncesi de getirmistir Bu yeni gelismeler ozellikle din alaninda olmak uzere bir reformasyon hareketi olarak meydana gelmistir Reformasyon bir din hareketi olarak dogmustur Martin Luther in baslattigi surec Protestanligi yaratacak ve 30 yil savaslari olarak bilinen olaylari meydana getirecektir Reformasyon da ozellikle belirleyici bir rolu de vardir Reformasyon bu anlamda Orta Cag da katolik klilisesine karsi gelisen tepkinin bir sonucudur kaynagi mistisizm olan bir hareketle yukselmis ancak buna bagli kalmayarak giderek mistisizmden uzaklasmis yeni bir din gorusu altinda sistemlestirilmis ve kurumlasmistir Reformasyon bu anlamda daha genis sonuclar doguracak olan din de yenilenme hareketidir HumanizmBireysel ve humanist dusuncenin onculerinden Montaigne Humanizm ronesans felsefesinin gundeme getirdigi en onemli sorunun insan sorunu olmasina bagli olarak gundeme giren bir yonelimdir Insani temel alan ve onun ne oldugunu bu dunyadaki yerinin ve anlaminin ne oldugunu gundeme getiren egilim bu anlamda humanizmdir Bir baska anlamda da humanizm antikcag felsefesinin kaynaklarina ve anlasilmasina yonelis ve onlarin yeniden bir degerlendirilmesi girisimi olarak ortaya cikmistir Ancak humanizm esas ve yaygin anlamda yeni meydana gelen modern insanin yeni dunya gorusu ve yasam anlayisi olarak anlam kazanmistir Ronesans ozellikle Italya da meydana gelen guclu bir akim olmustur ayni sekilde humanizm de ilk olarak ortaya cikar Humanizm bu anlamda bir gercek insan arayisidir ya da insani gercek olarak temellendirme arayisi Bireysellik bu akimda onemli bir ogedir Sair Francesco Petrarca humanist dusuncenin ilk atalarindandir Bireyselligi ve humanizmi ile en onemli isimlerden biri ise Michel de Montaigne dir Ayrica humanist dusuncenin unlu ve kurucu isimlerinden biri olarak Erasmus u da anmak gerekir Restorasyon donemi felsefi akimlarPlatonizm Aristotelescilik Atomizm KuskuculukRonesans dusunurleriErasmus Nikolas Kopernikus Thomas More Francis Bacon Machiavelli LeonardoAyrica bakinizAntikcag felsefesi Orta Cag felsefesi Aydinlanma cagi felsefesi Doga bilimleriKaynakcaGercekci Dusuncenin Kaynaklari Baslangictan Yenicag Dusunce tarihi Afsar Timucin Felsefe tarihi Macit Gokberk Remzi Kitabevi Bilimler tarihi ve Felsefesi Felsefe Sozlugu Ahmet Cevizci