Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sabauri (Gürcüce: საბაური; translit.: “sabauri”), tarihsel Klarceti bölgesindeki yerleşim yerlerinden biridir. Günümüzde Artvin ilinin Borçka ilçesinde yer alır. Bazı kaynaklarda Sabauri Karşıköy’ün, bazı kaynaklarda ise Karşıköy’ün bir mahallesi olan Yeşildere’nin eski adı olarak geçer.
Köyün adı
Gürcüce bir ad olan Sabauri, erkek adı olan Saba’yla (საბა) ilişkili olabilir. Nitekim bugün Gürcistan’da Sabauri adını taşıyan aile vardır. Sabauri adı “Sabagil” anlamına gelir ve bu köy de muhtemelen Saba adını taşıyan bir kişi adıyla ilişkili olabilir. Sabauri adı Türkçeye Sabaur ya da Sabavur olarak girmiştir. Nitekim Muvahhid Zeki, 1927’de yayımlanan Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye adlı Osmanlıca kitabında, o tarihte adı değişmiş olan köyün eski adını Sabaur (صباؤر) biçiminde yazmıştır. 19. yüzyılın son çeyreğinde bölgeye egemen olan Ruslar ise, köyün adını Gürcücesine uygun biçimde Sabauri (Сабаури) olarak kaydetmişlerdir. Rus idaresi sırasında bölgeyi gezen Gürcü araştırmacı Zakaria Çiçinadze de köyün adını Sabauri (საბაური) biçiminde yazmıştır.
Demografi
Osmanlıların Gürcülerden ele geçirmesinden yaklaşık üç yüz yıl sonra Sabauri’de kadın ve erkeğin birlikte sayıldığı ilk nüfus sayımı 1886 yılında Rus yönetimi tarafından yapıldı. Bu sayıma göre köyde 314 kişi yaşıyor ve nüfusun tamamı Gürcülerden oluşuyordu. Bu tarihte Sabauri aynı zamanda Gonio kazasına (uçastok) bağlı bir nahiyeydi. Sabauri ve Kintshana köylerini kapsayan Sabauri nahiyesinde ise, tamamı Gürcülerden oluşa 428 kişi yaşıyordu.
Daha sonraki bir tarihte bölgeyi gezen Gürcü tarihçi Zakaria Çiçinadze, 1893 yılında köyde 30 hanenin yaşadığını, 15 hanenin göç ettiğini yazar. Hane başına 5-6 kişi veri olarak alınırsa, 30 hanede yaklaşık 150-180 kişinin yaşadığı sonucuna varılabilir. Bu varsayımdan 1886 yılından sonra da köyden ciddi bir göçün gerçekleşmiş olduğu sonucuna varılabilir. Nitekim 1922 nüfus cetveline göre 22 hanede tamamı Müslüman Gürcü 119 kişinin yaşıyor olması da bu göçün gerçekliğini göstermektedir. 1926 nüfus sayımına göre köyün nüfusu 26 hanede yaşayan 156 kişiden oluşuyordu. Bu nüfusun 92’si erkek ve 64’ü kadındı. Bu son nüfus tespitlerinde hane başına ortalama 5,4-6 kişi düşmesi, ailelerin kalabalık olmadığını göstermektedir.
Tarihçe
Bir Gürcü yerleşimi olan Sabauri, tarihsel Tao-Klarceti’nin bir parçası olan Klarceti bölgesinde yer alır. Antik çağda Kolheti Krallığı sınırları içindeki köy, erken ve geç Orta Çağ'da Gürcü krallıkları ve prenslikleri yönetiminde kaldı. 16. yüzyılın sonlarına da Osmanlılar tarafından ele geçirildi.
Sabauri, uzun süre Osmanlı yönetiminde kaldıktan sonra, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Çarlık Rusyası’nın eline geçti. Bu savaştan yaklaşık sekiz yıl sonra 1886 yılında Rusların yaptığı nüfus sayımına göre köy, Batum oblastı sınırları içinde Batum sancağının (okrug) Gonio kazasına (uçastok) bağlıydı. Ancak Sabauri sadece köyün adı değil bir nahiyenin de adıydı. Gonio kazasına bağlı olan Sabauri nahiyesi, Sabauri ve Hintskana (Хинцкана) köylerini kapsıyordu.
Sabauri, I. Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru Rus ordusunun bölgeden çekilmesinin ardından, 1918-1921 arasında bağımsız olan Gürcistan sınırları içinde yer aldı. 1921’de Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Türk birlikleri Ardahan, Artvin ve Batum bölgelerini ele geçirdi, ama Batum'da tutunamadı. Ankara Hükümeti'nin 16 Mart 1921'de Sovyet Rusya'ya imzalanan Moskova Antlaşması’yla Sabaduri’nin de içinde yer aldığı Artvin ve Ardahan Türkiye’ye bırakıldı.
Sabauri Türkiye’ye bırakıldıktan bir yıl sonra 1922 tarihinde Borçka kazasının Maradit nahiyesine bağlı bir köydü. 1926’da ise, Artvin kazasına bağlı bir nahiye olan Borçka sınırları içinde yer alıyordu. Sabauri’nin adı büyük bir olasılıkla 1925 yılında Yeşildere olarak değiştirilmiştir. Bununla birlikte Sabauri'nin Karşıköy’ün eski adı olduğunu belirten kaynaklar da vardır. Bununla birlikte, Dahiliye Vekaleti'nin 1933 yılında yayımladığı Köylerimiz adlı kitapta köyün adı Sabaur olarak geçmektedir. Sabauri daha sonraki bir tarihte Karşıköy'ün mahallesi halien gelmiştir.
Tarihsel yapılar
Bugün Karşıköy’ün sınırları içinde kalan Sabauri Kilisesi tek nefli bir köy kilisesi olup büyük ölçüde ayaktadır.
Kaynakça
- ^ a b c Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, 2013, s. 224, .
- ^ a b c Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye, 2010 (Birinci basım 1927), s. 143, .
- ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye, 1927, s. 119.
- ^ a b c . 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2020.
- ^ a b Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcüler ve Gürcistan'daki Köyleri (Gürcüce), 1913, Tiflis, s. 149.
- ^ Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcülerin Osmanlı Ülkesine Büyük Göçü (Gürcüce), 1912, s. 136, Tiflis.
- ^ Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcülerin Osmanlı Ülkesine Büyük Göçü (Gürcüce), 1912, Tiflis, s. 136.
- ^ Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 2. cilt, s. 41.
- ^ Köylerimiz, (Yayımlayan) Dahiliye Vekaleti, İstanbul, 1933, s. 637.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 156, .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sabauri Gurcuce საბაური translit sabauri tarihsel Klarceti bolgesindeki yerlesim yerlerinden biridir Gunumuzde Artvin ilinin Borcka ilcesinde yer alir Bazi kaynaklarda Sabauri Karsikoy un bazi kaynaklarda ise Karsikoy un bir mahallesi olan Yesildere nin eski adi olarak gecer Koyun adiGurcuce bir ad olan Sabauri erkek adi olan Saba yla საბა iliskili olabilir Nitekim bugun Gurcistan da Sabauri adini tasiyan aile vardir Sabauri adi Sabagil anlamina gelir ve bu koy de muhtemelen Saba adini tasiyan bir kisi adiyla iliskili olabilir Sabauri adi Turkceye Sabaur ya da Sabavur olarak girmistir Nitekim Muvahhid Zeki 1927 de yayimlanan Artvin Vilayeti Hakkinda Malumati Umumiye adli Osmanlica kitabinda o tarihte adi degismis olan koyun eski adini Sabaur صباؤر biciminde yazmistir 19 yuzyilin son ceyreginde bolgeye egemen olan Ruslar ise koyun adini Gurcucesine uygun bicimde Sabauri Sabauri olarak kaydetmislerdir Rus idaresi sirasinda bolgeyi gezen Gurcu arastirmaci Zakaria Cicinadze de koyun adini Sabauri საბაური biciminde yazmistir DemografiOsmanlilarin Gurculerden ele gecirmesinden yaklasik uc yuz yil sonra Sabauri de kadin ve erkegin birlikte sayildigi ilk nufus sayimi 1886 yilinda Rus yonetimi tarafindan yapildi Bu sayima gore koyde 314 kisi yasiyor ve nufusun tamami Gurculerden olusuyordu Bu tarihte Sabauri ayni zamanda Gonio kazasina ucastok bagli bir nahiyeydi Sabauri ve Kintshana koylerini kapsayan Sabauri nahiyesinde ise tamami Gurculerden olusa 428 kisi yasiyordu Daha sonraki bir tarihte bolgeyi gezen Gurcu tarihci Zakaria Cicinadze 1893 yilinda koyde 30 hanenin yasadigini 15 hanenin goc ettigini yazar Hane basina 5 6 kisi veri olarak alinirsa 30 hanede yaklasik 150 180 kisinin yasadigi sonucuna varilabilir Bu varsayimdan 1886 yilindan sonra da koyden ciddi bir gocun gerceklesmis oldugu sonucuna varilabilir Nitekim 1922 nufus cetveline gore 22 hanede tamami Musluman Gurcu 119 kisinin yasiyor olmasi da bu gocun gercekligini gostermektedir 1926 nufus sayimina gore koyun nufusu 26 hanede yasayan 156 kisiden olusuyordu Bu nufusun 92 si erkek ve 64 u kadindi Bu son nufus tespitlerinde hane basina ortalama 5 4 6 kisi dusmesi ailelerin kalabalik olmadigini gostermektedir TarihceBir Gurcu yerlesimi olan Sabauri tarihsel Tao Klarceti nin bir parcasi olan Klarceti bolgesinde yer alir Antik cagda Kolheti Kralligi sinirlari icindeki koy erken ve gec Orta Cag da Gurcu kralliklari ve prenslikleri yonetiminde kaldi 16 yuzyilin sonlarina da Osmanlilar tarafindan ele gecirildi Sabauri uzun sure Osmanli yonetiminde kaldiktan sonra 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nda Carlik Rusyasi nin eline gecti Bu savastan yaklasik sekiz yil sonra 1886 yilinda Ruslarin yaptigi nufus sayimina gore koy Batum oblasti sinirlari icinde Batum sancaginin okrug Gonio kazasina ucastok bagliydi Ancak Sabauri sadece koyun adi degil bir nahiyenin de adiydi Gonio kazasina bagli olan Sabauri nahiyesi Sabauri ve Hintskana Hinckana koylerini kapsiyordu Sabauri I Dunya Savasi nin sonlarina dogru Rus ordusunun bolgeden cekilmesinin ardindan 1918 1921 arasinda bagimsiz olan Gurcistan sinirlari icinde yer aldi 1921 de Kizil Ordu nun Gurcistan i isgali sirasinda Turk birlikleri Ardahan Artvin ve Batum bolgelerini ele gecirdi ama Batum da tutunamadi Ankara Hukumeti nin 16 Mart 1921 de Sovyet Rusya ya imzalanan Moskova Antlasmasi yla Sabaduri nin de icinde yer aldigi Artvin ve Ardahan Turkiye ye birakildi Sabauri Turkiye ye birakildiktan bir yil sonra 1922 tarihinde Borcka kazasinin Maradit nahiyesine bagli bir koydu 1926 da ise Artvin kazasina bagli bir nahiye olan Borcka sinirlari icinde yer aliyordu Sabauri nin adi buyuk bir olasilikla 1925 yilinda Yesildere olarak degistirilmistir Bununla birlikte Sabauri nin Karsikoy un eski adi oldugunu belirten kaynaklar da vardir Bununla birlikte Dahiliye Vekaleti nin 1933 yilinda yayimladigi Koylerimiz adli kitapta koyun adi Sabaur olarak gecmektedir Sabauri daha sonraki bir tarihte Karsikoy un mahallesi halien gelmistir Tarihsel yapilarBugun Karsikoy un sinirlari icinde kalan Sabauri Kilisesi tek nefli bir koy kilisesi olup buyuk olcude ayaktadir Kaynakca a b c Taner Artvinli Artvin Yer Adlari Sozlugu 2013 s 224 ISBN 9786055708856 a b c Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumati Umumiye 2010 Birinci basim 1927 s 143 ISBN 9789944197526 Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumati Umumiye 1927 s 119 a b c 24 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Mart 2020 a b Zakaria Cicinadze Musluman Gurculer ve Gurcistan daki Koyleri Gurcuce 1913 Tiflis s 149 Zakaria Cicinadze Musluman Gurculerin Osmanli Ulkesine Buyuk Gocu Gurcuce 1912 s 136 Tiflis Zakaria Cicinadze Musluman Gurculerin Osmanli Ulkesine Buyuk Gocu Gurcuce 1912 Tiflis s 136 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1934 2 cilt s 41 Koylerimiz Yayimlayan Dahiliye Vekaleti Istanbul 1933 s 637 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 156 ISBN 9789941478178