Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sadullah Güney (1884, Galata, İstanbul – 18 Haziran 1945, İzmir) Türk asker, bürokrat ve siyasetçi.
| Sadullah Güney 1318- 1 | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1883 Galata,İstanbul Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 18 Haziran 1945 (62 yaşında) İstanbul,Türkiye |
| Bağlılığı |  Osmanlı (1902-1918) Türkiye (1921-1928) |
| Hizmet yılları | 1902-1928 |
| Rütbesi | Miralay |
| Komutası | 8. Kolordu Kurmay Başkanı, 4. Ordu Menzil Müfettişi, Başmenzil Müfettişliği Kurmay Başkanı, 8. Ordu Kurmay Başkanı, Genel Karargâh Merkez Şubesi, Seyrisefain Genel Müdürü, 2. Tümen Kurmay Başkanı, Mondros Ateşkesi Osmanlı Delegasyonu Üyesi 16. Tümen, Batı Cephesi Menzil Müfettişi, Denizcilik ve Ulaştırma Genel Müdürü, Millî Savunma Bakanlığı Müsteşar Vekili |
| Çatışma/savaşları | Balkan Savaşları I. Dünya Savaşı Türk Kurtuluş Savaşı |
| Ödülleri |      |
Türkiye'de denizcilik sektörünün gelişmesindeki hizmetleri ile hatırlanır. Kurtuluş Savaşı sırasında cepheye askeri malzeme nakliyatı ile ilgili görev aldı. 1923-1933 arasında Türkiye Denizcilik İşletmeleri'nde genel müdürlük yaptı. V., VI. ve VII. dönem TBMM'de Muğla milletvekili olarak yer aldı.
Yaşamı
Ailesi, öğrenimi ve gençlik yılları
1884 yılında İstanbul'da doğdu. Babası aslen Halepli olup memurluk görevi nedeniyle İstanbul'a yerleşen Faik Bey, annesi Fatma Hanım'dır.
1902 yılında Mühendishane-i Berr-i Hümâyun'u, 1905 yılında da Mekteb-i Erkân-ı Harbiye'yi bitirdi. Mustafa Kemal Atatürk ile aynı dönemde öğrenim gördü. 1905 yılında Harbiye iki defa mezun vermişti. Mustafa Kemal Ocak ayında mezun olan 57. dönem mezunalarındandı. Sadullah Bey ise Kasım ayında mezun olan 58. dönemde mezunlarındandır.
Mezun olunca Erkanıharbiye Reisliği'nde nakliye ve sevkiyat işlerinin yürütüldüğü 3. Şube'de görevlendirildi. Üç yıl sonra Trakya bölgesindeki padişahlık makamına ait yerlerin kayıtlarını incelemekle görevlendirildi. 1909 yılında Padişah yaveri oldu; 1911'de tekrar Erkanıharbiye Reisliği 3. Şube'de görevlendirildi.
Balkan Savaşları ve I. Dünya Savaşı'ndaki görevleri
Balkan Savaşları sırasında Seyrisefain İdaresi (Deniz Yolları İdaresi) Harbiye Nezareti'nin emrine verildi ve Sadullah Bey bu kurumda askerî müfettiş olarak görevlendirildi. Görevine sivil kıyafetle geldi ve genel müdür yardımcısı yetkileri ile çalıştı. Harbiye Nezareti'nin Salıpazarı'ndaki binalarından birisinin Seyrisefain İdaresi'ne tahsis edilmesini sağladı; böylece kurumun ilk defa kendi binası oldu. 17 Ocak 1913'te kurumun genel müdürü olarak atandı. 12 Aralık 1913'te genel müdürlüğe İaşe Nazırı İsmail Paşa getirildi. İsmail Paşa'nın vekili olarak atadığı Sadullah Bey 19 Nisan 1914'te Kudüs'teki 27. Fırka Kurmay başkanlığına gönderilene kadar bu görevi sürdürdü.
I. Dünya Savaşı boyunca tümen, kolordu ve ordu kurmay başkanlılarında görev aldı; ikmal, onarım, ulaşım, sağlık gibi lojistik destekler alanında çalıştı. Osmanlı Devleti'nin Filistin-Suriye-Irak cephelerini savunmak üzere oluşturduğu Yıldırım Orduları Grubu'nda görev yaptığı sürde Mustafa Kemal Paşa ile birlikte çalıştı.
Mondros Mütarekesi
Sadullah Bey, 1918 yılında İstanbul'daki Büyük Karargâh'a çağrıldı ve Başmenzil Müfettişliği Kurmay Başkanlığına atandı. Savaş sonunda İtilaf Devletleri ile mütareke görüşmeleri yapan heyette yer aldı.
Mondros Mütarekesi 30 Ekim 1918'de imzalandıktan sonra Sadullah Bey, Seyrisefain İdaresi Genel Müdürü Amiral Vasıf Bey ile birlikte İtilaf Devletleri Birleşik Donaması'nın İstanbul'a gelişini koordine etti. Ardından Mondros Mütarekesi'ndeki denizle ilgili uygulamaları takip etmek üzere Ahmet İzzet Paşa kabinesi tarafından 27 Aralık 1918'de Seyrisefain İdaresi Genel Müdürü olarak atandı ve bir buçuk ay bu görevi sürdürdü. Bu süre içinde ülkede bulunan Alman ve Avusturyalılar ülkelerine Akdeniz, Gülcemal ve Reşit Paşa vapurları ile nakledildi.
Mustafa Kemal'in Bandırma Vapuru ile Samsun'a uğurlanması
13 Şubat 1919'da Seyrisefain İdaresi Bahriye Nezareti'ne bağlanınca Sadullah Bey, tekrar askerî müfettiş olarak görev yapmaya başladı. Bu görevde iken Mustafa Kemal Paşa'nın Bandırma Vapuru ile Samsun'a geçmesinde hizmet etti. 16 Mayıs 1919 günü Mustafa Kemal, Sadullah Bey'in hazırlattığı istimbot ile Beşiktaş'taki Asker Yollama Müdürlüğü (günümüzde Deniz Müzesi) binasından alınıp Kız Kulesi önlerindeki Bandırma Vapuru'na geçti.
Kurtuluş Savaşı yılları
Sadullah Bey, Bahriye Nezareti'ndeki görevini 6 Temmuz 1921'e kadar devam ettikten sonra Ankara hükûmetinin davetine uyarak 6 Temmuz 1921 tarihinde İnebolu'ya geçip Türk Kurtuluş Savaşı'na katıldı. Bu dönemde Yunan ordusu büyük bir taarruza geçmişti, Türk ordusu Sakarya nehrine doğru çekilmekteydi. Yapılacak meydan savaşı için lojistik yığınak yapmak gerekiyordu. Sadullah Bey İnebolu-Kastamonu-Çankırı-Ankara bölgelerinden batı cephesine yönelik askeri malzeme nakliyatını yönetti.Büyük Taarruz ve takip harekâtında da denizden ve karadan yapılan lojistik desteği koordine etti.
Savaştan sonraki yaşamı
Sadullah Bey, Mudanya Mütarekesi'nin imzalanmasından sonra Millî Müdafaa Vekaleti Müsteşar Muvanliğine atandı. Bu görevde iken I. İzmir İktisat Kongresi'ne Seyrisefain İdaresi temsilcisi olarak katıldı.
29 Kasım 1923'te Seyrisefain Umum Müdürlüğüne atandı. Aralıksız on yıl bu görevi sürdürdü. Gazi Mustafa Kemal'in 16 Mayıs 1919'da millî mücadele için İstanbul'dan ayrışışından beş yıl sonra ilk defa İstanbul Boğazı'ndan geçişi sırada Ankara vapuru ile onu karşıladı. 12 Eylül 1924 günü Hamidiye kruvazörü ile İstanbul Boğazı'na giren cumhurbaşkanı Mustafa Kemal'i ziyaret edip, eşi Latife Hanım'a denizciler adına çiçek verdi. Mustafa Kemal'in Millî Mücadele için ayrıldığı İstanbul'a o günden sonra ilk kez ayak bastığı 1 Temmuz 1927 günü ise ona Ertuğrul Yatı'nda eşlik etti.
Haliç Tersanesi'ndeki İplikhane binası 1924 yılında Seyrisefain İdaresi'ne verilince Sadullah Bey büyük bir gayrelet burayı bir onarım atölyesine dönüştürdü.
İdare, Türkiye Yunanistan Nüfus Mübadelesi Sözleşmesi gereğince iki ülke arasında mübadilleri taşıdı. Bu dönemde Trabzon civarından Yunanistan’a göç eden Rumların taşınması ile büyük kazanç elde eden Seyrisefain İdaresi, bu kazanç sayesinde diğer gemileri onararak çalışır duruma getirmiştir.
1926'da Limanlar Kanunu'nun kabülü ile Seyr-i Sefain İdaresi etkinleşip büyüdü. Kabotaj Kanunu kabul edildiğinde Sadullah Bey, Türkiye Seyrisefain İdaresi Rehberi ve onun tamamlayıcısı olan Türkiye Seyrisefain İdaresi Tarihçesi adlı kitapları yazdırdı. Bu dokümanlar, Türkiye'de deniz ticareti ile ilgili araştırmaların temel kaynağını oluşturur.
Karadeniz Vapuru'nun 1926'de "yüzer sergi" olarak dış limanlara gönderilmesi, Sadullah Bey'in önemli girişimlerindendi. Vapur, 14 Haziran 15 Eylül 1926 arasında Akdeniz ve Baltık kıyılarında 16 limanı ziyaret ederek modern Türkiye'yi tanıttı.
Gelirleri artırmak üzere İç hatların yanında 1930'da İstanbul-İzmir- İskenderiye hattı açıldı. Aynı yıl bu hatta Pire limanı da eklendi. Türkiye Seyr-i Sefain idaresinin bu hatları tanımak üzere hazırlattığı, bu afiş, o güne kadar bir kurumu ve onun hizmetlerini tanıtan turizm amaçlı ilk afiş kabul edilir.
Yalova'da Atatürk Köşkü'nü inşa ettirmesi, Yalova Kaplıcalarını onartarak hizmete açması, Sadullah Bey döneminde gerçekleştirilen önemli hizmetlerdendir. İstanbul'dan her gün Yalova seferleri başlatılarak halkın Yalova'ya kolay ulaşması sağlanmıştır.
Milletvekilliği
TBMM'de V. dönemde (Ara Seçim), VI. ve VII. dönemlerde Muğla milletvekilliği yaptı. 18 Haziran 1945 tarihinde İstanbul'da öldü.
Ayrıca bakınız
Notlar
- ^ Bu bina, 44 yıl hizmet verdikten sonra 1957'de Tophane rıhtımı inşaatı sırasında yıkılmıştır.
Kaynakça
- ^ T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, Türk İstiklâl Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademelerdeki Komutanların Biyografileri, Genelkurmay Başkanlığı Basımevi, Ankara, 1972, s. 167.
- ^ a b c d e f g h Hergüner, Mustafa (6 Şubat 2013). "Sadullah Güney (1883-18 Haziran 1948)". Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları (1): 0. ISSN 1304-9720.
- ^ a b c "Sadullah Güney (1883 - 1945)". Denizgazete.com. 23 Ocak 2010. 30 Nisan 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ekim 2023.
- ^ "TBMM Albümü". tbmm.gov.tr. 29 Ekim 2012. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ekim 2013.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sadullah Guney 1884 Galata Istanbul 18 Haziran 1945 Izmir Turk asker burokrat ve siyasetci Sadullah Guney 1318 1Dogum1883 Galata Istanbul Osmanli ImparatorluguOlum18 Haziran 1945 62 yasinda Istanbul TurkiyeBagliligi Osmanli 1902 1918 Turkiye 1921 1928 Hizmet yillari1902 1928RutbesiMiralayKomutasi8 Kolordu Kurmay Baskani 4 Ordu Menzil Mufettisi Basmenzil Mufettisligi Kurmay Baskani 8 Ordu Kurmay Baskani Genel Karargah Merkez Subesi Seyrisefain Genel Muduru 2 Tumen Kurmay Baskani Mondros Ateskesi Osmanli Delegasyonu Uyesi 16 Tumen Bati Cephesi Menzil Mufettisi Denizcilik ve Ulastirma Genel Muduru Milli Savunma Bakanligi Mustesar VekiliCatisma savaslariBalkan Savaslari I Dunya Savasi Turk Kurtulus SavasiOdulleri Turkiye de denizcilik sektorunun gelismesindeki hizmetleri ile hatirlanir Kurtulus Savasi sirasinda cepheye askeri malzeme nakliyati ile ilgili gorev aldi 1923 1933 arasinda Turkiye Denizcilik Isletmeleri nde genel mudurluk yapti V VI ve VII donem TBMM de Mugla milletvekili olarak yer aldi YasamiAilesi ogrenimi ve genclik yillari 1884 yilinda Istanbul da dogdu Babasi aslen Halepli olup memurluk gorevi nedeniyle Istanbul a yerlesen Faik Bey annesi Fatma Hanim dir 1902 yilinda Muhendishane i Berr i Humayun u 1905 yilinda da Mekteb i Erkan i Harbiye yi bitirdi Mustafa Kemal Ataturk ile ayni donemde ogrenim gordu 1905 yilinda Harbiye iki defa mezun vermisti Mustafa Kemal Ocak ayinda mezun olan 57 donem mezunalarindandi Sadullah Bey ise Kasim ayinda mezun olan 58 donemde mezunlarindandir Mezun olunca Erkaniharbiye Reisligi nde nakliye ve sevkiyat islerinin yurutuldugu 3 Sube de gorevlendirildi Uc yil sonra Trakya bolgesindeki padisahlik makamina ait yerlerin kayitlarini incelemekle gorevlendirildi 1909 yilinda Padisah yaveri oldu 1911 de tekrar Erkaniharbiye Reisligi 3 Sube de gorevlendirildi Balkan Savaslari ve I Dunya Savasi ndaki gorevleri Balkan Savaslari sirasinda Seyrisefain Idaresi Deniz Yollari Idaresi Harbiye Nezareti nin emrine verildi ve Sadullah Bey bu kurumda askeri mufettis olarak gorevlendirildi Gorevine sivil kiyafetle geldi ve genel mudur yardimcisi yetkileri ile calisti Harbiye Nezareti nin Salipazari ndaki binalarindan birisinin Seyrisefain Idaresi ne tahsis edilmesini sagladi boylece kurumun ilk defa kendi binasi oldu 17 Ocak 1913 te kurumun genel muduru olarak atandi 12 Aralik 1913 te genel mudurluge Iase Naziri Ismail Pasa getirildi Ismail Pasa nin vekili olarak atadigi Sadullah Bey 19 Nisan 1914 te Kudus teki 27 Firka Kurmay baskanligina gonderilene kadar bu gorevi surdurdu I Dunya Savasi boyunca tumen kolordu ve ordu kurmay baskanlilarinda gorev aldi ikmal onarim ulasim saglik gibi lojistik destekler alaninda calisti Osmanli Devleti nin Filistin Suriye Irak cephelerini savunmak uzere olusturdugu Yildirim Ordulari Grubu nda gorev yaptigi surde Mustafa Kemal Pasa ile birlikte calisti Mondros Mutarekesi Sadullah Bey 1918 yilinda Istanbul daki Buyuk Karargah a cagrildi ve Basmenzil Mufettisligi Kurmay Baskanligina atandi Savas sonunda Itilaf Devletleri ile mutareke gorusmeleri yapan heyette yer aldi Mondros Mutarekesi 30 Ekim 1918 de imzalandiktan sonra Sadullah Bey Seyrisefain Idaresi Genel Muduru Amiral Vasif Bey ile birlikte Itilaf Devletleri Birlesik Donamasi nin Istanbul a gelisini koordine etti Ardindan Mondros Mutarekesi ndeki denizle ilgili uygulamalari takip etmek uzere Ahmet Izzet Pasa kabinesi tarafindan 27 Aralik 1918 de Seyrisefain Idaresi Genel Muduru olarak atandi ve bir bucuk ay bu gorevi surdurdu Bu sure icinde ulkede bulunan Alman ve Avusturyalilar ulkelerine Akdeniz Gulcemal ve Resit Pasa vapurlari ile nakledildi Mustafa Kemal in Bandirma Vapuru ile Samsun a ugurlanmasi 13 Subat 1919 da Seyrisefain Idaresi Bahriye Nezareti ne baglaninca Sadullah Bey tekrar askeri mufettis olarak gorev yapmaya basladi Bu gorevde iken Mustafa Kemal Pasa nin Bandirma Vapuru ile Samsun a gecmesinde hizmet etti 16 Mayis 1919 gunu Mustafa Kemal Sadullah Bey in hazirlattigi istimbot ile Besiktas taki Asker Yollama Mudurlugu gunumuzde Deniz Muzesi binasindan alinip Kiz Kulesi onlerindeki Bandirma Vapuru na gecti Kurtulus Savasi yillari Sadullah Bey Bahriye Nezareti ndeki gorevini 6 Temmuz 1921 e kadar devam ettikten sonra Ankara hukumetinin davetine uyarak 6 Temmuz 1921 tarihinde Inebolu ya gecip Turk Kurtulus Savasi na katildi Bu donemde Yunan ordusu buyuk bir taarruza gecmisti Turk ordusu Sakarya nehrine dogru cekilmekteydi Yapilacak meydan savasi icin lojistik yiginak yapmak gerekiyordu Sadullah Bey Inebolu Kastamonu Cankiri Ankara bolgelerinden bati cephesine yonelik askeri malzeme nakliyatini yonetti Buyuk Taarruz ve takip harekatinda da denizden ve karadan yapilan lojistik destegi koordine etti Savastan sonraki yasami Sadullah Bey Mudanya Mutarekesi nin imzalanmasindan sonra Milli Mudafaa Vekaleti Mustesar Muvanligine atandi Bu gorevde iken I Izmir Iktisat Kongresi ne Seyrisefain Idaresi temsilcisi olarak katildi 29 Kasim 1923 te Seyrisefain Umum Mudurlugune atandi Araliksiz on yil bu gorevi surdurdu Gazi Mustafa Kemal in 16 Mayis 1919 da milli mucadele icin Istanbul dan ayrisisindan bes yil sonra ilk defa Istanbul Bogazi ndan gecisi sirada Ankara vapuru ile onu karsiladi 12 Eylul 1924 gunu Hamidiye kruvazoru ile Istanbul Bogazi na giren cumhurbaskani Mustafa Kemal i ziyaret edip esi Latife Hanim a denizciler adina cicek verdi Mustafa Kemal in Milli Mucadele icin ayrildigi Istanbul a o gunden sonra ilk kez ayak bastigi 1 Temmuz 1927 gunu ise ona Ertugrul Yati nda eslik etti Halic Tersanesi ndeki Iplikhane binasi 1924 yilinda Seyrisefain Idaresi ne verilince Sadullah Bey buyuk bir gayrelet burayi bir onarim atolyesine donusturdu Idare Turkiye Yunanistan Nufus Mubadelesi Sozlesmesi geregince iki ulke arasinda mubadilleri tasidi Bu donemde Trabzon civarindan Yunanistan a goc eden Rumlarin tasinmasi ile buyuk kazanc elde eden Seyrisefain Idaresi bu kazanc sayesinde diger gemileri onararak calisir duruma getirmistir Ataturk un ilk bustlerinden birisi 1926 da Sadullah Bey in onerisi ile yaptirilmis ve Tophane deki Seyr i Sefain Idaresi Yolcu Salonu onune yerlestirilmistir 1926 da Limanlar Kanunu nun kabulu ile Seyr i Sefain Idaresi etkinlesip buyudu Kabotaj Kanunu kabul edildiginde Sadullah Bey Turkiye Seyrisefain Idaresi Rehberi ve onun tamamlayicisi olan Turkiye Seyrisefain Idaresi Tarihcesi adli kitaplari yazdirdi Bu dokumanlar Turkiye de deniz ticareti ile ilgili arastirmalarin temel kaynagini olusturur Karadeniz Vapuru nun 1926 de yuzer sergi olarak dis limanlara gonderilmesi Sadullah Bey in onemli girisimlerindendi Vapur 14 Haziran 15 Eylul 1926 arasinda Akdeniz ve Baltik kiyilarinda 16 limani ziyaret ederek modern Turkiye yi tanitti Gelirleri artirmak uzere Ic hatlarin yaninda 1930 da Istanbul Izmir Iskenderiye hatti acildi Ayni yil bu hatta Pire limani da eklendi Turkiye Seyr i Sefain idaresinin bu hatlari tanimak uzere hazirlattigi bu afis o gune kadar bir kurumu ve onun hizmetlerini tanitan turizm amacli ilk afis kabul edilir Yalova da Ataturk Kosku nu insa ettirmesi Yalova Kaplicalarini onartarak hizmete acmasi Sadullah Bey doneminde gerceklestirilen onemli hizmetlerdendir Istanbul dan her gun Yalova seferleri baslatilarak halkin Yalova ya kolay ulasmasi saglanmistir Milletvekilligi TBMM de V donemde Ara Secim VI ve VII donemlerde Mugla milletvekilligi yapti 18 Haziran 1945 tarihinde Istanbul da oldu Ayrica bakinizKurtulus Savasi na katilan ust kademelerdeki komutanlarNotlar Bu bina 44 yil hizmet verdikten sonra 1957 de Tophane rihtimi insaati sirasinda yikilmistir Kaynakca T C Genelkurmay Harp Tarihi Baskanligi Yayinlari Turk Istiklal Harbine Katilan Tumen ve Daha Ust Kademelerdeki Komutanlarin Biyografileri Genelkurmay Baskanligi Basimevi Ankara 1972 s 167 a b c d e f g h Herguner Mustafa 6 Subat 2013 Sadullah Guney 1883 18 Haziran 1948 Yakin Donem Turkiye Arastirmalari 1 0 ISSN 1304 9720 a b c Sadullah Guney 1883 1945 Denizgazete com 23 Ocak 2010 30 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Ekim 2023 TBMM Albumu tbmm gov tr 29 Ekim 2012 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Ekim 2013