S dalgaları, tektonik tabakada enine hareket eden türüdür. 0.90 ve 5.6 km/s arası hızda hareket ederler ve yavaşlardır. Artçı dalga olarak da tanımlanırlar.
Sismik Deprem Dalgaları
Depremler, volkanlar, yeraltındaki patlamalar ya da bir madendeki tünellerin çökmesi, deprem dalgaları ya da daha genel adıyla sismik deprem dalgalarının oluşmasına neden olur. Dört çeşit deprem dalgası vardır. Bu dalgaların her birinin hareket hızı birbirinden farklıdır. Ama tüm deprem dalgaları maddesel dalgalardır. Bu dalgalara P Dalgaları ve S Dalgaları, Yüzey Dalgaları: Love ve Rayleigh Dalgaları adı verilir.
S Dalgası Özellikleri
- Kayıtlara ikinci ulaşan dalgalardır.
- Hızı P dalgasının hızına göre değişen ve yaklaşık 1 km/s ile 6,4 km/s arasındadır.
- Sadece katı kütlelerde hareket ederler.
- Enine dalgalardır.
En hızlı hareket eden deprem dalgalarının ikincisi ise S dalgalarıdır. S dalgalarının adı İngilizce secondary (ikincil) kelimesinden gelir. Bu dalgalar uzaktaki bir depremden bir sismografa p dalgalarının ardından ikinci ulaşan dalgalardır. S dalgaları sadece katılarda hareket edebilir, sıvılarda ve gazlarda hareket edemez. Genellikle S dalgaları, P dalgalarının %60’ı kadar hızlıdır. Bu yüzden yeryüzünün yüzeyinde yayılma hızları saniyede 3 km ile 4,8 km arasındadır. S dalgaları enine dalgalardır. Aşağıdaki resimde S dalgalarının hareket ederken parçacıkların dalganın hareket yönüne dik şekilde, halı silkeler gibi yukarı aşağı titreştiğini ve görüyoruz.
Sismik Deprem Dalgalarını Etkileyen Faktörler
Yer kabuğunun ani enerji boşalımının bir sonucu olarak ortaya çıkan sismik dalgalar, depremi meydana getirmektedir. Bir kırık boyunca biriken enerji, çevreye yayılırken hafiften şiddetliye doğru artan bir şekilde hissedilir. En şiddetli sarsıntı hissedildikten sonra tekrar hafifleyerek etkisi kaybolur. Zaman içerisinde bu depremi izleyen artçı depremler meydana gelebilmektedir. Bunun yanında bazı büyük depremlerden önce meydana gelen öncü adı verilen ufak depremlerin de meydana geldiği gözlemlenmiştir. Ancak her depremin bir öncüsü olacağına dair bir kaide yoktur. Sismik dalgaların yayılım hızı, cismin yoğunluğuna ve elastikliğine göre değişmektedir. Hız, derinlik ile artma eğilimindedir. Depremler farklı hızda ve türde dalgalar yaratmaktadır.
Deprem Dalgaları ne işe yarar?
Yer bilimciler depremlerin yeryüzünün neresinde ve hangi derinlikte gerçekleştiğini deprem dalgalarını kullanarak bulurlar. Bunun için yeryüzünün çeşitli yerlerine yerleştirilmiş binlerce sismografın gönderdiği verileri kullanırlar.
Ayrıca deprem dalgaları gezegenimizin iç yapısının özelliklerini belirlemekte de kullanılır. Örneğin, P ve S dalgalarının yeryüzünün içinden geçip tekrar yüzeye ulaşmaları arasındaki zamanı hesaplayarak, Dünya’nın katmalarının ne kadar derinde ve ne kadar kalınlıkta olduğunu belirleyebiliyoruz.
Jeoloji ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Fizik ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
- ^ a b "Sismik Deprem Dalgaları Nelerdir? P ve S Dalgası". blog.groupama.com.tr. 14 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ocak 2023.
- ^
Kaynakça
Dersi, Fizik (25 Mart 2018). "Deprem Dalgaları veya Sismik Dalgalar nedir?". Fizik Dersi. 12 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ocak 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
S dalgalari tektonik tabakada enine hareket eden turudur 0 90 ve 5 6 km s arasi hizda hareket ederler ve yavaslardir Artci dalga olarak da tanimlanirlar Sismik Deprem DalgalariDepremler volkanlar yeraltindaki patlamalar ya da bir madendeki tunellerin cokmesi deprem dalgalari ya da daha genel adiyla sismik deprem dalgalarinin olusmasina neden olur Dort cesit deprem dalgasi vardir Bu dalgalarin her birinin hareket hizi birbirinden farklidir Ama tum deprem dalgalari maddesel dalgalardir Bu dalgalara P Dalgalari ve S Dalgalari Yuzey Dalgalari Love ve Rayleigh Dalgalari adi verilir S dalgasiS Dalgasi OzellikleriKayitlara ikinci ulasan dalgalardir Hizi P dalgasinin hizina gore degisen ve yaklasik 1 km s ile 6 4 km s arasindadir Sadece kati kutlelerde hareket ederler Enine dalgalardir En hizli hareket eden deprem dalgalarinin ikincisi ise S dalgalaridir S dalgalarinin adi Ingilizce secondary ikincil kelimesinden gelir Bu dalgalar uzaktaki bir depremden bir sismografa p dalgalarinin ardindan ikinci ulasan dalgalardir S dalgalari sadece katilarda hareket edebilir sivilarda ve gazlarda hareket edemez Genellikle S dalgalari P dalgalarinin 60 i kadar hizlidir Bu yuzden yeryuzunun yuzeyinde yayilma hizlari saniyede 3 km ile 4 8 km arasindadir S dalgalari enine dalgalardir Asagidaki resimde S dalgalarinin hareket ederken parcaciklarin dalganin hareket yonune dik sekilde hali silkeler gibi yukari asagi titrestigini ve goruyoruz Sismik Deprem Dalgalarini Etkileyen FaktorlerYer kabugunun ani enerji bosaliminin bir sonucu olarak ortaya cikan sismik dalgalar depremi meydana getirmektedir Bir kirik boyunca biriken enerji cevreye yayilirken hafiften siddetliye dogru artan bir sekilde hissedilir En siddetli sarsinti hissedildikten sonra tekrar hafifleyerek etkisi kaybolur Zaman icerisinde bu depremi izleyen artci depremler meydana gelebilmektedir Bunun yaninda bazi buyuk depremlerden once meydana gelen oncu adi verilen ufak depremlerin de meydana geldigi gozlemlenmistir Ancak her depremin bir oncusu olacagina dair bir kaide yoktur Sismik dalgalarin yayilim hizi cismin yogunluguna ve elastikligine gore degismektedir Hiz derinlik ile artma egilimindedir Depremler farkli hizda ve turde dalgalar yaratmaktadir Deprem Dalgalari ne ise yarar Yer bilimciler depremlerin yeryuzunun neresinde ve hangi derinlikte gerceklestigini deprem dalgalarini kullanarak bulurlar Bunun icin yeryuzunun cesitli yerlerine yerlestirilmis binlerce sismografin gonderdigi verileri kullanirlar Ayrica deprem dalgalari gezegenimizin ic yapisinin ozelliklerini belirlemekte de kullanilir Ornegin P ve S dalgalarinin yeryuzunun icinden gecip tekrar yuzeye ulasmalari arasindaki zamani hesaplayarak Dunya nin katmalarinin ne kadar derinde ve ne kadar kalinlikta oldugunu belirleyebiliyoruz Jeoloji ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Fizik ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz a b Sismik Deprem Dalgalari Nelerdir P ve S Dalgasi blog groupama com tr 14 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Ocak 2023 Kaynakca Dersi Fizik 25 Mart 2018 Deprem Dalgalari veya Sismik Dalgalar nedir Fizik Dersi 12 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Ocak 2023