Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede bulunmasına karşın yetersizliği nedeniyle bazı bilgilerin hangi kaynaktan alındığı belirsizdir. (Mart 2022) () |
Sinop Baskını (30 Kasım 1853), Kırım Savaşı'nın önemli çarpışmalarından biri olan baskın. Bu baskında Rus Karadeniz donanması, Sinop'ta Osmanlı donanmasına ağır bir darbe indirdi. Dünya deniz savaşları tarihinde yelkenli ahşap gemilerin rol aldığı son çarpışma ve gülle yerine patlayıcı mermilerin (humbara) kullanıldığı ilk çarpışma olarak Sinop Baskını'nın özel bir yeri vardır.
| Sinop Baskını | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kırım Savaşı | |||||||
 Sinop Savaşı, A. Bogolyubov. | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Rus İmparatorluğu |  Osmanlı İmparatorluğu | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Pavel Nahimov | Patrona Osman Paşa | ||||||
| Güçler | |||||||
| 6 kalyon 2 fırkateyn 3 buharlı gemi | 7 fırkateyn 3 korvet 2 buharlı gemi | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 37 ölü 229 yaralı ~3 hasarlı kalyon | 7 fırkateyn battı 3 korvet battı 2 buharlı gemi battı | ||||||
Nedenleri
Osmanlı ve Rus orduları bir süredir Kırım Savaşı'nın Kafkas cephesinde çarpışıyorlardı. Kafkaslardaki Osmanlı güçlerinin ikmal yolu Trabzon ve Batum limanlarıydı. Deniz yolunu korumak amacıyla Patrona Osman Paşa (Oramiral) komutasında Sinop'ta bir filotilla üslenmişti.
Gelişimi
Ana üssü Sivastopol olan Rus Karadeniz donanmasının başında vardı. Sivastopol Sinop'a sadece 180 deniz mili uzaklıktadır. Sürpriz bir baskında filotillanın 280 deniz mili uzaktaki İstanbul'dan yardım alamayacağını hesaplayan Nahimov, 30 Kasım 1853 Cuma günü ateş gücü çok üstün gemilerle ve sis altında tam bir baskın etkisi ile Sinop limanına kuzeybatı tarafından üçgen şeklinde girdi. Rus filosu 7 saffı harp gemisi (612 top), 2 yelkenli korvet (98 top) ve 3 buharlıdan (12 top) oluşuyordu. Kale toplarının hazırlıksız, Osmanlı bahriyelilerinin eğitimsiz olması gibi faktörler de Rusların lehindeydi. Rus gemileri limanda demirli Osmanlı gemilerinin karşısına dizilerek patlayıcı mermi atan toplarla saldırıya geçtiler. 1.5 saat sonra 7 yelkenli fırkateyn, 3 yelkenli korvet ve 2 buharlı vapurdan oluşan Osmanlı filotillasının tümü imha oldu. Rus filosu daha sonra kıyıdaki bataryalara ateş açtı bataryalar karşılık verdi 37 Rus öldü 229'u yaralandı 3 gemi hasar aldı. Yanan gemilerde bulunan ve denize dökülen 4.000'in üzerinde asker öldü. (Başka bir kaynak ise bu sayıyı 2.700 şehit, 556 ağır yaralı ve 150 esir olarak veriyor) Patrona Osman Paşa esir düştü, yardımcısı Riyale (Tümamiral) ise öldü.
Kaybedilen Osmanlı gemileri (top sayıları) şöyledir:
Yelkenli Fırkateynler
- (48)
- (47) (İlk adı Rafail: 1829'da Ruslardan ele geçirilmişti),
- (63)
- (65)
- (60)
- Dimyad (56) (Mısır Donanması)
- (54)
Yelkenli Korvetler
- (24)
- (24)
- (22)
Buharlı Vapurlar
- Ereğli (10)
- (19) [Mısır Donanması].
Toplam: 12 parça gemi ve yaklaşık 470 top. Süratli bir vapur olan ve baskından kaçmayı başaran Taif felaketten iki gün sonra haberi İstanbul'a ulaştırdı.
Sonuçları
Gözlemciler Sinop Baskını'nda denk olmayan kuvvetlerin karşı karşıya gelmesini büyük haksızlık olarak gördüler. Osmanlı donanması imha olmasına rağmen Rus gemileri şehre ateş açmaya devam etti bu da şehrin bazı kısımlarında yangın çıkmasına ve sivillerin kaçmasına sebep oldu. Görgü tanıkları denize düşen bahriyelilere Rusların merhamet etmediğini söylüyorlardı. Muharebe Avrupa kamuoyuna bir Rus hunharlığı şeklinde yansıdı, İngiliz basını olaydan Sinop katliamı olarak bahsetti. Baskın İngiltere ile Fransa'nın Osmanlı İmparatorluğu yanında Kırım Savaşı'na girmek için kullandıkları sebeplerden biri oldu. Baskının hemen ardından İngiliz ve Fransız donanmaları Karadeniz'e girdiler. Avusturya'nın notası sonucunda Rusya barış yapma durumunda kaldı ve Paris Antlaşması imzalandı. (30 Mart 1856)
Sinop'ta baskının acı anısını yaşatan bir şehitlik, bir de şehitlerin üzerinden çıkan paralarla yaptırılan inşa edilmiştir.
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta Sinop Baskını ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Blake, R.L.V.ffrench (1971) The Crimean War; Londra: Sphere Books,. (ss.15-16)
- Gulen, Nejat (2001 2.bas.), Şanlı Bahriye: Türk Bahriyesinin İkiyüz Yıllık Tarihçesi 1773-1973, İstanbul:Kastaş Yayınları
- Karal, Enver Ziya (1947 8.bas. 2007) Osmanlı Tarihi: V. Cilt Nizam-ı Cedid ve Tanzimat Devirleri (1789-1856) ; Ankara: TTK Basımevi, (s. 235) [2][]
- Kerr, Paul et al. (1997) The Crimean War; Londra:Channel 4/ Boxtree
- Palmer, Alan (Tr. çev. Gaspıralı, Meral): 1853-1856 Kırım Savaşı ve Modern Avrupa'nın Doğuşu; İstanbul: Sabah Yayınları,
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede kaynak listesi bulunmasina karsin metin ici kaynaklarin yetersizligi nedeniyle bazi bilgilerin hangi kaynaktan alindigi belirsizdir Lutfen kaynaklari uygun bicimde metin icine yerlestirerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Mart 2022 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Sinop Baskini 30 Kasim 1853 Kirim Savasi nin onemli carpismalarindan biri olan baskin Bu baskinda Rus Karadeniz donanmasi Sinop ta Osmanli donanmasina agir bir darbe indirdi Dunya deniz savaslari tarihinde yelkenli ahsap gemilerin rol aldigi son carpisma ve gulle yerine patlayici mermilerin humbara kullanildigi ilk carpisma olarak Sinop Baskini nin ozel bir yeri vardir Sinop BaskiniKirim SavasiSinop Savasi A Bogolyubov Tarih30 Kasim 1853BolgeSinop Kuzey TurkiyeSonucKesin Rus zaferiTaraflarRus ImparatorluguOsmanli ImparatorluguKomutanlar ve liderlerPavel NahimovPatrona Osman PasaGucler6 kalyon 2 firkateyn 3 buharli gemi7 firkateyn 3 korvet 2 buharli gemiKayiplar37 olu 229 yarali 3 hasarli kalyon7 firkateyn batti 3 korvet batti 2 buharli gemi battiNedenleriOsmanli ve Rus ordulari bir suredir Kirim Savasi nin Kafkas cephesinde carpisiyorlardi Kafkaslardaki Osmanli guclerinin ikmal yolu Trabzon ve Batum limanlariydi Deniz yolunu korumak amaciyla Patrona Osman Pasa Oramiral komutasinda Sinop ta bir filotilla uslenmisti Vladimir Kosov Sinop muharebesiGelisimiAna ussu Sivastopol olan Rus Karadeniz donanmasinin basinda vardi Sivastopol Sinop a sadece 180 deniz mili uzakliktadir Surpriz bir baskinda filotillanin 280 deniz mili uzaktaki Istanbul dan yardim alamayacagini hesaplayan Nahimov 30 Kasim 1853 Cuma gunu ates gucu cok ustun gemilerle ve sis altinda tam bir baskin etkisi ile Sinop limanina kuzeybati tarafindan ucgen seklinde girdi Rus filosu 7 saffi harp gemisi 612 top 2 yelkenli korvet 98 top ve 3 buharlidan 12 top olusuyordu Kale toplarinin hazirliksiz Osmanli bahriyelilerinin egitimsiz olmasi gibi faktorler de Ruslarin lehindeydi Rus gemileri limanda demirli Osmanli gemilerinin karsisina dizilerek patlayici mermi atan toplarla saldiriya gectiler 1 5 saat sonra 7 yelkenli firkateyn 3 yelkenli korvet ve 2 buharli vapurdan olusan Osmanli filotillasinin tumu imha oldu Rus filosu daha sonra kiyidaki bataryalara ates acti bataryalar karsilik verdi 37 Rus oldu 229 u yaralandi 3 gemi hasar aldi Yanan gemilerde bulunan ve denize dokulen 4 000 in uzerinde asker oldu Baska bir kaynak ise bu sayiyi 2 700 sehit 556 agir yarali ve 150 esir olarak veriyor Patrona Osman Pasa esir dustu yardimcisi Riyale Tumamiral ise oldu Kaybedilen Osmanli gemileri top sayilari soyledir Yelkenli Firkateynler Sinop Baskini Ivan Ayvazovski 48 47 Ilk adiRafail 1829 da Ruslardan ele gecirilmisti 63 65 60 Dimyad 56 Misir Donanmasi 54 Yelkenli Korvetler 24 24 22 Buharli Vapurlar Eregli 10 19 Misir Donanmasi Toplam 12 parca gemi ve yaklasik 470 top Suratli bir vapur olan ve baskindan kacmayi basaran Taif felaketten iki gun sonra haberi Istanbul a ulastirdi SonuclariGozlemciler Sinop Baskini nda denk olmayan kuvvetlerin karsi karsiya gelmesini buyuk haksizlik olarak gorduler Osmanli donanmasi imha olmasina ragmen Rus gemileri sehre ates acmaya devam etti bu da sehrin bazi kisimlarinda yangin cikmasina ve sivillerin kacmasina sebep oldu Gorgu taniklari denize dusen bahriyelilere Ruslarin merhamet etmedigini soyluyorlardi Muharebe Avrupa kamuoyuna bir Rus hunharligi seklinde yansidi Ingiliz basini olaydan Sinop katliami olarak bahsetti Baskin Ingiltere ile Fransa nin Osmanli Imparatorlugu yaninda Kirim Savasi na girmek icin kullandiklari sebeplerden biri oldu Baskinin hemen ardindan Ingiliz ve Fransiz donanmalari Karadeniz e girdiler Avusturya nin notasi sonucunda Rusya baris yapma durumunda kaldi ve Paris Antlasmasi imzalandi 30 Mart 1856 Sinop ta baskinin aci anisini yasatan bir sehitlik bir de sehitlerin uzerinden cikan paralarla yaptirilan insa edilmistir 2003 yilinda Baskin in yildonumu nedeniyle cikartilan Rus puluKaynakcaWikimedia Commons ta Sinop Baskini ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Blake R L V ffrench 1971 The Crimean War Londra Sphere Books ss 15 16 Gulen Nejat 2001 2 bas Sanli Bahriye Turk Bahriyesinin Ikiyuz Yillik Tarihcesi 1773 1973 Istanbul Kastas Yayinlari ISBN 975763901X Karal Enver Ziya 1947 8 bas 2007 Osmanli Tarihi V Cilt Nizam i Cedid ve Tanzimat Devirleri 1789 1856 Ankara TTK Basimevi ISBN 975 1600170 s 235 2 olu kirik baglanti Kerr Paul et al 1997 The Crimean War Londra Channel 4 Boxtree Palmer Alan Tr cev Gaspirali Meral 1853 1856 Kirim Savasi ve Modern Avrupa nin Dogusu Istanbul Sabah Yayinlari