Balinalar (Latince: Cetacea) içinde balinaları, yunusları ve muturları barındıran, çift toynaklılar takımında bir infra takımdır (Eski sınıflandırmaya göre toynaklılar içinde bir takımdı). Biyolojik adlarda "balina" için Latince cetus sözcüğü kullanılır, özgün anlamı ise "büyük deniz hayvanı"dır. Latinceye ise Yunancadan geçmiştir. Yunanca κῆτος sözcüğü "balina" ya da "herhangi bir dev balık veya deniz canavarı" anlamındadır.
Balinalar | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||
| |||||||||||||
Parvo takımlar | |||||||||||||
|
Günümüz balinaları 50 milyon yıl önce suda yaşama adapte olmaya başlamış çift toynaklı memelilerdir. Moleküler genetik çalışmalar kendilerinin çift toynaklılarda sınıflandırılması gerektiği göstermiştir. En yakın akrabaları olan su aygırları ile Whippomorpha kladında sınıflandırılırlar. Gövdeleri mekik şeklinde, ince uzun ve ortada kalındır. Ön uzuvları değişerek yüzgeçe dönüşmüştür. Arka uzuvları ise çok küçülmüştür, belkemiğine bağlı değildirler ve gövde içinde gizlidirler. Kuyrukları yatay olarak düzleşmiştir. Hemen hemen hiç kılları yoktur ve kalın bir yağ tabakası ile soğuktan korunurlar. Grup olarak yüksek bir zekâ düzeyine sahiptirler.
Balinalar grubunda yaşayan doksan tür bulunur. Tatlısu yunusu olan beş türü hariç hepsi deniz ve okyanuslarda yaşar. Grup iki parvo takıma bölünmüştür: çubuklu balinalar (Mysticeti) ve yunuslar ile muturları da barındıran dişli balinalar (Odontoceti).
Memeli doğası
Balinalar takımının üyeleri memelidir yani hayvanlar âleminin memeliler sınıfında yer alırlar. Bu takımın üyelerinin yaşayan en yakın akrabası su aygırıdır.
Memelilere özgü özellikleri paylaşırlar: Sıcakkanlıdırlar, akciğerleri ile havayı solurlar, canlı doğum yaparlar ve yavrularını kendi sütleri ile beslerler, az da olsa kılları bulunur.
Balina ve yunusları balıklardan ayırmanın bir başka yolu da kuyruklarının şeklidir. Balıkların kuyrukları diktir ve yüzerken sağdan sola hareket eder. Balina ve yunusların kuyrukları ise yataydır ve yüzerken yukarıdan aşağıya doğru hareket eder ve belkemikleri aynı bir insanın belkemiğinin yüzerken hareket ettiği gibi hareket eder.
Soluk alma ve verme
Balinalar, memeli olduklarından (kara kökenli) hava solumak zorundadırlar. Bu nedenle su yüzüne çıkarak ciğerlerinden karbondioksiti dışarı vererek taze oksijen solurlar. Dalma sırasında kaslar sayesinde nefes delikleri kapanır ve bir daha su yüzüne çıkana kadar kapalı kalır. Su yüzüne çıktıklarında ise nefes delikleri kaslar sayesinde açılarak soluk verirler.
Balinaların soluk alıp vermek için zaman kazanacak şekilde evrimleşen nefes delikleri kafalarının tepesinde yer alır. Soluk verdiklerinde ciğerlerden gelen ılık hava dışarıdaki soğuk hava ile karşılaştığında yoğunlaşır. Karada yaşayan memelilerin soğuk bir günde soluk verdiğinde oluştuğu gibi küçük bir "buhar" sütunu oluşur. Balinalarda da soluk verirken karşılaşılan bu buhar sütunu her tür için farklı bir şekle, açıya ve yüksekliğe sahiptir. Bu özelliklerine bakılarak uzaktan balinaların türü deneyimli kişiler tarafından tanımlanabilir.
Balinalar su altında, diğer memelilerin kaldığından çok daha uzun bir süre kalabilirler. Su altında kalma süreleri, bu takımın üyeleri arasında bulunan büyük fizyolojik farklar nedeniyle türler arasında büyük farklar gösterir.
Memelilerin kaslarında bulunan miyoglobin derişimi çok farklılık gösterir. Miyoglobin oksijene karşı hemoglobinden daha fazla bir affinite gösterir yani miyoglobin oksijen moleküllerini hemoglobinden daha iyi tutar. Dolayısıyla oksijen almak mümkün olmadığında yüksek miyoglobin derişimi olması yararlıdır. Balinaların kaslarında bulunan miyoglobinin derişimi ne kadar yüksekse o kadar uzun süre su altında kalabilir ve besin arayabilirler.
Yüksek vücut kütlesi de balinalarda daha uzun dalış süresine yardımcı olur. Vücut kütlesinin artışı aynı zamanda kas kütlesinin artışı demektir, dolayısıyla da kaslarda bulunan oksijen deposuda artar. Ayrıca Kleiber yasasına göre bir hayvanın vücut kütlesi arttıkça metabolizma hızı yavaşlar dolayısıyla da birim kütle başına daha az oksijen harcarlar.
Görme, işitme ve ekolokasyon
Balinaların gözleri büyük kafalarının her iki yanında ve oldukça geridedir. Özellikle ucu sivri gagası olan yunusların ileri ve aşağı doğru oldukça iyi bir binoküler görüş açıları vardır ama İspermeçet balinası gibi küt kafalı balinaların her iki yanı da görebilir ama önlerini ya da doğrudan aşağıyı göremezler. Gözyaşı bezleri yağlı gözyaşı salgılar ve denizin tuzlu suyundan gözleri korur. Balinaların göz lensleri hemen hemen küreseldir dolayısıyla derin sularda az ışık altında odaklanmayı sağlar. Balinaların, yunuslar dışında oldukça zayıf olan görme yetilerine karşın oldukça mükemmel duyma yetileri vardır.
Balinaların kulakları da gözleri gibi küçüktür. Suda yaşaması sebebiyle ses dalgalarını odaklayarak kuvvetlendirmeye yarayan dış kulaklarını kaybetmişlerdir. Suyun ses ilektenliği havaya göre çok yüksek olduğundan dış kulak gibi bir organa gerek kalmamıştır. Bu yüzden kulakları gözlerinin hemen arkasında küçük bir deliktir. Buna karşın iç kulak balinanın kilometrelerce uzaktaki sesi duymasını ve sesin geldiği yönü anlayabilmesini sağlayacak kadar gelişmiştir.
Bazı balinalar ekolokasyon yeteneğine sahiptir. Çoğu dişli balina ekolokasyon seslerine benzer sesler çıkarırlar, fakat bu balinaların bu sesleri ekolokasyon için kullandığı gösterilememiştir. Mysticeti, ekolokasyonla tespit edilemeyecek kadar küçük avlarla beslendiğinden ekolokasyona çok az ihtiyaç duymaktadır. Odontoceti'nin Yunus gibi bazı üyeleri ekolokasyonu kullanırlar. Bu balinalar, yarasalar ile aynı şekilde, bir nesneye çarpıp sonra geri dönecek şekilde bir ses çıkarırlar. Bunun sayesinde nesnelerin şekillerini, boyutlarını, yüzey karakteristiklerini, hareket şekillerini ve uzaklığını anlayabilirler. Bu yetenek ile balinalar zifiri karanlıkta hızlı yüzen küçük avları yakalayabilirler. Çoğu Odontoceti'de ekolokasyon öyle gelişmiştir ki, bir nesnenin av olup olmadığını ayırt edebilirler. Esaret altındaki balinalar çeşitli şekil ve büyüklükteki topları ayırt edecek şekilde eğitilebilirler.
Balinalar iletişim için de sesleri kullanırlar. Bu sesler; inlemeler, tıklayışlar, ıslıklar ve Kambur balina'daki gibi kompleks şarkılar şeklinde olur.
Taksonomi
Seksenden fazla yaşayan türü bulunan balinalar iki alt takıma ayrılır: Dişli balinalar (Odontoceti) ve çubuklu balinalar (Mysticeti). Bunların dışında soyu tükenmiş birçok balina türü de bulunmaktadır.
- İnfra takım: Cetacea
- Familya: †Pakicetidae
- Familya: †Ambulocetidae
- Familya: †Remingtonocetidae
- Familya: †Protocetidae
- Klad:
- Familya: †Basilosauridae
- Klad:
- Parvo takım: Odontoceti
- Parvo takım: Mysticeti
Filogeni
Balinlar'ın (Cetacea) çift toynaklılar (Artiodactyla) içindeki varsayılan konumu aşağıdaki kladogramda gösterilmektedir:
Artiodactyla |
| ||||||||||||||||||||||||||||||
Soyu tükenmiş ve mevcut balinalar arası ilişkiler: | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
† Soyu tükenmiş taksonlar |
Ayrıca Bakınız
Notlar
- ^ . www.nhc.ed.ac.uk. 13 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2021.
- ^ . Whale & Dolphin Conservation USA (İngilizce). 25 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2021.
- ^ http://www.youtube.com/watch?v=FTvRV1gruXA&list=PL3386F06A988E175A 17 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Görsel kaynak
- ^ Shimamura, Mitsuru; Yasue, Hiroshi; Ohshima, Kazuhiko; Abe, Hideaki; Kato, Hidehiro; Kishiro, Toshiya; Goto, Mutsuo; Munechika, Isao; Okada, Norihiro (Ağustos 1997). "Molecular evidence from retroposons that whales form a clade within even-toed ungulates". Nature (İngilizce). 388 (6643): 666-670. doi:10.1038/41759. ISSN 1476-4687. 22 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ağustos 2021.
- ^ "Taxonomy browser (Whippomorpha)". www.ncbi.nlm.nih.gov. 3 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ağustos 2021.
- ^ University Of Michigan (2001, September 20). "New Fossils Suggest Whales And Hippos Are Close Kin". ScienceDaily. 14 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Aralık 2007.(İngilizce)
- ^ Northeastern Ohio Universities Colleges of Medicine and Pharmacy (2007, December 21). "Whales Descended From Tiny Deer-like Ancestors". ScienceDaily. 24 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Aralık 2007.(İngilizce)
- ^ "Cetacea". Paleobiology Database. 28 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Eylül 2021.
- ^ Beck, N.R. (2006). "A higher-level MRP supertree of placental mammals". BMC Evol Biol. 6: 93. doi:10.1186/1471-2148-6-93. (PMC) 1654192 $2. (PMID) 17101039.
- ^ O'Leary, M.A.; Bloch, J.I.; Flynn, J.J.; Gaudin, T.J.; Giallombardo, A.; Giannini, N.P.; Goldberg, S.L.; Kraatz, B.P.; Luo, Z.-X.; Meng, J.; Ni, X.; Novacek, M.J.; Perini, F.A.; Randall, Z.S.; Rougier, G.W.; Sargis, E.J.; Silcox, M.T.; Simmons, N.B.; Spaulding, M.; Velazco, P.M.; Weksler, M.; Wible, J.R.; Cirranello, A.L. (2013). "The Placental Mammal Ancestor and the Post-K-Pg Radiation of Placentals". Science. 339 (6120): 662-667. Bibcode:2013Sci...339..662O. doi:10.1126/science.1229237. hdl:11336/7302 . (PMID) 23393258.
- ^ Song, S.; Liu, L.; Edwards, S.V.; Wu, S. (2012). "Resolving conflict in eutherian mammal phylogeny using phylogenomics and the multispecies coalescent model". Proceedings of the National Academy of Sciences. 109 (37): 14942-14947. Bibcode:2012PNAS..10914942S. doi:10.1073/pnas.1211733109. (PMC) 3443116 $2. (PMID) 22930817.
- ^ dos Reis, M.; Inoue, J.; Hasegawa, M.; Asher, R.J.; Donoghue, P.C.J.; Yang, Z. (2012). "Phylogenomic datasets provide both precision and accuracy in estimating the timescale of placental mammal phylogeny". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences. 279 (1742): 3491-3500. doi:10.1098/rspb.2012.0683. (PMC) 3396900 $2. (PMID) 22628470.
- ^ Upham, N.S.; Esselstyn, J.A.; Jetz, W. (2019). "Inferring the mammal tree: Species-level sets of phylogenies for questions in ecology, evolution, and conservation". PLOS Biology. 17 (12): e3000494. doi:10.1371/journal.pbio.3000494. (PMC) 6892540 $2. (PMID) 31800571.(see e.g. Fig S10)
- ^ John Gatesy; Jonathan H. Geisler; Joseph Chang; Carl Buell; Annalisa Berta; Robert W. Meredith; Mark S. Springer; Michael R. McGowen (2012). "A phylogenetic blueprint for a modern whale" (PDF). Molecular Phylogenetics and Evolution. 66 (2): 479-506. doi:10.1016/j.ympev.2012.10.012. (PMID) 23103570. 9 Haziran 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 4 Eylül 2015.
Dış bağlantılar
- ARKive - images and movies of Whales, Dolphins and Porpoises
- Tree of Life illustration showing how Cetacea relates to other lifeforms10 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- images and movies of Whales and Dolphins. Text is in French9 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- [1]13 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- British Cetacean Site especially interesting is4 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Cetacea.org homepage3 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Walker's Mammals of the World Online - Cetaceans11 Ekim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Dolphins and Whales on Science Daily5 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- All About Dolphins: Information and News Concerning Dolphins and other Cetacea27 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Sounds of the cetaceans, bioindicators, acoustic trauma, acoustic signals
- Cetacea Evolution29 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - by Douglas J. Futuyma
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Balinalar Latince Cetacea icinde balinalari yunuslari ve muturlari barindiran cift toynaklilar takiminda bir infra takimdir Eski siniflandirmaya gore toynaklilar icinde bir takimdi Biyolojik adlarda balina icin Latince cetus sozcugu kullanilir ozgun anlami ise buyuk deniz hayvani dir Latinceye ise Yunancadan gecmistir Yunanca kῆtos sozcugu balina ya da herhangi bir dev balik veya deniz canavari anlamindadir Balinalar Yasadigi donem araligi 54 0 myo Wasatchian Gunumuz PreYeYeOSDCPTJKPgNKambur balina Megaptera novaeangliae Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataSinif MammaliaAlt sinif TheriaInfra sinif EutheriaTakim Cetacea Brisson 1762Parvo takimlarCubuklu balinalar Mysticeti Disli balinalar Odontoceti Archaeoceti Antik balinalar Familyalar icin metne bakiniz Balina gozlemiBuyuk Antarktika balinasi Eubalaena australis Buyuk Antarktika balinasi Eubalaena australis Gunumuz balinalari 50 milyon yil once suda yasama adapte olmaya baslamis cift toynakli memelilerdir Molekuler genetik calismalar kendilerinin cift toynaklilarda siniflandirilmasi gerektigi gostermistir En yakin akrabalari olan su aygirlari ile Whippomorpha kladinda siniflandirilirlar Govdeleri mekik seklinde ince uzun ve ortada kalindir On uzuvlari degiserek yuzgece donusmustur Arka uzuvlari ise cok kuculmustur belkemigine bagli degildirler ve govde icinde gizlidirler Kuyruklari yatay olarak duzlesmistir Hemen hemen hic killari yoktur ve kalin bir yag tabakasi ile soguktan korunurlar Grup olarak yuksek bir zeka duzeyine sahiptirler Balinalar grubunda yasayan doksan tur bulunur Tatlisu yunusu olan bes turu haric hepsi deniz ve okyanuslarda yasar Grup iki parvo takima bolunmustur cubuklu balinalar Mysticeti ve yunuslar ile muturlari da barindiran disli balinalar Odontoceti Memeli dogasiBalinalar takiminin uyeleri memelidir yani hayvanlar aleminin memeliler sinifinda yer alirlar Bu takimin uyelerinin yasayan en yakin akrabasi su aygiridir Memelilere ozgu ozellikleri paylasirlar Sicakkanlidirlar akcigerleri ile havayi solurlar canli dogum yaparlar ve yavrularini kendi sutleri ile beslerler az da olsa killari bulunur Balina ve yunuslari baliklardan ayirmanin bir baska yolu da kuyruklarinin seklidir Baliklarin kuyruklari diktir ve yuzerken sagdan sola hareket eder Balina ve yunuslarin kuyruklari ise yataydir ve yuzerken yukaridan asagiya dogru hareket eder ve belkemikleri ayni bir insanin belkemiginin yuzerken hareket ettigi gibi hareket eder Soluk alma ve vermeBuzul balinasi nin Eubalaena glacialis soluk vermesi sirasinda olusan ayirt edici V seklinde buhar sutunu Balinalar memeli olduklarindan kara kokenli hava solumak zorundadirlar Bu nedenle su yuzune cikarak cigerlerinden karbondioksiti disari vererek taze oksijen solurlar Dalma sirasinda kaslar sayesinde nefes delikleri kapanir ve bir daha su yuzune cikana kadar kapali kalir Su yuzune ciktiklarinda ise nefes delikleri kaslar sayesinde acilarak soluk verirler Balinalarin soluk alip vermek icin zaman kazanacak sekilde evrimlesen nefes delikleri kafalarinin tepesinde yer alir Soluk verdiklerinde cigerlerden gelen ilik hava disaridaki soguk hava ile karsilastiginda yogunlasir Karada yasayan memelilerin soguk bir gunde soluk verdiginde olustugu gibi kucuk bir buhar sutunu olusur Balinalarda da soluk verirken karsilasilan bu buhar sutunu her tur icin farkli bir sekle aciya ve yukseklige sahiptir Bu ozelliklerine bakilarak uzaktan balinalarin turu deneyimli kisiler tarafindan tanimlanabilir Balinalar su altinda diger memelilerin kaldigindan cok daha uzun bir sure kalabilirler Su altinda kalma sureleri bu takimin uyeleri arasinda bulunan buyuk fizyolojik farklar nedeniyle turler arasinda buyuk farklar gosterir Memelilerin kaslarinda bulunan miyoglobin derisimi cok farklilik gosterir Miyoglobin oksijene karsi hemoglobinden daha fazla bir affinite gosterir yani miyoglobin oksijen molekullerini hemoglobinden daha iyi tutar Dolayisiyla oksijen almak mumkun olmadiginda yuksek miyoglobin derisimi olmasi yararlidir Balinalarin kaslarinda bulunan miyoglobinin derisimi ne kadar yuksekse o kadar uzun sure su altinda kalabilir ve besin arayabilirler Yuksek vucut kutlesi de balinalarda daha uzun dalis suresine yardimci olur Vucut kutlesinin artisi ayni zamanda kas kutlesinin artisi demektir dolayisiyla da kaslarda bulunan oksijen deposuda artar Ayrica Kleiber yasasina gore bir hayvanin vucut kutlesi arttikca metabolizma hizi yavaslar dolayisiyla da birim kutle basina daha az oksijen harcarlar Gorme isitme ve ekolokasyonBalinalarin gozleri buyuk kafalarinin her iki yaninda ve oldukca geridedir Ozellikle ucu sivri gagasi olan yunuslarin ileri ve asagi dogru oldukca iyi bir binokuler gorus acilari vardir ama Ispermecet balinasi gibi kut kafali balinalarin her iki yani da gorebilir ama onlerini ya da dogrudan asagiyi goremezler Gozyasi bezleri yagli gozyasi salgilar ve denizin tuzlu suyundan gozleri korur Balinalarin goz lensleri hemen hemen kureseldir dolayisiyla derin sularda az isik altinda odaklanmayi saglar Balinalarin yunuslar disinda oldukca zayif olan gorme yetilerine karsin oldukca mukemmel duyma yetileri vardir Balinalarin kulaklari da gozleri gibi kucuktur Suda yasamasi sebebiyle ses dalgalarini odaklayarak kuvvetlendirmeye yarayan dis kulaklarini kaybetmislerdir Suyun ses ilektenligi havaya gore cok yuksek oldugundan dis kulak gibi bir organa gerek kalmamistir Bu yuzden kulaklari gozlerinin hemen arkasinda kucuk bir deliktir Buna karsin ic kulak balinanin kilometrelerce uzaktaki sesi duymasini ve sesin geldigi yonu anlayabilmesini saglayacak kadar gelismistir Bazi balinalar ekolokasyon yetenegine sahiptir Cogu disli balina ekolokasyon seslerine benzer sesler cikarirlar fakat bu balinalarin bu sesleri ekolokasyon icin kullandigi gosterilememistir Mysticeti ekolokasyonla tespit edilemeyecek kadar kucuk avlarla beslendiginden ekolokasyona cok az ihtiyac duymaktadir Odontoceti nin Yunus gibi bazi uyeleri ekolokasyonu kullanirlar Bu balinalar yarasalar ile ayni sekilde bir nesneye carpip sonra geri donecek sekilde bir ses cikarirlar Bunun sayesinde nesnelerin sekillerini boyutlarini yuzey karakteristiklerini hareket sekillerini ve uzakligini anlayabilirler Bu yetenek ile balinalar zifiri karanlikta hizli yuzen kucuk avlari yakalayabilirler Cogu Odontoceti de ekolokasyon oyle gelismistir ki bir nesnenin av olup olmadigini ayirt edebilirler Esaret altindaki balinalar cesitli sekil ve buyuklukteki toplari ayirt edecek sekilde egitilebilirler Balinalar iletisim icin de sesleri kullanirlar Bu sesler inlemeler tiklayislar isliklar ve Kambur balina daki gibi kompleks sarkilar seklinde olur TaksonomiYasayan ve bilinen tum balina turlerinin boyutlarinin karsilastirilmasi Olcek icin sag altta bulunan dalgica bakiniz Mevcut balinalarin filogenetik agaci Seksenden fazla yasayan turu bulunan balinalar iki alt takima ayrilir Disli balinalar Odontoceti ve cubuklu balinalar Mysticeti Bunlarin disinda soyu tukenmis bircok balina turu de bulunmaktadir Infra takim CetaceaFamilya Pakicetidae Familya Ambulocetidae Familya Remingtonocetidae Familya Protocetidae Klad Familya Basilosauridae Klad Parvo takim Odontoceti Parvo takim MysticetiFilogeni Balinlar in Cetacea cift toynaklilar Artiodactyla icindeki varsayilan konumu asagidaki kladogramda gosterilmektedir Artiodactyla Tylopoda devegiller Suina domuzlar pekariler Ruminantia gevis getirenler Tragulidae cuce geyikler boynuz tasiyanlar Cetancodonta Whippomorpha Hippopotamidae su aygirlari Cetacea balinalar Soyu tukenmis ve mevcut balinalar arasi iliskiler Cetacea Disli balinalar Delphinoidea Beyaz balinalar narvallar Monodontidae Musurgiller Phocoenidae Yunusgiller Delphinidae Iniidae Pontoporiidae Gagali balinagiller Ziphiidae Platanistidae Cuce ispermecet balinasi Kogiidae Ispermecet balinasi Physeteridae Dissiz balinalar Oluklu balinagiller Balaenopteridae Gri balina Eschrichtiidae Neobalaeninae Gercek balinagiller Balaenidae Basilosaurus Dorudon Rodhocetus Remingtonocetidae Ambulocetidae Pakicetidae Raoellidae Soyu tukenmis taksonlarAyrica BakinizBalinalarin evrimiNotlar www nhc ed ac uk 13 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Agustos 2021 Whale amp Dolphin Conservation USA Ingilizce 25 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Agustos 2021 http www youtube com watch v FTvRV1gruXA amp list PL3386F06A988E175A 17 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Gorsel kaynak Shimamura Mitsuru Yasue Hiroshi Ohshima Kazuhiko Abe Hideaki Kato Hidehiro Kishiro Toshiya Goto Mutsuo Munechika Isao Okada Norihiro Agustos 1997 Molecular evidence from retroposons that whales form a clade within even toed ungulates Nature Ingilizce 388 6643 666 670 doi 10 1038 41759 ISSN 1476 4687 22 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Agustos 2021 Taxonomy browser Whippomorpha www ncbi nlm nih gov 3 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Agustos 2021 University Of Michigan 2001 September 20 New Fossils Suggest Whales And Hippos Are Close Kin ScienceDaily 14 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Aralik 2007 Ingilizce Northeastern Ohio Universities Colleges of Medicine and Pharmacy 2007 December 21 Whales Descended From Tiny Deer like Ancestors ScienceDaily 24 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Aralik 2007 Ingilizce Cetacea Paleobiology Database 28 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Eylul 2021 Beck N R 2006 A higher level MRP supertree of placental mammals BMC Evol Biol 6 93 doi 10 1186 1471 2148 6 93 PMC 1654192 2 PMID 17101039 O Leary M A Bloch J I Flynn J J Gaudin T J Giallombardo A Giannini N P Goldberg S L Kraatz B P Luo Z X Meng J Ni X Novacek M J Perini F A Randall Z S Rougier G W Sargis E J Silcox M T Simmons N B Spaulding M Velazco P M Weksler M Wible J R Cirranello A L 2013 The Placental Mammal Ancestor and the Post K Pg Radiation of Placentals Science 339 6120 662 667 Bibcode 2013Sci 339 662O doi 10 1126 science 1229237 hdl 11336 7302 PMID 23393258 Song S Liu L Edwards S V Wu S 2012 Resolving conflict in eutherian mammal phylogeny using phylogenomics and the multispecies coalescent model Proceedings of the National Academy of Sciences 109 37 14942 14947 Bibcode 2012PNAS 10914942S doi 10 1073 pnas 1211733109 PMC 3443116 2 PMID 22930817 dos Reis M Inoue J Hasegawa M Asher R J Donoghue P C J Yang Z 2012 Phylogenomic datasets provide both precision and accuracy in estimating the timescale of placental mammal phylogeny Proceedings of the Royal Society B Biological Sciences 279 1742 3491 3500 doi 10 1098 rspb 2012 0683 PMC 3396900 2 PMID 22628470 Upham N S Esselstyn J A Jetz W 2019 Inferring the mammal tree Species level sets of phylogenies for questions in ecology evolution and conservation PLOS Biology 17 12 e3000494 doi 10 1371 journal pbio 3000494 PMC 6892540 2 PMID 31800571 see e g Fig S10 John Gatesy Jonathan H Geisler Joseph Chang Carl Buell Annalisa Berta Robert W Meredith Mark S Springer Michael R McGowen 2012 A phylogenetic blueprint for a modern whale PDF Molecular Phylogenetics and Evolution 66 2 479 506 doi 10 1016 j ympev 2012 10 012 PMID 23103570 9 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 4 Eylul 2015 Dis baglantilarARKive images and movies of Whales Dolphins and Porpoises Tree of Life illustration showing how Cetacea relates to other lifeforms10 Subat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde images and movies of Whales and Dolphins Text is in French9 Subat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1 13 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde British Cetacean Site especially interesting is4 Subat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Cetacea org homepage3 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Walker s Mammals of the World Online Cetaceans11 Ekim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dolphins and Whales on Science Daily5 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde All About Dolphins Information and News Concerning Dolphins and other Cetacea27 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sounds of the cetaceans bioindicators acoustic trauma acoustic signals Cetacea Evolution29 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde by Douglas J Futuyma