Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Salma omurga (veya kısaca salma) ya da işler omurga,yelkenli teknelerin altında bulunan, temelde denge sağlamaya yarayan ağırlıktır. Yelkenlerin yarattığı kuvvete dengeleyici bir ters kuvvet üretmesi gerektiğinden genelde kurşundan yapılır. Zira eğer yeteri kadar ağır olmazsa tekne sert bir rüzgârda alabora olabilir. Salmanın bir diğer önemli işlevi de yandan gelen rüzgârın tekneyi rüzgâr altına sürüklemesine engel olmaktır. Bu iki işlevinden ötürü salma, yelkenli teknelerin temel parçalarından biridir.
Küçük teknelerde, yelkenci dengeyi kendi ağırlığıyla sağlayabildiği için, bu tür teknelerde salmanın ağır olması gerekmez. Hatta çoğu zaman bu teknelerde salma sabit değildir ve yelkenci gerektiğinde salmayı teknenin içine çekebilir. Örneğin geniş apaz ve pupa seyrinde tekne üzerinde oluşan yanal kuvvetler az olduğundan yelkenci salmaya ihtiyaç duymaz.
Çalışma şekli
Yelkenli bir tekne gövdesi su yüzeyinde, kanatları ise dikey düzlemde ilerleyen farazi bir uçağa benzetilebilir. Gerçek bir yelkenli teknenin de bu farazi uçak gibi iki “kanadı” vardır: Salması ve yelkeni. Böyle bir benzetmenin yapılması uçakta kanatların, yelkenli teknede ise salmanın ve yelkenin temelde aynı fizik kuralına bağlı olarak çalışmasından dolayıdır. Bu ortaklığı yaratan fiziksel ilke ’dir.
Bernoulli Prensibi basitleştirilmiş haliyle şu kuralı ortaya koyar: Akmaya direnç göstermeyen bir akışkan kümesinin hızı arttıkça yarattığı basınç düşer. Su ve hava akmaya karşı az da olsa direnç gösteren akışkanlardır fakat gündelik yaşamımızdaki çoğu uygulamada su ve hava akmaya direnç göstermeyen akışkanlar olarak kabul edilebilir. Yapılan bu varsayım bu akışkanların akış davranışlarını Bernoulli Prensibi ile incelemeyi mümkün hale getirir. Bu sayede ise salma ve yelken etrafındaki akışı gerçekte olduğundan daha basit ama gerçeğine çok yakın bir şekilde biçimlendirebiliriz.
Bir uçak kanadı etrafında akan hava kanat üzerinde değişik büyüklükte basınç bölgeleri yaratır. Kanadın burnuna ulaşan hava molekülleri burada kanadın iki tarafından akmaya zorlanır. Kanadın üst tarafından akan moleküller kanadın şeklinden ötürü daha uzun bir yol katetmek zorunda kalırlar. Bunu sağlamak için kanadın üst tarafı dışbükey, alt tarafı ise düz olarak tasarlanmıştır. Bir varsayım yapalım: Burunda ayrılan ve üst uzun taraftan akan hava eğer alt kısa taraftan akan havayla eş hızda aksaydı kuyruğun üstünde havasız bir bölge, yani boşluk (vakum) oluşurdu. Gerçek hayatta hava bu boşluğun içine doğru çekilir veya başka bir ifadeyle hava boşluk oluşumunu engellemek için hızlanmak zorundadır. bu durumda kanadın üst kanadında basıncın düşeceğini öngörür. Hava yüksek basınçtan alçak basınca doğru akmak isteyeceğinden kanat üzerinde yukarı doğrultuda bir kaldırma kuvveti ortaya çıkar ve bu sayede uçağımız havalanır. Bu olgu konuyla ilgili yazılmış eserlerde “Uzun Yol Açıklaması” diye de adlandırılmaktadır.
Uçak kanatlarında görülen bu olgu benzer bir şekliyle yelkenli teknenin salmasında da görülmektedir. Bilindiği üzere salma etrafında hava molekülleri yerine su molekülleri akar ama salmalar ve kanatlar birçok yönden benzer şekilde tasarlanırlar. İkisinin de uzunlukları tasarımın üretmesi gereken kaldırma kuvvetine göre belirlenir. Genelgeçer bir kural olarak daha yüksek bir kaldırma kuvveti gerektiren kanat veya salma tasarımları daha uzun olmalıdırlar. İkinci olarak tasarımlardan ileri götürücü kuvvetten azami derecede faydalanmaları beklenir. Bu nedenle yapıları harekete karşı oluşan direnci azaltmaya yönelik tasarlanır. Örnek olarak bıçak incelikleri veya yüzey pürüzleri hem uçak kanadı hem de salma için önemlidir.
Tekne üzerindeki etkisi
Salma, yelkenli teknenin vazgeçilmez bir parçasıdır. Teknenin ihtiyaç duyduğu safraya ev sahipliği yapar. Taşıdığı safranın yerleştirilmesi, teknenin baş ile kıçının yatay çizgiye göre konumunu belirler. Taşıdığı safranın büyüklüğü, teknenin su hattını çizer. Tekneye etkiyen yanal kuvvetlere karşı kaldırma kuvveti üreterek direnç gösterir ve aynı zamanda teknenin bu kuvvetlere karşı gösterdiği toplam direncin merkezini belirler. Ürettiği kaldırma kuvveti ile teknenin hızına katkıda bulunur. Teknenin ağırlık merkezini derine çeker ve teknenin dengesini arttırır.
Salma tasarımı
Salmanın yukarıda bahsi geçen tüm işlevlerini yerine getirmesi elbette belli başlı fiziksel kurallara bağlı olarak gerçekleşebilmektedir fakat özellikle salmanın su akışıyla ilgili tasarımında teorik çalışmalar yapmak hesaplamaların karmaşıklığından ötürü tercih edilmemektedir ve bazı zamanlar mümkün bile değildir. Bu yüzden çağdaş salma üretimi ağırlıklı olarak su havuzlarında uygulanan deneysel yöntemler ile birlikte yürütülmektedir. Buna karşın teorik çalışmalar tasarımcıya temel bazı görüşleri edinmesinde yardımcı olması açısından önemlidir. Zira tasarımcının neyin işe yarayıp neyin yaramayacağını örnek üretimden önce kestirebilmesi ona hem zaman kazandırır hem de son ürünün maliyetini düşürür.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Sesli Sözlük - Centerboard". 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Salma omurga veya kisaca salma ya da isler omurga yelkenli teknelerin altinda bulunan temelde denge saglamaya yarayan agirliktir Yelkenlerin yarattigi kuvvete dengeleyici bir ters kuvvet uretmesi gerektiginden genelde kursundan yapilir Zira eger yeteri kadar agir olmazsa tekne sert bir ruzgarda alabora olabilir Salmanin bir diger onemli islevi de yandan gelen ruzgarin tekneyi ruzgar altina suruklemesine engel olmaktir Bu iki islevinden oturu salma yelkenli teknelerin temel parcalarindan biridir Kucuk teknelerde yelkenci dengeyi kendi agirligiyla saglayabildigi icin bu tur teknelerde salmanin agir olmasi gerekmez Hatta cogu zaman bu teknelerde salma sabit degildir ve yelkenci gerektiginde salmayi teknenin icine cekebilir Ornegin genis apaz ve pupa seyrinde tekne uzerinde olusan yanal kuvvetler az oldugundan yelkenci salmaya ihtiyac duymaz Calisma sekliYelkenli bir tekne govdesi su yuzeyinde kanatlari ise dikey duzlemde ilerleyen farazi bir ucaga benzetilebilir Gercek bir yelkenli teknenin de bu farazi ucak gibi iki kanadi vardir Salmasi ve yelkeni Boyle bir benzetmenin yapilmasi ucakta kanatlarin yelkenli teknede ise salmanin ve yelkenin temelde ayni fizik kuralina bagli olarak calismasindan dolayidir Bu ortakligi yaratan fiziksel ilke dir Bernoulli Prensibi basitlestirilmis haliyle su kurali ortaya koyar Akmaya direnc gostermeyen bir akiskan kumesinin hizi arttikca yarattigi basinc duser Su ve hava akmaya karsi az da olsa direnc gosteren akiskanlardir fakat gundelik yasamimizdaki cogu uygulamada su ve hava akmaya direnc gostermeyen akiskanlar olarak kabul edilebilir Yapilan bu varsayim bu akiskanlarin akis davranislarini Bernoulli Prensibi ile incelemeyi mumkun hale getirir Bu sayede ise salma ve yelken etrafindaki akisi gercekte oldugundan daha basit ama gercegine cok yakin bir sekilde bicimlendirebiliriz Bir ucak kanadi etrafinda akan hava kanat uzerinde degisik buyuklukte basinc bolgeleri yaratir Kanadin burnuna ulasan hava molekulleri burada kanadin iki tarafindan akmaya zorlanir Kanadin ust tarafindan akan molekuller kanadin seklinden oturu daha uzun bir yol katetmek zorunda kalirlar Bunu saglamak icin kanadin ust tarafi disbukey alt tarafi ise duz olarak tasarlanmistir Bir varsayim yapalim Burunda ayrilan ve ust uzun taraftan akan hava eger alt kisa taraftan akan havayla es hizda aksaydi kuyrugun ustunde havasiz bir bolge yani bosluk vakum olusurdu Gercek hayatta hava bu boslugun icine dogru cekilir veya baska bir ifadeyle hava bosluk olusumunu engellemek icin hizlanmak zorundadir bu durumda kanadin ust kanadinda basincin dusecegini ongorur Hava yuksek basinctan alcak basinca dogru akmak isteyeceginden kanat uzerinde yukari dogrultuda bir kaldirma kuvveti ortaya cikar ve bu sayede ucagimiz havalanir Bu olgu konuyla ilgili yazilmis eserlerde Uzun Yol Aciklamasi diye de adlandirilmaktadir Ucak kanatlarinda gorulen bu olgu benzer bir sekliyle yelkenli teknenin salmasinda da gorulmektedir Bilindigi uzere salma etrafinda hava molekulleri yerine su molekulleri akar ama salmalar ve kanatlar bircok yonden benzer sekilde tasarlanirlar Ikisinin de uzunluklari tasarimin uretmesi gereken kaldirma kuvvetine gore belirlenir Genelgecer bir kural olarak daha yuksek bir kaldirma kuvveti gerektiren kanat veya salma tasarimlari daha uzun olmalidirlar Ikinci olarak tasarimlardan ileri goturucu kuvvetten azami derecede faydalanmalari beklenir Bu nedenle yapilari harekete karsi olusan direnci azaltmaya yonelik tasarlanir Ornek olarak bicak incelikleri veya yuzey puruzleri hem ucak kanadi hem de salma icin onemlidir Tekne uzerindeki etkisiSalma yelkenli teknenin vazgecilmez bir parcasidir Teknenin ihtiyac duydugu safraya ev sahipligi yapar Tasidigi safranin yerlestirilmesi teknenin bas ile kicinin yatay cizgiye gore konumunu belirler Tasidigi safranin buyuklugu teknenin su hattini cizer Tekneye etkiyen yanal kuvvetlere karsi kaldirma kuvveti ureterek direnc gosterir ve ayni zamanda teknenin bu kuvvetlere karsi gosterdigi toplam direncin merkezini belirler Urettigi kaldirma kuvveti ile teknenin hizina katkida bulunur Teknenin agirlik merkezini derine ceker ve teknenin dengesini arttirir Salma tasarimiSalmanin yukarida bahsi gecen tum islevlerini yerine getirmesi elbette belli basli fiziksel kurallara bagli olarak gerceklesebilmektedir fakat ozellikle salmanin su akisiyla ilgili tasariminda teorik calismalar yapmak hesaplamalarin karmasikligindan oturu tercih edilmemektedir ve bazi zamanlar mumkun bile degildir Bu yuzden cagdas salma uretimi agirlikli olarak su havuzlarinda uygulanan deneysel yontemler ile birlikte yurutulmektedir Buna karsin teorik calismalar tasarimciya temel bazi gorusleri edinmesinde yardimci olmasi acisindan onemlidir Zira tasarimcinin neyin ise yarayip neyin yaramayacagini ornek uretimden once kestirebilmesi ona hem zaman kazandirir hem de son urunun maliyetini dusurur Ayrica bakinizKaynakca Sesli Sozluk Centerboard 8 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan