Sırrı Süreyya Önder (7 Temmuz 1962, Adıyaman), Türk yönetmen, senarist, yapımcı, oyuncu, gazeteci ve siyasetçidir.
Sırrı Süreyya Önder | |
---|---|
Türkiye Büyük Millet Meclisi 24. 25. 26. ve 28. Dönem (Milletvekili) | |
Görevde | |
Makama geliş 2 Haziran 2023 | |
Seçim bölgesi | 2023 – İstanbul (I) |
Görev süresi 28 Haziran 2011 - 16 Mayıs 2018 | |
Seçim bölgesi | 2011 – İstanbul (II) Haziran 2015 – Ankara (I) Kasım 2015 – Ankara (I) |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | 7 Temmuz 1962 Adıyaman, Türkiye |
Partisi | Barış ve Demokrasi Partisi (2011-2013) Halkların Demokratik Partisi (2013-2023) Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (2023-günümüz) |
Mesleği | Yönetmen, Senarist, Yapımcı, Oyuncu, Gazeteci ve Siyasetçi |
Yönetmenlik, senaristlik, oyunculuk, müzik yapımcılığı ve ulusal basında köşe yazarlığı yaptı. Emek, Demokrasi ve Özgürlük Bloku (BDP'nin desteklediği bağımsızlar) saflarında katıldığı 2011 genel seçimlerinde, İstanbul 2. bölgeden milletvekili seçildi.2014 yerel seçimlerinde HDP'nin İstanbul Büyükşehir Belediyesi başkan adayı oldu, ancak kazanamadı. HDP saflarında katıldığı Haziran 2015 genel seçimlerinde ve Kasım 2015 genel seçimlerinde ise Ankara 1. bölgeden milletvekili seçildi. TBMM 24. Dönem İstanbul, 25. Dönem ve 26. Dönem Ankara milletvekili olarak görev yaptı. 2023 Türkiye genel seçimlerinde DEM Parti'den 28. dönem İstanbul milletvekili seçildi.
Hayatı
Sırrı Süreyya Önder, 1962 yılında Adıyaman ilinin merkez ilçesinde, Türkmen kökenli bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Berber ve arzuhalci olan babası, 1960'lı yıllarda Türkiye İşçi Partisi'nin Adıyaman kurucusu ve il başkanı olmuştur. Sekiz yaşındayken babası sirozdan ölen Önder, annesi ve dört kardeşi ile dedesinin evine taşındı ve bu dönemde bir fotoğrafçıda çırak olarak çalışmaya başladı. Fotoğrafçılıktan aldığı ücretin ailesini geçindirmeye yetmemesi üzerine 16 yaşını bitirdikten sonra Sıtma Savaş ve Eradikasyon Teşkilatı'na mevsimlik işçi olarak girdi. Milliyetçi Cephe Hükûmeti kurulunca bu işini kaybeden Önder, bir lastik tamirci dükkânı açtı.
Eğitim yılları ve siyasi yaşamı
1978 yılında Adıyaman Lisesi'nde lise iki öğrencisi iken Maraş Katliamı'nı protesto ettiği için tutuklanarak cezaevine giren Önder, tahliye olduktan sonra üniversite sınavında yaptığı ilk tercihi olan Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'ni kazanarak Ankara'ya gitti. 12 Eylül Darbesi yapıldığında Ankara'daydı. İlk tutuklama furyasında hapse girdi. Uzunca bir yargılama sürecinin ardından 12 yıl hapse mahkûm edildi. Afişlerle aranmaya başladığı zaman Ankara'nın Altındağ ilçesinde bir gecekonduda saklanan Önder, geçmiş yıllarda beraber işkence gördüğü bir arkadaşının, saklandığı yeri ihbar etmesi ile yakalanmış ve 105 gün DAL adı verilen bir yerde tutulmuştur. 105 günlük tutukluluk ardından mahkûmiyeti sona ermiştir. Açlık grevi gibi protestolar ve eylemler nedeniyle infazlarının yakılması sonucu çeşitli cezaevlerinde yedi yıl hapis yattı.
Önder'in 2013 Taksim Gezi Parkı direnişine karıştığı ve biber gazı fişeğinin isabet etmesi sonucu hastaneye kaldırıldığı bildirildi.Abdullah Öcalan ile Türk Hükûmeti arasında 28 Şubat 2015'te Dolmabahçe Mutabakatı'na yol açan diyalogu kolaylaştıran HDP'li siyasetçilerden oluşan bir heyetin parçasıydı. Önder, 2013 yılında Nevruz kutlamaları sırasında yaptığı konuşma nedeniyle 3 Aralık 2018'de 43 ay hapis cezasına çarptırıldı. 6 Aralık 2018'de Kocaeli'de cezaevine girdi. Önder, bir gün önce Anayasa Mahkemesi'nin ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine karar vermesi üzerine 4 Ekim 2019'da serbest bırakıldı. 17 Mart 2021'de Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Bekir Şahin, Kürdistan İşçi Partisi (PKK) ile örgütsel birlik içinde olduğu gerekçesiyle Önder ve 686 diğer HDP'liye 5 yıl siyasetten men ve HDP'nin kapatılması için Anayasa Mahkemesi'ne dava açtı.
16 Mayıs 2024'te görülen Kobani Davası'nda, Önder için beraat kararı verildi.
Yazarlık
Önder, gazeteciliğe Ocak 2010 - Mart 2010 tarihleri arasında BirGün gazetesinde köşe yazıları yazarak başladı. Ekim 2010'dan sonra Radikal gazetesinde, 2011 Mayıs - Haziran aylarında Özgür Gündem gazetesinde köşe yazarlığı yaptı.
Kitap
Yıl | Kitap | Yazar | |
---|---|---|---|
2009 | Sırrı Süreyya Önder |
Filmografi
Dizi
Yıl | Dizi | Görevi |
---|---|---|
2005 - 2008 | Emret Komutanım | Senarist |
2008 | Senaryo Danışmanı |
Film
Uzun Metraj
Yıl | Film | Görevi |
---|---|---|
2006 | Beynelmilel | Yönetmen, Senarist, Müzik, Oyuncu |
Sis ve Gece | Oyuncu | |
2007 | Mutluluk | Uyarlama |
2008 | O... Çocukları | Senarist |
2009 | Ada: Zombilerin Düğünü | Oyuncu |
Ejder Kapanı | Oyuncu | |
2010 | Oyuncu | |
2012 | Yeraltı | Oyuncu |
F Tipi film | Yönetmen, Senarist | |
2012 | Oyuncu | |
2013 | Düğün Dernek | Oyuncu |
2014 | İtirazım Var | Senarist, Oyuncu |
2015 | Kendisi | |
2017 | Oyuncu | |
2018 | Oyuncu |
Kısa Film
Yıl | Adı | Görevi |
---|---|---|
2007 | Taş Yok Mu Taş | Yönetmen, Senarist, Yapımcı, Oyuncu |
Ödüller
- 2007 - 18. Ankara Uluslararası Film Festivali, Ulusal Uzun Film Yarışması, Onat Kutlar "En İyi Senaryo" ödülü (Sırrı Süreyya Önder)
- 2007 - 14. Altın Koza Film Festivali, Ulusal yarışma, En İyi Senaryo - Sırrı Süreyya Önder
- 2009 - 7. Karaçi Uluslararası Film Festivali, En iyi Yönetmen (Sırrı Süreyya Önder ve )
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Mayıs 2015.
- ^ . TBMM. 7 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2023.
- ^ a b Önder, Sırrı Süreyya (16 Nisan 2011). "'Bana bir avans verin size nasıl vekillik yapılır göstereyim'". Ezgi Başaran tarafından görüşme yapıldı. Radikal. 11 Haziran 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Nisan 2011.
- ^ "Sırrı Süreyya Önder: Ben kürt kökenli değilim". ensonhaber.com. 19 Nisan 2011. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Eylül 2012.
- ^ Letsch, Constanze (1 Haziran 2013). . Guardian. 23 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2013.
- ^ Phillips, David L. (23 Mayıs 2017). An Uncertain Ally: Turkey Under Erdogan's Dictatorship (İngilizce). Taylor & Francis. s. 68. ISBN .
- ^ . Bianet. 6 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . IPA NEWS (İngilizce). 4 Ekim 2019. 6 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2019.
- ^ "Turkish prosecutor seeks political ban on 687 pro-Kurdish politicians". www.duvarenglish.com. 18 Mart 2021. 12 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Mart 2021.
- ^ "Kobani Davası'nda TBMM Başkanvekili Sırrı Süreyya Önder beraat etti". Son Dakika. 16 Mayıs 2024. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2024.
Vikisöz'de Sırrı Süreyya Önder ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sirri Sureyya Onder 7 Temmuz 1962 Adiyaman Turk yonetmen senarist yapimci oyuncu gazeteci ve siyasetcidir Sirri Sureyya OnderTurkiye Buyuk Millet Meclisi 24 25 26 ve 28 Donem MilletvekiliGorevdeMakama gelis 2 Haziran 2023Secim bolgesi 2023 Istanbul I Gorev suresi 28 Haziran 2011 16 Mayis 2018Secim bolgesi 2011 Istanbul II Haziran 2015 Ankara I Kasim 2015 Ankara I Kisisel bilgilerDogum 7 Temmuz 1962 61 yasinda Adiyaman TurkiyePartisi Baris ve Demokrasi Partisi 2011 2013 Halklarin Demokratik Partisi 2013 2023 Halklarin Esitlik ve Demokrasi Partisi 2023 gunumuz Meslegi Yonetmen Senarist Yapimci Oyuncu Gazeteci ve Siyasetci Yonetmenlik senaristlik oyunculuk muzik yapimciligi ve ulusal basinda kose yazarligi yapti Emek Demokrasi ve Ozgurluk Bloku BDP nin destekledigi bagimsizlar saflarinda katildigi 2011 genel secimlerinde Istanbul 2 bolgeden milletvekili secildi 2014 yerel secimlerinde HDP nin Istanbul Buyuksehir Belediyesi baskan adayi oldu ancak kazanamadi HDP saflarinda katildigi Haziran 2015 genel secimlerinde ve Kasim 2015 genel secimlerinde ise Ankara 1 bolgeden milletvekili secildi TBMM 24 Donem Istanbul 25 Donem ve 26 Donem Ankara milletvekili olarak gorev yapti 2023 Turkiye genel secimlerinde DEM Parti den 28 donem Istanbul milletvekili secildi HayatiSirri Sureyya Onder 1962 yilinda Adiyaman ilinin merkez ilcesinde Turkmen kokenli bir ailenin cocugu olarak dunyaya gelmistir Berber ve arzuhalci olan babasi 1960 li yillarda Turkiye Isci Partisi nin Adiyaman kurucusu ve il baskani olmustur Sekiz yasindayken babasi sirozdan olen Onder annesi ve dort kardesi ile dedesinin evine tasindi ve bu donemde bir fotografcida cirak olarak calismaya basladi Fotografciliktan aldigi ucretin ailesini gecindirmeye yetmemesi uzerine 16 yasini bitirdikten sonra Sitma Savas ve Eradikasyon Teskilati na mevsimlik isci olarak girdi Milliyetci Cephe Hukumeti kurulunca bu isini kaybeden Onder bir lastik tamirci dukkani acti Egitim yillari ve siyasi yasami1978 yilinda Adiyaman Lisesi nde lise iki ogrencisi iken Maras Katliami ni protesto ettigi icin tutuklanarak cezaevine giren Onder tahliye olduktan sonra universite sinavinda yaptigi ilk tercihi olan Ankara Universitesi Siyasal Bilgiler Fakultesi ni kazanarak Ankara ya gitti 12 Eylul Darbesi yapildiginda Ankara daydi Ilk tutuklama furyasinda hapse girdi Uzunca bir yargilama surecinin ardindan 12 yil hapse mahkum edildi Afislerle aranmaya basladigi zaman Ankara nin Altindag ilcesinde bir gecekonduda saklanan Onder gecmis yillarda beraber iskence gordugu bir arkadasinin saklandigi yeri ihbar etmesi ile yakalanmis ve 105 gun DAL adi verilen bir yerde tutulmustur 105 gunluk tutukluluk ardindan mahkumiyeti sona ermistir Aclik grevi gibi protestolar ve eylemler nedeniyle infazlarinin yakilmasi sonucu cesitli cezaevlerinde yedi yil hapis yatti Onder in 2013 Taksim Gezi Parki direnisine karistigi ve biber gazi fiseginin isabet etmesi sonucu hastaneye kaldirildigi bildirildi Abdullah Ocalan ile Turk Hukumeti arasinda 28 Subat 2015 te Dolmabahce Mutabakati na yol acan diyalogu kolaylastiran HDP li siyasetcilerden olusan bir heyetin parcasiydi Onder 2013 yilinda Nevruz kutlamalari sirasinda yaptigi konusma nedeniyle 3 Aralik 2018 de 43 ay hapis cezasina carptirildi 6 Aralik 2018 de Kocaeli de cezaevine girdi Onder bir gun once Anayasa Mahkemesi nin ifade ozgurlugunun ihlal edildigine karar vermesi uzerine 4 Ekim 2019 da serbest birakildi 17 Mart 2021 de Yargitay Cumhuriyet Bassavcisi Bekir Sahin Kurdistan Isci Partisi PKK ile orgutsel birlik icinde oldugu gerekcesiyle Onder ve 686 diger HDP liye 5 yil siyasetten men ve HDP nin kapatilmasi icin Anayasa Mahkemesi ne dava acti 16 Mayis 2024 te gorulen Kobani Davasi nda Onder icin beraat karari verildi YazarlikOnder gazetecilige Ocak 2010 Mart 2010 tarihleri arasinda BirGun gazetesinde kose yazilari yazarak basladi Ekim 2010 dan sonra Radikal gazetesinde 2011 Mayis Haziran aylarinda Ozgur Gundem gazetesinde kose yazarligi yapti Kitap Yil Kitap Yazar2009 Sirri Sureyya OnderFilmografiDizi Yil Dizi Gorevi2005 2008 Emret Komutanim Senarist2008 Senaryo DanismaniFilm Uzun Metraj Yil Film Gorevi2006 Beynelmilel Yonetmen Senarist Muzik OyuncuSis ve Gece Oyuncu2007 Mutluluk Uyarlama2008 O Cocuklari Senarist2009 Ada Zombilerin Dugunu OyuncuEjder Kapani Oyuncu2010 Oyuncu2012 Yeralti OyuncuF Tipi film Yonetmen Senarist2012 Oyuncu2013 Dugun Dernek Oyuncu2014 Itirazim Var Senarist Oyuncu2015 Kendisi2017 Oyuncu2018 OyuncuKisa Film Yil Adi Gorevi2007 Tas Yok Mu Tas Yonetmen Senarist Yapimci OyuncuOduller2007 18 Ankara Uluslararasi Film Festivali Ulusal Uzun Film Yarismasi Onat Kutlar En Iyi Senaryo odulu Sirri Sureyya Onder 2007 14 Altin Koza Film Festivali Ulusal yarisma En Iyi Senaryo Sirri Sureyya Onder 2009 7 Karaci Uluslararasi Film Festivali En iyi Yonetmen Sirri Sureyya Onder ve Kaynakca Arsivlenmis kopya 10 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Mayis 2015 TBMM 7 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Ekim 2023 a b Onder Sirri Sureyya 16 Nisan 2011 Bana bir avans verin size nasil vekillik yapilir gostereyim Ezgi Basaran tarafindan gorusme yapildi Radikal 11 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Nisan 2011 Sirri Sureyya Onder Ben kurt kokenli degilim ensonhaber com 19 Nisan 2011 3 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Eylul 2012 Letsch Constanze 1 Haziran 2013 Guardian 23 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Haziran 2013 Phillips David L 23 Mayis 2017 An Uncertain Ally Turkey Under Erdogan s Dictatorship Ingilizce Taylor amp Francis s 68 ISBN 9781351623940 Bianet 6 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi IPA NEWS Ingilizce 4 Ekim 2019 6 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Ekim 2019 Turkish prosecutor seeks political ban on 687 pro Kurdish politicians www duvarenglish com 18 Mart 2021 12 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Mart 2021 Kobani Davasi nda TBMM Baskanvekili Sirri Sureyya Onder beraat etti Son Dakika 16 Mayis 2024 Erisim tarihi 16 Mayis 2024 Vikisoz de Sirri Sureyya Onder ile ilgili sozleri bulabilirsiniz