Bu maddede bulunmasına karşın yetersizliği nedeniyle bazı bilgilerin hangi kaynaktan alındığı belirsizdir. Lütfen kaynakları uygun biçimde metin içine yerleştirerek maddenin geliştirilmesine yardımcı olun.(Mayıs 2020) ()
Delta ya da çatal ağız, bir ırmağın çatallanarak denize döküldüğü yerdir. Eski Yunan tüccarların Nil Nehri'nin denize ulaşan kısmında üçgen biçiminde kara parçaları olduğunu gördüler. Oluşan şekiller Yunan alfabesinin dördüncü harfi Δ (delta) ile aynı olduğu için tüccarlar buraya delta adını verdiler.
Nil Deltası
Hızlı akan suların içerisindeki alüvyon, hız sebebiyle dibe çökme fırsatı bulamaz. Ancak akarsuların denize döküldüğü yerlerde akış hızı düşer. Böylece akarsunun yol boyunca içinde taşıdığı alüvyon dibe çökme fırsatı bulur. Bu çöküntü birikerek yükselir. alüvyon su bitkileri tarafından sıkıca bir arada tutulur. Bir süre sonra verimli toprakların birikmesiyle oluşur.
Sacramento (California) Delta sel aşamasında, Mart 2009 başında
Bir nehir deltası, akış ağzından ayrılırken ve daha yavaş hareket eden veya durgun suya girerken bir nehir tarafından taşınan tortu birikimi ile oluşturulan bir yeryüzü biçimidir. Bir nehrin bir okyanusa, denize, haliç, göl, rezervuar veya (daha nadiren) tedarik edilen tortuları taşıyamayan başka bir nehre girdiği durumlarda oluşur. Bir deltanın boyutu ve şekli, tortu sağlayan havza süreçleri arasındaki dengeyle ve bu tortuyu yeniden dağıtan, sıralayan ve ihraç eden havza süreçleri arasındaki denge tarafından kontrol edilir. Alıcı havzanın boyutu, geometrisi ve konumu da delta evriminde önemli bir rol oynamaktadır. Nehir deltası, büyük tarımsal üretim merkezleri ve nüfus merkezleri oldukları için insan uygarlığında önemlidir. Kıyı şeridi savunması sağlayabilir ve içme suyu arzını etkileyebilir. Peyzaj konumlarına bağlı olarak farklı türlerin toplulukları ile ekolojik olarak da önemlidir.
Formasyon
Nehir deltaları, tortu taşıyan bir nehir göl, okyanus veya rezervuar gibi bir su kütlesine ulaştığında delta oluşumunu durduracak kadar hızlı bir şekilde tortuları gideremeyen başka bir nehir veya suyun yayıldığı ve çökeltiler bıraktığı iç bölge. Gelgit akımları da çok güçlü olamaz, çünkü tortu su kütlesinde nehir biriktiğinden daha hızlı yıkanır. Nehir zaman içinde deltalara katmanlaşmak için yeterli tortu taşımalıdır. Nehrin hızı hızla azalır ve yükünün çoğunu olmasa da çoğunu çökelmesine neden olur. Bu alüvyon, nehir deltasını oluşturmak için oluşur. Akış durgun suya girdiğinde, artık kanalı ile sınırlı kalmazve genişliği genişler. Bu akış genişlemesi, akış hızının azalmasına neden olur, bu da akışın tortu taşıma yeteneğini azaltır. Sonuç olarak, tortu akıştan düşer ve tortular. Zamanla, bu tek kanal ağzını duran suya iten deltaik bir lob (Mississippi veya Ural nehri deltasının kuş ayağı gibi) inşa eder. Delta lob ilerledikçe nehir kanalının eğimi azalır, çünkü nehir kanalı daha uzundur ancak yükseklikteki aynı değişikliğe sahiptir (eğime bakınız).
Nehir kanalının eğimi azaldıkça, iki nedenden dolayı kararsız hale gelir. Birincisi, yerçekimi su akışını en doğrudan gidiş aşağı akışında yapar. Nehir doğal leve'lerini (yani bir sel sırasında) ihlal ederse, okyanusa daha kısa bir rota ile yeni bir rotaya dökülür ve böylece daha kararlı bir dik eğim elde edilir. İkincisi, eğimi azaldıkça, yatak üzerindeki kayma gerilmesi miktarı azalır, bu da kanal içindeki tortu birikmesine ve taşkın yatağına göre kanal yatağında bir artışa neden olur. Bu, nehrin kaldıraçlarını ihlal etmesini ve daha dik bir eğimle duran su kütlesine giren yeni bir kanalı kesmesini kolaylaştırır. Genellikle kanal bunu yaptığında, akışının bir kısmı terk edilmiş kanalda kalır. Bu kanal değiştirme olayları meydana geldiğinde, olgun bir delta bir dağıtım ağı geliştirir .
Bu dağıtıcı ağların oluşmasının bir başka yolu, ağız çubuklarının (bir nehrin ağzında orta kanal kumu ve / veya çakıl çubukları) birikmesidir. Bu orta kanal çubuğu bir nehrin ağzına bırakıldığında, akış onun etrafına yönlendirilir. Bu, nehri iki dağıtım kanalına ayıran ağız çubuğunun akış yukarı ucunda ek birikim ile sonuçlanır. Bu sürecin sonucuna iyi bir örnek Balmumu Gölü Deltası'dır.
Bu iki durumda da, biriktirme süreçleri birikimin yüksek birikim alanlarından düşük birikim alanlarına yeniden dağıtılmasını zorlar. Bu, kanallar yüzey boyunca ilerledikçe ve tortu tortusu ilerledikçe deltanın planform (veya harita görünümü) şeklinin yumuşatılmasına neden olur. Tortu bu şekilde döşendiğinden, bu deltaların şekli bir fana yaklaşır. Akış ne kadar sık seyrederse, şekil ideal bir fana daha yakın olarak gelişir, çünkü kanal pozisyonundaki daha hızlı değişiklikler delta cephesinde daha düzgün tortu birikimi ile sonuçlanır. Mississippi ve Ural Nehri deltaları, kuş ayakları ile, simetrik bir fan şekli oluşturmak için yeterince sık avulse olmayan nehirlere örnektir. Alüvyal fandeltalar, adlarından da anlaşılacağı gibi, avulse sık sık ve daha yakından ideal bir fan şekline yaklaşmaktadır.
Çoğu büyük nehir deltası, Mississippi, Nil, Amazon, Ganges, Indus ve Yangtze gibi büyük nehirlerin çoğunluğunun pasif kıta kenarları boyunca boşalması nedeniyle pasif marjların arka kenarlarındaki kraton içi havzalara akar. topoğrafisi, lavabo alanı ve lavabo yükseklik: Bu olgu nedeniyle üç büyük faktörlerdir. Topoğrafi pasif kenar yığmak için tortu sağlayan daha büyük bir alana daha fazla kademeli ve yaygın olma eğilimindedir ve büyük akarsu farkları meydana getirmek üzere zaman içinde birikir birlikte. Aktif kenar boşlukları boyunca topoğrafya daha dik ve daha az yaygın olma eğilimindedir, bu da tortuların sığ bir kıta sahanlığı yerine dik bir çökme hendeğine girmesi nedeniyle birikme ve birikme yeteneğine sahip olmamasına neden olur.
Bir nehrin gölle buluştuğu yerde bir delta oluşur
Nehir deltalarının çoğunun neden aktif marjlar yerine pasif marjlar boyunca oluştuğunu açıklayabilen daha birçok küçük faktör vardır. Aktif marjlar boyunca, orojenik diziler tektonik aktivitenin aşırı dik yamaçlar, breşleşmiş kayalar ve volkanik aktivite oluşturmasına neden olur ve sonuçta tortu kaynağına daha yakın delta oluşumu meydana gelir. Tortu kaynaktan uzak gitmediğinde, biriken tortular daha kaba taneli ve daha gevşek bir şekilde bir araya getirilir, bu nedenle delta oluşumunu zorlaştırır. Aktif marjlardaki tektonik aktivite, kanal avülsiyonunu, delta lob anahtarlamasını ve otomatik döngüyü etkileyebilecek tortu kaynağına daha yakın nehir deltalarının oluşumuna neden olur. Aktif marj nehir deltaları çok daha küçük ve daha az bol olma eğilimindedir, ancak benzer miktarlarda tortu taşıyabilir. Bununla birlikte, tortu, sediment seyahat, kalın dizilerinde yığılı ve derin yitim çukurlarda yatırma hiçbir zaman.
Türleri
Zaman içinde daha düşük Mississippi Nehri arazi kaybı
Delta tipik nehir, bir kombinasyonudur birikimi ile ilgili ana kontrol göre sınıflandırılır dalga ve gel-git işlemler, , her gücüne bağlı olarak değişebilir. bir rol oynayan diğer iki faktör yatay pozisyon ve nehir delta giren kaynak tortu dane boyutu dağılımı vardır.
Dalga hakim deltaları
Dalga hakim deltalarda, dalga güdümlü tortu taşınması deltanın şeklini kontrol eder ve nehir ağzından çıkan tortuların çoğu sahil şeridi boyunca saptırılır. dalgaları ve nehir yatakları arasındaki ilişki oldukça değişkendir ve büyük ölçüde alıcı havzanın derin deniz dalga rejimleri ile etkilenir. Kıyıya yakın yüksek dalga enerjisi ve kıyıdan daha dik bir eğimle, dalgalar nehir deltalarını daha pürüzsüz hale getirecektir. Dalgalar ayrıca çökeltilerin nehir deltasından uzağa taşınmasından ve deltanın geri çekilmesine neden olabilir. Bir haliçte daha yukarı yükselen deltalar için rüzgarlar, gelgitler, nehir akıntısı ve delta su seviyeleri arasında karmaşık ama ölçülebilir bağlantılar vardır.
Gelgit egemen deltaları
Erozyon da, esas olarak denizaltı olabilecek Ganges Deltası gibi gelgit hakim deltalarda önemli kum kontrolleri ve sırtları ile önemli bir kontroldür. Bu, "dendritik" bir yapı üretme eğilimindedir. Gelgit deltaları, birkaç ana dağıtıma sahip olma eğiliminde olan nehir ve dalga egemen deltalardan farklı davranırlar. Dalga ya da nehir baskınlığında bir dağılma silindikten sonra terk edilir ve başka bir yerde yeni bir kanal oluşur. Gelgit deltasında, taşkın veya fırtına dalgalanmaları gibi çok fazla suyun olduğu zamanlarda yeni dağıtımlar oluşur. Bu dağıtıcılar, köpürene kadar az çok sabit bir oranda yavaşça siltiler.
Mississippi Delta'da Delta lob anahtarlaması, 4600 yıl BP, 3500 yıl BP, 2800 yıl BP, 1000 yıl BP, 300 yıl BP, 500 yıl BP, akım
Gilbert deltası
Gilbert deltası (adını Grove Karl Gilbert'ten almıştır), Mississippi'ninki gibi hafif eğimli çamurlu deltaların aksine kaba tortulardan oluşan bir tür deltadır. Örneğin, bir tatlı su gölü içine tortu bırakan bir dağ nehri bu tür deltayı oluşturur. Bazı yazarlar Gilbert deltas'ın gölsel ve denizsel yerlerini tanımlarken, diğerleri oluşumlarının nehir suyunun göl suyu ile daha hızlı karışmasının daha kolay olduğu tatlı su göllerinin daha karakteristik olduğunu belirtmektedir (denize düşen bir nehrin veya nehrin getirdiği daha az yoğun tatlı suyun daha uzun süre kaldığı bir tuz gölünün aksine).
Gilbert kendini ilk on deltanın bu tip açıklanan Gölü Bonneville 1885 yılında Başka bir yerde, benzer yapılar, örneğin birkaç derelerin ağızlarında akar meydana olduğunu Okanagan Gölü içinde British Columbia ve en belirgin yarımadalar oluşturan Naramata, Summerland ve Peachland .
Gelgit tatlısu deltaları
Ganj Deltası içinde Hindistan ve Bangladeş dünyanın en büyük delta ve dünyanın en verimli bölgelerinden biridir.
Bir gelgit tatlı su deltası, "alt dönem" olarak bilinen bölgede, bir yayla deresi ile bir haliç arasındaki sınırda oluşan tortul bir çökeltidir. Geç Pleistosen ve daha sonraki Holosen sırasında yükselen deniz seviyelerinin sular altında bıraktığı boğulmuş kıyı nehir vadileri, birçok besleyici kolu ile dendritik haliçlere sahiptir. Her bir kol, bu tuzluluk derecesini ana haliç ağzı ile acı kavşaklarından gelgit yayılımının başını besleyen taze akıntıya kadar taklit eder. Sonuç olarak, kollar "alt bölgeler" olarak kabul edilir. Bir gelgit tatlı su deltasının kökeni ve evrimi, tüm deltalar için tipik olan süreçleri ve gelgit tatlı su ortamına özgü süreçleri içerir. Gel-git bir tatlı su deltası oluşturan işlemlerin kombinasyonu, belirgin bir morfoloji ve eşsiz çevresel özellikler ile sonuçlanır. Günümüzde var olan birçok gelgit tatlı su deltasına, doğrudan ormansızlaşma, yoğun tarım ve kentleşme olmak üzere tarihi arazi kullanımının başlangıcı veya değişiklikleri neden olmaktadır. Bu fikirler, ABD'nin doğu sahil şeridi boyunca Chesapeake Körfezi'ne doğru ilerleyen birçok gelgit tatlı su deltası tarafından iyi bir şekilde tasvir edilmiştir. Araştırmalar, bu haliçteki biriken tortuların Avrupa sonrası yerleşim ormansızlaşması, tarım ve kentsel gelişmeden kaynaklandığını göstermiştir.
Haliçler
Diğer nehirler, özellikle önemli gelgit aralığı olan sahillerde bulunanlar, bir delta oluşturmazlar, ancak bir haliç şeklinde denize girerler. Kayda değer örnekler arasında Saint Lawrence Körfezi ve Tagus haliç yer alır.
İç deltalar
Nadir durumlarda, nehir deltası büyük bir vadinin içinde bulunur ve ters nehir deltası olarak adlandırılır. Bazen bir nehir iç kısımda birden fazla şubeye bölünür, sadece birleşip denize devam eder. Böyle bir bölgeye iç delta denir ve genellikle eski göl yataklarında görülür. İç Nijer Deltası ve Barış-Athabasca Delta önemli örneklerdir. Amazon da adasında önce iç delta vardır Marajo ve Tuna arasındaki Slovak-Macaristan sınırındaki vadide birine sahiptir Bratislava ve Iza .
Bazı durumlarda, düz kurak bir bölgeye akan bir nehir, çölde ilerledikçe buharlaşan kanallara ayrılır. Okavango Deltası içinde Botsvana bir örnektir.
Okavango Deltası
Sedimanter yapı
Bir deltanın oluşumu zaman içinde karmaşık, çoklu ve çapraz kesimlidir, ancak basit bir deltada üç ana yatak tipi ayırt edilebilir: alt yataklar, ön ayak / ön yataklar ve üst yataklar. Bu üç parçalı yapı çapraz bağlama ile küçük ölçekte görülebilir .
Alt küme yatakları, nehir akışı duran su kütlesine azaldıkça ve enerji kaybettiğinden, aktif delta cephesinden en uzağa yerleşen en hafif asılı parçacıklardan oluşturulur. Bu asılı yük, bir türbidit oluşturarak tortu yerçekimi akışı tarafından biriktirilir. Bu yataklar yatay katmanlara serilir ve en iyi tane boyutlarından oluşur.[1]22 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Bir
Ön ayaklı yataklar da, aktif lob ilerledikçe alttakım yatakların üzerine eğimli tabakalar halinde bırakılır. Örtülü yataklar bir deltanın büyük kısmının büyük bir kısmını oluşturur (ve kum tepelerinin lee tarafında da görülür).Foreset yatak içinde tortu parçacıkları, daha büyük ve daha fazla değişen boyutlarda oluşur ve meydana yatak yükünü bu haddeleme ve kanal tabanı boyunca sıçrayan akış aşağısındaki hareket eder. Yatak yükü delta cephesinin kenarına ulaştığında, kenarın üzerinden yuvarlanır ve mevcut alt set yatakların üstüne dik daldırma katmanlarında biriktirilir. Su altında, deltanın en dış kenarının eğimi, bu tortuların yatış açısıyla yaratılır. Sünnet kümeleri biriktikçe ve ilerledikçe, sulu toprak kaymaları meydana gelir ve genel şev stabilitesini yeniden ayarlar. Bu şekilde yaratılan ve sürdürülen ön ayak eğimi, delta lobunu dışa doğru uzatır. Kesitte, ön ayaklar tipik olarak açılı, paralel bantlarda bulunur ve deltanın oluşturulması sırasında aşamaları ve mevsimsel değişiklikleri gösterir.Delta gelgit Kachemak Körfezi üzerindeİlerleyen bir deltanın üst set yatakları, önceden döşenen ön ayak setlerine sırayla yatırılır, kesilir veya kapatılır. Üst kümeler, deltanın üstünde biriken daha küçük boyutlu tortuların neredeyse yatay katmanlarıdır ve karasal alüvyal düzlüğün bir uzantısını oluşturur. Nehir kanalları deltanın tepesinden yanal olarak kıvrıldıkça, nehir uzar ve eğimi azaltılır, asılı yükün deltanın tepesi üzerindeki neredeyse yatay yataklarda yerleşmesine neden olur. Üst yataklar iki bölgeye ayrılır: üst delta düz ve alt delta düz. Üst delta ovası gelgitten etkilenmezken, alt delta ovası ile sınır gelgit etkisinin üst sınırı ile tanımlanır.
Örnekler
Ganj-Brahmaputra Deltası çoğunun açıklıklı, Bangladeş ve Batı Bengal, Hindistan Bengal Körfezi içine boşaltır, dünyanın en büyük delta.
Selenga Nehri delta Rus cumhuriyet arasında Buryatia'daki kendi halinde temiz su vücuda boşaltma büyük delta olan Baykal Gölü.
Ebro at Nehri deltası Akdeniz
Diğer deltalar
Amazon Deltası
Tuna Deltası
Ebro Deltası
Sinek Deltası
Ganj – Brahmaputra Deltası
Godavari Deltası
Irrawaddy Deltası
Indus Nehri Deltası
Kaveri Deltası
Krishna Deltası
Lena Delta
Mackenzie Delta
Mahanadi Nehri Deltası
mekong Deltası
Mississippi Nehri Deltası
Nijer Deltası
Nil Deltası
Okavango Deltası
Orinoco Deltası
Parana Deltası
Parnaíba Deltası
İnci Nehri Deltası
Po Delta
Red Nehri Deltası
Ren Deltası
Rhône Delta
Sacramento – San Joaquin Nehri Deltası
St. Clair Deltası
Salween Delta
Fırat Deltası
Volga Deltası
Yangtze Deltası
Sarı Nehir Deltası (Huanghe olarak da bilinir)
Yukon – Kuskokwim Deltası
Zambezi Deltası
Deltalara karşı ekolojik tehditler
Böyle oluşturulması İnsan faaliyetleri, barajlar için hidroelektrik veya güç oluşturmak için rezervuarlar can radikal alter delta ekosistemleri. Barajlar, deltanın aşınmasına neden olabilecek sedimantasyonu engeller. Yukarı akıştaki suyun kullanımı, tuzlu okyanus suyunu karşılamak için daha az tatlı su aktıkça tuzluluk seviyelerini büyük ölçüde artırabilir. Hemen hemen tüm deltalar insanlar tarafından bir dereceye kadar etkilenirken, Nil Deltası ve Colorado Nehri Deltasıdelme ve suyun saptırılmasıyla deltalara neden olan ekolojik yıkımın en uç örneklerinden bazılarıdır. İnşaat, sulama ve arazi değişikliği delta oluşumunu etkiledi. İnsanlar yüzey pürüzlülüğünü, akışını ve yeraltı suyu depolamasını değiştirdikçe, çalışmalar nehir deltası çekilmesini göstermiştir. Bununla birlikte, tarihsel veri belgeleri Roma İmparatorluğu ve Küçük Buz Devri'nde (önemli antropojenik baskının olduğu zamanlar) deltalarda önemli tortu birikimi olduğunu göstermektedir. Sanayi devrimi insanların delta büyümesi ve geri çekilmeleri üzerindeki etkisini artırdı.
Ekonomideki deltalar
Antik deltalar, iyi sınıflandırılmış kumları ve çakılları nedeniyle ekonomiye bir avantajdır. Kum ve çakıl genellikle bu eski deltalardan taşınır ve karayolları, binalar, kaldırımlar ve hatta peyzaj için betonda kullanılır. Yalnızca ABD'de 1 milyar tondan fazla kum ve çakıl üretilmektedir. Tüm kum ve çakıl ocakları eski deltalar değildir, ancak olanlar için ayırmanın çoğu zaten suyun gücü ile yapılır.
Kentsel alanlar ve insan yerleşimi, ulaşım ve sanitasyon için su erişimine yakın ovalarda bulunma eğilimindedir. Tarım için düz toprağa erişim, sanitasyon ve sulama için tatlı su ve ticaret için deniz erişimi nedeniyle deltaların medeniyetlerin gelişmesi için ortak bir yer haline getirilmesi. Deltalar genellikle kapsamlı endüstriyel ve ticari faaliyetlerin yanı sıra sıklıkla çatışma içinde olan tarım arazilerine ev sahipliği yapar. Dünyanın en büyük bölgesel ekonomilerinden bazıları Pearl River Delta, Yangtze River Delta, Avrupa Düşük Ülkeleri ve Büyük Tokyo Bölgesi gibi deltalarda bulunmaktadır.
Mars'taki deltalar
THEMIS tarafından görüldüğü gibi Lunae Palus dörtgeninde DeltaMars Global Surveyor tarafından görüldüğü gibi Eberswalde kraterinde muhtemel delta . Görüntü Margaritifer Sinüs dörtgen .
Araştırmacılar, Mars göllerinde oluşan bir dizi delta örneği buldular. Delta bulmak, Mars'ın bir zamanlar çok miktarda suya sahip olduğunun önemli bir işaretidir.
Galeri
THEMIS tarafından görüldüğü gibi Ismenius Lacus dörtgeninde delta
THEMIS tarafından görüldüğü gibi Margaritifer Sinus dörtgeninde delta
Ayrıca bakınız
Alüvyal fan - Akarsulardan geçen ve akan fan veya koni şeklinde bir tortu birikintisi
Avulsion (nehir) - Bir nehir kanalının hızla terk edilmesi ve yeni bir kanalın oluşturulması
Haliç - İçine akan bir veya daha fazla nehir veya akarsu ve açık deniz ile ücretsiz bağlantısı olan kısmen kapalı bir acı su kıyısı
Levee - Suyu tutmak için sırt veya duvar
Nil Deltası - Nil Nehri tarafından Akdeniz'de ağzında üretilen delta
Renaud, F. ve C. Kuenzer 2012: Mekong Delta Sistemi - Bir Nehir Deltası Disiplinlerarası Analizi, Springer, ISBN 978-94-007-3961-1, doi : 10.1007 / 978-94-007-3962-8, s 7-48
KUENZER C. ve RENAUD, F. 2012: İklim Değişimi ve Küresel Deltas Nehri Çevresel Değişimi. In (ed.): Renaud, F. ve C. Kuenzer 2012: Mekong Delta Sistemi - Bir Nehir Deltası Disiplinlerarası Analizleri, Springer, ISBN 978-94-007-3961-1, doi : 10.1007 / 978-94-007 -3962-8, s. 7-48
Ottinger, M .; Kuenzer, C .; LIU; Wang, S .; Dech, S. (2013). "1995-2010 yılları arasında Landsat 5 TM'e dayanan Yellow River Delta'daki Arazi Örtüsü Dinamiğinin İzlenmesi" Uygulamalı Coğrafya .* Miall, AD 1979. Deltalar. RG Walker (ed) Facies Modellerinde. Kanada Jeoloji Birliği, Hamilton, Ontario.
Elliot, T. 1986. Delta. HG Reading (ed.). Sedimanter ortamlar ve fasiyesler. Backwell Bilimsel Yayınları, Oxford.
Blum, MD; Tornqvist, TE (2000). "İklim ve deniz seviyesindeki değişime akıcı tepkiler: bir inceleme ve ileriye yönelik". Sedimantoloji. 47: 2-48. doi: 10.1046 / j.1365-3091.2000.00008.x
Pasternack, Gregory B .; Fırça, Grace S .; Hilgartner, William B. (2001-04-01). "Tarihi arazi kullanım değişikliğinin bir Chesapeake Körfezi subestuarin deltasına tortu teslimi üzerindeki etkisi". Toprak Yüzey İşlemleri ve Yeryüzü Şekilleri. 26 (4): 409-427. doi: 10.1002 / es.189. ISSN 1096-9837
Anthony, Edward J. (2015-03-01). "Nehir deltalarının yapımında, biçimlenmesinde ve yok edilmesinde dalga etkisi: Bir gözden geçirme". Deniz Jeolojisi. 361: 53-78. doi: 10.1016 / j.margeo.2014.12.004
Nasıl Nehri Gölü Toplandı Delta Formları"
Slingerland, R. ve ND Smith (1998), "Dolambaçlı bir nehir avülsiyonu için gerekli koşullar,"Jeoloji (Boulder), 26, 435-438.
Goodbred, SL; Kuehl, SA (2000). "Büyük tortu arzı, aktif tektonizm ve eustasy'nin marj dizisi gelişimi üzerindeki önemi: Geç Kuaterner stratigrafisi ve Ganj-Brahmaputra deltasının evrimi". Sedimanter Jeoloji. 133 (3-4): 227–248. doi: 10.1016 / S0037-0738 (00) 00041-5
Perillo, GME 1995. Haliçlerin Jeomorfolojisi ve Sedimantolojisi. Elsevier Science BV, New York ile ilgili tarafsız yorumlar, yazılar, öneriler ve görüşler sağlar.
Orton, GJ; Reading, HG (1993). "Tahıl boyutuna özel vurgu ile deltaik işlemlerin tortu arzı açısından değişkenliği". Sedimantoloji. 40 (3): 475-512. doi: 10.1111 / j.1365-3091.1993.tb01347.x .
"Dr. Gregory B. Pasternack - Havza Hidrolojisi, Jeomorfoloji ve Ekohidrolik :: TFD Hidrometeorolojisi". pasternack.ucdavis.edu .
Dr. Gregory B. Pasternack - Havza Hidrolojisi, Jeomorfoloji ve Ekohidrolik :: TFD Hidrometeorolojisi". pasternack.ucdavis.edu.
Pasternack, Gregory B .; Hinnov, Linda A. (Ekim 2003). "Bitkisel bir Chesapeake Körfezi gelgit tatlı su deltasında su seviyesi üzerinde hidrometeorolojik kontroller" (PDF). Nehir Ağzı, Kıyı ve Raf Bilimi. 58 (2): 367-387'de tarif edilmektedir. doi: 10.1016 / s0272-7714 (03) 00106-9
Fagherazzi S., 2008, Gelgit deltalarının kendi kendini örgütlemesi, Ulusal Bilimler Akademisi Bildirileri, cilt. 105 (48): 18692-1866,
Bernard Biju-Duval, J. Edwin Swezey. "Sedimanter Jeoloji". Sayfa 183. ISBN 2-7108-0802-1. Sürümler TECHNIP, 2002.Google Kitaplar'da kısmi metin
Bir Fluvial-deltaik Rezervuarın 3-B Simülasyonu için Ferron Kumtaşının Jeolojik ve Petrofiziksel Karakterizasyonu". Thomas C. Chidsey, Thomas C. Chidsey, Jr (ed), Utah Jeolojik Araştırma, 2002. ISBN 1-55791-668-3. Sayfalar 2-17. Google Kitaplar'da kısmi metin
Gregory B. Pasternack - Havza Hidrolojisi, Jeomorfoloji ve Ekohidrolik :: Gelgit Tatlısu Deltaları". pasternack.ucdavis.edu .
Orson, RA; Simpson, RL; Güzel, RE (1992). "Geç bir Holosenin, üst Delaware Nehri Haliçinin gelgit tatlısu bataklığının paleoekolojik gelişimi". Haliçler. 15 (2): 130-146. doi: 10.2307 / 1352687 JSTOR 1352687
DGA Whitten, Jeoloji Penguen Sözlüğü 1(972)
Robert L. Bates, Julia A.Jackson , Jeolojik Terimler Sözlüğü AGI (1984)
Hori, K. ve Saito, Y. Büyük Nehir Deltalarının Morfolojisi ve Sedimanları. Tokyo, Japonya: Tokyo Coğrafya Topluluğu, 2003
Maselli, Vittorio; Trincardi, Fabio (2013-05-31). "İnsan yapımı deltalar". Bilimsel Raporlar. 3 : 1926. doi : 10.1038 / srep01926 ISSN 2045-2322. PMC 3668317. PMID 23722597
"Mineral Fotoğrafları - Kum ve Çakıl". Mineral Bilgi Enstitüsü. 2011. Arşivlenmiş orijinal 2011-10-06 tarihinde .
Yönetim, Yazar Hakkında: Stefan Trickster This City Knows (2017-05-22). "Şehirler neden bulundukları yerdedir?" Bu Şehir Bilir.
Irwin III, R. ve diğ. 2005. Mars'ın başlarında yaygın akarsu aktivitesinin yoğun bir terminal dönemi: 2. Artan akış ve paleolake gelişimi. Jeofizik Araştırmaları Dergisi: 10. E12S15
Dış bağlantılar
Louisiana Eyalet Üniversitesi Jeoloji - Dünya Deltası
http://www.wisdom.eoc.dlr.de WISDOM Mekong Deltası'nın Sürdürülebilir Gelişimi için Su ile İlgili Bilgi Sistemi
Maria Chiara Tosi (Ed.) (2012) Delta Manzarası - Po Delta Nehri (İtalya) üzerinde monografik bir çalışma
Coastalwiki.org adresindeki dalga hakim nehir deltaları - dalga hakim nehir deltaları hakkında coastalwiki.org sayfası
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede kaynak listesi bulunmasina karsin metin ici kaynaklarin yetersizligi nedeniyle bazi bilgilerin hangi kaynaktan alindigi belirsizdir Lutfen kaynaklari uygun bicimde metin icine yerlestirerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Mayis 2020 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Delta ya da catal agiz bir irmagin catallanarak denize dokuldugu yerdir Eski Yunan tuccarlarin Nil Nehri nin denize ulasan kisminda ucgen biciminde kara parcalari oldugunu gorduler Olusan sekiller Yunan alfabesinin dorduncu harfi D delta ile ayni oldugu icin tuccarlar buraya delta adini verdiler Nil Deltasi Hizli akan sularin icerisindeki aluvyon hiz sebebiyle dibe cokme firsati bulamaz Ancak akarsularin denize dokuldugu yerlerde akis hizi duser Boylece akarsunun yol boyunca icinde tasidigi aluvyon dibe cokme firsati bulur Bu cokuntu birikerek yukselir aluvyon su bitkileri tarafindan sikica bir arada tutulur Bir sure sonra verimli topraklarin birikmesiyle olusur Sacramento California Delta sel asamasinda Mart 2009 basinda Bir nehir deltasi akis agzindan ayrilirken ve daha yavas hareket eden veya durgun suya girerken bir nehir tarafindan tasinan tortu birikimi ile olusturulan bir yeryuzu bicimidir Bir nehrin bir okyanusa denize halic gol rezervuar veya daha nadiren tedarik edilen tortulari tasiyamayan baska bir nehre girdigi durumlarda olusur Bir deltanin boyutu ve sekli tortu saglayan havza surecleri arasindaki dengeyle ve bu tortuyu yeniden dagitan siralayan ve ihrac eden havza surecleri arasindaki denge tarafindan kontrol edilir Alici havzanin boyutu geometrisi ve konumu da delta evriminde onemli bir rol oynamaktadir Nehir deltasi buyuk tarimsal uretim merkezleri ve nufus merkezleri olduklari icin insan uygarliginda onemlidir Kiyi seridi savunmasi saglayabilir ve icme suyu arzini etkileyebilir Peyzaj konumlarina bagli olarak farkli turlerin topluluklari ile ekolojik olarak da onemlidir FormasyonNehir deltalari tortu tasiyan bir nehir gol okyanus veya rezervuar gibi bir su kutlesine ulastiginda delta olusumunu durduracak kadar hizli bir sekilde tortulari gideremeyen baska bir nehir veya suyun yayildigi ve cokeltiler biraktigi ic bolge Gelgit akimlari da cok guclu olamaz cunku tortu su kutlesinde nehir biriktiginden daha hizli yikanir Nehir zaman icinde deltalara katmanlasmak icin yeterli tortu tasimalidir Nehrin hizi hizla azalir ve yukunun cogunu olmasa da cogunu cokelmesine neden olur Bu aluvyon nehir deltasini olusturmak icin olusur Akis durgun suya girdiginde artik kanali ile sinirli kalmazve genisligi genisler Bu akis genislemesi akis hizinin azalmasina neden olur bu da akisin tortu tasima yetenegini azaltir Sonuc olarak tortu akistan duser ve tortular Zamanla bu tek kanal agzini duran suya iten deltaik bir lob Mississippi veya Ural nehri deltasinin kus ayagi gibi insa eder Delta lob ilerledikce nehir kanalinin egimi azalir cunku nehir kanali daha uzundur ancak yukseklikteki ayni degisiklige sahiptir egime bakiniz Nehir kanalinin egimi azaldikca iki nedenden dolayi kararsiz hale gelir Birincisi yercekimi su akisini en dogrudan gidis asagi akisinda yapar Nehir dogal leve lerini yani bir sel sirasinda ihlal ederse okyanusa daha kisa bir rota ile yeni bir rotaya dokulur ve boylece daha kararli bir dik egim elde edilir Ikincisi egimi azaldikca yatak uzerindeki kayma gerilmesi miktari azalir bu da kanal icindeki tortu birikmesine ve taskin yatagina gore kanal yataginda bir artisa neden olur Bu nehrin kaldiraclarini ihlal etmesini ve daha dik bir egimle duran su kutlesine giren yeni bir kanali kesmesini kolaylastirir Genellikle kanal bunu yaptiginda akisinin bir kismi terk edilmis kanalda kalir Bu kanal degistirme olaylari meydana geldiginde olgun bir delta bir dagitim agi gelistirir Bu dagitici aglarin olusmasinin bir baska yolu agiz cubuklarinin bir nehrin agzinda orta kanal kumu ve veya cakil cubuklari birikmesidir Bu orta kanal cubugu bir nehrin agzina birakildiginda akis onun etrafina yonlendirilir Bu nehri iki dagitim kanalina ayiran agiz cubugunun akis yukari ucunda ek birikim ile sonuclanir Bu surecin sonucuna iyi bir ornek Balmumu Golu Deltasi dir Bu iki durumda da biriktirme surecleri birikimin yuksek birikim alanlarindan dusuk birikim alanlarina yeniden dagitilmasini zorlar Bu kanallar yuzey boyunca ilerledikce ve tortu tortusu ilerledikce deltanin planform veya harita gorunumu seklinin yumusatilmasina neden olur Tortu bu sekilde dosendiginden bu deltalarin sekli bir fana yaklasir Akis ne kadar sik seyrederse sekil ideal bir fana daha yakin olarak gelisir cunku kanal pozisyonundaki daha hizli degisiklikler delta cephesinde daha duzgun tortu birikimi ile sonuclanir Mississippi ve Ural Nehri deltalari kus ayaklari ile simetrik bir fan sekli olusturmak icin yeterince sik avulse olmayan nehirlere ornektir Aluvyal fandeltalar adlarindan da anlasilacagi gibi avulse sik sik ve daha yakindan ideal bir fan sekline yaklasmaktadir Cogu buyuk nehir deltasi Mississippi Nil Amazon Ganges Indus ve Yangtze gibi buyuk nehirlerin cogunlugunun pasif kita kenarlari boyunca bosalmasi nedeniyle pasif marjlarin arka kenarlarindaki kraton ici havzalara akar topografisi lavabo alani ve lavabo yukseklik Bu olgu nedeniyle uc buyuk faktorlerdir Topografi pasif kenar yigmak icin tortu saglayan daha buyuk bir alana daha fazla kademeli ve yaygin olma egilimindedir ve buyuk akarsu farklari meydana getirmek uzere zaman icinde birikir birlikte Aktif kenar bosluklari boyunca topografya daha dik ve daha az yaygin olma egilimindedir bu da tortularin sig bir kita sahanligi yerine dik bir cokme hendegine girmesi nedeniyle birikme ve birikme yetenegine sahip olmamasina neden olur Bir nehrin golle bulustugu yerde bir delta olusur Nehir deltalarinin cogunun neden aktif marjlar yerine pasif marjlar boyunca olustugunu aciklayabilen daha bircok kucuk faktor vardir Aktif marjlar boyunca orojenik diziler tektonik aktivitenin asiri dik yamaclar breslesmis kayalar ve volkanik aktivite olusturmasina neden olur ve sonucta tortu kaynagina daha yakin delta olusumu meydana gelir Tortu kaynaktan uzak gitmediginde biriken tortular daha kaba taneli ve daha gevsek bir sekilde bir araya getirilir bu nedenle delta olusumunu zorlastirir Aktif marjlardaki tektonik aktivite kanal avulsiyonunu delta lob anahtarlamasini ve otomatik donguyu etkileyebilecek tortu kaynagina daha yakin nehir deltalarinin olusumuna neden olur Aktif marj nehir deltalari cok daha kucuk ve daha az bol olma egilimindedir ancak benzer miktarlarda tortu tasiyabilir Bununla birlikte tortu sediment seyahat kalin dizilerinde yigili ve derin yitim cukurlarda yatirma hicbir zaman TurleriZaman icinde daha dusuk Mississippi Nehri arazi kaybi Delta tipik nehir bir kombinasyonudur birikimi ile ilgili ana kontrol gore siniflandirilir dalga ve gel git islemler her gucune bagli olarak degisebilir bir rol oynayan diger iki faktor yatay pozisyon ve nehir delta giren kaynak tortu dane boyutu dagilimi vardir Dalga hakim deltalariDalga hakim deltalarda dalga gudumlu tortu tasinmasi deltanin seklini kontrol eder ve nehir agzindan cikan tortularin cogu sahil seridi boyunca saptirilir dalgalari ve nehir yataklari arasindaki iliski oldukca degiskendir ve buyuk olcude alici havzanin derin deniz dalga rejimleri ile etkilenir Kiyiya yakin yuksek dalga enerjisi ve kiyidan daha dik bir egimle dalgalar nehir deltalarini daha puruzsuz hale getirecektir Dalgalar ayrica cokeltilerin nehir deltasindan uzaga tasinmasindan ve deltanin geri cekilmesine neden olabilir Bir halicte daha yukari yukselen deltalar icin ruzgarlar gelgitler nehir akintisi ve delta su seviyeleri arasinda karmasik ama olculebilir baglantilar vardir Gelgit egemen deltalariErozyon da esas olarak denizalti olabilecek Ganges Deltasi gibi gelgit hakim deltalarda onemli kum kontrolleri ve sirtlari ile onemli bir kontroldur Bu dendritik bir yapi uretme egilimindedir Gelgit deltalari birkac ana dagitima sahip olma egiliminde olan nehir ve dalga egemen deltalardan farkli davranirlar Dalga ya da nehir baskinliginda bir dagilma silindikten sonra terk edilir ve baska bir yerde yeni bir kanal olusur Gelgit deltasinda taskin veya firtina dalgalanmalari gibi cok fazla suyun oldugu zamanlarda yeni dagitimlar olusur Bu dagiticilar kopurene kadar az cok sabit bir oranda yavasca siltiler Mississippi Delta da Delta lob anahtarlamasi 4600 yil BP 3500 yil BP 2800 yil BP 1000 yil BP 300 yil BP 500 yil BP akimGilbert deltasiGilbert deltasi adini Grove Karl Gilbert ten almistir Mississippi ninki gibi hafif egimli camurlu deltalarin aksine kaba tortulardan olusan bir tur deltadir Ornegin bir tatli su golu icine tortu birakan bir dag nehri bu tur deltayi olusturur Bazi yazarlar Gilbert deltas in golsel ve denizsel yerlerini tanimlarken digerleri olusumlarinin nehir suyunun gol suyu ile daha hizli karismasinin daha kolay oldugu tatli su gollerinin daha karakteristik oldugunu belirtmektedir denize dusen bir nehrin veya nehrin getirdigi daha az yogun tatli suyun daha uzun sure kaldigi bir tuz golunun aksine Gilbert kendini ilk on deltanin bu tip aciklanan Golu Bonneville 1885 yilinda Baska bir yerde benzer yapilar ornegin birkac derelerin agizlarinda akar meydana oldugunu Okanagan Golu icinde British Columbia ve en belirgin yarimadalar olusturan Naramata Summerland ve Peachland Gelgit tatlisu deltalariGanj Deltasi icinde Hindistan ve Banglades dunyanin en buyuk delta ve dunyanin en verimli bolgelerinden biridir Bir gelgit tatli su deltasi alt donem olarak bilinen bolgede bir yayla deresi ile bir halic arasindaki sinirda olusan tortul bir cokeltidir Gec Pleistosen ve daha sonraki Holosen sirasinda yukselen deniz seviyelerinin sular altinda biraktigi bogulmus kiyi nehir vadileri bircok besleyici kolu ile dendritik haliclere sahiptir Her bir kol bu tuzluluk derecesini ana halic agzi ile aci kavsaklarindan gelgit yayiliminin basini besleyen taze akintiya kadar taklit eder Sonuc olarak kollar alt bolgeler olarak kabul edilir Bir gelgit tatli su deltasinin kokeni ve evrimi tum deltalar icin tipik olan surecleri ve gelgit tatli su ortamina ozgu surecleri icerir Gel git bir tatli su deltasi olusturan islemlerin kombinasyonu belirgin bir morfoloji ve essiz cevresel ozellikler ile sonuclanir Gunumuzde var olan bircok gelgit tatli su deltasina dogrudan ormansizlasma yogun tarim ve kentlesme olmak uzere tarihi arazi kullaniminin baslangici veya degisiklikleri neden olmaktadir Bu fikirler ABD nin dogu sahil seridi boyunca Chesapeake Korfezi ne dogru ilerleyen bircok gelgit tatli su deltasi tarafindan iyi bir sekilde tasvir edilmistir Arastirmalar bu halicteki biriken tortularin Avrupa sonrasi yerlesim ormansizlasmasi tarim ve kentsel gelismeden kaynaklandigini gostermistir HaliclerDiger nehirler ozellikle onemli gelgit araligi olan sahillerde bulunanlar bir delta olusturmazlar ancak bir halic seklinde denize girerler Kayda deger ornekler arasinda Saint Lawrence Korfezi ve Tagus halic yer alir Ic deltalarNadir durumlarda nehir deltasi buyuk bir vadinin icinde bulunur ve ters nehir deltasi olarak adlandirilir Bazen bir nehir ic kisimda birden fazla subeye bolunur sadece birlesip denize devam eder Boyle bir bolgeye ic delta denir ve genellikle eski gol yataklarinda gorulur Ic Nijer Deltasi ve Baris Athabasca Delta onemli orneklerdir Amazon da adasinda once ic delta vardir Marajo ve Tuna arasindaki Slovak Macaristan sinirindaki vadide birine sahiptir Bratislava ve Iza Bazi durumlarda duz kurak bir bolgeye akan bir nehir colde ilerledikce buharlasan kanallara ayrilir Okavango Deltasi icinde Botsvana bir ornektir Okavango DeltasiSedimanter yapiBir deltanin olusumu zaman icinde karmasik coklu ve capraz kesimlidir ancak basit bir deltada uc ana yatak tipi ayirt edilebilir alt yataklar on ayak on yataklar ve ust yataklar Bu uc parcali yapi capraz baglama ile kucuk olcekte gorulebilir Alt kume yataklari nehir akisi duran su kutlesine azaldikca ve enerji kaybettiginden aktif delta cephesinden en uzaga yerlesen en hafif asili parcaciklardan olusturulur Bu asili yuk bir turbidit olusturarak tortu yercekimi akisi tarafindan biriktirilir Bu yataklar yatay katmanlara serilir ve en iyi tane boyutlarindan olusur 1 22 Mayis 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Bir On ayakli yataklar da aktif lob ilerledikce alttakim yataklarin uzerine egimli tabakalar halinde birakilir Ortulu yataklar bir deltanin buyuk kisminin buyuk bir kismini olusturur ve kum tepelerinin lee tarafinda da gorulur Foreset yatak icinde tortu parcaciklari daha buyuk ve daha fazla degisen boyutlarda olusur ve meydana yatak yukunu bu haddeleme ve kanal tabani boyunca sicrayan akis asagisindaki hareket eder Yatak yuku delta cephesinin kenarina ulastiginda kenarin uzerinden yuvarlanir ve mevcut alt set yataklarin ustune dik daldirma katmanlarinda biriktirilir Su altinda deltanin en dis kenarinin egimi bu tortularin yatis acisiyla yaratilir Sunnet kumeleri biriktikce ve ilerledikce sulu toprak kaymalari meydana gelir ve genel sev stabilitesini yeniden ayarlar Bu sekilde yaratilan ve surdurulen on ayak egimi delta lobunu disa dogru uzatir Kesitte on ayaklar tipik olarak acili paralel bantlarda bulunur ve deltanin olusturulmasi sirasinda asamalari ve mevsimsel degisiklikleri gosterir Delta gelgit Kachemak Korfezi uzerindeIlerleyen bir deltanin ust set yataklari onceden dosenen on ayak setlerine sirayla yatirilir kesilir veya kapatilir Ust kumeler deltanin ustunde biriken daha kucuk boyutlu tortularin neredeyse yatay katmanlaridir ve karasal aluvyal duzlugun bir uzantisini olusturur Nehir kanallari deltanin tepesinden yanal olarak kivrildikca nehir uzar ve egimi azaltilir asili yukun deltanin tepesi uzerindeki neredeyse yatay yataklarda yerlesmesine neden olur Ust yataklar iki bolgeye ayrilir ust delta duz ve alt delta duz Ust delta ovasi gelgitten etkilenmezken alt delta ovasi ile sinir gelgit etkisinin ust siniri ile tanimlanir OrneklerGanj Brahmaputra Deltasi cogunun aciklikli Banglades ve Bati Bengal Hindistan Bengal Korfezi icine bosaltir dunyanin en buyuk delta Selenga Nehri delta Rus cumhuriyet arasinda Buryatia daki kendi halinde temiz su vucuda bosaltma buyuk delta olan Baykal Golu Ebro at Nehri deltasi AkdenizDiger deltalarAmazon Deltasi Tuna Deltasi Ebro Deltasi Sinek Deltasi Ganj Brahmaputra Deltasi Godavari Deltasi Irrawaddy Deltasi Indus Nehri Deltasi Kaveri Deltasi Krishna Deltasi Lena Delta Mackenzie Delta Mahanadi Nehri Deltasi mekong Deltasi Mississippi Nehri Deltasi Nijer Deltasi Nil Deltasi Okavango Deltasi Orinoco Deltasi Parana Deltasi Parnaiba Deltasi Inci Nehri Deltasi Po Delta Red Nehri Deltasi Ren Deltasi Rhone Delta Sacramento San Joaquin Nehri Deltasi St Clair Deltasi Salween Delta Firat Deltasi Volga Deltasi Yangtze Deltasi Sari Nehir Deltasi Huanghe olarak da bilinir Yukon Kuskokwim Deltasi Zambezi DeltasiDeltalara karsi ekolojik tehditlerBoyle olusturulmasi Insan faaliyetleri barajlar icin hidroelektrik veya guc olusturmak icin rezervuarlar can radikal alter delta ekosistemleri Barajlar deltanin asinmasina neden olabilecek sedimantasyonu engeller Yukari akistaki suyun kullanimi tuzlu okyanus suyunu karsilamak icin daha az tatli su aktikca tuzluluk seviyelerini buyuk olcude artirabilir Hemen hemen tum deltalar insanlar tarafindan bir dereceye kadar etkilenirken Nil Deltasi ve Colorado Nehri Deltasidelme ve suyun saptirilmasiyla deltalara neden olan ekolojik yikimin en uc orneklerinden bazilaridir Insaat sulama ve arazi degisikligi delta olusumunu etkiledi Insanlar yuzey puruzlulugunu akisini ve yeralti suyu depolamasini degistirdikce calismalar nehir deltasi cekilmesini gostermistir Bununla birlikte tarihsel veri belgeleri Roma Imparatorlugu ve Kucuk Buz Devri nde onemli antropojenik baskinin oldugu zamanlar deltalarda onemli tortu birikimi oldugunu gostermektedir Sanayi devrimi insanlarin delta buyumesi ve geri cekilmeleri uzerindeki etkisini artirdi Ekonomideki deltalarAntik deltalar iyi siniflandirilmis kumlari ve cakillari nedeniyle ekonomiye bir avantajdir Kum ve cakil genellikle bu eski deltalardan tasinir ve karayollari binalar kaldirimlar ve hatta peyzaj icin betonda kullanilir Yalnizca ABD de 1 milyar tondan fazla kum ve cakil uretilmektedir Tum kum ve cakil ocaklari eski deltalar degildir ancak olanlar icin ayirmanin cogu zaten suyun gucu ile yapilir Kentsel alanlar ve insan yerlesimi ulasim ve sanitasyon icin su erisimine yakin ovalarda bulunma egilimindedir Tarim icin duz topraga erisim sanitasyon ve sulama icin tatli su ve ticaret icin deniz erisimi nedeniyle deltalarin medeniyetlerin gelismesi icin ortak bir yer haline getirilmesi Deltalar genellikle kapsamli endustriyel ve ticari faaliyetlerin yani sira siklikla catisma icinde olan tarim arazilerine ev sahipligi yapar Dunyanin en buyuk bolgesel ekonomilerinden bazilari Pearl River Delta Yangtze River Delta Avrupa Dusuk Ulkeleri ve Buyuk Tokyo Bolgesi gibi deltalarda bulunmaktadir Mars taki deltalarTHEMIS tarafindan goruldugu gibi Lunae Palus dortgeninde DeltaMars Global Surveyor tarafindan goruldugu gibi Eberswalde kraterinde muhtemel delta Goruntu Margaritifer Sinus dortgen Arastirmacilar Mars gollerinde olusan bir dizi delta ornegi buldular Delta bulmak Mars in bir zamanlar cok miktarda suya sahip oldugunun onemli bir isaretidir GaleriTHEMIS tarafindan goruldugu gibi Ismenius Lacus dortgeninde delta THEMIS tarafindan goruldugu gibi Margaritifer Sinus dortgeninde deltaAyrica bakinizAluvyal fan Akarsulardan gecen ve akan fan veya koni seklinde bir tortu birikintisi Avulsion nehir Bir nehir kanalinin hizla terk edilmesi ve yeni bir kanalin olusturulmasi Halic Icine akan bir veya daha fazla nehir veya akarsu ve acik deniz ile ucretsiz baglantisi olan kismen kapali bir aci su kiyisi Levee Suyu tutmak icin sirt veya duvar Nil Deltasi Nil Nehri tarafindan Akdeniz de agzinda uretilen delta Regresif delta Dis kuvvetlerKaynakcaRenaud F ve C Kuenzer 2012 Mekong Delta Sistemi Bir Nehir Deltasi Disiplinlerarasi Analizi Springer ISBN 978 94 007 3961 1 doi 10 1007 978 94 007 3962 8 s 7 48 KUENZER C ve RENAUD F 2012 Iklim Degisimi ve Kuresel Deltas Nehri Cevresel Degisimi In ed Renaud F ve C Kuenzer 2012 Mekong Delta Sistemi Bir Nehir Deltasi Disiplinlerarasi Analizleri Springer ISBN 978 94 007 3961 1 doi 10 1007 978 94 007 3962 8 s 7 48 Ottinger M Kuenzer C LIU Wang S Dech S 2013 1995 2010 yillari arasinda Landsat 5 TM e dayanan Yellow River Delta daki Arazi Ortusu Dinamiginin Izlenmesi Uygulamali Cografya Miall AD 1979 Deltalar RG Walker ed Facies Modellerinde Kanada Jeoloji Birligi Hamilton Ontario Elliot T 1986 Delta HG Reading ed Sedimanter ortamlar ve fasiyesler Backwell Bilimsel Yayinlari Oxford Blum MD Tornqvist TE 2000 Iklim ve deniz seviyesindeki degisime akici tepkiler bir inceleme ve ileriye yonelik Sedimantoloji 47 2 48 doi 10 1046 j 1365 3091 2000 00008 x Pasternack Gregory B Firca Grace S Hilgartner William B 2001 04 01 Tarihi arazi kullanim degisikliginin bir Chesapeake Korfezi subestuarin deltasina tortu teslimi uzerindeki etkisi Toprak Yuzey Islemleri ve Yeryuzu Sekilleri 26 4 409 427 doi 10 1002 es 189 ISSN 1096 9837 Anthony Edward J 2015 03 01 Nehir deltalarinin yapiminda bicimlenmesinde ve yok edilmesinde dalga etkisi Bir gozden gecirme Deniz Jeolojisi 361 53 78 doi 10 1016 j margeo 2014 12 004 Nasil Nehri Golu Toplandi Delta Formlari Slingerland R ve ND Smith 1998 Dolambacli bir nehir avulsiyonu icin gerekli kosullar Jeoloji Boulder 26 435 438 Milliman JD Syvitski JPM 1992 Okyanusa Tortu Desarjinin Jeomorfik Tektonik Kontrolu Kucuk Daglik Nehirlerin Onemi Jeoloji Dergisi 100 5 525 544 doi 10 1086 629606 JSTOR 30068527 Goodbred SL Kuehl SA 2000 Buyuk tortu arzi aktif tektonizm ve eustasy nin marj dizisi gelisimi uzerindeki onemi Gec Kuaterner stratigrafisi ve Ganj Brahmaputra deltasinin evrimi Sedimanter Jeoloji 133 3 4 227 248 doi 10 1016 S0037 0738 00 00041 5 Galloway WE 1975 Brousard ML ed Deltalar Kesif Modelleri Delta Jeoloji Dernegi Houston Teksas s Perillo GME 1995 Haliclerin Jeomorfolojisi ve Sedimantolojisi Elsevier Science BV New York ile ilgili tarafsiz yorumlar yazilar oneriler ve gorusler saglar Orton GJ Reading HG 1993 Tahil boyutuna ozel vurgu ile deltaik islemlerin tortu arzi acisindan degiskenligi Sedimantoloji 40 3 475 512 doi 10 1111 j 1365 3091 1993 tb01347 x Dr Gregory B Pasternack Havza Hidrolojisi Jeomorfoloji ve Ekohidrolik TFD Hidrometeorolojisi pasternack ucdavis edu Dr Gregory B Pasternack Havza Hidrolojisi Jeomorfoloji ve Ekohidrolik TFD Hidrometeorolojisi pasternack ucdavis edu Pasternack Gregory B Hinnov Linda A Ekim 2003 Bitkisel bir Chesapeake Korfezi gelgit tatli su deltasinda su seviyesi uzerinde hidrometeorolojik kontroller PDF Nehir Agzi Kiyi ve Raf Bilimi 58 2 367 387 de tarif edilmektedir doi 10 1016 s0272 7714 03 00106 9 Fagherazzi S 2008 Gelgit deltalarinin kendi kendini orgutlemesi Ulusal Bilimler Akademisi Bildirileri cilt 105 48 18692 1866 Bernard Biju Duval J Edwin Swezey Sedimanter Jeoloji Sayfa 183 ISBN 2 7108 0802 1 Surumler TECHNIP 2002 Google Kitaplar da kismi metin Bir Fluvial deltaik Rezervuarin 3 B Simulasyonu icin Ferron Kumtasinin Jeolojik ve Petrofiziksel Karakterizasyonu Thomas C Chidsey Thomas C Chidsey Jr ed Utah Jeolojik Arastirma 2002 ISBN 1 55791 668 3 Sayfalar 2 17 Google Kitaplar da kismi metin Gregory B Pasternack Havza Hidrolojisi Jeomorfoloji ve Ekohidrolik Gelgit Tatlisu Deltalari pasternack ucdavis edu Pasternack GB 1998 Gelgit tatlisu deltasi evriminin fiziksel dinamikleri doktora tezi Johns Hopkins Universitesi OCLC 49850378 Pasternack Gregory B Hilgartner William B Firca Grace S 2000 09 01 Ust Chesapeake Korfezi nehir agzi gelgit tatlisu batakliginin biyojeomorfolojisi Sulak alanlar 20 3 520 537 doi 10 1672 0277 5212 2000 020 lt 0520 boaucb gt 2 0 co 2 ISSN 0277 5212 Pasternack Gregory B Firca Grace S 2002 03 01 Ust Chesapeake Korfezi ndeki bitkisel bir gelgit tatlisu deltasinda sedimantasyon ve substrat uzerinde biyojeomorfik kontroller Jeomorfoloji 43 3 4 293 311 doi 10 1016 s0169 555x 01 00139 8 Pasternack Gregory B Brush Grace S 1998 09 01 Bir nehir agzi gelgit tatli su batakliginda sedimantasyon donguleri Halicler 21 3 407 415 doi 10 2307 1352839 ISSN 0160 8347JSTOR 1352839 Gottschalk LC 1945 Toprak erozyonunun ust Chesapeake Korfezi ndeki seyrusefer uzerindeki etkileri Cografi Inceleme 35 2 219 238 doi 10 2307 211476 JSTOR 211476 Firca GS 1984 Chesapeake Korfezi Virginia Maryland ABD kollarinda son tortu birikimi modelleri Kimyasal Jeoloji 44 1 3 227 242 doi 10 1016 0009 2541 84 90074 3 Orson RA Simpson RL Guzel RE 1992 Gec bir Holosenin ust Delaware Nehri Halicinin gelgit tatlisu batakliginin paleoekolojik gelisimi Halicler 15 2 130 146 doi 10 2307 1352687 JSTOR 1352687 DGA Whitten Jeoloji Penguen Sozlugu 1 972 Robert L Bates Julia A Jackson Jeolojik Terimler Sozlugu AGI 1984 Hori K ve Saito Y Buyuk Nehir Deltalarinin Morfolojisi ve Sedimanlari Tokyo Japonya Tokyo Cografya Toplulugu 2003 Maselli Vittorio Trincardi Fabio 2013 05 31 Insan yapimi deltalar Bilimsel Raporlar 3 1926 doi 10 1038 srep01926 ISSN 2045 2322 PMC 3668317 PMID 23722597 Mineral Fotograflari Kum ve Cakil Mineral Bilgi Enstitusu 2011 Arsivlenmis orijinal 2011 10 06 tarihinde Yonetim Yazar Hakkinda Stefan Trickster This City Knows 2017 05 22 Sehirler neden bulunduklari yerdedir Bu Sehir Bilir Irwin III R ve dig 2005 Mars in baslarinda yaygin akarsu aktivitesinin yogun bir terminal donemi 2 Artan akis ve paleolake gelisimi Jeofizik Arastirmalari Dergisi 10 E12S15Dis baglantilarLouisiana Eyalet Universitesi Jeoloji Dunya Deltasi http www wisdom eoc dlr de WISDOM Mekong Deltasi nin Surdurulebilir Gelisimi icin Su ile Ilgili Bilgi Sistemi Maria Chiara Tosi Ed 2012 Delta Manzarasi Po Delta Nehri Italya uzerinde monografik bir calisma Coastalwiki org adresindeki dalga hakim nehir deltalari dalga hakim nehir deltalari hakkinda coastalwiki org sayfasi
Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
