Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sarıhumma Grip benzeri bir tablodan, ağır karaciğer hastalığı ve kanamalı ateşe kadar geniş bir hastalık tablosuna yol açan akut viral bir hastalıktır.
| Sarıhumma | |
|---|---|
 | |
| TEM mikrografisi ile görülen sarıhumma virüsü (234,000× yakınlaştırma) | |
| Uzmanlık | Enfeksiyon hastalıkları  |
| Nedenleri | Sivrisinekler |
| Tanı | Kan testi |
| Korunma | Aşılama |
| Tedavi | Destek tedavisi |
| Ölüm | ~45.000 (2013) |
Tarihi
Sarı humma salgını ilk defa 1700'lerde İtalya, Fransa, İspanya ve İngiltere'de patlak vermiştir. On dokuzuncu yüzyılda İspanya'da 300.000 kişinin sarıhummadan öldüğüne inanılıyor. 1802'de Haiti Devrimi esnasında Fransız askerleri sarıhumma saldırısına maruz kaldılar; ordunun yarısı bu hastalıktan dolayı öldü. 20. yüzyılın başlarında hastalığın insanlara bulaşma yöntemininin anlaşılması (öncelikli olarak sivrisinekler) ve bir aşının ve diğer önleyici önlemlerin geliştirilmesini sağlayan, gönüllülerin de katıldığı (ki bazıları bu yüzden öldü) araştırmalar yapılana kadar Batı Yarımkürenin diğer yerlerinde çıkan salgınlarda binlerce kişi öldü.
2020 yılında yeni tip Sarıhumma virusu Sudan'da görüldü
Rezervuar: Maymun
Vektör: sivrisinek
Bulaş şu şekillerde olabilir:
Maymun → sivrisinek → maymun
Maymun → sivrisinek → insan
Patojenez
Sarı hummaya ailesinden pozitif iplikçikli tek dizili bir RNA virüsü olan sebep olur. Enfeksiyon hastalıklı eklem bacaklının tükürüğünde bulunan virüsü deri yoluyla bırakması sonucunda başlar. Bu sivrisinekler Afrika'da Aedes simpsaloni, A. africanus ve A. aegypti, Güney Amerika'da Haemagogus cinsi ve Fransa'da Sabethes cinsini kapsar. Enfeksiyondan sonra virüs ilk önce yerel olarak çoğalır bunu takiben bağışıklık sistemi yoluyla vücudun kalanına yayılır.
Klinik Bulgular
Karaciğer yetmezliği, renal Yetmezlik, koagülopati (pıhtılaşma bozuklukları), şok.
Bulaşma Yolları
Virüs, günümüzde tropik bölgelerde görülür ve vektörler aracılığı ile insanlara bulaşır. Etkili bir aşının varlığına rağmen birçok Afrika ve Güney Amerika ülkesinde hemorajik hastalığın önemli sebeplerinden biridir. Sarı tabiri bazı hastalarda görülen sarılık semptomundan gelir.
İnfeksiyon, Remisyon, İntoksikasyon evreleri bulunur.
Hastalığı Önleme
Sıtmada olduğu gibi sivrisineklerden korunmak ve mücadele etmek büyük önem taşır. Sarı hummadan aşı ile korunmak da mümkündür. Sarı hummanın bulunduğu bölgelere gidenlerden veya bu bölgelerden diğer ülkelere geçenlerden sarıhumma aşısı olduklarını belgelendirmeleri istenebilir. Aşı sertifikası aşıdan 10 gün sonra ve ömür boyu geçerlidir. Diğer aşılarla aynı anda, farklı yerlere uygulanabilir.
Enfeksiyondan doğal iyileşenler de de ömür boyu bağışıklık kalır.
Aşılama
Hayat boyu korur.
Seyahatten 10 gün önce yapılması tavsiye edilir.
Endemik bölgelere seyahat edenlerin ve bu bölgelerde yaşayanların aşı olması tavsiye edilir.
Ayrıca bakınız
Notlar
- ^ Schmaljohn AL, McClain D. (1996). "Alphaviruses (Togaviridae) and Flaviviruses (Flaviviridae)". Baron S (Ed.). Medical Microbiology (4. ed. bas.). Univ of Texas Medical Branch. ISBN .
- ^ . 28 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2008.
- ^ "Tiger mosquitoes and the history of yellow fever and dengue in Spain". 18 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Kasım 2008.
- ^ Bollet, AJ (2004). Plagues and Poxes: The Impact of Human History on Epidemic Disease. Demos Medical Publishing. ss. syf. 48-9. .
- ^ https://www.aa.com.tr/tr/dunya/guney-sudanin-guneyinde-sari-humma-salgini-basladi/1804223 []
- ^ Ryan KJ; Ray CG (editors) (2004). Sherris Medical Microbiology (4. ed. bas.). McGraw Hill. .
- ^ . 15 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Anker M, Schaaf D; ve diğerleri. (7 Ocak 2000). "WHO Report on Global Surveillance of Epidemic-prone Infectious Diseases" (PDF). WHO. s. 11. 28 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 11 Haziran 2007.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Eylül 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Eylül 2016.
 | Hastalık ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
| Sınıflandırma | D |
|---|---|
| Dış kaynaklar |
|
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sarihumma Grip benzeri bir tablodan agir karaciger hastaligi ve kanamali atese kadar genis bir hastalik tablosuna yol acan akut viral bir hastaliktir SarihummaTEM mikrografisi ile gorulen sarihumma virusu 234 000 yakinlastirma UzmanlikEnfeksiyon hastaliklari NedenleriSivrisineklerTaniKan testiKorunmaAsilamaTedaviDestek tedavisiOlum 45 000 2013 TarihiSari humma salgini ilk defa 1700 lerde Italya Fransa Ispanya ve Ingiltere de patlak vermistir On dokuzuncu yuzyilda Ispanya da 300 000 kisinin sarihummadan oldugune inaniliyor 1802 de Haiti Devrimi esnasinda Fransiz askerleri sarihumma saldirisina maruz kaldilar ordunun yarisi bu hastaliktan dolayi oldu 20 yuzyilin baslarinda hastaligin insanlara bulasma yontemininin anlasilmasi oncelikli olarak sivrisinekler ve bir asinin ve diger onleyici onlemlerin gelistirilmesini saglayan gonullulerin de katildigi ki bazilari bu yuzden oldu arastirmalar yapilana kadar Bati Yarimkurenin diger yerlerinde cikan salginlarda binlerce kisi oldu Sari humma tropik bolgelerde Aedes aegypti turu sivrinekler araciligi ile yayilir 2020 yilinda yeni tip Sarihumma virusu Sudan da goruldu Rezervuar Maymun Vektor sivrisinek Bulas su sekillerde olabilir Maymun sivrisinek maymun Maymun sivrisinek insanPatojenezSari hummanin Afrika daki bolgesel dagilimi 2005 Sari hummanin Guney Amerika daki bolgesel dagilimi 2005 Sari hummaya ailesinden pozitif iplikcikli tek dizili bir RNA virusu olan sebep olur Enfeksiyon hastalikli eklem bacaklinin tukurugunde bulunan virusu deri yoluyla birakmasi sonucunda baslar Bu sivrisinekler Afrika da Aedes simpsaloni A africanus ve A aegypti Guney Amerika da Haemagogus cinsi ve Fransa da Sabethes cinsini kapsar Enfeksiyondan sonra virus ilk once yerel olarak cogalir bunu takiben bagisiklik sistemi yoluyla vucudun kalanina yayilir Klinik BulgularKaraciger yetmezligi renal Yetmezlik koagulopati pihtilasma bozukluklari sok Bulasma YollariVirus gunumuzde tropik bolgelerde gorulur ve vektorler araciligi ile insanlara bulasir Etkili bir asinin varligina ragmen bircok Afrika ve Guney Amerika ulkesinde hemorajik hastaligin onemli sebeplerinden biridir Sari tabiri bazi hastalarda gorulen sarilik semptomundan gelir Infeksiyon Remisyon Intoksikasyon evreleri bulunur Hastaligi OnlemeHemsireden sol omuz kasinda intramuskuler asi alma surecindeki kadini tasvir etmekte 2006 Sitmada oldugu gibi sivrisineklerden korunmak ve mucadele etmek buyuk onem tasir Sari hummadan asi ile korunmak da mumkundur Sari hummanin bulundugu bolgelere gidenlerden veya bu bolgelerden diger ulkelere gecenlerden sarihumma asisi olduklarini belgelendirmeleri istenebilir Asi sertifikasi asidan 10 gun sonra ve omur boyu gecerlidir Diger asilarla ayni anda farkli yerlere uygulanabilir Enfeksiyondan dogal iyilesenler de de omur boyu bagisiklik kalir AsilamaHayat boyu korur Seyahatten 10 gun once yapilmasi tavsiye edilir Endemik bolgelere seyahat edenlerin ve bu bolgelerde yasayanlarin asi olmasi tavsiye edilir Ayrica bakinizSari humma virusuNotlar Schmaljohn AL McClain D 1996 Alphaviruses Togaviridae and Flaviviruses Flaviviridae Baron S Ed Medical Microbiology 4 ed bas Univ of Texas Medical Branch ISBN 0 9631172 1 1 KB1 bakim Fazladan yazi link 28 Eylul 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Kasim 2008 Tiger mosquitoes and the history of yellow fever and dengue in Spain 18 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Kasim 2008 Bollet AJ 2004 Plagues and Poxes The Impact of Human History on Epidemic Disease Demos Medical Publishing ss syf 48 9 ISBN 1 888799 79 X https www aa com tr tr dunya guney sudanin guneyinde sari humma salgini basladi 1804223 yalin URL Ryan KJ Ray CG editors 2004 Sherris Medical Microbiology 4 ed bas McGraw Hill ISBN 0 8385 8529 9 KB1 bakim Fazladan yazi yazar listesi link KB1 bakim Fazladan yazi link 15 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Anker M Schaaf D ve digerleri 7 Ocak 2000 WHO Report on Global Surveillance of Epidemic prone Infectious Diseases PDF WHO s 11 28 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 11 Haziran 2007 KB1 bakim Digerlerinin yanlis kullanimi link Arsivlenmis kopya 19 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Eylul 2016 Hastalik ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz SiniflandirmaDICD 10 A 1 ICD 9 CM 060MeSH D015004DiseasesDB 14203 154345006Dis kaynaklarMedlinePlus 001365eMedicine med 2432