Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Anlamsal ağ (İngilizce:Semantic Web), web içeriklerinin sadece doğal dillerde değil, aynı zamanda ilgili yazılımlar tarafından anlaşılabilir, yorumlanabilir ve kullanılabilir bir biçimde ifade edilebileceği, böylece bu yazılımların veriyi kolayca bulmasını, paylaşmasını ve bilgiyi birleştirmesini sağlamayı amaçlayan, gelişen bir internet eklentisidir.
Anlamsal ağ temelde, bir felsefe, bir takım tasarım prensipleri, işbirliği yapan çalışma grupları ve yardımcı teknolojilerden oluşur. Anlamsal ağın bazı kısımları henüz geliştirilmemiş veya gerçekleştirilmemiş fakat gelecekte yapılması umulan öngörüler olarak ifade edilir.
Diğer parçaları resmî açıklamalarla ifade edilmişlerdir. Bu parçalar şunlardır:
- Kaynak Tanımlama Çerçevesi: RDF
- Kaynak Tanımlama Çerçevesi/XML, N3, "Turtle", "N-Triples" gibi çeşitli veri dönüştürme formatları.
- (RDFS) gibi notasyonlar
- Web Ontoloji Dili (OWL)
Bu parçaların hepsinin, belirli bir problem uzayındaki kavramları, terimleri ve bağlantıları resmî bir biçimde ifade etmesi beklenmektedir.
Amaç
İnsanlar Web'i kullanarak Fince "araba" sözcüğünü bulabilir, kütüphaneden bir kitabı ayırtılabilir veya aradıkları DVD'nin en ucuzunu bulup satın alabilirler. Fakat bir bilgisayar bu işleri insan yönlendirmesi olmadan tamamlayamaz. Çünkü web sayfaları insanların okuması için yapılmıştır, makinelerin değil. Anlamsal ağ, bilgisayarlar tarafından anlaşılabilir ve böylece bilgiyi bulma, paylaşma ve birleştirme işlerindeki can sıkıcı angaryaları otomatikleştirebilir.
Mesela, bir bilgisayarın, düz ekran HDTVlerin 40 inçten büyük olanlarının satıldığı, salı günleri saat 8'e kadar açık olan mağazaların listesini sunması sağlanabilir. Günümüzde bunu yapmak için, her siteyi ayrı bir biçimde tarayan ve indeksleyen arama motorlarına ihtiyacımız var. Semantic Web, web siteleri için bu birbiri ile bağlantılı bilgilerin makineler tarafından işlenmesine hazır ve birleştirilebilir bir biçimde yayımlanmasını sağlayan ortak bir standart (RDF) belirlemiştir.
Tim-Berners-Lee Semantic Web'in vizyonunu aşağıdaki gibi ifade etmiştir:
| “ | "Web için bir hayalim var, öyle ki bilgisayarlar web üzerindeki bütün veriyi, içerikler, linkler ve insanlarla bilgisayarlar arasındaki bütün işlemler gibi, analiz etmeye muktedir olacaklar. Henüz ortaya çıkmamış olsa da, ortaya çıktığı zaman anlamsal ağ ticaretin günlük mekanizmaları, bürokrasi ve günlük yaşamlarımız birbiri ile konuşan makinalar tarafından yürütülecek. İnsanlığın asırlardır konuşup durduğu "akıllı ajanlar" nihayet gerçekleşecek." | „ |
—20px, 20px | ||
Hiper-metin Web ile İlgisi
İşaretleme
Bir bilgisayardaki dosyalar dağınık bir şekilde parçalara ayrılmış belgeler olabilir. Bu tip belgeler, e-postalar, raporlar ve broşürler insanlar tarafından okunabilir. Takvim, adres defteri, playlist ve hesap tablosu (kutuçizim veya "spreadsheet") gibi veriler, bunların görüntülenmesini, araştırılmasını ve çeşitli yollarla birbirleri ile ilişkilendirilmelerini sağlayan programlar ile sunulur.
Şu anda Dünya Çapında Ağ (World Wide Web) temel olarak, metin blokları ve bunların içine serpiştirilmiş, resimler ve veri giriş formları gibi çokluortam nesnelerinden oluşan sayfaları kodlamak için kullanılan bir işaretleme dili olan HTML "Zengin Metin İşaret Dili" ile yazılmış dokümanlardan oluşur.
Anlamsal ağ herhangi bir verinin, özellikle veri için tasarlanmış RDF sayesinde, bilgisayardaki veri dosyaları gibi işlenebilmesine olanak sağlayacak şekilde yayınlanmasını sağlar.
HTML dokümanları ve bu dokümanlar arasındaki bağlantıları ifade ederken, Kaynak Tanımlama Çerçevesi (RDF), tersine, insanlar, toplantılar, uçak parçaları gibi gelişigüzel şeyleri tanımlayabilir.
Mesela HTML ile kodlanmış bir ürün listesi düşünelim. HTML için ürün ve yanında yazan fiyat, veri parçalarından başka bir şey değildir. Ürünün hangi firma tarafından üretildiği gibi bir bilgiye ulaşamayız. HTML için içinde fiyatın yazdığı "uzunluk etiketi (9span tag)" ı sadece firma adının yazdığı etiket (tag) in yanında durması gereken bir şeydir. Hatta HTML, bu listenin bir ürün listesi olduğunu bile söyleyemeyecektir.
Tanımlayıcı ve genişletilebilir işaretleme
Anlamsal ağ bu eksikliği, Kaynak Tanımlama Çerçevesi (RDF), Web Ontoloji Dili (OWL) ve veri-merkezli, uyarlanabilir (XML - Extensible Markup Language) kullanarak işaret eder. Bu teknolojiler web dokümanlarını tamamlamak ya da bunların yerine geçmek üzere birlikte kullanılır. Böylelikle veri, webden erişilebilir veritabanlarında tanımlayıcı veri şeklinde veya gösterimle ilgili kısımları ayrı olarak tutulan saf XML () şeklinde veya XHTML (Genişletilebilir Büyütülmüş Metin İşaretleme Dili) şeklinde tutulabilir. makineler tarafından okunabilir açıklamalar içerik yöneticilerinin içeriğe anlam ekleyebilmelerini sağlar. Mesela bir içerikle ilgili bilginin yapısını açıklamak gibi. Böylece, "tümdengelim uslamlaması (deductive reasoning)" ve çıkarım yapma işleyişine benzer şekilde, makine metin yerine bilginin kendisini işleyebilir. Bu sayede daha anlamlı sonuçlara ulaşılır, otomatikleştirilmiş bilgi toplama ve araştırmanın bilgisayarlar tarafından yapılması sağlanır.
Elemanlar
XML, XML Şeması, RDF, OWL, SPARQL
Anlamsal ağ standartları ve XML, XML Schema, RDF, RDF Schema ve OWL gibi araçları kapsar.
w3c.org daki "Web Ontology Language Review" dokümanı bu elemanların fonksiyonlarını ve bu elemanlar arasındaki ilişkileri açıklar. Burada özetleyecek olursak:
- XML yapılandırılmış dokümanlar için yüzeysel sözdizim kuralları sağlar. Fakat dokümanın anlamı ile ilgili anlamsal kısıt yüklemez.
- , XML dokümanlarının yapı ve içerik elemanlarını düzenlemeye yarayan bir dildir.
- RDF nesnelere (resources) ve bu nesnelerin nasıl ilişkili olduğuna işaret eden bir veri modelidir. RDF temelli model XML sözdiziminde ifade edilebilir.
- , kaynaklarının özelliklerini ve sınıflarını ifade etmeye yarayan sözcükler bütünü ve bunların genelleştirme hiyerarşileri için bir anlambiliminden oluşur.
- OWL, özellikleri ve sınıfları betimlemek için daha fazla sözcük grubu getirir:
arasında, sınıflar arası ilişkiler, en önemlilik, eşitlik, özelliklerin daha iyi sınıflandırılması, özelliklerin karakteristikleri ve "numaralandırılmış sınıflar (enumerated classes)" gibi.
- , Sematik Ağ veri kaynakları için bir protokol ve sorgulama dilidir.
Web in ve web içindeki birbiri ile bağlantılı kaynakların kullanışlılığını ve kullanılabilirliğini artırma amacını aşağıdakilerle gerçekleştiririz:
- RDF ve SPARQL standartlarını kullanarak mevcut veri sistemlerini açığa çıkaran (expose) sunucular. Farklı uygulamalardan birçok RDF'e çevirici bulunmaktadır. İlişkisel veritabanları önemli bir kaynaktır. Semantik ağ hizmet vericisi, var olan sisteme, sistemin işleyişini etkilemeden eklenebilir.
- Semantik bilgi ile işaretlenmiş dokümanlar(HTML diline bir uzantı olarak kullanılan <meta> etiketleri günümüzde arama motorları için bilgi sunmaktadır). Bu veri, insanlar tarafından anlaşılabilir içerik hakkında, makineler tarafından anlaşılabilir bilgi olabilir. Mesela sayfanın yaratıcısı, başlık, açıklama gibi. Veya bir takım gerçekleri ifade eden saf metadata olabilir (sitenin diğer yerlerindeki kaynaklar ve servisler gibi). Semantik işaretleme genellikle elle değil, otomatik olarak gerçekleştirilir.
- Genel metadata sözcük kümeleri (ontolojier) ve sözcük kümeleri arasındaki eşlenmeler (maps). Bunlar doküman yaratıcılarının dokümanlarını, doküman okuyan birimler tarafından anlaşılabilmesi için nasıl işaretleyeceklerini bilmelerini sağlarlar.
- Bu veriyi kullanarak Semantik Ağ kullanıcıları için otomatik olarak belirli görevleri yerine getiren birimler.
- Özellikle birimlere bilgi sağlamak için geliştirilmiş web-tabanlı servisler. (Mesela bir birimin, bir online mağazanın daha önce kötü hizmet ya da yığın mesaj (spam) gönderimi ile ilişkili olup olmadığını öğrenebildiği bir inanıalabilir servis.)
RDF-URI, XML, "isimaralığı"
Bu teknolojinin öncelikli kolaylaştırıcıları URI ile birlikte XML ve "isimaralığı (namespace)" dır. Bunlar biraz mantık eklenerek RDFi oluşturur. RDF, herhangi bir şey hakkında herhangi bir şey söylemek için kullanılabilir. "Konu Tasarimi (Topic Maps)" ve "web öncesi yapay zeka" gibi teknolojiler de semantik ağa RDF kadar katkıda bulunacağa benziyor.
FOAF
Popüler bir semantik a- uygulaması olan "Arkadasin Arkadasi (Friend of a Friend)", insanlar ya da diğer temsilciler arasındaki ilişkileri açıklar.
Anlamsal ağ tarayıcıları ve arabağlantıları
Semantik ağ tarayıcıların uygulamalarından biri "BigBlogZoo.com" dur. Bu uygulamada 60.000 den fazla XML kaynağı DMOZ şema kullanılarak sınıflandırılabilir ve işlenebilir. Bu programın ticari versiyonu "MediaMiner", bu verileri bilgiye dönüştürmek için işler. (mine)
(Piggy Bank)
Piggy Bank ücretsiz bir Firefox eklentisidir. Piggy Bank web scriptlerini, RDF bilgisine dönüştürüp kulanıcının bilgisayarında depolamaya yarar. Bu bilgi daha sonra, orijinal bağlamdan bağımsız olarak alınıp işlenip, başka bağlamlarda kullanılabilir. Mesela Google Maps ile bu bilgiyi birleştirip bilgi gösterme amaçlı. Piggy Bank (Semantic Bank) adındaki, yeni web teknolojileri ile verieri etiketleme fikirlerini birleştiren yeni servis ile çalışır. Piggy Bank Simile Project tarafından geliştirilmiştir. Simile Project'in başka bir ürünü ise, belirli veri türlerini, mesela posta koduna karşılık hava tahmini verisi gibi, çevirmeye yarayan (RDFizers)'dır. Böyle çabalar bugünün webinden semantic varisine geçişteki olası problemleri çözmeyi kolaylaştıracaktır.
Zayıf yapay zeka
Semantik bir çeşit zayif yapay zekadır. makineler tarafından anlaşılabilir doküman kavramı, makinelerin insanlar tarafından belirlenmiş kavramları anlayabilen bir yapay zekayı öngörmez. Fakat tam olarak belirlenmiş bir problemin, tam olarak belirlenmiş süreçlerle, var olan ve tam olarak belirlenmiş veriler üzerinde çözebilen bir makine yeteneğini kasteder. Bu bağlamda Semantik ağ, büyük ölçekli bir uzman sistem gibi düşünülebilir.
RDF kolay kullanılabilir olmasına rağmen, paradoksları ve gereksiz söz tekrarlarını ifade edebilecek tam bir dil olacaktır. Her mekanik RDF uygulaması, RDF i bilinçli olarak kısıtlanmış bir dile çeviren, RDF kullanımını sınırlandıran ve biçimlendiren bir şema kullanacaktır. Bununla beraber, bağlantılar sadece "RDF fiilleri" arasında yapılıyor olsa da, ortaya çıkan ifade büyük miktarda bilgi olacaktır.
Eleştiriler
Pratik uygulanabilirlik
Bazı eleştiriler, Semantic ağın tam veya kısmi uygulanabilirliğinin, temel imkânlılığını sorgulamaktadır.
Görünüşte gerçeklenme ihtimalini azaltan bazı yaklaşımlar, konuyu insan davranışı ve kişilik özellikleri perspektifinden eleştirir. (ör: metacrap) Diğer bazı yorumcular yazılım mühendisliğinin son durumundan kaynaklanan kısıtlamalarımız olduğunu öne sürüyorlar. (bkz: sızıntılı soyutlama)
Sansür ve mahremiyet
Anlamsal ağ ile ilgili gayret, sansür ve mahremiyet ile ilgili kaygılarla hafifletilebilir ve yavaşlatılabilir. Mesela, metin analizi yöntemleri, farklı kelimelerle, mecazlarla (metaphor) veya yazı yerine resim kullanılarak devre dışı bırakılabilir. Semantic Web, devletler için çevrimiçi içeriğin içerik bloklama programları ile görüntülenmesinin ve yaratımının durdurulmasını oldukça kolaylaştıracaktır. Ek olarak, bu sorun FOAF dosyaları ve "Cografi Konum Bulma (Geolocation)" meta-data kullanımı ile artmıştır. Kişisel blog gibi şeylerle bağlantılı kimlik saklama oldukça kısıtlanacaktır.
Çıktı biçemlerini iki katına çıkarma
Semantik ağ ile ilgili başka bir eleştiri ise, tek parça verinin iki farklı formatta yaratılıp yayınlanmasının daha fazla zaman almasıdır. İnsan algılaması için bir format, makinelerin kullanması için özelleştirilmiş ikinci bir format kullanmak gerekecektir. Bu nedenle, firmaların, sadece gelişmelerini yavaşlatma ihtimali olan bu uygulamaları benimsemesi pek olası görünmüyor. Bunun yanında, geliştirilmekte olan birçok web uygulaması bu problemi çözmek için makineler tarafından okunabilir veriler yayınlıyorlar ve bu tip verileri kullanan istemciler yazıyorlar. Microformat ların geliştirilmesi bu tip eleştiriye bir tepki olarak değerlendirilebilir. Ayrıca RDF verisinin HTML sayfalarına gömülmesini sağlayan eRDF ve RDFa gibi spesifikasyonlar mevcuttur. The "Kaynak Tanımlarını Dil Lehçelerinden Ayıklama (GRDDL - Gleaning Resource Descriptions from Dialects of Language)" mekanizması var olan verinin otomatik olarak RDF gibi yorumlanabilmesini sağlar. Böylece yayıncılar sadece HTML gibi tek bir formata ihtiyaç duyarlar.
Kaynakça
- Cardoso, J. (Mart 2007). Semantic Web Services: Theory, Tools and Applications. Idea Group. .
- Cardoso, J., Sheth, Amit (2006). Semantic Web Services, Processes and Applications. Springer. .
- Michael C. Daconta, Leo J. Obrst, Kevin T. Smith (30 Mayıs 2003). The Semantic Web: A Guide to the Future of XML, , and . John Wiley & Sons. .
- Dieter Fensel, Wolfgang Wahlster, Henry Lieberman, James Hendler (15 Kasım 2002). Spinning the Semantic Web: Bringing the World Wide Web to Its Full Potential. MIT Press. .
- Steffen Staab, Rudi Studer (Ocak 2004). Handbook on Ontologies. Heidelberg: Springer Verlag. .
- Vladimir Geroimenko, Chaomei Chen (Ed.), (Ed.) (17 Ocak 2003). Visualizing the Semantic Web. Springer Verlag. .
- John Davies, Dieter Fensel, Frank van Harmelen (21 Ocak 2003). Towards the Semantic Web: -Driven Knowledge Management. John Wiley & Sons. .
- Grigoris Antoniou, Frank van Harmelen (1 Nisan 2004). A Semantic Web Primer. The MIT Press. .
- Jeffrey T. Pollock, Ralph Hodgson (21 Temmuz 2004). Adaptive Information: Improving Business Through Semantic Interoperability, Grid Computing, and Enterprise Integration. .
- Christopher Walton (12 Ekim 2006). Agency and the Semantic Web. Oxford University Press. .
- ^ Berners-Lee, Tim ve Fischetti, Mark (1999). (Weaving the Web). . s. chapter 12. .
Dış bağlantılar
- Semantic Web- Türkiye 23 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- İstanbul Semantic Web Topluluğu 11 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Ankara Semantic Web Topluluğu 20 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- İzmir Semantic Web Topluluğu 3 Ağustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Türkiye'de anlamsal web 18 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Semantic Focus 23 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .(İngilizce)
- Minding the Planet: The Meaning and Future of the Semantic Web 15 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .(İngilizce)
- The Third Generation Web is Coming 11 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .(İngilizce)
- Wikipedia 3.0: The End of Google? 23 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .(İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Anlamsal ag Ingilizce Semantic Web web iceriklerinin sadece dogal dillerde degil ayni zamanda ilgili yazilimlar tarafindan anlasilabilir yorumlanabilir ve kullanilabilir bir bicimde ifade edilebilecegi boylece bu yazilimlarin veriyi kolayca bulmasini paylasmasini ve bilgiyi birlestirmesini saglamayi amaclayan gelisen bir internet eklentisidir Anlamsal ag temelde bir felsefe bir takim tasarim prensipleri isbirligi yapan calisma gruplari ve yardimci teknolojilerden olusur Anlamsal agin bazi kisimlari henuz gelistirilmemis veya gerceklestirilmemis fakat gelecekte yapilmasi umulan ongoruler olarak ifade edilir Diger parcalari resmi aciklamalarla ifade edilmislerdir Bu parcalar sunlardir Kaynak Tanimlama Cercevesi RDF Kaynak Tanimlama Cercevesi XML N3 Turtle N Triples gibi cesitli veri donusturme formatlari RDFS gibi notasyonlar Web Ontoloji Dili OWL Bu parcalarin hepsinin belirli bir problem uzayindaki kavramlari terimleri ve baglantilari resmi bir bicimde ifade etmesi beklenmektedir AmacInsanlar Web i kullanarak Fince araba sozcugunu bulabilir kutuphaneden bir kitabi ayirtilabilir veya aradiklari DVD nin en ucuzunu bulup satin alabilirler Fakat bir bilgisayar bu isleri insan yonlendirmesi olmadan tamamlayamaz Cunku web sayfalari insanlarin okumasi icin yapilmistir makinelerin degil Anlamsal ag bilgisayarlar tarafindan anlasilabilir ve boylece bilgiyi bulma paylasma ve birlestirme islerindeki can sikici angaryalari otomatiklestirebilir Mesela bir bilgisayarin duz ekran HDTVlerin 40 incten buyuk olanlarinin satildigi sali gunleri saat 8 e kadar acik olan magazalarin listesini sunmasi saglanabilir Gunumuzde bunu yapmak icin her siteyi ayri bir bicimde tarayan ve indeksleyen arama motorlarina ihtiyacimiz var Semantic Web web siteleri icin bu birbiri ile baglantili bilgilerin makineler tarafindan islenmesine hazir ve birlestirilebilir bir bicimde yayimlanmasini saglayan ortak bir standart RDF belirlemistir Tim Berners Lee Semantic Web in vizyonunu asagidaki gibi ifade etmistir Web icin bir hayalim var oyle ki bilgisayarlar web uzerindeki butun veriyi icerikler linkler ve insanlarla bilgisayarlar arasindaki butun islemler gibi analiz etmeye muktedir olacaklar Henuz ortaya cikmamis olsa da ortaya ciktigi zaman anlamsal ag ticaretin gunluk mekanizmalari burokrasi ve gunluk yasamlarimiz birbiri ile konusan makinalar tarafindan yurutulecek Insanligin asirlardir konusup durdugu akilli ajanlar nihayet gerceklesecek 20px 20pxHiper metin Web ile IlgisiIsaretleme Bir bilgisayardaki dosyalar daginik bir sekilde parcalara ayrilmis belgeler olabilir Bu tip belgeler e postalar raporlar ve brosurler insanlar tarafindan okunabilir Takvim adres defteri playlist ve hesap tablosu kutucizim veya spreadsheet gibi veriler bunlarin goruntulenmesini arastirilmasini ve cesitli yollarla birbirleri ile iliskilendirilmelerini saglayan programlar ile sunulur Su anda Dunya Capinda Ag World Wide Web temel olarak metin bloklari ve bunlarin icine serpistirilmis resimler ve veri giris formlari gibi cokluortam nesnelerinden olusan sayfalari kodlamak icin kullanilan bir isaretleme dili olan HTML Zengin Metin Isaret Dili ile yazilmis dokumanlardan olusur Anlamsal ag herhangi bir verinin ozellikle veri icin tasarlanmis RDF sayesinde bilgisayardaki veri dosyalari gibi islenebilmesine olanak saglayacak sekilde yayinlanmasini saglar HTML dokumanlari ve bu dokumanlar arasindaki baglantilari ifade ederken Kaynak Tanimlama Cercevesi RDF tersine insanlar toplantilar ucak parcalari gibi gelisiguzel seyleri tanimlayabilir Mesela HTML ile kodlanmis bir urun listesi dusunelim HTML icin urun ve yaninda yazan fiyat veri parcalarindan baska bir sey degildir Urunun hangi firma tarafindan uretildigi gibi bir bilgiye ulasamayiz HTML icin icinde fiyatin yazdigi uzunluk etiketi 9span tag i sadece firma adinin yazdigi etiket tag in yaninda durmasi gereken bir seydir Hatta HTML bu listenin bir urun listesi oldugunu bile soyleyemeyecektir Tanimlayici ve genisletilebilir isaretleme Anlamsal ag bu eksikligi Kaynak Tanimlama Cercevesi RDF Web Ontoloji Dili OWL ve veri merkezli uyarlanabilir XML Extensible Markup Language kullanarak isaret eder Bu teknolojiler web dokumanlarini tamamlamak ya da bunlarin yerine gecmek uzere birlikte kullanilir Boylelikle veri webden erisilebilir veritabanlarinda tanimlayici veri seklinde veya gosterimle ilgili kisimlari ayri olarak tutulan saf XML seklinde veya XHTML Genisletilebilir Buyutulmus Metin Isaretleme Dili seklinde tutulabilir makineler tarafindan okunabilir aciklamalar icerik yoneticilerinin icerige anlam ekleyebilmelerini saglar Mesela bir icerikle ilgili bilginin yapisini aciklamak gibi Boylece tumdengelim uslamlamasi deductive reasoning ve cikarim yapma isleyisine benzer sekilde makine metin yerine bilginin kendisini isleyebilir Bu sayede daha anlamli sonuclara ulasilir otomatiklestirilmis bilgi toplama ve arastirmanin bilgisayarlar tarafindan yapilmasi saglanir ElemanlarXML XML Semasi RDF OWL SPARQL Anlamsal ag standartlari ve XML XML Schema RDF RDF Schema ve OWL gibi araclari kapsar w3c org daki Web Ontology Language Review dokumani bu elemanlarin fonksiyonlarini ve bu elemanlar arasindaki iliskileri aciklar Burada ozetleyecek olursak W3C Semantik Katkat kekXML yapilandirilmis dokumanlar icin yuzeysel sozdizim kurallari saglar Fakat dokumanin anlami ile ilgili anlamsal kisit yuklemez XML dokumanlarinin yapi ve icerik elemanlarini duzenlemeye yarayan bir dildir RDF nesnelere resources ve bu nesnelerin nasil iliskili olduguna isaret eden bir veri modelidir RDF temelli model XML sozdiziminde ifade edilebilir kaynaklarinin ozelliklerini ve siniflarini ifade etmeye yarayan sozcukler butunu ve bunlarin genellestirme hiyerarsileri icin bir anlambiliminden olusur OWL ozellikleri ve siniflari betimlemek icin daha fazla sozcuk grubu getirir arasinda siniflar arasi iliskiler en onemlilik esitlik ozelliklerin daha iyi siniflandirilmasi ozelliklerin karakteristikleri ve numaralandirilmis siniflar enumerated classes gibi Sematik Ag veri kaynaklari icin bir protokol ve sorgulama dilidir Web in ve web icindeki birbiri ile baglantili kaynaklarin kullanisliligini ve kullanilabilirligini artirma amacini asagidakilerle gerceklestiririz RDF ve SPARQL standartlarini kullanarak mevcut veri sistemlerini aciga cikaran expose sunucular Farkli uygulamalardan bircok RDF e cevirici bulunmaktadir Iliskisel veritabanlari onemli bir kaynaktir Semantik ag hizmet vericisi var olan sisteme sistemin isleyisini etkilemeden eklenebilir Semantik bilgi ile isaretlenmis dokumanlar HTML diline bir uzanti olarak kullanilan lt meta gt etiketleri gunumuzde arama motorlari icin bilgi sunmaktadir Bu veri insanlar tarafindan anlasilabilir icerik hakkinda makineler tarafindan anlasilabilir bilgi olabilir Mesela sayfanin yaraticisi baslik aciklama gibi Veya bir takim gercekleri ifade eden saf metadata olabilir sitenin diger yerlerindeki kaynaklar ve servisler gibi Semantik isaretleme genellikle elle degil otomatik olarak gerceklestirilir Genel metadata sozcuk kumeleri ontolojier ve sozcuk kumeleri arasindaki eslenmeler maps Bunlar dokuman yaraticilarinin dokumanlarini dokuman okuyan birimler tarafindan anlasilabilmesi icin nasil isaretleyeceklerini bilmelerini saglarlar Bu veriyi kullanarak Semantik Ag kullanicilari icin otomatik olarak belirli gorevleri yerine getiren birimler Ozellikle birimlere bilgi saglamak icin gelistirilmis web tabanli servisler Mesela bir birimin bir online magazanin daha once kotu hizmet ya da yigin mesaj spam gonderimi ile iliskili olup olmadigini ogrenebildigi bir inanialabilir servis RDF URI XML isimaraligi Bu teknolojinin oncelikli kolaylastiricilari URI ile birlikte XML ve isimaraligi namespace dir Bunlar biraz mantik eklenerek RDFi olusturur RDF herhangi bir sey hakkinda herhangi bir sey soylemek icin kullanilabilir Konu Tasarimi Topic Maps ve web oncesi yapay zeka gibi teknolojiler de semantik aga RDF kadar katkida bulunacaga benziyor FOAF Populer bir semantik a uygulamasi olan Arkadasin Arkadasi Friend of a Friend insanlar ya da diger temsilciler arasindaki iliskileri aciklar Anlamsal ag tarayicilari ve arabaglantilari Semantik ag tarayicilarin uygulamalarindan biri BigBlogZoo com dur Bu uygulamada 60 000 den fazla XML kaynagi DMOZ sema kullanilarak siniflandirilabilir ve islenebilir Bu programin ticari versiyonu MediaMiner bu verileri bilgiye donusturmek icin isler mine Piggy Bank Piggy Bank ucretsiz bir Firefox eklentisidir Piggy Bank web scriptlerini RDF bilgisine donusturup kulanicinin bilgisayarinda depolamaya yarar Bu bilgi daha sonra orijinal baglamdan bagimsiz olarak alinip islenip baska baglamlarda kullanilabilir Mesela Google Maps ile bu bilgiyi birlestirip bilgi gosterme amacli Piggy Bank Semantic Bank adindaki yeni web teknolojileri ile verieri etiketleme fikirlerini birlestiren yeni servis ile calisir Piggy Bank Simile Project tarafindan gelistirilmistir Simile Project in baska bir urunu ise belirli veri turlerini mesela posta koduna karsilik hava tahmini verisi gibi cevirmeye yarayan RDFizers dir Boyle cabalar bugunun webinden semantic varisine gecisteki olasi problemleri cozmeyi kolaylastiracaktir Zayif yapay zeka Semantik bir cesit zayif yapay zekadir makineler tarafindan anlasilabilir dokuman kavrami makinelerin insanlar tarafindan belirlenmis kavramlari anlayabilen bir yapay zekayi ongormez Fakat tam olarak belirlenmis bir problemin tam olarak belirlenmis sureclerle var olan ve tam olarak belirlenmis veriler uzerinde cozebilen bir makine yetenegini kasteder Bu baglamda Semantik ag buyuk olcekli bir uzman sistem gibi dusunulebilir RDF kolay kullanilabilir olmasina ragmen paradokslari ve gereksiz soz tekrarlarini ifade edebilecek tam bir dil olacaktir Her mekanik RDF uygulamasi RDF i bilincli olarak kisitlanmis bir dile ceviren RDF kullanimini sinirlandiran ve bicimlendiren bir sema kullanacaktir Bununla beraber baglantilar sadece RDF fiilleri arasinda yapiliyor olsa da ortaya cikan ifade buyuk miktarda bilgi olacaktir ElestirilerPratik uygulanabilirlik Bazi elestiriler Semantic agin tam veya kismi uygulanabilirliginin temel imkanliligini sorgulamaktadir Gorunuste gerceklenme ihtimalini azaltan bazi yaklasimlar konuyu insan davranisi ve kisilik ozellikleri perspektifinden elestirir or metacrap Diger bazi yorumcular yazilim muhendisliginin son durumundan kaynaklanan kisitlamalarimiz oldugunu one suruyorlar bkz sizintili soyutlama Sansur ve mahremiyet Anlamsal ag ile ilgili gayret sansur ve mahremiyet ile ilgili kaygilarla hafifletilebilir ve yavaslatilabilir Mesela metin analizi yontemleri farkli kelimelerle mecazlarla metaphor veya yazi yerine resim kullanilarak devre disi birakilabilir Semantic Web devletler icin cevrimici icerigin icerik bloklama programlari ile goruntulenmesinin ve yaratiminin durdurulmasini oldukca kolaylastiracaktir Ek olarak bu sorun FOAF dosyalari ve Cografi Konum Bulma Geolocation meta data kullanimi ile artmistir Kisisel blog gibi seylerle baglantili kimlik saklama oldukca kisitlanacaktir Cikti bicemlerini iki katina cikarma Semantik ag ile ilgili baska bir elestiri ise tek parca verinin iki farkli formatta yaratilip yayinlanmasinin daha fazla zaman almasidir Insan algilamasi icin bir format makinelerin kullanmasi icin ozellestirilmis ikinci bir format kullanmak gerekecektir Bu nedenle firmalarin sadece gelismelerini yavaslatma ihtimali olan bu uygulamalari benimsemesi pek olasi gorunmuyor Bunun yaninda gelistirilmekte olan bircok web uygulamasi bu problemi cozmek icin makineler tarafindan okunabilir veriler yayinliyorlar ve bu tip verileri kullanan istemciler yaziyorlar Microformat larin gelistirilmesi bu tip elestiriye bir tepki olarak degerlendirilebilir Ayrica RDF verisinin HTML sayfalarina gomulmesini saglayan eRDF ve RDFa gibi spesifikasyonlar mevcuttur The Kaynak Tanimlarini Dil Lehcelerinden Ayiklama GRDDL Gleaning Resource Descriptions from Dialects of Language mekanizmasi var olan verinin otomatik olarak RDF gibi yorumlanabilmesini saglar Boylece yayincilar sadece HTML gibi tek bir formata ihtiyac duyarlar KaynakcaCardoso J Mart 2007 Semantic Web Services Theory Tools and Applications Idea Group ISBN 978 1 59904 045 5 Cardoso J Sheth Amit 2006 Semantic Web Services Processes and Applications Springer ISBN 0 387 30239 5 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Michael C Daconta Leo J Obrst Kevin T Smith 30 Mayis 2003 The Semantic Web A Guide to the Future of XML and John Wiley amp Sons ISBN 0 471 43257 1 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Dieter Fensel Wolfgang Wahlster Henry Lieberman James Hendler 15 Kasim 2002 Spinning the Semantic Web Bringing the World Wide Web to Its Full Potential MIT Press ISBN 0 262 06232 1 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Steffen Staab Rudi Studer Ocak 2004 Handbook on Ontologies Heidelberg Springer Verlag ISBN 3 540 40834 7 Vladimir Geroimenko Chaomei Chen Ed Ed 17 Ocak 2003 Visualizing the Semantic Web Springer Verlag ISBN 1 85233 576 9 KB1 bakim Fazladan yazi editor listesi link John Davies Dieter Fensel Frank van Harmelen 21 Ocak 2003 Towards the Semantic Web Driven Knowledge Management John Wiley amp Sons ISBN 0 470 84867 7 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Grigoris Antoniou Frank van Harmelen 1 Nisan 2004 A Semantic Web Primer The MIT Press ISBN 0 262 01210 3 Jeffrey T Pollock Ralph Hodgson 21 Temmuz 2004 Adaptive Information Improving Business Through Semantic Interoperability Grid Computing and Enterprise Integration ISBN 0 471 48854 2 Christopher Walton 12 Ekim 2006 Agency and the Semantic Web Oxford University Press ISBN 978 0 19 929248 6 Berners Lee Tim ve Fischetti Mark 1999 Weaving the Web s chapter 12 ISBN 9780062515872 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Dis baglantilarSemantic Web Turkiye 23 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Istanbul Semantic Web Toplulugu 11 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ankara Semantic Web Toplulugu 20 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Izmir Semantic Web Toplulugu 3 Agustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkiye de anlamsal web 18 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Semantic Focus 23 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Minding the Planet The Meaning and Future of the Semantic Web 15 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce The Third Generation Web is Coming 11 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Wikipedia 3 0 The End of Google 23 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce