Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Siyah çeneli yunus (Lagenorhynchus australis) ya da Peale yunusu, yunusgiller (Delphinidae) familyasından Lagenorhynchus cinsindeki altı yunus türünden biridir. Bu küçük yunus türü Güney Amerika'nın en güneyinde yer alan Ateş Toprakları'nın çevresindeki sularda yaşar.
| Siyah çeneli yunus | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
  Ortalama bir insan ile boyut karşılaştırması | ||||||||||||||||||||
| Korunma durumu | ||||||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
Lagenorhynchus australis Peale, 1848 | ||||||||||||||||||||
 Siyah çeneli yunus doğal yaşam alanı |
Sınıflandırma
Geleneksel olarak Lagenorhynchus cinsi içinde sınıflandırılsalar da son zamanlarda yapılan moleküler analizler siyah çeneli yunusun aslında Cephalorhynchus cinsinde yer alan yunuslar ile daha yakın akraba olduğunu göstermektedir. Eğer bu doğruysa bu yunus türü ya Cephalorhynchus cinsine geçirilmeli ya da kendi cinsi altında sınıflandırılmalıdır. Bu yunus türü için (ve ayrıca Pasifik beyaz yanlı yunusu ile Gölgeli yunus için de) Sagmatias diye yeni bir cins önerilmiştir. Siyah çeneli yunusu Cephalorhynchus cinsi altında sınıflandırmak için bazı morfolojik ve davranışsal özellikler vardır. Schevill & Watkins'e (1971) göre siyah çeneli yunus ve Cephalorhynchus cinsi yunuslar ıslık çalmayan tek yunus türleridir. Ayrıca siyah çeneli yunus diğer Cephalorhynchus yunus türleri ile göğüs yüzgeçlerinin arkasında yer alan beyaz "koltukaltı" bölgeye sahiptir.
Özellikleri
Doğuşta boyları 1 m. olan siyah çeneli yunuslar erişkin olduklarında 2,1 m'ye ulaşırlar. Yetişkin ağırlıkları da 115 kg. civarındadır. Koyu gri bir yüze ve çeneye sahiptirler. Sırtlarının büyük bir kısmı siyahtır ve sırtlarının her iki yanında gittikçe kalınlaşan beyaz bir çizgi bulunur. Karınları beyazdır. Her iki ön yüzgeçlerinin arkasında da beyazlık bulunur. Bunlara "koltukaltı" adı verilir. Yanları da ön yüzgeçlerin arkasından başlayarak beyaz-gri renktedir. Sırt yüzgeçleri bu boyutta bir yunus için oldukça büyüktür ve eğri biçimlidir. Ön yüzgeçleri küçük ve uçları belirgindir. Kuyruklarının uçları da belirginidir ve tam ortasında bir çentik bulunur. Bu yunus türü uzaktan bakıldığında Gölgeli yunus ile karıştırılabilir.
Nüfus ve dağılımı
Siyah çeneli yunus Güney Amerika'nın güney kıyısularına endemik bir türdür. Pasifik kıyısında en kuzeyde 38° S enleminde bulunan Şili'nin Valdivia Nehri yakınlarında görülmüşlerdir. Atlantik kıyısında genellikle 44° S enleminde Arjantin'in 'nde görülürler. En güney noktası olarak 60° S enleminde, Drake Boğazı'nda görülürler.
Genellikle hızlı akıntıların olduğu ya da koylar gibi kıyıya yakın güvenli yerlerde gözlemlenirler.
Toplam nüfus bilinmese de bölgesel olarak sık rastlanan bir tür olduğu düşünülmektedir.
Davranış özellikleri
Siyah çeneli yunus 5 ile 20 birey arasında küçük gruplar halinde yaşarlar. Yaz ve sonbahar aylarında nadiren de olsa 100 bireye varan büyük gruplar halinde rastlanmışlardır. Gruplar tipik olarak kıyıya paralel bir hat boyunca hareket ederler. Genellikle yavaş yüzseler de bazen hareketli davranışlar da sergileyebilirler.
Korunma durumu
Siyah çeneli yunusun yalnızca küçük alanlarda hareket etmesi ve kıyıya yakın durması insanoğlunun üzerindeki etkilerine açık kalmasına neden olmuştur. Şilili balıkçılar 1970'ler ve 80'lerde yengeç yemi olması için binlerce siyah çeneli yunus öldürmüştür. Bu davranıştan yavaş yavaş vazgeçilmiş olsa da yasadışı sayılmamıştır.
Arjantin'de balıkağlarına takılıp ölen siyah çeneli yunuslar olduğu bildirilmiştir ama bunun yaygınlığı bilinmemektedir. Whale and Dolphin Conservation Society (Balina ve Yunus Koruma Derneği) gibi koruma grupları bu tür hakkında daha detaylı araştırma yapılmasını istemektedir.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Siyah ceneli yunus Lagenorhynchus australis ya da Peale yunusu yunusgiller Delphinidae familyasindan Lagenorhynchus cinsindeki alti yunus turunden biridir Bu kucuk yunus turu Guney Amerika nin en guneyinde yer alan Ates Topraklari nin cevresindeki sularda yasar Siyah ceneli yunusOrtalama bir insan ile boyut karsilastirmasiKorunma durumuDurumu belirsiz IUCN 2 3 Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataAlt sube VertebrataInfa sube GnathostomataSinif MammaliaTakim Cetacea Balinalar Alt takim Odontoceti Disli balinalar Familya Delphinidae Yunusgiller Cins LagenorhynchusTur L australisIkili adlandirmaLagenorhynchus australis Peale 1848Siyah ceneli yunus dogal yasam alaniSiniflandirmaGeleneksel olarak Lagenorhynchus cinsi icinde siniflandirilsalar da son zamanlarda yapilan molekuler analizler siyah ceneli yunusun aslinda Cephalorhynchus cinsinde yer alan yunuslar ile daha yakin akraba oldugunu gostermektedir Eger bu dogruysa bu yunus turu ya Cephalorhynchus cinsine gecirilmeli ya da kendi cinsi altinda siniflandirilmalidir Bu yunus turu icin ve ayrica Pasifik beyaz yanli yunusu ile Golgeli yunus icin de Sagmatias diye yeni bir cins onerilmistir Siyah ceneli yunusu Cephalorhynchus cinsi altinda siniflandirmak icin bazi morfolojik ve davranissal ozellikler vardir Schevill amp Watkins e 1971 gore siyah ceneli yunus ve Cephalorhynchus cinsi yunuslar islik calmayan tek yunus turleridir Ayrica siyah ceneli yunus diger Cephalorhynchus yunus turleri ile gogus yuzgeclerinin arkasinda yer alan beyaz koltukalti bolgeye sahiptir OzellikleriDogusta boylari 1 m olan siyah ceneli yunuslar eriskin olduklarinda 2 1 m ye ulasirlar Yetiskin agirliklari da 115 kg civarindadir Koyu gri bir yuze ve ceneye sahiptirler Sirtlarinin buyuk bir kismi siyahtir ve sirtlarinin her iki yaninda gittikce kalinlasan beyaz bir cizgi bulunur Karinlari beyazdir Her iki on yuzgeclerinin arkasinda da beyazlik bulunur Bunlara koltukalti adi verilir Yanlari da on yuzgeclerin arkasindan baslayarak beyaz gri renktedir Sirt yuzgecleri bu boyutta bir yunus icin oldukca buyuktur ve egri bicimlidir On yuzgecleri kucuk ve uclari belirgindir Kuyruklarinin uclari da belirginidir ve tam ortasinda bir centik bulunur Bu yunus turu uzaktan bakildiginda Golgeli yunus ile karistirilabilir Nufus ve dagilimiSiyah ceneli yunus Guney Amerika nin guney kiyisularina endemik bir turdur Pasifik kiyisinda en kuzeyde 38 S enleminde bulunan Sili nin Valdivia Nehri yakinlarinda gorulmuslerdir Atlantik kiyisinda genellikle 44 S enleminde Arjantin in nde gorulurler En guney noktasi olarak 60 S enleminde Drake Bogazi nda gorulurler Genellikle hizli akintilarin oldugu ya da koylar gibi kiyiya yakin guvenli yerlerde gozlemlenirler Toplam nufus bilinmese de bolgesel olarak sik rastlanan bir tur oldugu dusunulmektedir Davranis ozellikleriSiyah ceneli yunus 5 ile 20 birey arasinda kucuk gruplar halinde yasarlar Yaz ve sonbahar aylarinda nadiren de olsa 100 bireye varan buyuk gruplar halinde rastlanmislardir Gruplar tipik olarak kiyiya paralel bir hat boyunca hareket ederler Genellikle yavas yuzseler de bazen hareketli davranislar da sergileyebilirler Korunma durumuSiyah ceneli yunusun yalnizca kucuk alanlarda hareket etmesi ve kiyiya yakin durmasi insanoglunun uzerindeki etkilerine acik kalmasina neden olmustur Silili balikcilar 1970 ler ve 80 lerde yengec yemi olmasi icin binlerce siyah ceneli yunus oldurmustur Bu davranistan yavas yavas vazgecilmis olsa da yasadisi sayilmamistir Arjantin de balikaglarina takilip olen siyah ceneli yunuslar oldugu bildirilmistir ama bunun yayginligi bilinmemektedir Whale and Dolphin Conservation Society Balina ve Yunus Koruma Dernegi gibi koruma gruplari bu tur hakkinda daha detayli arastirma yapilmasini istemektedir Kaynakca ol section