Sarayyeri, Düzce ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
Sarayyeri | |
---|---|
Düzce | |
Ülke | Türkiye |
İl | Düzce |
İlçe | Merkez |
Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
Nüfus (2000) | |
• Toplam | 260 |
Zaman dilimi | (TSİ) |
İl alan kodu | 0380 |
Posta kodu | 81000 |
Tarihçe
Sarayyeri Köyü (Adigece:Kovk'ehable/Qoukvehable/Къоук1ьэхьаблэ),1864 Adıge sürgünü sırasında Çerkesya'nın Karadeniz kıyısından ya da şimdiki Soçi (Adigece:Ş'açe/Шъачэ) metropoliten alanı yöresinden sürülen Şapsığ (Шапсыгъ) ve Vıbıh (Убых) kökenli Çerkesler tarafından kurulmuştur. İlk kafile,anlatıldığına göre 9 aileden oluşuyordu. Bu kafile ilkin Akçaşehir (şimdiki Akçakoca) iskelesine indirilen Çerkesler arasındaydı. Yanlarında ayrıldıkları yerin toprak numunesi, bazı bitki ve meyve tohumları vardı. Şimdiki yerlerine geldiklerinde yaban erikleri (хьагъэц1ырк1ь) olgunlaşmıştı.
Sarayyeri adının, köyün 3 km kadar kuzeyinde bulunan Konuralp beldesi (Türkçeleştirme kampanyası öncesi adı: "Üskübü" ya da halk arasındaki adı: "Kasaba") saray mensupları için, şimdiki köy mezarlığı ile Melen Çayı arasında ve Melen'in sol üst yamacı üzerindeki bir yerde bir yazlık saray bulunduğu, Sarayyeri adının da oradan geldiği, havadar iklimi nedeniyle saray mensuplarının yazları burada kaldığı anlatılır. Nitekim bu yerde zaman zaman Grek sikkelerinin, yakın zamanlara değin, özellikle yağışlı günlerde yeryüzüne çıkmış halde bulunduğu anlatılırdı. Köyün Çerkesçe adı ise, ilk Çerkes kafilesi önderi Kovk'ı İslam'dan gelme olarak, "Kovk'ı Köyü" anlamında Kovk'ehable (Къоук1ьэхьаблэ/ Kovk'ı mahallesi) olarak yöredeki Çerkeslerce bilinir.
Çerkesler ilkin köyün hemen yanından geçen Melen Çayının sağ (kuzey) tarafındaki çayırlarla kaplı geniş tabanlı vadiye (Melen k'ey/"Мэлэн к1эй=Melen vadisi) yerleştiler. Ama çevredeki Türk köylülerin, bu yerin baharları sel suları altında kaldığını söylemeleri üzerine, daha yüksek bir düzlükte bulunan şimdiki köy yerine, Melen'in sol üst tarafına taşındılar. Buraları o zamanlar geniş orman ve çalılarla kaplıydı, yerleşimin ardından orman açma ve tarla oluşturma çalışmaları başlatıldı. Dikdörtgen biçiminde çayırlık bir köy meydanı seçildi ve meydanın çevresine ev ve bahçeler yerleştirildi. İlkin kulübeler (кылы) kurulduğu, komşu Beslanbey/ Akınlar (Adıgece:Bırgıhable) köyü ile bazı sınır anlaşmazlıkları yaşandığı anlatılmaktadır. Bu arada köy sınırları da saptandı ve aileler arasında eşit olarak paylaşıldı. Şimdiki Kadıoğlu Köyü yakınında Kakırtama (Къакъыртамэ) denilen tümsek alan ibadet yeri, dibinde pınarı bulunan asırlık bir meşe ağacı da Kutsal Ağaç (Чъыгэе Чъыг Лъап1о) olarak belirlendi.
Sarayyeri Köyünün Kovk'ı İslam (Къоук1ьы Ислам) başkanlığında kurulduğu, ilk kafilede üç Kovk'ı, iki Hapıy (Хьапый), bir Abreg (Aбрэгь), bir Nıbe (Ныбэ) ve bir Natho (Натхъо) ailesinin bulunduğu anlatılır. Daha sonra,1878'de Rumeli'den sürülen Çerkeslerden, başka köy ve yerlerden bazı aileler de köye yerleşmişlerdir. Köylüler ya da akrabaları bu kişilere toprak vermiştir. Köye sonradan yerleşen aileler Ğırbı (Гъырбы), Açumıj (Ацумыжъ), Çaçuh (К1ак1ыхъу), Veğul (Огъул1), Tlışe (Л1ыщэ), Hamtıv (Хьамтыу), Bate (Батэ), Tlıf (Л1ыф), Haydeç (Хьайдэч1), Bekımko (Бэкымкъо), Mamhığ (Мамхыгъ) ve Abaza (Азгъэ) aileleridir. Bunların birkaçı Abadzeh (Aбдзах) ailesidir (Tlışe,Ğırbı,Bekımko,). Köyde 1950'lerde ölen Л1ыщэ Hacilyas Varol ünlü bir Adıge halk ozanı, destancı ve öykü anlatıcısı idi. Hacilyas'ın yeğeni Bahri, oğlu Ahmed Ali, Hapıy Mahmud, Ğırbı Fuat köyün tanınmış Adıge öykü anlatıcılarındandı.
Köyde eskiden düzenlenen şarkı şölenlerinden bir örnek görmek için bk."Geguak'o-Vısak'o Toplulukları ve Bir Şarkı Şöleni", internet.
Köyde 1971-1972 yılına değin Adigecenin Şapsığ lehçesi, baskın olarak konuşuluyordu. Adıgece şimdi, daha çok yaşlı ve orta yaşlı kesim arasında konuşulmakta, gençler ise, daha çok Türkçe konuşmaktadır.
Köyde yükseköğrenim görmüş kişiler vardır. Gençlerin bir bölümü dışarıda, bir bölümü de köyden gidip gelerek Düzce'de çalışmaktadır. Köy,Düzce mücavir alanı içinde iken,Düzce belediyesi tarafından, tek yanlı bir kararla belediye sınırları içine alınmış ve bir mahalle olmuştur. 1999 Düzce depreminden pek bir zarar görmemiş olduğundan köye yoğun bir yerleşme olmuş ve köyde lüks villalar inşa edilmiştir. Bu arada köyün etnik kimlik ve geleneğini korumak için, köy merkezine Çerkes asıllı ya da Adıge bağlantılı olmayan nüfus alınmamıştı, ancak 2010 ve 2020 yıllarında köy içine de yerleşmeler başlamıştır.
Köy çevresine bu yakın yıllarda bazı Karadenizli (Ordulu, vb) ve Kürt aileler yerleşmişlerdir.
Coğrafya
Düzce merkezine 4 km uzaklıktadır.
Nüfus
Yıllara göre köy nüfus verileri | |
---|---|
2007 | |
2000 | 260 |
1997 | 286 |
Türkiye'deki bir mahalle ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sarayyeri Duzce ilinin Merkez ilcesine bagli bir koydur SarayyeriKoyDuzceUlkeTurkiyeIlDuzceIlceMerkezCografi bolgeKaradeniz BolgesiNufus 2000 Toplam260Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0380Posta kodu81000Resmi site http www yerelnet org tr koyler koy php koyid 239615TarihceSarayyeri Koyu Adigece Kovk ehable Qoukvehable Kouk1ehable 1864 Adige surgunu sirasinda Cerkesya nin Karadeniz kiyisindan ya da simdiki Soci Adigece S ace Shache metropoliten alani yoresinden surulen Sapsig Shapsyg ve Vibih Ubyh kokenli Cerkesler tarafindan kurulmustur Ilk kafile anlatildigina gore 9 aileden olusuyordu Bu kafile ilkin Akcasehir simdiki Akcakoca iskelesine indirilen Cerkesler arasindaydi Yanlarinda ayrildiklari yerin toprak numunesi bazi bitki ve meyve tohumlari vardi Simdiki yerlerine geldiklerinde yaban erikleri hagec1yrk1 olgunlasmisti Sarayyeri adinin koyun 3 km kadar kuzeyinde bulunan Konuralp beldesi Turkcelestirme kampanyasi oncesi adi Uskubu ya da halk arasindaki adi Kasaba saray mensuplari icin simdiki koy mezarligi ile Melen Cayi arasinda ve Melen in sol ust yamaci uzerindeki bir yerde bir yazlik saray bulundugu Sarayyeri adinin da oradan geldigi havadar iklimi nedeniyle saray mensuplarinin yazlari burada kaldigi anlatilir Nitekim bu yerde zaman zaman Grek sikkelerinin yakin zamanlara degin ozellikle yagisli gunlerde yeryuzune cikmis halde bulundugu anlatilirdi Koyun Cerkesce adi ise ilk Cerkes kafilesi onderi Kovk i Islam dan gelme olarak Kovk i Koyu anlaminda Kovk ehable Kouk1ehable Kovk i mahallesi olarak yoredeki Cerkeslerce bilinir Cerkesler ilkin koyun hemen yanindan gecen Melen Cayinin sag kuzey tarafindaki cayirlarla kapli genis tabanli vadiye Melen k ey Melen k1ej Melen vadisi yerlestiler Ama cevredeki Turk koylulerin bu yerin baharlari sel sulari altinda kaldigini soylemeleri uzerine daha yuksek bir duzlukte bulunan simdiki koy yerine Melen in sol ust tarafina tasindilar Buralari o zamanlar genis orman ve calilarla kapliydi yerlesimin ardindan orman acma ve tarla olusturma calismalari baslatildi Dikdortgen biciminde cayirlik bir koy meydani secildi ve meydanin cevresine ev ve bahceler yerlestirildi Ilkin kulubeler kyly kuruldugu komsu Beslanbey Akinlar Adigece Birgihable koyu ile bazi sinir anlasmazliklari yasandigi anlatilmaktadir Bu arada koy sinirlari da saptandi ve aileler arasinda esit olarak paylasildi Simdiki Kadioglu Koyu yakininda Kakirtama Kakyrtame denilen tumsek alan ibadet yeri dibinde pinari bulunan asirlik bir mese agaci da Kutsal Agac Chygee Chyg Lap1o olarak belirlendi Sarayyeri Koyunun Kovk i Islam Kouk1y Islam baskanliginda kuruldugu ilk kafilede uc Kovk i iki Hapiy Hapyj bir Abreg Abreg bir Nibe Nybe ve bir Natho Natho ailesinin bulundugu anlatilir Daha sonra 1878 de Rumeli den surulen Cerkeslerden baska koy ve yerlerden bazi aileler de koye yerlesmislerdir Koyluler ya da akrabalari bu kisilere toprak vermistir Koye sonradan yerlesen aileler Girbi Gyrby Acumij Acumyzh Cacuh K1ak1yhu Vegul Ogul1 Tlise L1yshe Hamtiv Hamtyu Bate Bate Tlif L1yf Haydec Hajdech1 Bekimko Bekymko Mamhig Mamhyg ve Abaza Azge aileleridir Bunlarin birkaci Abadzeh Abdzah ailesidir Tlise Girbi Bekimko Koyde 1950 lerde olen L1yshe Hacilyas Varol unlu bir Adige halk ozani destanci ve oyku anlaticisi idi Hacilyas in yegeni Bahri oglu Ahmed Ali Hapiy Mahmud Girbi Fuat koyun taninmis Adige oyku anlaticilarindandi Koyde eskiden duzenlenen sarki solenlerinden bir ornek gormek icin bk Geguak o Visak o Topluluklari ve Bir Sarki Soleni internet Koyde 1971 1972 yilina degin Adigecenin Sapsig lehcesi baskin olarak konusuluyordu Adigece simdi daha cok yasli ve orta yasli kesim arasinda konusulmakta gencler ise daha cok Turkce konusmaktadir Koyde yuksekogrenim gormus kisiler vardir Genclerin bir bolumu disarida bir bolumu de koyden gidip gelerek Duzce de calismaktadir Koy Duzce mucavir alani icinde iken Duzce belediyesi tarafindan tek yanli bir kararla belediye sinirlari icine alinmis ve bir mahalle olmustur 1999 Duzce depreminden pek bir zarar gormemis oldugundan koye yogun bir yerlesme olmus ve koyde luks villalar insa edilmistir Bu arada koyun etnik kimlik ve gelenegini korumak icin koy merkezine Cerkes asilli ya da Adige baglantili olmayan nufus alinmamisti ancak 2010 ve 2020 yillarinda koy icine de yerlesmeler baslamistir Koy cevresine bu yakin yillarda bazi Karadenizli Ordulu vb ve Kurt aileler yerlesmislerdir CografyaDuzce merkezine 4 km uzakliktadir NufusYillara gore koy nufus verileri20072000 2601997 286Turkiye deki bir mahalle ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz