Yukarı Samtzkaro Kilisesi (Gürcüce: სამწყაროს ეკლესია), tarihsel Klarceti bölgesindeki Gürcü kiliselerinden biridir. Günümüzde Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı ve eski adı (Yukarı) Samtzkaro olan Yukarı Irmaklar köyündedir.
Temel bilgiler | |
---|---|
Konum | Yukarıırmaklar |
Koordinatlar | 41°12′02″K 42°11′06″D / 41.20056°K 42.18500°D |
İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
Durum | Yıkıntılar |
Mimari | |
Mimari tür | Kilise |
Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
Tamamlanma | ? Orta Çağ |
Tarihçe
Geç dönemde iki ayrı köy haline gelmiş olan Samtzkaro veya Samtzkari, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Klarceti'de yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü, 16. yüzyılın ortalarına doğru Gürcülerden ele geçirmiştir. Samtzkaro köyü, 1574 ve 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterlerine göre tamamı Hristiyan olan, sırasıyla 66 hane ve 54 haneden oluşan bir yerleşimdi. Günümüzde bir Aşağı Irmaklar köyünde bulunan iki Gürcü kilisesinin bu dönemden kaldığı anlaşılmaktadır. Muvavvid Zeki, Artvin vilayeti hakkında 1927 yılında yayımlanan Osmanlıca kitabında köyde harap halde Gürcülerden kalma iki kilisenin bulunduğunu yazmıştır. Nitekim 1886 tarihli Rus nüfus tespitine göre de köyün halkı Gürcülerden oluşuyordu. 17. yüzyılda Samtzkaro köyü halkının Müslüman olduğu ve kilisenin işlevsiz hale geldiği tahmin edilmektedir. Dilbilimci ve kültür tarihçisi Nikolay Marr'ın 1904 yılında yaptığı araştırma gezisi sırasında da Yukarı Samtzkaro Kilisesi yıkık haldeydi.
Mimari
Yukarı Samtzkaro Kilisesi, Yukarı Irmaklar kötünün 1 kilometre kuzeyinde yer alır. Kilise, yüksek bir kayalığın tepesinde inşa edilmiştir. Kilisenin bulunduğu yer köylüler tarafından "Mağlis'in Arkasındaki Dağ" (მაღლის უკანის მთა) olarak adlandırılmaktadır. Yıkılmış olan kiliseden geriye orta irilikte taşlar ve kireç harcıyla inşa edilmiş duvarlar kalmıştır. Bu duvarların yüksekliği 1 metreyi bulur. Kalıntıların doğu kısmında yuvarlak bir apsisin izleri günümüzde de fark edilmektedir. Nikolay Marr'ın 1904 yılındaki araştırma gezisi sırasında kilisenin duvarları daha iyi durumda bulunuyordu. Goraşeti köylülerinin verdiği bilgiye göre Kutlu Köyü Camii bu kilisenin taşlarıyla inşa edilmiştir.
Nikolay Marr’ın 1904 yılında verdiği bilgiye göre Yukarı Samtzkaro Kilisesi, Şavşat-İmerhevi bölgesine özgü, dikdörtgen planlı ve yarı silindirik apsisi dışarıya taşmış bir kiliseydi. Uzunluğu yaklaşık 6,5 metre, genişliği yaklaşık 4,5 metreydi. Kilisenin girişi batıdaydı. Dolgu duvar tekniğiyle inşa edilmiş olan duvarları dışarıdan kalın kesme taşlarla kaplıydı. Ancak bu taşların çoğu alınmış, geride çok azı kalmıştı. Duvarlarının içi tarafı aynı büyüklükte kaba yonu taşlarla kaplanmıştı. İç duvarlar muhtemelen eskiden sıvanmıştı. Kilisenin çatı örtüsü iki kademeliydi. O tarihte yapının kuzey yarı bölümü ayakta kalmıştı. Kilisenin zemini yıkıntılarla kaplanmıştı. Yukarı Samtzkaro Kilisesi’nin avlunun taş duvarlarının bir kısmı duruyordu.
Kaynakça
- ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, İstanbul, 2010 (Birinci basım 1927), s. 82-83, .
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (ტაო-კლარჯეთი ისტორიისა და კულტურის ძეგლები კატალოგი), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 146. .
- ^ Klarceti (კლარჯეთი), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 36 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . .
- ^ "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 60; 2010 baskısı s. 82-83". 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ağustos 2023.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 1404". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ağustos 2023.
- ^ a b Nikolay Marr, Şavşeti ve Klarceti Gezi Günlükleri (შავშეთსა და კლარჯეთში მოგზაურობის დღიურები), Batum, 2015 (Birinci basım: 1911, Petersburg, Rusça), s. 280 9 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . .
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2016, s. 101. 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yukari Samtzkaro Kilisesi Gurcuce სამწყაროს ეკლესია tarihsel Klarceti bolgesindeki Gurcu kiliselerinden biridir Gunumuzde Artvin ilinin Ardanuc ilcesine bagli ve eski adi Yukari Samtzkaro olan Yukari Irmaklar koyundedir Yukari Samtzkaro KilisesiTemel bilgilerKonumYukariirmaklarKoordinatlar41 12 02 K 42 11 06 D 41 20056 K 42 18500 D 41 20056 42 18500InancDogu Ortodoks KilisesiMezhepGurcu Ortodoks KilisesiDurumYikintilarMimariMimari turKiliseMimari bicimGurcu mimarisiTamamlanma Orta CagTarihceGec donemde iki ayri koy haline gelmis olan Samtzkaro veya Samtzkari Orta Cag da Gurcistan i olusturan bolgelerden biri olan Klarceti de yer alir Nitekim Osmanlilar bu bolgeyi ve koyu 16 yuzyilin ortalarina dogru Gurculerden ele gecirmistir Samtzkaro koyu 1574 ve 1595 tarihli Osmanli mufassal defterlerine gore tamami Hristiyan olan sirasiyla 66 hane ve 54 haneden olusan bir yerlesimdi Gunumuzde bir Asagi Irmaklar koyunde bulunan iki Gurcu kilisesinin bu donemden kaldigi anlasilmaktadir Muvavvid Zeki Artvin vilayeti hakkinda 1927 yilinda yayimlanan Osmanlica kitabinda koyde harap halde Gurculerden kalma iki kilisenin bulundugunu yazmistir Nitekim 1886 tarihli Rus nufus tespitine gore de koyun halki Gurculerden olusuyordu 17 yuzyilda Samtzkaro koyu halkinin Musluman oldugu ve kilisenin islevsiz hale geldigi tahmin edilmektedir Dilbilimci ve kultur tarihcisi Nikolay Marr in 1904 yilinda yaptigi arastirma gezisi sirasinda da Yukari Samtzkaro Kilisesi yikik haldeydi MimariYukari Samtzkaro Kilisesi Yukari Irmaklar kotunun 1 kilometre kuzeyinde yer alir Kilise yuksek bir kayaligin tepesinde insa edilmistir Kilisenin bulundugu yer koyluler tarafindan Maglis in Arkasindaki Dag მაღლის უკანის მთა olarak adlandirilmaktadir Yikilmis olan kiliseden geriye orta irilikte taslar ve kirec harciyla insa edilmis duvarlar kalmistir Bu duvarlarin yuksekligi 1 metreyi bulur Kalintilarin dogu kisminda yuvarlak bir apsisin izleri gunumuzde de fark edilmektedir Nikolay Marr in 1904 yilindaki arastirma gezisi sirasinda kilisenin duvarlari daha iyi durumda bulunuyordu Goraseti koylulerinin verdigi bilgiye gore Kutlu Koyu Camii bu kilisenin taslariyla insa edilmistir Nikolay Marr in 1904 yilinda verdigi bilgiye gore Yukari Samtzkaro Kilisesi Savsat Imerhevi bolgesine ozgu dikdortgen planli ve yari silindirik apsisi disariya tasmis bir kiliseydi Uzunlugu yaklasik 6 5 metre genisligi yaklasik 4 5 metreydi Kilisenin girisi batidaydi Dolgu duvar teknigiyle insa edilmis olan duvarlari disaridan kalin kesme taslarla kapliydi Ancak bu taslarin cogu alinmis geride cok azi kalmisti Duvarlarinin ici tarafi ayni buyuklukte kaba yonu taslarla kaplanmisti Ic duvarlar muhtemelen eskiden sivanmisti Kilisenin cati ortusu iki kademeliydi O tarihte yapinin kuzey yari bolumu ayakta kalmisti Kilisenin zemini yikintilarla kaplanmisti Yukari Samtzkaro Kilisesi nin avlunun tas duvarlarinin bir kismi duruyordu Kaynakca Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumat i Umumiye Istanbul 2010 Birinci basim 1927 s 82 83 ISBN 978 9944 197 52 6 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu ტაო კლარჯეთი ისტორიისა და კულტურის ძეგლები კატალოგი Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili Tiflis 2018 s 146 ISBN 9789941478178 Klarceti კლარჯეთი Mamia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Sota Mamuladze Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikadze Cemal Karalidze Batum 2016 s 36 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 8969 5 Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumat i Umumiye 1927 s 60 2010 baskisi s 82 83 29 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Agustos 2023 Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Sira no 1404 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Agustos 2023 a b Nikolay Marr Savseti ve Klarceti Gezi Gunlukleri შავშეთსა და კლარჯეთში მოგზაურობის დღიურები Batum 2015 Birinci basim 1911 Petersburg Rusca s 280 9 Mayis 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 434 11 2 2015 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2016 s 101 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9123 9 9