Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sansargiller (Mustelidae), etçiller (Carnivora) takımına ait bir Caniiformes (köpeğimsi) familyasıdır.
| Sansargiller | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Tip cins | |||||||||||||
| Mustela Linnaeus, 1758 | |||||||||||||
| Alt familyalar | |||||||||||||
| |||||||||||||
Sansarlar familyasına, sansarların yanında samurlar, porsuklar ve gelincikler de dahildir. Eskiden bu familyaya mensup sayılan kokarcalar (Mephitidae) modern bilimde ayrı bir familya olarak kabul edilir.
Özellikleri
Çoğu sansargilin ortak özelliği uzun ve zarif bir vücut yapısıdır; sadece porsukların ve volverinlerin vücudu daha iri yapılıdır. Renkleri çoğunlukla kahverengi ya da siyah olur. Bazı türlerde benekler, çizgiler ya da diğer motifler bulunur. Kuyrukları ve bacakları vücutlarına göre kısadır. Her ayağında içeriye çekilemeyen 5 adet tırnak vardır. Çeneleri ve kulakları da kısadır. Diş sayıları türden türe değişmekle birlikte 28 ile 38 arasındadır. Bütün sansargillerin, kokarcalarda da olduğu gibi, koku üretebildiği iyi gelişmiş bir anal bezesi vardır. Bununla kendi bölgelerini işaretleyebilir veya bazı türlerin yaptığı gibi (bal porsuğu) kendini savunmak için pis koku yayabilirler.
Diğer etçiller ile karşılaştırıldıklarında sansargiller genelde küçük yırtıcı hayvanlardır ama en ufakları (fare gelinciği) ve 30 kg ağırlığa kadar varabilen en büyükleri (su samuru, dev samur, ayı sansarı) arasında buna rağmen büyük bir fark vardır.
Dağılım ve yaşam alanı
Neredeyse dünyanın her yerinde sansargillere rastlanabilir. Tek eksik oldukları yerler Avustralya ve Okyanusya bölgeleri, Madagaskar adası ve Karayip adaları'dır.
Sansargiller çok farklı yaşam alanlarında bulunurlar. Bu konuda tek ortak özellikleri fazla kurak bölgeleri sevmemeleridir. Çoğu türleri su yakınında yaşamaya bağımlıdır ve ırmakların, göllerin, birkaç türü de denizlerin kenarlarında bulunur. Özellikle samurlarda suya bağımlılık çok büyüktür. Deniz samuru Pasifik okyanusunun açıklarında bile yaşayabilir.
Yaşam şekli
Familyanın çoğu türleri hava kararınca aktif olurlar. Gündüz aktif olanlar azınlıktadır. Sansargiller barınak olarak kullandıkları mağaraları her zaman kendileri kazmaz, bazen diğer hayvanlar tarafından kazılmış mağaralara da yerleşebilirler. Çoğu türler yerde yaşarlar ve ince vücutları ile rahatlıkla diğer küçük hayvanların kazdıkları tünellere girip onları avlarlar. Bazıları ağaçlara da tırmanır ve hatta ağaç sansarı gibi ağaçlarda yaşar. Sansargillerin arasında çok usta yüzücüler bulunur; özellikle samurlar.
Sansargiller neredeyse hep yalnız yaşarlar ve kendilerine sahip edindikleri bölgeyi titizlikle savunurlar. Koku alma ve duyma kabiliyetleri çok iyidir.
Beslenme
Sansargiller genelde etoburdurlar ama mevsime göre farklı derecede bitkisel beslenebilirler. Sansargillerin avladıkları hayvanların büyüklükleri kendilerinden çok daha büyük olmaları ile dikkati çekerler; örneğin gelincikler kendilerinden çok daha büyük olan yaban tavşanını avlarlar ve hatta orta boylu geyik türlerine bile saldırır. Yılanlarla da beslenebilirler. Özellikle çok zehirli olan kobrayı yiyebilirler, sonra zehrin etkisiyle bayılıp kendine gelebilirler hatta bir pitonu gafil avlayıp onları bile yiyebilirler. Zehirden etkilenmezler çünkü sinir sistemleri yok denecek kadar zayıftır.
Üreme
Sansargiller senede bir kez yavru yapar ve gebelik 30-60 gün sürer. Yeni doğan yavrular kör, korumasız ve annelerine çok bağımlıdır, ama kısa süre içinde gelişirler. Çoğu türlerde yavrular 2 ay içinde bağımsız olurlar ve 6-12 ay içinde kendileri üreyebilir olgunluğa ulaşırlar. Ömürleri 5-20 yıl arasıdır.
Türkiye'nin sansargilleri
- Bayağı gelincik (Mustela nivalis)
- Kakım (Mustela erminea)
- (Mustela putorius)
- Alaca sansar (Vormela peregusna)
- (Martes foina)
- Ağaç sansarı (Martes martes)
- Porsuk (Meles meles)
- Su samuru (Lutra lutra)
Sınıflandırma
Alt familya: (Lutrinae)
-
- (Aonyx capensis)
- (Aonyx cinerea)
- Cins:
- Deniz samuru (Enhydra lutris)
- Cins:
- Cins:
- Amerika su samuru (Lontra canadensis)
- Cins:
- Bayağı su samuru (Lutra lutra)
- Cins:
- Cins: Pteronura
- Dev su samuru (Pteronura brasiliensis)
Alt familya:
- Cins: Arctonyx
- (Arctonyx collaris)
- Cins: Eira
- (Eira barbara)
- Cins: Galictis
- (Galictis vittata)
- Cins: Gulo
- Volverin (Gulo gulo)
- Cins: Ictonyx
- (Ictonyx striatus)
- Cins: Lyncodon
- Cins: Martes
- Amerika sansarı (Martes americana)
- (Martes flavigula)
- (Martes foina)
- Ağaç sansarı (Martes martes)
- (Martes melampus)
- (Martes pennanti)
- Samur (Martes zibellina)
- Cins: Meles
- Meles anakuma
- Meles leucurus
- Porsuk (Meles meles)
- Cins:
- Bal porsuğu (Mellivora capensis)
- Cins:
- (Melogale moschata)
- Cins: Mustela
- Kakım (Mustela erminea)
- (Mustela eversmanni)
- (Mustela frenata)
- (Mustela lutreola)
- Bayağı gelincik (Mustela nivalis)
- (Mustela putorius)
- (Mustela sibirica)
- Cins:
- Amerika vizonu (Neovison vison)
- Cins: Poecilogale
- (Poecilogale albinucha)
- Cins: Taxidea
- (Taxidea taxus)
- Cins: Vormela
- Alaca sansar (Vormela peregusna)
Kaynakça
- ^ . www.mindat.org. 14 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2021.
Dış bağlantılar
- Tüm Sansargiller türleri listesi26 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sansargiller Mustelidae etciller Carnivora takimina ait bir Caniiformes kopegimsi familyasidir Sansargiller Yasadigi donem araligi 33 9 0 myo Oligosen Gunumuz PreYeYeOSDCPTJKPgNBiyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataSinif MammaliaTakim CarnivoraAlt takim CaniformiaFamilya Mustelidae Fischer de Waldheim 1817Tip cinsMustelaLinnaeus 1758Alt familyalar Sansar Kutup porsugu Ictonyx Lutrinae Su samuru Melinae Porsuk Mellivorinae Bal porsugu Gelincik Su samuru suya bagimli bir yasam surdurmektedir Amerika vizonunda de oldugu gibi cogu sansargiller kurkleri icin insanlar tarafindan avlanmaktadir Porsuk sansargillerin arasinda nadir rastlanan otoburlardan biridir Alaca sansar Vormela peregusna Deniz samuru Enhydra lutris suda yuzerken Sansarlar familyasina sansarlarin yaninda samurlar porsuklar ve gelincikler de dahildir Eskiden bu familyaya mensup sayilan kokarcalar Mephitidae modern bilimde ayri bir familya olarak kabul edilir OzellikleriCogu sansargilin ortak ozelligi uzun ve zarif bir vucut yapisidir sadece porsuklarin ve volverinlerin vucudu daha iri yapilidir Renkleri cogunlukla kahverengi ya da siyah olur Bazi turlerde benekler cizgiler ya da diger motifler bulunur Kuyruklari ve bacaklari vucutlarina gore kisadir Her ayaginda iceriye cekilemeyen 5 adet tirnak vardir Ceneleri ve kulaklari da kisadir Dis sayilari turden ture degismekle birlikte 28 ile 38 arasindadir Butun sansargillerin kokarcalarda da oldugu gibi koku uretebildigi iyi gelismis bir anal bezesi vardir Bununla kendi bolgelerini isaretleyebilir veya bazi turlerin yaptigi gibi bal porsugu kendini savunmak icin pis koku yayabilirler Diger etciller ile karsilastirildiklarinda sansargiller genelde kucuk yirtici hayvanlardir ama en ufaklari fare gelincigi ve 30 kg agirliga kadar varabilen en buyukleri su samuru dev samur ayi sansari arasinda buna ragmen buyuk bir fark vardir Dagilim ve yasam alaniNeredeyse dunyanin her yerinde sansargillere rastlanabilir Tek eksik olduklari yerler Avustralya ve Okyanusya bolgeleri Madagaskar adasi ve Karayip adalari dir Sansargiller cok farkli yasam alanlarinda bulunurlar Bu konuda tek ortak ozellikleri fazla kurak bolgeleri sevmemeleridir Cogu turleri su yakininda yasamaya bagimlidir ve irmaklarin gollerin birkac turu de denizlerin kenarlarinda bulunur Ozellikle samurlarda suya bagimlilik cok buyuktur Deniz samuru Pasifik okyanusunun aciklarinda bile yasayabilir Yasam sekliFamilyanin cogu turleri hava kararinca aktif olurlar Gunduz aktif olanlar azinliktadir Sansargiller barinak olarak kullandiklari magaralari her zaman kendileri kazmaz bazen diger hayvanlar tarafindan kazilmis magaralara da yerlesebilirler Cogu turler yerde yasarlar ve ince vucutlari ile rahatlikla diger kucuk hayvanlarin kazdiklari tunellere girip onlari avlarlar Bazilari agaclara da tirmanir ve hatta agac sansari gibi agaclarda yasar Sansargillerin arasinda cok usta yuzuculer bulunur ozellikle samurlar Sansargiller neredeyse hep yalniz yasarlar ve kendilerine sahip edindikleri bolgeyi titizlikle savunurlar Koku alma ve duyma kabiliyetleri cok iyidir BeslenmeSansargiller genelde etoburdurlar ama mevsime gore farkli derecede bitkisel beslenebilirler Sansargillerin avladiklari hayvanlarin buyuklukleri kendilerinden cok daha buyuk olmalari ile dikkati cekerler ornegin gelincikler kendilerinden cok daha buyuk olan yaban tavsanini avlarlar ve hatta orta boylu geyik turlerine bile saldirir Yilanlarla da beslenebilirler Ozellikle cok zehirli olan kobrayi yiyebilirler sonra zehrin etkisiyle bayilip kendine gelebilirler hatta bir pitonu gafil avlayip onlari bile yiyebilirler Zehirden etkilenmezler cunku sinir sistemleri yok denecek kadar zayiftir UremeSansargiller senede bir kez yavru yapar ve gebelik 30 60 gun surer Yeni dogan yavrular kor korumasiz ve annelerine cok bagimlidir ama kisa sure icinde gelisirler Cogu turlerde yavrular 2 ay icinde bagimsiz olurlar ve 6 12 ay icinde kendileri ureyebilir olgunluga ulasirlar Omurleri 5 20 yil arasidir Turkiye nin sansargilleriBayagi gelincik Mustela nivalis Kakim Mustela erminea Mustela putorius Alaca sansar Vormela peregusna Martes foina Agac sansari Martes martes Porsuk Meles meles Su samuru Lutra lutra SiniflandirmaAlt familya Lutrinae Aonyx capensis Aonyx cinerea Cins Deniz samuru Enhydra lutris Cins Cins Amerika su samuru Lontra canadensis Cins Bayagi su samuru Lutra lutra Cins Cins Pteronura Dev su samuru Pteronura brasiliensis Alt familya Cins Arctonyx Arctonyx collaris Cins Eira Eira barbara Cins Galictis Galictis vittata Cins Gulo Volverin Gulo gulo Cins Ictonyx Ictonyx striatus Cins Lyncodon Cins Martes Amerika sansari Martes americana Martes flavigula Martes foina Agac sansari Martes martes Martes melampus Martes pennanti Samur Martes zibellina Cins Meles Meles anakuma Meles leucurus Porsuk Meles meles Cins Bal porsugu Mellivora capensis Cins Melogale moschata Cins Mustela Kakim Mustela erminea Mustela eversmanni Mustela frenata Mustela lutreola Bayagi gelincik Mustela nivalis Mustela putorius Mustela sibirica Cins Amerika vizonu Neovison vison Cins Poecilogale Poecilogale albinucha Cins Taxidea Taxidea taxus Cins Vormela Alaca sansar Vormela peregusna Kaynakca www mindat org 14 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Haziran 2021 Dis baglantilarTum Sansargiller turleri listesi26 Eylul 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde