Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Seyyid Ali Sultan (d.??? - ö. ???) 14. ve 15. yüzyılda yaşamış Türk kökenli Alevi-Bektaşi babasıdır. Kızıl Deli olarak da bilinen Seyyid Ali Sultan Haci Bektaş Veli'nin halifelerinden olup, Orhan Gazi'nin buyruğu üzeri Rumeli'ye akınlar düzenlemiştir. Doç. Dr. Bedri Noyan Dedebaba'ya göre 1397 yılında Dimetoka'da Seyyid Ali Sultan Tekkesi olarak bilinen Bektaşi dergahını kurmuştur.
Doğum ve ölüm yılı
Doğum ve ölüm yılı kesin olarak bilinmemektedir. Rıza Yıldırım'a göre 1310 yılları civarında doğup, 1412 ila 1420 yılları arası ölmüştür. Ahmet Hamdi Zeza Paşa'ya göre ise doğum tarihi 1310, ölümyılı ise 1402'dir.
Balkanlara geçiş
Turgut Koca'ya göre Seyyid Ali Sultan kırk yoldaşı ile Gelibolu'yu geçip Çardak, İpsala, Malkara, Enez, Hayrabolu, Ferecik, Doğanca, Ergene fethine katılmıştır. Sonra Pirevine geri dönüp, 1. Murad tarafından cepheye geri çağırılmış ve Kosova Savaşı'na katılmıştır. Rıza Yıldırım'a göre Seyyid Ali Sultan'ın Rumeli'ndeki gazası Orhan Gazi dönemi başlayıp, 1. Murad dönemine dek sürmüştür. 1. Murad ve ya 1. Yıldırım dönemi ona Dimetoka yöresinde toprak verilmiştir.
Seyyid Ali Sultan ve Haci Bektaş Veli
Bektaşi anlatımında Seyyid Ali Sultan ve Haci Bektaş soydaştır. Bektaşi anlatımında Nişabur Dergahı piri Seyyid Musa'nın üç oğlu olmuştur. Bunlar Seyyid Ali, İbrahim Sani, ve Haydar Gazi'dir. İbrahim Sani, Haci Bektaş Veli'nin babasıdır. Yani Haydar Gazi, Haci Bektaş'ın amcasıdır ve o Horasan'ı bırakıp, Hoy kentine yerleşmiştir. Haydar Gazi'nin Hüseyin Gazi ve Hasan Gazi adlarını taşıyan iki oğlu olmuştur. Bu iki kardeş 1231 yılından sonra Malatya'nın Tenci Köyü'ne yerleşmişlerdir. Hasan Gazi, Abdal Musa'nın babasıdır. Hüseyin Gazi ise Hacım Sultan ve Ali Seydi Sultan'ın babasıdır. Ali Seydi Sultan'ın türbesi Malatya'nın Tenci köyündedir. Ali Seydi Sultan oğluna babasının adını vermiştir, yani ikinci Hüseyin Gazi. Seyyid Ali Sultan ise Ali Seydi'nin oğlu olan Hüseyin Gazi'nin oğludur.
Seyyid Ali Sultan ve Alevi-Bektaşilik
Alevi-Bektaşilerin geleneksel on iki postundan ikincisi olan aşçı postu Seyyid Ali Sultan'a aittir. Alevi Gülbanklarında Rumeli gözcüsü olarak da anılır. Kızıl Deli Tekkesi, Alevi-Bektaşi tekkeleri arasında en önemli beş tekkeden biridir. Seyyid Ali Sultan dergahında bir çok baba ve şair yetişmiştir, örneğin Sadık Abdal, Mahremoğlu, Rahmi, Nesli Abdal ve Kıbrıslı Kenzi.
Seyyid Ali Sultan ve Sadık Abdal
Seyyid Ali Sultan, Sadık Abdal'a pirlik yapmış ve onu Alevi-Bektaşi yoluna sokmuştur. Sadık Abdal divanında Kızıl Deli Sultan'ı doğru ve gerçek veli olarak yorumlar ve hatta onu İmam Ali'ye benzetir. Divanında Kızıl Deli ile ilgili şunu yazar: "Ali'dir heman kendüsi bil o şah. Denildi Kızıl Deli hemçün lakap" Burada Kızıl Deli'nin bizzat Ali'nin kendisi olduğunu ve Kızıl Deli adının ona takma ad olarak verildiğini belirtir. Bunu ne anlamda yazdığı doğal olarak tartışılır. Dursun Gümüşoğlu'na göre peygamberden İmam Ali'ye verilen manevi bilgilerin imamlar üzeri Haci Bektaş'a ve Haci Bektaş üzeri Kızıl Deli'ye ulaşmıştır ve Sadık Abdal bundan dolayı onu İmam Ali'ye benzetmektedir. Şiirin devamında meleklerin bile ona (Kızıl Deli'ye) yardımcı olduğunu yazmıştır. Divanının başka bölümünde Rumeli'yi Kızıl Deli Sultan'ın fethettiğini, küffarı yenip batılı yok ettiğini onun Haci Bektaş ile soydaş olduğunu ve bundan dolayı İmam Ali soyundan olduğunu ve buyruğu üzeri kuru ağaçların yeşerip meyve verdiklerini öne sürmüştür. Başka bir şiirinde Kızıl Deli'nin nefsi kale burçları yıktığını, meleklerin tekkesini koruduğunu ileri sürür.
Kaynakça
- ^ H. Dursun Gümüşoğlu, Sadık Abdal Divanı, Dört Kapı Yayınevi, 1. Baskı, İstanbul 2019, s.19
- ^ a b Bedri Noyan, Bektaşilik ve Alevilik Nedir, Ankara, 1987, s.504
- ^ Rıza Yıldırım, Seyyid Ali Sultan Velayetnamesi, Ankara, 2007, s.156-58
- ^ Turgut Koca, Bektaşi Alevi Şairleri ve Nefesleri, İstanbul, 1990, s.21
- ^ Rıza Yıldırım, Seyyid Ali Sultan Velayetnamesi, Ankara, 2007, s.48
- ^ Veli Saltık, İz Bırakan Erenler ve Alevi Ocakları, Ankara 2004, s.71-72
- ^ Rıza Yıldırım, Seyyid Ali Sultan Velayetnamesi, Ankara, 2007, s.8
- ^ Rıza Yıldırım, Seyyid Ali Sultan Velayetnamesi, Ankara, 2007, s.24
- ^ H. Dursun Gümüşoğlu, Sadık Abdal Divanı, Dört Kapı Yayınevi, 1. Baskı, İstanbul 2019, s.26
- ^ a b H. Dursun Gümüşoğlu, Sadık Abdal Divanı, Dört Kapı Yayınevi, 1. Baskı, İstanbul 2019, s.68
- ^ "Melekler anın çakeri bil müdam" H. Dursun Gümüşoğlu, Sadık Abdal Divanı, Dört Kapı Yayınevi, 1. Baskı, İstanbul 2019, s.70
- ^ "Eyledi Rumelini ol dahi düşmandan ahz" H. Dursun Gümüşoğlu, Sadık Abdal Divanı, Dört Kapı Yayınevi, 1. Baskı, İstanbul 2019
- ^ "Nara urdı çünkü anda ceyş-i kafir oldı nakz, Sabıka feth itdüği veş ol Arablar mülkini, feth idüp kafir elinden Rumeli'n hem kıldı kabz." H. Dursun Gümüşoğlu, Sadık Abdal Divanı, Dört Kapı Yayınevi, 1. Baskı, İstanbul 2019, s.130
- ^ "Akrabadır ana sultan Haci Bektaş Veli, Yani evlad-ı Ali aslı şerif ile said" H. Dursun Gümüşoğlu, Sadık Abdal Divanı, Dört Kapı Yayınevi, 1. Baskı, İstanbul 2019, s.102
- ^ "Dıraht-ı yabise ol emr idüp gögerdi deran, o seçer virdi semerler heman ol demde bedid," H. Dursun Gümüşoğlu, Sadık Abdal Divanı, Dört Kapı Yayınevi, 1. Baskı, İstanbul 2019, s.100
- ^ "Burc-ı barı cümle darı yıkılup oldı helak.[...]Beyt-i mamurun huddamı san melaikler durur," H. Dursun Gümüşoğlu, Sadık Abdal Divanı, Dört Kapı Yayınevi, 1. Baskı, İstanbul 2019. s.146
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu sayfanin herhangi bir incelenmis surumu bulunmuyor bu yuzden standartlara uygunluk acisindan kontrol edilmemis olabilir Seyyid Ali Sultan d o 14 ve 15 yuzyilda yasamis Turk kokenli Alevi Bektasi babasidir Kizil Deli olarak da bilinen Seyyid Ali Sultan Haci Bektas Veli nin halifelerinden olup Orhan Gazi nin buyrugu uzeri Rumeli ye akinlar duzenlemistir Doc Dr Bedri Noyan Dedebaba ya gore 1397 yilinda Dimetoka da Seyyid Ali Sultan Tekkesi olarak bilinen Bektasi dergahini kurmustur Dogum ve olum yiliDogum ve olum yili kesin olarak bilinmemektedir Riza Yildirim a gore 1310 yillari civarinda dogup 1412 ila 1420 yillari arasi olmustur Ahmet Hamdi Zeza Pasa ya gore ise dogum tarihi 1310 olumyili ise 1402 dir Balkanlara gecisTurgut Koca ya gore Seyyid Ali Sultan kirk yoldasi ile Gelibolu yu gecip Cardak Ipsala Malkara Enez Hayrabolu Ferecik Doganca Ergene fethine katilmistir Sonra Pirevine geri donup 1 Murad tarafindan cepheye geri cagirilmis ve Kosova Savasi na katilmistir Riza Yildirim a gore Seyyid Ali Sultan in Rumeli ndeki gazasi Orhan Gazi donemi baslayip 1 Murad donemine dek surmustur 1 Murad ve ya 1 Yildirim donemi ona Dimetoka yoresinde toprak verilmistir Seyyid Ali Sultan ve Haci Bektas VeliBektasi anlatiminda Seyyid Ali Sultan ve Haci Bektas soydastir Bektasi anlatiminda Nisabur Dergahi piri Seyyid Musa nin uc oglu olmustur Bunlar Seyyid Ali Ibrahim Sani ve Haydar Gazi dir Ibrahim Sani Haci Bektas Veli nin babasidir Yani Haydar Gazi Haci Bektas in amcasidir ve o Horasan i birakip Hoy kentine yerlesmistir Haydar Gazi nin Huseyin Gazi ve Hasan Gazi adlarini tasiyan iki oglu olmustur Bu iki kardes 1231 yilindan sonra Malatya nin Tenci Koyu ne yerlesmislerdir Hasan Gazi Abdal Musa nin babasidir Huseyin Gazi ise Hacim Sultan ve Ali Seydi Sultan in babasidir Ali Seydi Sultan in turbesi Malatya nin Tenci koyundedir Ali Seydi Sultan ogluna babasinin adini vermistir yani ikinci Huseyin Gazi Seyyid Ali Sultan ise Ali Seydi nin oglu olan Huseyin Gazi nin ogludur Seyyid Ali Sultan ve Alevi BektasilikAlevi Bektasilerin geleneksel on iki postundan ikincisi olan asci postu Seyyid Ali Sultan a aittir Alevi Gulbanklarinda Rumeli gozcusu olarak da anilir Kizil Deli Tekkesi Alevi Bektasi tekkeleri arasinda en onemli bes tekkeden biridir Seyyid Ali Sultan dergahinda bir cok baba ve sair yetismistir ornegin Sadik Abdal Mahremoglu Rahmi Nesli Abdal ve Kibrisli Kenzi Seyyid Ali Sultan ve Sadik AbdalSeyyid Ali Sultan Sadik Abdal a pirlik yapmis ve onu Alevi Bektasi yoluna sokmustur Sadik Abdal divaninda Kizil Deli Sultan i dogru ve gercek veli olarak yorumlar ve hatta onu Imam Ali ye benzetir Divaninda Kizil Deli ile ilgili sunu yazar Ali dir heman kendusi bil o sah Denildi Kizil Deli hemcun lakap Burada Kizil Deli nin bizzat Ali nin kendisi oldugunu ve Kizil Deli adinin ona takma ad olarak verildigini belirtir Bunu ne anlamda yazdigi dogal olarak tartisilir Dursun Gumusoglu na gore peygamberden Imam Ali ye verilen manevi bilgilerin imamlar uzeri Haci Bektas a ve Haci Bektas uzeri Kizil Deli ye ulasmistir ve Sadik Abdal bundan dolayi onu Imam Ali ye benzetmektedir Siirin devaminda meleklerin bile ona Kizil Deli ye yardimci oldugunu yazmistir Divaninin baska bolumunde Rumeli yi Kizil Deli Sultan in fethettigini kuffari yenip batili yok ettigini onun Haci Bektas ile soydas oldugunu ve bundan dolayi Imam Ali soyundan oldugunu ve buyrugu uzeri kuru agaclarin yeserip meyve verdiklerini one surmustur Baska bir siirinde Kizil Deli nin nefsi kale burclari yiktigini meleklerin tekkesini korudugunu ileri surur Kaynakca H Dursun Gumusoglu Sadik Abdal Divani Dort Kapi Yayinevi 1 Baski Istanbul 2019 s 19 a b Bedri Noyan Bektasilik ve Alevilik Nedir Ankara 1987 s 504 Riza Yildirim Seyyid Ali Sultan Velayetnamesi Ankara 2007 s 156 58 Turgut Koca Bektasi Alevi Sairleri ve Nefesleri Istanbul 1990 s 21 Riza Yildirim Seyyid Ali Sultan Velayetnamesi Ankara 2007 s 48 Veli Saltik Iz Birakan Erenler ve Alevi Ocaklari Ankara 2004 s 71 72 Riza Yildirim Seyyid Ali Sultan Velayetnamesi Ankara 2007 s 8 Riza Yildirim Seyyid Ali Sultan Velayetnamesi Ankara 2007 s 24 H Dursun Gumusoglu Sadik Abdal Divani Dort Kapi Yayinevi 1 Baski Istanbul 2019 s 26 a b H Dursun Gumusoglu Sadik Abdal Divani Dort Kapi Yayinevi 1 Baski Istanbul 2019 s 68 Melekler anin cakeri bil mudam H Dursun Gumusoglu Sadik Abdal Divani Dort Kapi Yayinevi 1 Baski Istanbul 2019 s 70 Eyledi Rumelini ol dahi dusmandan ahz H Dursun Gumusoglu Sadik Abdal Divani Dort Kapi Yayinevi 1 Baski Istanbul 2019 Nara urdi cunku anda ceys i kafir oldi nakz Sabika feth itdugi ves ol Arablar mulkini feth idup kafir elinden Rumeli n hem kildi kabz H Dursun Gumusoglu Sadik Abdal Divani Dort Kapi Yayinevi 1 Baski Istanbul 2019 s 130 Akrabadir ana sultan Haci Bektas Veli Yani evlad i Ali asli serif ile said H Dursun Gumusoglu Sadik Abdal Divani Dort Kapi Yayinevi 1 Baski Istanbul 2019 s 102 Diraht i yabise ol emr idup gogerdi deran o secer virdi semerler heman ol demde bedid H Dursun Gumusoglu Sadik Abdal Divani Dort Kapi Yayinevi 1 Baski Istanbul 2019 s 100 Burc i bari cumle dari yikilup oldi helak Beyt i mamurun huddami san melaikler durur H Dursun Gumusoglu Sadik Abdal Divani Dort Kapi Yayinevi 1 Baski Istanbul 2019 s 146