Battleaxe Harekâtı (Anlam: Savaş Baltası Harekâtı), II. Dünya Savaşı sırasında Kuzey Afrika Cephesi'nde, İngiliz kuvvetlerinin, Almanların Tobruk kuşatmasına yönelen ikinci saldırı operasyonudur. 15 Mayıs 1941 tarihinde gerçekleşen ve başarısız olan Brevity Harekâtı'nın ardından, 15 Haziran 1941 tarihinde başlatılmıştır.
Battleaxe Harekâtı | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
II. Dünya Savaşı Kuzey Afrika Cephesi | |||||||
4. Hint Tümenine bağlı askerler (Khyber geçidi "Hell-Fire (Cehennem-Ateşi)" geçidi) | |||||||
| |||||||
Taraflar | |||||||
Birleşik Krallık Britanya Hindistanı | Almanya İtalya | ||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||
| Italo Gariboldi Erwin Rommel | ||||||
Güçler | |||||||
20.000+ piyade ~190 tank 98 avcı uçağı 105 bombardıman uçağı | 13.200 piyade ~196 tank 130 avcı uçağı 84 bombardıman uçağı | ||||||
Kayıplar | |||||||
969 asker 91 tank 36 uçak | 887 asker 12 tank 10 uçak |
Operasyon, İngiliz 13. Kolordusu tarafından gerçekleştirilmektedir. 13. Kolordu, 7. Zırhlı Tümen ve 4. Hint Tümeni bünyesinde yaklaşık 20 bin kişilik ve 200 tanklık bir kuvvettir.
Alman pozisyonu
İtalyan birliklerinin 1940 yılındaki ileri harekâtları sırasında sahilden içeriye doğru 130 kilometrelik bir dikenli tel sırası çekilmişti. Ancak, daha sonraki çatışmalar ve göçebelerin geçişleri sırasında pek çok noktada bu dikenli tel engeli bölünmüştür. Rommel, sahilden içlere doğru geniş bir arazi bandı mayınlatmıştır.
Ayrıca sahil kesimindeki Halfaya Geçidi’nde, beton koruganlarda 88 milimetrelik tanksavar topları ve 155 milimetrelik İtalyan topları konuşlandırılmıştır. Geçidin yaklaşma yönü sık bir biçimde mayınlanmıştır.
Halfaya Sırtı’nda ise 88 milimetrelik bir batarya ile top bataryası ve vaha birliği yerleştirilmiştir.
İngiliz planı
İngiliz harekât planı şöyledir. 4. Hint Tümeni sahile en yakın kesimden yani harekâtın sağ kanadını oluşturacak biçimde, 7. Zırhlı Tümen ise merkez ve sol kanat olarak ilerleyecektir. Alman savunmasının en ileri hattı Halfaya Geçididir. İlk aşamada 4. Hint Tümeni, 4. Tank Tugayı’nın desteğiyle bu geçide saldırırken 7. Zırhlı Tümen’in diğer unsurları da kanadı örterek ilerleyecekler, merkez bölüm Kapuzzo kalesine taarruz edecektir. Harekâtın sol kanadını oluşturan tank tugayı ise Hafid Sırtı’nı dolaşarak Alman savunmasının sağ kanadını kuşatır pozisyonda ilerleyecektir.
Harekâtın ileriki aşamalarında ise sağ ve merkez kanat kuvvetleri doğrudan Tobruk’a taarruz ederken Hafid Sırtı’ndan ilerleyen unsurlar Tobruk’u batı yönünden çevirecektir. Böylece Tobruk kuşatmasındaki Alman birliklerinin geri bağlantısı kesilecektir.
Savaş
Birinci gün
Battleaxe Harekâtı da Brevity Harekâtı'ndaki gibi Alman kuvvetlerinin mevzilendiği Halfaya Geçidi'ne yönelmiştir. Yine gece yapılan 50 km.lik yaklaşma yürüşünün ardından 15 Haziran sabahı 4. Hint Tümeni, 4. Zırhlı Tugay’ın Matilda tankları Halfaya Geçidi'ne saldırması planlanmaktadır. Ancak hazırlık ateşi açacak olan İngiliz topçu bataryasının kuma saplanması gecikmesine neden olmuş, harekât öğlen saatlerine kadar ertelenmiştir. Bu gecikme harekâtı bir baskın olmaktan çıkarmış olmakla birlikte, zaten Halfaya Geçiti artık ciddi biçimde tahkim edilmiş durumdadır. Ön hattaki 88 milimetrelik uçaksavar topları, geride konuşlanan sahra topları, İngilizlerin 13 Matilda tankından 12'sini imha etmiştir.
Tank korumasından yoksun kalan piyade birlikleri ise topların ateşi ve Alman özel "Vaha Birlikleri" tarafından etkisiz hale getiriliyor.
Rommel’in merkezdeki Kapuzzo garnizonuna yönelen İngiliz saldırısı, tankların desteğiyle başarılı olmuş garnizon kısa sürede ele geçirilmiştir. Gün içindeki iki karşı taarruz da püskürtülmüştür.
Lakin İngilizlerin sol kanattan ileri çıkarak saldıran tank tugayının desteğindeki birlikler, Rommel’in Hafid Sırtı’ndaki tankları ve 88 milimetrelik topları önünde püskürtülmüştür. İkinci girişimlerinde ise daha ağır kayıplar vermişlerdir.
Esasen Rommel'in tank mevcudunun yarıya yakın kısmı, 130 kilometre gerideki Tobruk kuşatmasındadır. Bu durumda savaş alanında tank mevcutları yönünden İngilizlerin avantajı bire dörttür. Saldırıya katılan İngiliz tanklarının neredeyse yarısının gün içinde savaş dışı kalması ve gece boyunca cepheye sevk edilen Alman tanklarının ertesi sabah savaş alanına ulaşmasıyla İngiliz ve Alman kuvvetlerinin tank mevcutları dengelenmiştir.
İkinci gün
Harekâtın ikinci günü olan 16 Haziran 1941 günü, bu kez güç dengesini sağlamış olan General Rommel ilk karşı taarruzuna girişmiştir. Rommel’in ilk saldırısı kendi sol kanadından, Kapuzzo üzerine olmuştur. 15. Panzer Tümeni’nin 8. Panzer Tugayı, İngiliz birliklerinin sağ kanadını çevirecek biçimde ilerlemişlerdir. Her ne kadar Kapuzzo’daki İngiliz savunmasını kıramamışlarsa da, Halfaya Geçidi halen Almanların elinde olduğundan İngiliz birliklerinin sağ kanadı sarılmış olmaktadır.
Üçüncü gün
İkinci günün bittiğinde, İngilizler sağ kanatlarından kuşatılma tehlikesiyle karşı karşıyadırlar. Nitekim harekâtın üçüncü günü başlarken Rommel ikinci karşı taarruzunda, 5. Hafif Tümeni, İngilizlerin geri çekilme hattını tutmak amacıyla Hafid Sırtı’nın açığından dolanacak biçimde ileri sürmüştür. Böylece İngiliz birliklerinin bir gün önceki sağ kanadındaki kuşatma tehdidinden daha ciddi bir kuşatma tehdidi, bu kez de sol kanat açığında ortaya çıkmaktadır.
İngiliz birlikleri, geri bağlantılarını kesecek bu ileri harekâtı durduramamışlar ve günün sonuna doğru taarruz çıkış hatlarına çekilmişlerdir.
Battleaxe Harekâtında İngiliz tank kayıpları 91, Alman kayıpları ise 12'dir. Dahası, Alman tank kayıplarından bazıları, onarılabilecek durumdadır. Personel kaybı, her iki taraf için bin kişiyi bulmamaktadır.
Kaynakça
- II. Dünya Savaşı Tarihi, Liddell Hart - I. cilt
- II. Dünya Savaşı, İbrahim Artuç - I. cilt
- Çöl Tilkisi Rommel, Paul Carell
Dış bağlantılar
- - Kroki için
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Battleaxe Harekati Anlam Savas Baltasi Harekati II Dunya Savasi sirasinda Kuzey Afrika Cephesi nde Ingiliz kuvvetlerinin Almanlarin Tobruk kusatmasina yonelen ikinci saldiri operasyonudur 15 Mayis 1941 tarihinde gerceklesen ve basarisiz olan Brevity Harekati nin ardindan 15 Haziran 1941 tarihinde baslatilmistir Battleaxe HarekatiII Dunya Savasi Kuzey Afrika Cephesi4 Hint Tumenine bagli askerler Khyber gecidi Hell Fire Cehennem Atesi gecidi Tarih15 Haziran 17 Haziran 1941BolgeSirenayka LibyaSonucMihver zaferiTaraflarBirlesik Krallik Britanya HindistaniAlmanya ItalyaKomutanlar ve liderlerItalo Gariboldi Erwin RommelGucler20 000 piyade 190 tank 98 avci ucagi 105 bombardiman ucagi13 200 piyade 196 tank 130 avci ucagi 84 bombardiman ucagiKayiplar969 asker 91 tank 36 ucak887 asker 12 tank 10 ucakOperasyon sahasi Operasyon Ingiliz 13 Kolordusu tarafindan gerceklestirilmektedir 13 Kolordu 7 Zirhli Tumen ve 4 Hint Tumeni bunyesinde yaklasik 20 bin kisilik ve 200 tanklik bir kuvvettir Alman pozisyonuItalyan birliklerinin 1940 yilindaki ileri harekatlari sirasinda sahilden iceriye dogru 130 kilometrelik bir dikenli tel sirasi cekilmisti Ancak daha sonraki catismalar ve gocebelerin gecisleri sirasinda pek cok noktada bu dikenli tel engeli bolunmustur Rommel sahilden iclere dogru genis bir arazi bandi mayinlatmistir Ayrica sahil kesimindeki Halfaya Gecidi nde beton koruganlarda 88 milimetrelik tanksavar toplari ve 155 milimetrelik Italyan toplari konuslandirilmistir Gecidin yaklasma yonu sik bir bicimde mayinlanmistir Halfaya Sirti nda ise 88 milimetrelik bir batarya ile top bataryasi ve vaha birligi yerlestirilmistir Ingiliz planiIngiliz harekat plani soyledir 4 Hint Tumeni sahile en yakin kesimden yani harekatin sag kanadini olusturacak bicimde 7 Zirhli Tumen ise merkez ve sol kanat olarak ilerleyecektir Alman savunmasinin en ileri hatti Halfaya Gecididir Ilk asamada 4 Hint Tumeni 4 Tank Tugayi nin destegiyle bu gecide saldirirken 7 Zirhli Tumen in diger unsurlari da kanadi orterek ilerleyecekler merkez bolum Kapuzzo kalesine taarruz edecektir Harekatin sol kanadini olusturan tank tugayi ise Hafid Sirti ni dolasarak Alman savunmasinin sag kanadini kusatir pozisyonda ilerleyecektir Harekatin ileriki asamalarinda ise sag ve merkez kanat kuvvetleri dogrudan Tobruk a taarruz ederken Hafid Sirti ndan ilerleyen unsurlar Tobruk u bati yonunden cevirecektir Boylece Tobruk kusatmasindaki Alman birliklerinin geri baglantisi kesilecektir SavasBirinci gun Battleaxe Harekati da Brevity Harekati ndaki gibi Alman kuvvetlerinin mevzilendigi Halfaya Gecidi ne yonelmistir Yine gece yapilan 50 km lik yaklasma yurusunun ardindan 15 Haziran sabahi 4 Hint Tumeni 4 Zirhli Tugay in Matilda tanklari Halfaya Gecidi ne saldirmasi planlanmaktadir Ancak hazirlik atesi acacak olan Ingiliz topcu bataryasinin kuma saplanmasi gecikmesine neden olmus harekat oglen saatlerine kadar ertelenmistir Bu gecikme harekati bir baskin olmaktan cikarmis olmakla birlikte zaten Halfaya Geciti artik ciddi bicimde tahkim edilmis durumdadir On hattaki 88 milimetrelik ucaksavar toplari geride konuslanan sahra toplari Ingilizlerin 13 Matilda tankindan 12 sini imha etmistir Tank korumasindan yoksun kalan piyade birlikleri ise toplarin atesi ve Alman ozel Vaha Birlikleri tarafindan etkisiz hale getiriliyor Rommel in merkezdeki Kapuzzo garnizonuna yonelen Ingiliz saldirisi tanklarin destegiyle basarili olmus garnizon kisa surede ele gecirilmistir Gun icindeki iki karsi taarruz da puskurtulmustur Lakin Ingilizlerin sol kanattan ileri cikarak saldiran tank tugayinin destegindeki birlikler Rommel in Hafid Sirti ndaki tanklari ve 88 milimetrelik toplari onunde puskurtulmustur Ikinci girisimlerinde ise daha agir kayiplar vermislerdir Esasen Rommel in tank mevcudunun yariya yakin kismi 130 kilometre gerideki Tobruk kusatmasindadir Bu durumda savas alaninda tank mevcutlari yonunden Ingilizlerin avantaji bire dorttur Saldiriya katilan Ingiliz tanklarinin neredeyse yarisinin gun icinde savas disi kalmasi ve gece boyunca cepheye sevk edilen Alman tanklarinin ertesi sabah savas alanina ulasmasiyla Ingiliz ve Alman kuvvetlerinin tank mevcutlari dengelenmistir Ikinci gun Harekatin ikinci gunu olan 16 Haziran 1941 gunu bu kez guc dengesini saglamis olan General Rommel ilk karsi taarruzuna girismistir Rommel in ilk saldirisi kendi sol kanadindan Kapuzzo uzerine olmustur 15 Panzer Tumeni nin 8 Panzer Tugayi Ingiliz birliklerinin sag kanadini cevirecek bicimde ilerlemislerdir Her ne kadar Kapuzzo daki Ingiliz savunmasini kiramamislarsa da Halfaya Gecidi halen Almanlarin elinde oldugundan Ingiliz birliklerinin sag kanadi sarilmis olmaktadir Ucuncu gun Ikinci gunun bittiginde Ingilizler sag kanatlarindan kusatilma tehlikesiyle karsi karsiyadirlar Nitekim harekatin ucuncu gunu baslarken Rommel ikinci karsi taarruzunda 5 Hafif Tumeni Ingilizlerin geri cekilme hattini tutmak amaciyla Hafid Sirti nin acigindan dolanacak bicimde ileri surmustur Boylece Ingiliz birliklerinin bir gun onceki sag kanadindaki kusatma tehdidinden daha ciddi bir kusatma tehdidi bu kez de sol kanat aciginda ortaya cikmaktadir Ingiliz birlikleri geri baglantilarini kesecek bu ileri harekati durduramamislar ve gunun sonuna dogru taarruz cikis hatlarina cekilmislerdir Battleaxe Harekatinda Ingiliz tank kayiplari 91 Alman kayiplari ise 12 dir Dahasi Alman tank kayiplarindan bazilari onarilabilecek durumdadir Personel kaybi her iki taraf icin bin kisiyi bulmamaktadir KaynakcaII Dunya Savasi Tarihi Liddell Hart I cilt II Dunya Savasi Ibrahim Artuc I cilt Col Tilkisi Rommel Paul CarellDis baglantilar Kroki icin