Sakarya deltası, Sakarya nehrinin taşıdığı çökellerle Karadenize döküldüğü alanda oluşan delta ovası. Sakarya deltası aynı denize dökülen Kızılırmak ve Yeşilırmak gibi denize doğru bir çıkıntı yapmaz. Delta daha çok doğu-batı doğrultusunda, kıyıya paralel gelişmiştir. Denizin birden derinleşmesi ve güçlü akıntılar denizi doğru çıkıntıyı engellemiştir.
Delta ekosistemi subasar (longoz) ormanlar, tatlı su gölleri, deniz kıyısı ve kıyı kumulları ekosistemleri barındırır. Sahile yakın alanlarda halkın harım adını verdiği küçük göller, bataklık alanlar bulunur. Akgöl, Acarlar longozu, Küçükboğaz gölü, Anagöl, deltadaki önemli göllerdir. Denize doğru belirsiz bir çıkıntı yapan delta, Karadeniz kıyılarındaki en zengin, biyoçeşitlilik bakımından önemli kumul sistemlerinden biridir. Delta balıkçılık açısından da önemlidir. Nesli tehlikede olan Mersin balığı Sakarya ağzında yaşatılmaya çalışılmaktadır.
Küçük tepecikler halindeki delta kumulları ortalama 5 m'lik yüksekliğe sahiptir. Bu alan Türkiye'nin kesintisiz en uzun kumul habitatıdır.
Delta, bitkiler, kuşlar, memeliler, amfibiler, sürüngen ve iç su balıklarını birlikte barındırır. Sibirya kazı ve kadife ördek için kışlama alanıdır. Kıyı kesimleri deniz kuşları, göller ise ördekler açısından önemlidir. Mersin balığı (Acıpenser stellatus), Mersin morinası (Huso huso), Çoka balığı (Acıpenser ruthenus), Şip balığı (Acıpenser nudiventris), Karaca balığı (Acıpenser gueldenstaedtii), Kolan balığı (Acıpenser sturio) balıkları nesli küresel düzeyde tehlikede olan türlerdir. Türkiye'ye ait bir endemik türlerden, bir kurbağa türü Bombina bombina arifiyensis ile duvar kertenkele türü olan Podarcis muralis kefkenensis alanda yaşar.
Deltada bitkisel açıdan küresel ölçekte tehlikede olan Karadeniz salkımı (Silene sangaria) ile Sahil sığırkuyruğu (Verbascum degenil) kumul bitkilerini barındırır.
Delta üzerinde yöre halkı yoğun şekilde tarım ve hayvancılık yapmaktadır. Sahil ve Acarlar longozu turizm, yapılaşma ve sanayileşme baskısı altındadır. TURÇEK longozun korunmasına çalışmaktadır. Yapılaşma sahildeki delta kumullarını bitme noktasına getirmiştir. Melen projesi kapsamında Akgöl içme ve kullanma suyu rezervuarına dönüştürülmeye çalışmaktadır.
Deltanın yaşadığı ciddi sorunlardan birisi de kıyı gerilemesi olayıdır. Yapılan limandan sonra ortaya çıkan olay kıyı sistemini zarar vermeye başlamıştır. 2008'de biten liman mendireklerinden sonra başlayan kıyı erozyonu 100 m'ye kadar yaklaşmıştır. 2010'da kıyıdaki evler dalgalar tarafından yıkıldı.
Galeri
- Endemik Silene Sangaria (Karadeniz Salkımı)
-
- Delta kumulları/Kıyı kumulları
Kaynakça
- ^ a b c "Sakarya Deltası". turkiyesulakalanlari.com. 4 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Kasım 2014.
- ^ "5. MERSİN BALIĞI FESTİVALİ YAPILDI". www.denizhaber.com. 27 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Haziran 2014.
- ^ "KARASU MERSİN BALIĞI FESTİVALİ". www.tudav.org. 29 Kasım 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Haziran 2014.
- ^ "MERSİN BALlĞI YETİŞTİRİCİLİĞİ". atillaalpbaz.com. 23 Kasım 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Kasım 2014.
- ^ . 24 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2014.
- ^ DURMUŞ, Hakan. (PDF). tubitak.gov.tr. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2014.
- ^ . tubives.com. 24 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2014.
- ^ . tubives.com. 26 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2014.
- ^ USTAOĞLU,, B.; İKİEL, C. (2011). "Sakarya Deltasının Doğu Kesiminde Kıyı Çizgisi Değişiminin Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama Yöntemleriyle Analizi". SAÜ Fen Edebiyat Fakültesi Dergisi. 2 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Kasım 2014.
- ^ "Sakarya'da Dev Dalgalar Evleri Yıktı". trthaber.com. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Kasım 2014.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sakarya deltasi Sakarya nehrinin tasidigi cokellerle Karadenize dokuldugu alanda olusan delta ovasi Sakarya deltasi ayni denize dokulen Kizilirmak ve Yesilirmak gibi denize dogru bir cikinti yapmaz Delta daha cok dogu bati dogrultusunda kiyiya paralel gelismistir Denizin birden derinlesmesi ve guclu akintilar denizi dogru cikintiyi engellemistir Endemik sahil sigirkuyrugu Delta ekosistemi subasar longoz ormanlar tatli su golleri deniz kiyisi ve kiyi kumullari ekosistemleri barindirir Sahile yakin alanlarda halkin harim adini verdigi kucuk goller bataklik alanlar bulunur Akgol Acarlar longozu Kucukbogaz golu Anagol deltadaki onemli gollerdir Denize dogru belirsiz bir cikinti yapan delta Karadeniz kiyilarindaki en zengin biyocesitlilik bakimindan onemli kumul sistemlerinden biridir Delta balikcilik acisindan da onemlidir Nesli tehlikede olan Mersin baligi Sakarya agzinda yasatilmaya calisilmaktadir Kucuk tepecikler halindeki delta kumullari ortalama 5 m lik yukseklige sahiptir Bu alan Turkiye nin kesintisiz en uzun kumul habitatidir Delta bitkiler kuslar memeliler amfibiler surungen ve ic su baliklarini birlikte barindirir Sibirya kazi ve kadife ordek icin kislama alanidir Kiyi kesimleri deniz kuslari goller ise ordekler acisindan onemlidir Mersin baligi Acipenser stellatus Mersin morinasi Huso huso Coka baligi Acipenser ruthenus Sip baligi Acipenser nudiventris Karaca baligi Acipenser gueldenstaedtii Kolan baligi Acipenser sturio baliklari nesli kuresel duzeyde tehlikede olan turlerdir Turkiye ye ait bir endemik turlerden bir kurbaga turu Bombina bombina arifiyensis ile duvar kertenkele turu olan Podarcis muralis kefkenensis alanda yasar Deltada bitkisel acidan kuresel olcekte tehlikede olan Karadeniz salkimi Silene sangaria ile Sahil sigirkuyrugu Verbascum degenil kumul bitkilerini barindirir Delta uzerinde yore halki yogun sekilde tarim ve hayvancilik yapmaktadir Sahil ve Acarlar longozu turizm yapilasma ve sanayilesme baskisi altindadir TURCEK longozun korunmasina calismaktadir Yapilasma sahildeki delta kumullarini bitme noktasina getirmistir Melen projesi kapsaminda Akgol icme ve kullanma suyu rezervuarina donusturulmeye calismaktadir Deltanin yasadigi ciddi sorunlardan birisi de kiyi gerilemesi olayidir Yapilan limandan sonra ortaya cikan olay kiyi sistemini zarar vermeye baslamistir 2008 de biten liman mendireklerinden sonra baslayan kiyi erozyonu 100 m ye kadar yaklasmistir 2010 da kiyidaki evler dalgalar tarafindan yikildi Deltadaki sulak alanlardan Kucukbogaz golu Icme suyu rezervuarina cevrilmeye calisilan AkgolGaleriEndemik Silene Sangaria Karadeniz Salkimi Acarlar longozu Delta kumullari Kiyi kumullariKaynakca a b c Sakarya Deltasi turkiyesulakalanlari com 4 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Kasim 2014 5 MERSIN BALIGI FESTIVALI YAPILDI www denizhaber com 27 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Haziran 2014 KARASU MERSIN BALIGI FESTIVALI www tudav org 29 Kasim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Haziran 2014 MERSIN BALlGI YETISTIRICILIGI atillaalpbaz com 23 Kasim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Kasim 2014 24 Kasim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Kasim 2014 DURMUS Hakan PDF tubitak gov tr 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 13 Kasim 2014 tubives com 24 Kasim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Kasim 2014 tubives com 26 Kasim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Kasim 2014 USTAOGLU B IKIEL C 2011 Sakarya Deltasinin Dogu Kesiminde Kiyi Cizgisi Degisiminin Cografi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algilama Yontemleriyle Analizi SAU Fen Edebiyat Fakultesi Dergisi 2 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Kasim 2014 Sakarya da Dev Dalgalar Evleri Yikti trthaber com 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Kasim 2014