Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Salisilik asit, karboksil grubunun fenoldeki OH grubuna orto pozisyonunda olduğu bir bileşiktir. C6H4 (OH)CO2H kimyasal formülüne sahiptir. Salisilik asit renksiz ve kristal yapıda olan bir beta hidroksi asittir (BHA). Bu asit "2-hidroksibenzoik asit" olarak da bilinir ve suda çok az çözünmektedir. Beyaz söğüt ve keklik üzümü yapraklarının kabuğundan elde edilir. Bir anti-enflamatuar ajan olarak doğrudan aktiviteye sahip olmakla birlikte pul pul dökülmeyi teşvik etme yeteneği nedeniyle topikal bir antibakteriyel ajan görevi görmektedir. Organik yapıdaki bu asit, organik asit sentezinde kullanılmasının yanı sıra bitkisel hormon olarak da kullanılmaktadır.
Ayrıca salisin metabolizmasından da üretilmektedir. Salisilik asitin esterleri ve tuzları "salisilat" olarak da adlandırılmaktadır. Aspirin olarak isimlendirilen asetil salisilik asit ile benzer kimyasal özellikler taşımaktadır. Salisilik asit, bir bitki fenolik bileşiği olmakla beraber fotohormon, doğal bitki büyüme düzenleyicisi ve sinyal molekülüdür. Salisilik asit çiçek indüksiyonunu, iyon alımını, terlemeyi, klorofil seviyesinin artmasını ve fotosentez oranını etkilemektedir.
Salisilatların yara iyileştirme geciktirme etkisi muhtemelen esas olarak mukopolisakkarit sentezi üzerindeki inhibe edici etkisinden kaynaklanmaktadır. Salisilik asit, amino asit fenilalaninden biyosentezlenir. Arabidopsis thalianada fenilalaninden bağımsız bir yolla sentezlenebilir. Sodyum salisilat ticari olarak sodyum fenolatın (fenolün sodyum tuzu) yüksek basınçta (100 atm) ve yüksek sıcaklıkta (115 °C) karbondioksit ile işlenmesiyle Kolbe-Schmitt reaksiyonu olarak bilinen bir yöntem ile hazırlanmaktadır. Ürünün sülfürik asit ile asitleştirilmesi salisilik asiti vermektedir.
Tarihçe
Salisilatlar olarak bilinen salisilik ait ve türevleri, binlerce yıldır tıbbi amaçlar için kullanılmaktadır. Salisilatlar tanımlanmadan çok önce, söğüt ve kavak gibi salisilatlar bakımından zengin bitkiler tedaviler için kullanılmıştır. El Sidron Neanderthallerinde diş plağının analizi ve diş apsesinin ağrısını hafifletmek için kavak kabuğunu çiğnediği görülmektedir (Weyrich et al 2017). MÖ dördüncü yüzyılda, Hipokrat'ın kadınları doğum sancısını gidermek için söğüt yapraklarını çiğnemeye teşvik ettiği bildirilmiştir (Vlot vd. 2009). Salisilat bakımından zengin bitkilerin kabuklarını ve yapraklarını tıbbî amaçlarla kullanan diğer eski kültürler arasında Asurlular, Babilliler, Romalılar, Çinliler ve Yeni Dünyanın yerli halkları bulunmaktadır (Khan et al 2015; Pierpoint 1997).
Söğüt kabuğunun tıbbi özellikleri klinik olarak ilk olarak 1700'lerin ortalarında Muhterem Edward Stone tarafından incelenmiştir (Pierpoint 1997). Söğüt kabuğundaki aktif bileşen tarafından 1828'de saflaştırıldı; sarı, acı kristallere salisin adını vermiştir (Weissmann 1991). On yıl sonra , salisinin bir şeker ve aromatik bir bileşiğe bölünebileceğini keşfetmiştir. Beyaz söğüt için Latince adı olan Salix alba'ya dayanarak "Salisilik Asit" adını vermiştir (Klessig et al 2016). Bu zaman zarfında yapılan analizleri, keklik üzümü yağı olarak da bilinen hem salisin hem de metil salisilat (MeSA) içerdiğini ortaya çıkarmıştır.
Bu bileşikler, insanlarda ve hayvanlarda sindirimden sonra SA'ya dönüştürüldükleri için "ön ilaçlar" olarak adlandırılmkatadır. SA'ya yönelik artan talebi karşılamak için Hermann Kolbe ve çalışma arkadaşları, 1859'da SA'yı sentezlemek için kimyasal bir işlem geliştirmişlerdir. Sentetik salisilat üretimi için ilk fabrika 1874'te açılmıştır (Weissmann 1991). Artan kullanılabilirlik ve düşen maliyetle, SA kullanımı hızla artmıştır. Bununla birlikte, SA'yı yüksek dozlarda veya uzun süreler boyunca almak, mide tahrişi ve kanama gibi olumsuz yan etkilerle ilişkilendirilmiştir. Daha iyi tolere edilen ancak SA'nın tıbbî niteliklerini koruyan bir SA türevini belirleme çabaları, asetil salisilik asit (ASA)'in Felix Hoffmann tarafından keşfedilmesine yol açmıştır. 1898'de Bayer ve Company, "asetil"den 'a' ve "spirsaure"den 'spirin' birleştirilerek oluşturulan aspirin ticarî adını kullanarak ASA'yı sentezlemeye başlamışlardır (Weissmann 1991). Günümüzde aspirin, tahminî yıllık 100 milyar tablet tüketimiyle dünyada en yaygın kullanılan ilaçlar arasındadır. Ateş, şişlik, ağrı, iltihaplanma ve çeşitli cilt durumlarını tedavi etme kabiliyeti nedeniyle harika bir ilaç olarak adlandırılmıştır. Ek olarak, profilaktik kullanımı kalp krizi, felç ve bazı kanser riskini azaltmaktadır.
Hammadde
Salisilik asitin hammaddesi söğüt ağacıdır. Söğütgiller (Salicaceae) familyasından söğüt (Salix) cinsini oluşturan bodur çalı veya boylu ağaç halinde, çoğunluğu kış mevsiminde yaprak döken ender olarak hep yeşil kalan odunsu bitkilerdir. Çin ve Japonya'dan dünya ülkelerine ilk olarak yayılmıştır. Türkiye'de endemik olarak yetişen türlerde bulunur. Bunlar Anadolu söğüdü, Ergüvani söğüdü, Rize söğüdü ve Trabzon söğüdüdür. Söğüt ağacı genel olarak nemli topraklarda yani dere boylarında veya söğütlüklerde yetiştirilmektedir. Üretim esnasında karbon dioksit ve yüksek basınç altında kullanılmaktadır. Karbon dioksit ve sodyum fenoksit karıştırıldıktan sonra bu karışım sülfürik asit kullanılmasıyla asitleştirilir. Bu asitlendirmeden sonra yüksek saflıktaki salisilik asit bileşiği ticari ve farmasötik olarak kullanılmaya hazır olur. Bu sentetik olarak üretimi fenol (%50), kostik soda (%50), sülfürik asit (%35) ve yeteri kadar karbon dioksitten yapılır.
Salisilik asitin önemi
Salisilik asit bitkilerde serbest salisilik asit ve onun karboksil esterleri ve fenolik glikozitleri olarak bulunmaktadır. Çeşitli çalışmalar, insanların salisilik asidi bu bitkilerden ölçülebilir miktarlarda metabolize ettiğini ileri sürmektedir. Yüksek salisilatlı içecekler ve yiyecekler arasında bira, kahve, çay, çok sayıda meyve ve sebze, tatlı patates, fındık ve zeytinyağı bulunmaktadır. Et, kümes hayvanları, balık, yumurta, süt ürünleri, şeker ve ekmek ve tahıllar düşük salisilat içeriğine sahiptir. Ayrıca Amerika Birleşik Devletleri'nde üretilen tüm fenolün% 60 ila 70'i plastik endüstrisi tarafından kullanılmasına rağmen, büyük bir geri kalanı böcek öldürücüler, koruyucular, mikroplar ve diğer uygulamalarda kullanılmaktadır.
Kullanım alanları
İmalatta kulanımı
Salisilik asit imalatlarda da kullanılmaktadır. Örneğin, 1897’ de asetilsalisilik asit (aspirin, ASA) yapımı için başlangıç malzemelerden biri olmuştur. Aspirin, salisilik asidin fenolik hidroksil grubunun, asetik anhidrit veya asetil klorürden asetil grubu ile esterleştirilmesiyle hazırlanabilmektedir. Bizmut ve salisilik asidin bir tuzu olan bizmut subsalisilat, Pepto-Bismol gibi mide rahatlatma yardımcılarının aktif bileşenidir, Kaopectate'in ana bileşenidir. "Anti-enflamatuar etki gösterir (salisilik asit nedeniyle) ve ayrıca bir antasit ve hafif bir antibiyotiktir. Diğer türevler arasında eklem ve kas ağrısını yatıştırmak için temel olarak kullanılan metil salisilat ve ağız ülserlerinin ağrısını hafifletmek için topikal olarak kullanılan kolin salisilatı bulunmaktadır.
İlaçta ve hastalıkta kulanımı
Salisilik asit, bir gıda koruyucu, bir bakteri öldürücü ve bir antiseptiktir. Sodyum salisilat, 10 ve 100 nm arasındaki dalga boyları için neredeyse düz kuantum verimliliği ile, vakumlu ultraviyole spektral aralıkta yararlı bir fosfordur. 420 nm'de mavi ışık saçmaktadır. Metanol içindeki doymuş tuz çözeltisinin püskürtülmesi ve ardından buharlaştırılmasıyla temiz bir yüzey üzerinde kolayca hazırlanır. Diğer hidroksi asitlere benzer şekilde salisilik asit, seboreik dermatit, nasırlar, mısırlar, , akne, sedef hastalığı, , İktiyozis ve siğillerin tedavisi için birçok cilt bakım ürününde anahtar bir bileşendir.
Diğer kullanımlar
Salisilik asit, fenolik bir fitohormondur ve bitki büyümesi ve gelişimi, fotosentez, terleme ve iyon alımı ve taşınmasında rolleri olan bitkilerde bulunmaktadır. Salisilik asit, patojenlere karşı bitki savunmasına aracılık eden endojen sinyallemede rol oynar. Patojenezle ilişkili proteinlerin ve diğer savunma metabolitlerinin üretimini indükleyerek patojenlere dirençte (yani sistemik edinilmiş direnç) rol oynar. Salisilik asit, ekzojen olarak, artırılmış tohum çimlenmesi, tomurcuk çiçeklenmesi ve meyve olgunlaşması yoluyla bitki gelişimine yardımcı olabilir, ancak çok yüksek salisilik asit konsantrasyonu bu gelişimsel süreçleri olumsuz şekilde düzenleyebilmektedir. Salisilik asidin uçucu metil esteri olan metil salisilat da havada yayılabilir ve bitki-bitki iletişimini kolaylaştırabilmektedir. Metil salisilat, yakındaki bitkinin stomaları tarafından alınır ve burada salisilik aside geri dönüştürüldükten sonra bir bağışıklık tepkisi oluşturabilmektedir.
Salisilik asit proses akış diyagramı
Güvenlik
Vücut yüzeyinin büyük bir yüzdesine yüksek konsantrasyonlarda salisilik merhem uygulanırsa, yüksek seviyelerde salisilik asit kana girebilir ve daha fazla komplikasyondan kaçınmak için hemodiyaliz gerektirmektedir.
Kaynakça
- ^ PubChem. . pubchem.ncbi.nlm.nih.gov (İngilizce). 29 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.
- ^ "Front Matter". Nomenclature of Organic Chemistry : IUPAC Recommendations and Preferred Names 2013 (Blue Book). Cambridge: The Royal Society of Chemistry. 2014. p. 64. doi:10.1039/9781849733069-FP001 (https://doi.org/10.1039%2F9781849733069-FP001). .
- ^ . 22 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 6 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Wishart, David S.; Djombou Feunang, Yannick; Guo, An Chi; Lo, Elvis J.; Marcu, Ana; Grant, Jason R.; Sajed, Tanvir; Johnson, Daniel; Li, Carin; Sayeeda, Zinat; Assempour, Nazanin; Iynkkaran, Ithayavani; Liu, Yifeng; Maciejewski, Adam; Gale, Nicola; Wilson, Alex; Chin, Lucy; Cummings, Ryan; Le, Diana; Pon, Allison; Knox, Craig; Wilson, Michael. "Salycylic acid | DrugBank Online" (https://go.drugbank.com/drugs/DB00936). DrugBank. 5.0.
- ^ "Söğüt Ağacı Yetiştirilmesi".[]
- ^ . 26 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 8 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Malakar, Sreepurna; Gibson, Peter R.; Barrett, Jacqueline S.; Muir, Jane G. (1 Nisan 2017). "Naturally occurring dietary salicylates: A closer look at common Australian foods". Journal of Food Composition and Analysis. 57: 31–39. doi:10.1016/j.jfca.2016.12.008 (https://doi.org/10.1 016%2Fj.jfca.2016.12.008).
- ^ a b "Low salicylate diet" (https://www.drugs.com/article/low-salicylate-diet.html). Drugs.com. ) from the original on 16 December 2019. Retrieved 16 December 2019
- ^ Swain, AR; Dutton, SP; Truswell, AS (1985). "Salicylates in foods" (https://www.slhd.nsw.gov.au/rpa/allergy/research/salicylatesinfoods.pdf 5 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .) (PDF). Journal of theAmericanDieteticAssociation.85(8):950–60.ISSN0002-8223 (https://www.worldcat.org/issn/00028223).PMID4019987 (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/4019987).Archived () (PDF)
- ^ Schrör, Karsten (2016). Acetylsalicylic Acid (https://books.google.com/books?id=MaFtDAAAQBAJ&pg=PA9 14 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .) (2 ed.). John Wiley & Sons. pp. 9–10.
- ^ "Bismuthsubsalicylate(https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/summary/summary.cgi?cid=16682734 1 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .). PubChem. United States National Institutes of Health.
- ^ "DefinitionofSalicylicacid(http://www.medterms.com/script/main/art.asparticlekey=25386).MedicineNet.com
- ^ Samson, James (1976). Techniques of Vacuum Ultraviolet Spectroscopy. Wiley, .
- ^ Madan RK; Levitt J (April 2014). "A review of toxicity from topical salicylic acid preparations". J Am Acad Dermatol. 70 (4): 788–92. doi:10.1016/j.jaad.2013.12.005 (https://doi.org/10.1016%2Fj.jaad.2013.12.005). PMID 24472429 (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24472429 17 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .)
- ^ Vlot, A. C; Dempsey, D. A; Klessig, D. F (2009). "Salicylic Acid, a multifaceted hormone to combat disease" (https://doi.org/10.1146%2Fannurev.phyto.050908.135202). Annual Review of Phytopathology. 47: 177–206. doi:10.1146/annurev.phyto.050908.135202 (https://doi.org/10. 1146%2Fannurev.phyto.050908.135202). PMID 19400653 (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19400653 24 Şubat 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde .).
- ^ Hayat, S. & Ahmad, A. (2007). Salicylic Acid – A Plant Hormone (https://archive.org/details/sali cylicacidpla0000unse). Springer.
- ^ Van Huijsduijnen, R. A. M. H.; Alblas, S. W.; De Rijk, R. H.; Bol, J. F. (1986). "Induction by Salicylic Acid of Pathogenesis-related Proteins or Resistance to Alfalfa Mosaic Virus Infection in Various Plant Species" (https://doi.org/10.1099%2F0022-1317-67-10-2135). Journal of General Virology. 67 (10): 2135–2143. doi:10.1099/0022-1317-67-10-2135 (https://doi.org/10.1 099%2F0022-1317-67-10-2135).Salicylic acid MS Spectrum (http://gmd.mpimp-golm.mpg.de/Spectrums/b73e3000-7a1e-4dbf-8 ee6-6e3cc3e59829.aspx) Safety MSDS data (http://msds.chem.ox.ac.uk/SA/salicylic_acid.html) InternationalChemicalSafetyCards|CDC/NIOSH(https://www.cdc.gov/niosh/ipcsneng/neng0563.html).
- ^ "On the syntheses of salicylic acid" (https://www.mjlphd.net/uploads/2/4/4/0/24404036/english_translation_of_on_the_synthesis_of_salicylic_acid_by_hermann_kolbe.pdf 6 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .): English Translation of Hermann Kolbe's seminal 1860 German article "Ueber Synthese der Salicylsäure" in Annalen der Chemie und Pharmacie at MJLPHD (http://www.mjlphd.net/transl ations.html)
- ^ Koo, Young Mo; Heo, A Yeong; Choi, Hyong Woo (February 2020). "Salicylic Acid as a Safe Plant Protector and Growth Regulator" (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC701257 3/). The Plant Pathology Journal. 36(1):1–10.doi:10.5423/PPJ.RW.12.2019.0295(https://doi.o rg/10.5423%2FPPJ.RW.12.2019.0295). ISSN 1598-2254 (https://www.worldcat.org/issn/1598-2 254). PMC 7012573 (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7012573). PMID 32089657 (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32089657).
- ^ Taiz, L. and Zeiger, Eduardo (2002) Plant Physiology (https://www.scribd.com/doc/87221186/Plant-Physiology-3rd-Edition-Taiz-amp-Zeiger-2002 5 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .) 3rd Edition, Sinauer Associates, p. 306, 42. Chamowitz, D. (2017). What a plant knows: a field guide to the senses. Brunswick, Vic.: Scribe Publications.
- ^ Tümeğ, Sedef; Sazak-Pınar, Elif (21 Kasım 2016). "Zihin Yetersizliği Olan Öğrencilere Madeni Paraların Öğretiminde Zihin Yetersizliği Olan Bir Akran Tarafından Sunulan Eşzamanlı İpucuyla Öğretim Yönteminin Etkililiği". Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi: 269-297. doi:10.21565/ozelegitimdergisi.267317. ISSN 1304-7639.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Salisilik asit karboksil grubunun fenoldeki OH grubuna orto pozisyonunda oldugu bir bilesiktir C6H4 OH CO2H kimyasal formulune sahiptir Salisilik asit renksiz ve kristal yapida olan bir beta hidroksi asittir BHA Bu asit 2 hidroksibenzoik asit olarak da bilinir ve suda cok az cozunmektedir Beyaz sogut ve keklik uzumu yapraklarinin kabugundan elde edilir Bir anti enflamatuar ajan olarak dogrudan aktiviteye sahip olmakla birlikte pul pul dokulmeyi tesvik etme yetenegi nedeniyle topikal bir antibakteriyel ajan gorevi gormektedir Organik yapidaki bu asit organik asit sentezinde kullanilmasinin yani sira bitkisel hormon olarak da kullanilmaktadir Ayrica salisin metabolizmasindan da uretilmektedir Salisilik asitin esterleri ve tuzlari salisilat olarak da adlandirilmaktadir Aspirin olarak isimlendirilen asetil salisilik asit ile benzer kimyasal ozellikler tasimaktadir Salisilik asit bir bitki fenolik bilesigi olmakla beraber fotohormon dogal bitki buyume duzenleyicisi ve sinyal molekuludur Salisilik asit cicek induksiyonunu iyon alimini terlemeyi klorofil seviyesinin artmasini ve fotosentez oranini etkilemektedir Salisilatlarin yara iyilestirme geciktirme etkisi muhtemelen esas olarak mukopolisakkarit sentezi uzerindeki inhibe edici etkisinden kaynaklanmaktadir Salisilik asit amino asit fenilalaninden biyosentezlenir Arabidopsis thalianada fenilalaninden bagimsiz bir yolla sentezlenebilir Sodyum salisilat ticari olarak sodyum fenolatin fenolun sodyum tuzu yuksek basincta 100 atm ve yuksek sicaklikta 115 C karbondioksit ile islenmesiyle Kolbe Schmitt reaksiyonu olarak bilinen bir yontem ile hazirlanmaktadir Urunun sulfurik asit ile asitlestirilmesi salisilik asiti vermektedir Salisilik asit genel senteziTarihceSalisilatlar olarak bilinen salisilik ait ve turevleri binlerce yildir tibbi amaclar icin kullanilmaktadir Salisilatlar tanimlanmadan cok once sogut ve kavak gibi salisilatlar bakimindan zengin bitkiler tedaviler icin kullanilmistir El Sidron Neanderthallerinde dis plaginin analizi ve dis apsesinin agrisini hafifletmek icin kavak kabugunu cignedigi gorulmektedir Weyrich et al 2017 MO dorduncu yuzyilda Hipokrat in kadinlari dogum sancisini gidermek icin sogut yapraklarini cignemeye tesvik ettigi bildirilmistir Vlot vd 2009 Salisilat bakimindan zengin bitkilerin kabuklarini ve yapraklarini tibbi amaclarla kullanan diger eski kulturler arasinda Asurlular Babilliler Romalilar Cinliler ve Yeni Dunyanin yerli halklari bulunmaktadir Khan et al 2015 Pierpoint 1997 Salix alba Sogut kabugunun tibbi ozellikleri klinik olarak ilk olarak 1700 lerin ortalarinda Muhterem Edward Stone tarafindan incelenmistir Pierpoint 1997 Sogut kabugundaki aktif bilesen tarafindan 1828 de saflastirildi sari aci kristallere salisin adini vermistir Weissmann 1991 On yil sonra salisinin bir seker ve aromatik bir bilesige bolunebilecegini kesfetmistir Beyaz sogut icin Latince adi olan Salix alba ya dayanarak Salisilik Asit adini vermistir Klessig et al 2016 Bu zaman zarfinda yapilan analizleri keklik uzumu yagi olarak da bilinen hem salisin hem de metil salisilat MeSA icerdigini ortaya cikarmistir Bu bilesikler insanlarda ve hayvanlarda sindirimden sonra SA ya donusturuldukleri icin on ilaclar olarak adlandirilmkatadir SA ya yonelik artan talebi karsilamak icin Hermann Kolbe ve calisma arkadaslari 1859 da SA yi sentezlemek icin kimyasal bir islem gelistirmislerdir Sentetik salisilat uretimi icin ilk fabrika 1874 te acilmistir Weissmann 1991 Artan kullanilabilirlik ve dusen maliyetle SA kullanimi hizla artmistir Bununla birlikte SA yi yuksek dozlarda veya uzun sureler boyunca almak mide tahrisi ve kanama gibi olumsuz yan etkilerle iliskilendirilmistir Daha iyi tolere edilen ancak SA nin tibbi niteliklerini koruyan bir SA turevini belirleme cabalari asetil salisilik asit ASA in Felix Hoffmann tarafindan kesfedilmesine yol acmistir 1898 de Bayer ve Company asetil den a ve spirsaure den spirin birlestirilerek olusturulan aspirin ticari adini kullanarak ASA yi sentezlemeye baslamislardir Weissmann 1991 Gunumuzde aspirin tahmini yillik 100 milyar tablet tuketimiyle dunyada en yaygin kullanilan ilaclar arasindadir Ates sislik agri iltihaplanma ve cesitli cilt durumlarini tedavi etme kabiliyeti nedeniyle harika bir ilac olarak adlandirilmistir Ek olarak profilaktik kullanimi kalp krizi felc ve bazi kanser riskini azaltmaktadir HammaddeSalisilik asitin hammaddesi sogut agacidir Sogutgiller Salicaceae familyasindan sogut Salix cinsini olusturan bodur cali veya boylu agac halinde cogunlugu kis mevsiminde yaprak doken ender olarak hep yesil kalan odunsu bitkilerdir Cin ve Japonya dan dunya ulkelerine ilk olarak yayilmistir Turkiye de endemik olarak yetisen turlerde bulunur Bunlar Anadolu sogudu Erguvani sogudu Rize sogudu ve Trabzon sogududur Sogut agaci genel olarak nemli topraklarda yani dere boylarinda veya sogutluklerde yetistirilmektedir Uretim esnasinda karbon dioksit ve yuksek basinc altinda kullanilmaktadir Karbon dioksit ve sodyum fenoksit karistirildiktan sonra bu karisim sulfurik asit kullanilmasiyla asitlestirilir Bu asitlendirmeden sonra yuksek safliktaki salisilik asit bilesigi ticari ve farmasotik olarak kullanilmaya hazir olur Bu sentetik olarak uretimi fenol 50 kostik soda 50 sulfurik asit 35 ve yeteri kadar karbon dioksitten yapilir Salisilik asitin onemiSalisilik asit bitkilerde serbest salisilik asit ve onun karboksil esterleri ve fenolik glikozitleri olarak bulunmaktadir Cesitli calismalar insanlarin salisilik asidi bu bitkilerden olculebilir miktarlarda metabolize ettigini ileri surmektedir Yuksek salisilatli icecekler ve yiyecekler arasinda bira kahve cay cok sayida meyve ve sebze tatli patates findik ve zeytinyagi bulunmaktadir Et kumes hayvanlari balik yumurta sut urunleri seker ve ekmek ve tahillar dusuk salisilat icerigine sahiptir Ayrica Amerika Birlesik Devletleri nde uretilen tum fenolun 60 ila 70 i plastik endustrisi tarafindan kullanilmasina ragmen buyuk bir geri kalani bocek olduruculer koruyucular mikroplar ve diger uygulamalarda kullanilmaktadir Kullanim alanlariImalatta kulanimi Salisilik asit imalatlarda da kullanilmaktadir Ornegin 1897 de asetilsalisilik asit aspirin ASA yapimi icin baslangic malzemelerden biri olmustur Aspirin salisilik asidin fenolik hidroksil grubunun asetik anhidrit veya asetil klorurden asetil grubu ile esterlestirilmesiyle hazirlanabilmektedir Bizmut ve salisilik asidin bir tuzu olan bizmut subsalisilat Pepto Bismol gibi mide rahatlatma yardimcilarinin aktif bilesenidir Kaopectate in ana bilesenidir Anti enflamatuar etki gosterir salisilik asit nedeniyle ve ayrica bir antasit ve hafif bir antibiyotiktir Diger turevler arasinda eklem ve kas agrisini yatistirmak icin temel olarak kullanilan metil salisilat ve agiz ulserlerinin agrisini hafifletmek icin topikal olarak kullanilan kolin salisilati bulunmaktadir Ilacta ve hastalikta kulanimi Salisilik asit bir gida koruyucu bir bakteri oldurucu ve bir antiseptiktir Sodyum salisilat 10 ve 100 nm arasindaki dalga boylari icin neredeyse duz kuantum verimliligi ile vakumlu ultraviyole spektral aralikta yararli bir fosfordur 420 nm de mavi isik sacmaktadir Metanol icindeki doymus tuz cozeltisinin puskurtulmesi ve ardindan buharlastirilmasiyla temiz bir yuzey uzerinde kolayca hazirlanir Diger hidroksi asitlere benzer sekilde salisilik asit seboreik dermatit nasirlar misirlar akne sedef hastaligi Iktiyozis ve sigillerin tedavisi icin bircok cilt bakim urununde anahtar bir bilesendir Diger kullanimlar Salisilik asit fenolik bir fitohormondur ve bitki buyumesi ve gelisimi fotosentez terleme ve iyon alimi ve tasinmasinda rolleri olan bitkilerde bulunmaktadir Salisilik asit patojenlere karsi bitki savunmasina aracilik eden endojen sinyallemede rol oynar Patojenezle iliskili proteinlerin ve diger savunma metabolitlerinin uretimini indukleyerek patojenlere direncte yani sistemik edinilmis direnc rol oynar Salisilik asit ekzojen olarak artirilmis tohum cimlenmesi tomurcuk ciceklenmesi ve meyve olgunlasmasi yoluyla bitki gelisimine yardimci olabilir ancak cok yuksek salisilik asit konsantrasyonu bu gelisimsel surecleri olumsuz sekilde duzenleyebilmektedir Salisilik asidin ucucu metil esteri olan metil salisilat da havada yayilabilir ve bitki bitki iletisimini kolaylastirabilmektedir Metil salisilat yakindaki bitkinin stomalari tarafindan alinir ve burada salisilik aside geri donusturuldukten sonra bir bagisiklik tepkisi olusturabilmektedir Salisilik asit proses akis diyagramiSalisilik asit proses diyagramiGuvenlikVucut yuzeyinin buyuk bir yuzdesine yuksek konsantrasyonlarda salisilik merhem uygulanirsa yuksek seviyelerde salisilik asit kana girebilir ve daha fazla komplikasyondan kacinmak icin hemodiyaliz gerektirmektedir Kaynakca PubChem pubchem ncbi nlm nih gov Ingilizce 29 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Mayis 2021 Front Matter Nomenclature of Organic Chemistry IUPAC Recommendations and Preferred Names 2013 Blue Book Cambridge The Royal Society of Chemistry 2014 p 64 doi 10 1039 9781849733069 FP001 https doi org 10 1039 2F9781849733069 FP001 ISBN 978 0 85404 182 4 22 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi 6 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Wishart David S Djombou Feunang Yannick Guo An Chi Lo Elvis J Marcu Ana Grant Jason R Sajed Tanvir Johnson Daniel Li Carin Sayeeda Zinat Assempour Nazanin Iynkkaran Ithayavani Liu Yifeng Maciejewski Adam Gale Nicola Wilson Alex Chin Lucy Cummings Ryan Le Diana Pon Allison Knox Craig Wilson Michael Salycylic acid DrugBank Online https go drugbank com drugs DB00936 DrugBank 5 0 Sogut Agaci Yetistirilmesi olu kirik baglanti 26 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi 8 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Malakar Sreepurna Gibson Peter R Barrett Jacqueline S Muir Jane G 1 Nisan 2017 Naturally occurring dietary salicylates A closer look at common Australian foods Journal of Food Composition and Analysis 57 31 39 doi 10 1016 j jfca 2016 12 008 https doi org 10 1 016 2Fj jfca 2016 12 008 a b Low salicylate diet https www drugs com article low salicylate diet html Drugs com from the original on 16 December 2019 Retrieved 16 December 2019 Swain AR Dutton SP Truswell AS 1985 Salicylates in foods https www slhd nsw gov au rpa allergy research salicylatesinfoods pdf 5 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde PDF Journal of theAmericanDieteticAssociation 85 8 950 60 ISSN0002 8223 https www worldcat org issn 00028223 PMID4019987 https pubmed ncbi nlm nih gov 4019987 Archived PDF Schror Karsten 2016 Acetylsalicylic Acid https books google com books id MaFtDAAAQBAJ amp pg PA9 14 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde 2 ed John Wiley amp Sons pp 9 10 ISBN 9783527685028 Bismuthsubsalicylate https pubchem ncbi nlm nih gov summary summary cgi cid 16682734 1 Subat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde PubChem United States National Institutes of Health DefinitionofSalicylicacid http www medterms com script main art asparticlekey 25386 MedicineNet com Samson James 1976 Techniques of Vacuum Ultraviolet Spectroscopy Wiley Madan RK Levitt J April 2014 A review of toxicity from topical salicylic acid preparations J Am Acad Dermatol 70 4 788 92 doi 10 1016 j jaad 2013 12 005 https doi org 10 1016 2Fj jaad 2013 12 005 PMID 24472429 https pubmed ncbi nlm nih gov 24472429 17 Eylul 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Vlot A C Dempsey D A Klessig D F 2009 Salicylic Acid a multifaceted hormone to combat disease https doi org 10 1146 2Fannurev phyto 050908 135202 Annual Review of Phytopathology 47 177 206 doi 10 1146 annurev phyto 050908 135202 https doi org 10 1146 2Fannurev phyto 050908 135202 PMID 19400653 https pubmed ncbi nlm nih gov 19400653 24 Subat 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hayat S amp Ahmad A 2007 Salicylic Acid A Plant Hormone https archive org details sali cylicacidpla0000unse Springer ISBN 978 1 4020 5183 8 Van Huijsduijnen R A M H Alblas S W De Rijk R H Bol J F 1986 Induction by Salicylic Acid of Pathogenesis related Proteins or Resistance to Alfalfa Mosaic Virus Infection in Various Plant Species https doi org 10 1099 2F0022 1317 67 10 2135 Journal of General Virology 67 10 2135 2143 doi 10 1099 0022 1317 67 10 2135 https doi org 10 1 099 2F0022 1317 67 10 2135 Salicylic acid MS Spectrum http gmd mpimp golm mpg de Spectrums b73e3000 7a1e 4dbf 8 ee6 6e3cc3e59829 aspx Safety MSDS data http msds chem ox ac uk SA salicylic acid html InternationalChemicalSafetyCards CDC NIOSH https www cdc gov niosh ipcsneng neng0563 html On the syntheses of salicylic acid https www mjlphd net uploads 2 4 4 0 24404036 english translation of on the synthesis of salicylic acid by hermann kolbe pdf 6 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde English Translation of Hermann Kolbe s seminal 1860 German article Ueber Synthese der Salicylsaure in Annalen der Chemie und Pharmacie at MJLPHD http www mjlphd net transl ations html Koo Young Mo Heo A Yeong Choi Hyong Woo February 2020 Salicylic Acid as a Safe Plant Protector and Growth Regulator https www ncbi nlm nih gov pmc articles PMC701257 3 The Plant Pathology Journal 36 1 1 10 doi 10 5423 PPJ RW 12 2019 0295 https doi o rg 10 5423 2FPPJ RW 12 2019 0295 ISSN 1598 2254 https www worldcat org issn 1598 2 254 PMC 7012573 https www ncbi nlm nih gov pmc articles PMC7012573 PMID 32089657 https pubmed ncbi nlm nih gov 32089657 Taiz L and Zeiger Eduardo 2002 Plant Physiology https www scribd com doc 87221186 Plant Physiology 3rd Edition Taiz amp Zeiger 2002 5 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde 3rd Edition Sinauer Associates p 306 ISBN 0878938230 42 Chamowitz D 2017 What a plant knows a field guide to the senses Brunswick Vic Scribe Publications Tumeg Sedef Sazak Pinar Elif 21 Kasim 2016 Zihin Yetersizligi Olan Ogrencilere Madeni Paralarin Ogretiminde Zihin Yetersizligi Olan Bir Akran Tarafindan Sunulan Eszamanli Ipucuyla Ogretim Yonteminin Etkililigi Ankara Universitesi Egitim Bilimleri Fakultesi Ozel Egitim Dergisi 269 297 doi 10 21565 ozelegitimdergisi 267317 ISSN 1304 7639