Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sloan Dijital Gökyüzü Araştırması ya da SDSS, New Mexico Apache Point Gözlemevi, Amerika Birleşik Devletleri’nde, 2,5 metre, geniş açılı optik teleskop kullanılarak yapılan çok filtreli görüntüleme ve spektroskopik kızıla kayma araştırmasıdır. Proje adını projeye önemli bir bağış yapan Alfred P. Sloan Kuruluşu’ndan almıştır. 2000 yılında başlayan veri toplama sürecinde nihai görüntüleme verileri 500 milyon civarında cismin fotometrik gözlemi ve 1 milyondan fazla cismin spektrumu ile gökyüzünün %35’ten fazlasını kapsamaktadır. Asıl örnek gezegenin z=0,1’in orta redshift’ine sahiptir; parlak kırmızı galaksiler için z=0,7 olduğu sürece redshift vardır ve z=5 olduğu sürece kuasarlar da vardır; ve z=6’nın ilerisindeki redshiftlerdeki kuasarları gözlemlemek için görüntüleme anketlerde katıldılar. Ocak 2011’de yayınlanan 8. veri sürümü (DR8) SDSS görüntüleme kamerasıyla yapılan gökyüzünün 14.555 kare derecesini (tam gökyüzünün %35’ini biraz aşkın) kapsayan bütün fotometrik gözlemleri içermektedir. 31 Temmuz 2012 tarihinde yayınlanan 9. veri sürümü Baryon Salınım Spektroskopik Araştırması’ndan (BOSS) gelen 800.000 den fazla yeni spektrum içeren ilk sonuçları kapsamaktadır. Bunların içinde 500.000'den fazla spektrum evrende 7 milyar yıl önce (neredeyse dünyanın yarı yaşı) var olan nesnelere aittir. 31 Temmuz 2013 tarihinde halka açıklanan 10. veri sürümü (DR10) önceki sürümlerde yayınlanan tüm verileri ve APO Galaktik Evrim Deneyi (APOGEE) spektrografından gelen, Samanyolu Galaksisi’nin yıldızlarının 57.000'den fazla yüksek çözünürlüklü (kızılötesi) spektrumunu içeren verileri kapsamaktadır. Ayrıca DR10 verileri uzak evrendeki galaksilerin ve kuasarların 670.000'den fazla yeni BOSS spektrumunu içermektedir.
| Diğer isimler | SDSS |
|---|---|
| Koordinatlar | 32°46′50″N 105°49′14″W / 32.7805°K 105.82058°B |
| Gözlemler | Apache Point Gözlemevi |
| Dalga boyu | Optik |
| Web sitesi | http://www.sdss.org/ |
 Wikimedia Commons'ta ilgili ortam | |
Bu madde veya sayfa başka bir dilden kötü bir biçimde tercüme edilmiştir. Sayfa makine çevirisi veya dilde yetkinliği bulunmayan bir çevirmen tarafından oluşturulmuş olabilir. (Mayıs 2021) |
Bu madde, uygun değildir. (Mayıs 2021) |
Bu madde önerilmeyen biçimde kaynaklandırılmıştır. () |
Gözlemler
SDSS 2.5 metre, geniş açılı özel bir teleskop kullanır ve görüntüleri u, g, r, i ve z olarak adlandırılan beş filtrenin fotometrik sistemini kullanarak kaydeder. Bu görüntüler gözlenen nesnelerin ve çeşitli parametrelerin listesini yapmak için kullanılır. Örneğin nesnelerin noktasal ya da geniş (bir galaksi gibi) görünüp görünmediğini ve çeşitli astronomik büyüklüklerle ilişkili CDDler üzerindeki parlaklıklarını listeler. SDSS teleskopu, teleskopu sabit tutan ve dünyanın dönüşü sayesinde gökyüzünden küçük şeritler kaydeden kayma tarama tekniği kullanır. Yıldızların odak düzlemindeki görüntüleri paletli teleskoplar gibi sabit kalmak yerine CCD çipi üzerinde sürüklenir. Bu yöntem, hassasiyeti teleskop izleme hatalarından etkilenmemekle birlikte mümkün olan en geniş alanda tutarlı gök ölçümlerine olanak verir. Dezavantajları ise küçük bozulma etkileri ve CCDnin eş zamanlı yazılması ve okunması zorunluluğudur. Teleskobun kamerası her biri 2048x2048 piksel, toplamda yaklaşık 120 mega piksel çözünürlüklü otuz CCD çipinden oluşur. Çipler içinde altı çip bulunan beş sıra şeklinde düzenlenmiştir. Her satırın farklı optiksel filtresi vardır ve ortalama dalga boyları şöyledir; 355,1, 468,6, 616,5, 748,1 ve 893,1 nm, tipik görme bütünlüğü ise %95’tir, büyüklük olarak 22,0, 22,2, 22,2, 21.,3 ve 20,5, sırası ile u, g, r, i, z dir. Filtreler kameraya r, i, u, z, g sırasında yerleştirilmiştir. Sesi azaltmak için kamera sıvı azotla 190 kelvine (yaklaşık -80 °C ye) soğutulur. Bu foto metrik veriler kullanılarak yıldızlar, galaksiler ve kuasarlar da spektroskopi için seçilir. Spektrograf alüminyum bir plaka içinde açılan bir delikten her hedef için bağımsız bir optik fiber besleme ile çalışır. Her delik seçili bir hedef için özel konumlandırılmıştır, bu nedenle içerisinde spektrumların elde edildiği her alan için özel bir levha gerekir. Teleskopa bağlı orijinal spektrograf anlık 640 spektrum kaydedebilirken, SDSS III için son güncellenen spektrograf tek seferde 1000 spektrum kaydedebilmektedir. Spektrumları kaydetmek için her gece boyunca tipik olarak altı ile dokuz levha arsında levha kullanılır. Teleskop her gece 200 GB civarında veri üretir.
 |  |
Projeler
(.)
== SDSS-I: 2000-2005
Operasyonların 2000-2005'teki ilk aşamaları boyunca SDSS beş optik bant geçişiyle gökyüzünün 8000 kare dercesinden fazlasını görüntülemiş, bunların 5700ünden de galaksilerin ve kuasarların spektrumlarını elde etmiştir. SDSS ayrıca güney galaktik cap 300 kare derecelik şeritinin tekrarlanan (yaklaşık 30 tarama) görüntüsünü elde etmiştir.
SDSS-ll: 2005-2008
2005'te Samanyolu’nun yapısını ve yıldız oluşumlarını keşfetmek üzere gözlemler genişletilerek SDSS-ll adıyla yeni bir araştırma başlatıldı, SEGUE ve Sloan Süpernova Araştırması, uzak olan nesnelerin uzaklığını ölçmek için süpernova la olaylarını gözlemlerler.
Sloan Miras Araştırması
Araştırma Kuzey Galaktik cap ın 7500 kare derecesinden fazlasını, yaklaşık 2 milyon nesneden gelen verileri, 800,000'den fazla galaksinin ve 100,000'den fazla kuasarın spektrumlarını kapsamaktadır. Nesnelerin konumu ve mesafeleri hakkındaki bilgiler boşlukları ve filamentleriyle Evren’in yapısının büyük ölçüde keşfedilmesine imkân sağlamıştır. Hemen hemen bütün veriler SDSS-l ile elde edilmiş fakat küçük bir kısmı SDSS-ll ile tamamlanmıştır.
Sloan Extension for Galactic Understanding and Exploration (SEGUE)
Saman yolu galaksisinin daha detaylı üç boyutlu haritasını oluşturabilmek için, Galaktik Anlama ve Keşifin Sloan uzatması 240.000 yıldızın spekturumunu elde etti(tipik radyal 10 km / s hız ile). SEGUE yaş için kanıt olan datalar sağlar, kompozisyon ve faz uzayı çeşitli galaktik bileşenlerin içindeki yıldızların dağılımlarıyla, yapıyı anlaşılması için önemli ipuçları temin ederler, galaksimizin oluşumunu ve evrimini. Yıldız spektrumları, görüntüleme verileri ve türetilmiş parametre katalogları incelemeleri halka açık olmasını sağlamıştır, SDSS Verilerinin parçaları 7 (DR7) serbest bıraktıklarında.
Sloan Süpernova İncelemesi
2007 yılının sonuna doğru, Süpernova İncelemesi la süpernovae çeşitlerini araştırdı. Bu inceleme 300 kare derece alanı hızla sken ederek değişken nesneleri ve süpernovae’ı belirlerler. Bu 2005’te 130 onaylı süpernovae la durumu belirlenmiştir, 2006’da ise tam 197 daha belirlenmiştir.
SDSS III:2008-2014
2008’in ortalarında, SDSS-III başlatılmıştı. Bu dört farklı incelemeyi içerir, her birinin yönetilen aynı 2.5m teleskobu vardır.
APO Galaktik Evrim Deneyi (APOGEE)
APO Galaktik Evrim Deneyi (APOGEE) yüksek çözünürlüğü kullanır, yüksek sinyal-gürültü kızılötesi spektroskopinin karartan toz nüfuzunu iç galaksiyi gizler. APOGEE galaktik çıkıntı, bar, disk ve halo aralığındaki 100.000 kızıl dev yıldızları inceler. Yüksek çözünürlüğü kullanır, yüksek sinyal-gürültü kızılötesi spektroskopi. Bu iç galaksiye nüfuz eden tozu engellemek için kullanılır. APOGEE yüksek spektrokopi çözünürlüğünde gözlemlenen yıldız sayısını artıracaktır ((R ~ 20,000 at λ ~ 1.6μm)) ve yüksek gürültü sinyali oranı (S/N ~ 100) 100 etmenden fazlasıyla. Yüksek çözünürlüklü, spektrumları da oluşturulan gaz bulutlarına bileşimi hakkında bilgi veren yaklaşık 15 elementin bollukları ortaya çıkar. APOGEE Temmuz 2013'te verilerin ilk sürümü ile 2011’den 2014’e veri toplaması gereklidir
Baryon Salınım Spektroskopik İnceleme (BOSS)
SDSS-III’ün Baryon Salınım Spektroskopik İnceleme (BOSS) evrenin genişleme oranını ölçmek için dizayn edilmiştir. Parlak kırmızı galaksilerin mekânsal dağılımını (LRGs) harita eder ve kuarsarların mekânsal dağılımı harita eder ve erken evrendeki baryon akustik salınımları tarafından basılan karakteristik ölçeğini tespit eder. Erken evrende ses dalgalarını yaymak, bir göletteki dalgalanmaların yayılmaları gibi, galaksiler birbirlerine göreceli olarak karakteristik bir ölçü damgalarlar. Ocak 2014’te BOSS yüzde bir doğrulu payı oranı ile evrenin ölçülerini skalasını hesapladığını açıkladı ve Haziran 2014’te de tamamlanacağı programlandı.
Multi-nesne APO Radyal Hız Exogezegeni Geniş-alanlı İnceleme (MARVELS)
Multi-nesne APO Radyal Hız Exogezegeni Geniş-alanlı İnceleme (MARVELS) 11.000 parlak yıldızlı radyal hızlarını izler, hassas ve ritim birkaç saat iki yıla kadar değişen yörünge dönemine sahip gaz devi gezegenleri tespit etmek için gereklidir. Bu zemin tabanlı Doppler inceleme SDSS’nin teleskobunu ve yeni multi-nesne Doppler aletlerini radyal hızıları izlemek için kullanıcaklar. Bu SDSS-III, Sloan Digital Gökyüzü İnceleme (SDSS) bölümü tarafından yürütülen dört astronomik incelemelerinden biridir. Bu projenin asıl amacı Büyük-ölçek oluşturmaktır, dev gezegenler istatistiksel olarak iyi tanımlanmış örneklerdir. Döndükleri yörünge dönemleri birkaç saat ve 2 yıl arasında değişmekte olan gaz gezegenlerini araştırırlar ve 0.5-10 Jüpiter kütlesi arasındadırlar. 11.000 yıldızlı toplam 18 aylık dönemde yıldızı başına 25-35 gözlemler ile analiz edilecektir. 150 ve 200 arası yeni exogezegenlerin algılanması beklenilmektedir ve nadir sistemi çalışmak mümkün olacaktır, aşırı tuhaflığı olan gezegenler gibi ve ‘’kahverengi cüce çölü’’ de olan nesneler. Toplanan datalar, nadir sistemlerin keşfinde ve teorik karşılaştırma için olan istatistiksel örnekler için kullanılır. Proje 2008’in sonbaharında başlamıştır ve 2014’ün ilkbaharına kadar devam edecektir.
SEGUE-2
Galaktik Anlayış ve Keşif için orijinal Sloan Uzatma (SEGUE-1) neredeyse 240.000 spektral tip dizili yıldızların spektrumlarını elde eder. Bu başarıya ulaşırken, SEGUE-2 spektroskopik bir şekilde neredeyse 120.000 yıldız gözlemledi, 10’dan 60 kpc’ye varan uzaklıktan, galaksinin yerindeki yıldız halosuna odaklanarak. SEGUE-1 ve 2’yi birleştirmek kompleks bir kinematik ve kimyasal bir Galaktik halo ve disklerinin altyapılarını ortaya çıkarıyor, Galaksilerin zenginleştirilmiş ve montajlı tarihçesine temel ip uçları temin eder. Özellikle, dış haloda geç-zaman yığılma olaylarının gerçekleşmesi bekleniyor. SEGUE mevcut yıldızlar halosunun oluşumu sınırlamakta yardımcı olabilir ve sonraki nesillere galaksinin yüksek çözünürlük simülasyonlarının oluşumunu bildirir. Ek olarak, SEGUE-1 ve SEGUE-2 nadiri ortaya çıkarmakta yardımcı olurlar, kozmik yıldızların önceki jenerasyondaki oluşumlarının fosilleri olan kimyasal ilkel yıldızlardır. Bu 240.000 yıldızlı bir spektrum ile Samanyolu'nun dış ulaşır eşleştirmek için tasarlanmış bir astronomik araştırmadır. Bu inceleme SEGUE-1’in örneğinin boyutunu ikiye katlayacaktır.
Veri ulaşımı
Araştırma verileri internet üzerinden ulaşılabilir hale getirir. SkyServer temel bir Microsoft SQL Sunucuna bir dizi ara yüz sağlar. Örneğin, gökyüzünün SDSS ile alınmış herhangi bir bölgesinin tam renkli görüntülerinin sadece koordinat belirterek elde edilebilmesi gibi kolaylıklar için spektrumlar ve görüntüler bu yolla ulaşılabilir durumdadır ve ara yüzler kolay kullanılabilir haldedir. Veriler yazılı izin olmaksızın sadece ticari olmayan kullanımlar için ulaşılabilir durumdadır. SkyServer aynı zamanda öğrencilerden profesyonel gök bilimcilere kadar herkesi amaçlayan bir dizi dersleri temin eder. Temmuz 2013 yılında yayımlanan onuncu önemli veri sürümü DR10, görüntüler, katalog görüntüleme, spektrumlar ve kızıla kaymalar hakkında çeşitli arama arayüzleri üzerinden bilgi verir. (Nesnelerin veri tabanlarına işlenmeden önce gelen) ham verilere başka bir internet sunucusu ve NASA Dünya Rüzgâr programı üzerinden de ulaşılabilir. Google Earth’deki gökyüzü bu tür verilerin ulaşılabilir olduğu bölgeler için SDSS’den gelen verileri içerir. Ayrıca SkyServer a Google Gökyüzünden doğrudan erişim sağlayan, SDSS fotometri ve spektroskopi katmanları için eklentiler de vardır. Veri 3D Görüntüleyici ile Hayden Gökevi üzerinde de mevcuttur. SDSS Stripe 82 bölge için veri her gidiş listesi de bulunmaktadır. Teknik araştırmacı Jim Gray’in Microsoft Araştırmaları adına SkyServer projesi ile katkısının ardından Microsoft WorldWide teleskopu SDSSnin ve diğer veri kaynaklarını hizmetine girmiştir. Ayrıca, MilkyWay@home Samanyolu galaksisinin son derece hassas üç boyutlu modellemesini oluşturmak için SDSS verilerini kullanıyordu.
Sonuçlar
Anket kendisini açıklayan yayınlar ile birlikte, SDSS verileri birçok şekilde büyük alanda astronomik başlıklarda kullanılmıştır. SDSS sitesi gözlemlenebilir evrenin sınırlarına uzak kuasar kapsayan bu yayınların tam bir listesi vardır, galaksilerin dağıtımı, bizim galaksimizdeki yıldızların özellikleri ve ayrıca evrende karanlık madde ve karanlık enerji gibi konularının da vardır.
Haritalar
Veri Yayımlama 9 büyük galaksiler ve uzak kara delikler yeni bir 3D haritanın yayınlanmasına dayanarak 8 Ağustos 2012’de basılmıştır.
Kaynakça
- ^ "Quasars Acting as Gravitational Lenses". ESA/Hubble Picture of the Week. 22 Mart 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Mart 2012.
1.Jump up ^ "SDSS Data Release 8". sdss3.org. Retrieved 2011-01-10. 2.Jump up ^ "SDSS Data Release 9". sdss3.org. Retrieved 2012-07-31. 3.Jump up ^ http://www.nyu.edu/about/news-publications/news/2012/08/08/new-3d-map-of-massive-galaxies-and-black-holes-offers-clues-to-dark-matter-dark-energy.html 17 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 4.^ Jump up to: a b "SDSS Data Release 10". sdss3.org. Retrieved 2013-08-04. 5.Jump up ^ David Rabinowitz (2005). Drift Scanning (Time-Delay Integration) (PDF). Retrieved 2006-12-27. 6.Jump up ^ "Key Components of the Survey Telescope". SDSS. 2006-08-29. Retrieved 2006-12-27. 7.Jump up ^ "SDSS Data Release 7 Summary". SDSS. 2011-03-17. 8.Jump up ^ Newman, Peter R.; et al. (2004). Mass-producing spectra: the SDSS spectrographic system. Proc. SPIE 5492. p. 533. arXiv:astro-ph/0408167. doi:10.1117/12.541394. Retrieved 3 December 2012. 9.Jump up ^ "Quasars Acting as Gravitational Lenses". ESA/Hubble Picture of the Week. Retrieved 19 March 2012. 10.Jump up ^ "About the SDSS Legacy Survey". 11.Jump up ^ "Sloan Extension for Galactic Understanding and Exploration". segue.uchicago.edu. Retrieved 2008-02-27. 12.Jump up ^ Yanny, Brian; Rockosi, Constance; Newberg, Heidi Jo; Knapp, Gillian R.; et al (1 May 2009). "SEGUE: A Spectroscopic Survey of 240,000 Stars with g = 14-20". The Astronomical Journal 137 (5): 4377–4399. arXiv:0902.1781. Bibcode:2009AJ....137.4377Y. doi:10.1088/0004-6256/137/5/4377. 13.Jump up ^ Sako, Masao; et al. (2008). "The Sloan Digital Sky Survey-II Supernova Survey: search algorithm and follow-up observations". Astronomical Journal 135 (1): 348–373. arXiv:0708.2750. Bibcode:2008AJ....135..348S. doi:10.1088/0004-6256/135/1/348. 14.Jump up ^ http://www.sdss3.org/surveys/ 17 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 15.Jump up ^ "Sdss-III". Sdss3.org. Retrieved 2011-08-14. 16.Jump up ^ "SDSS-III: Massive Spectroscopic Surveys of the Distant Universe, the Milky Way Galaxy, and Extra-Solar Planetary Systems". Jan 2008. pp. 29–40. 17.Jump up ^ "BOSS: Dark Energy and the Geometry of Space". SDSS III. Retrieved 26 September 2011. 18.Jump up ^ "BOSS measures the universe to 1-percent accuracy". 19.^ Jump up to: a b c d "Sdss-III". Sdss3.org. Retrieved 2011-08-14. 20.Jump up ^ Publicado por Fran Sevilla. "Carnival of Space #192: Exoplanet discovery and characterization". Vega 0.0. Retrieved 2011-08-14. 21.Jump up ^ "The Multi-Object APO Radial-Velocity Exoplanet Large-area Survey (MARVELS)". aspbooks.org. Retrieved 2011-08-14. 22.Jump up ^ Matt Rings (2011-01-23). "Collaboration results in largest-ever image of the night-time sky". Gizmag.com. Retrieved 2011-08-14. 23.Jump up ^ "Sdss-III". Sdss3.org. Retrieved 2011-08-14. 24.Jump up ^ "Google Earth KML: SDSS layer". earth.google.com. Archived from the original on 2008-03-17. Retrieved 2008-03-24. 25.Jump up ^ "When did Microsoft first starting looking at the sky?". worldwidetelescope.org. Retrieved 2008-03-24. 26.Jump up ^ "SDSS Scientific and Technical Publications". sdss.org. Retrieved 2008-02-27. 27.Jump up ^ "SDSS Science Results". sdss3.org. Retrieved 2012-08-08.
Konuyla ilgili yayınlar
•Ann K. Finkbeiner. A Grand and Bold Thing: An Extraordinary New Map of the Universe Ushering In A New Era of Discovery (2010), a journalistic history of the project
Dış bağlantılar
•SDSS Homepage •The SkyServer •SDSS imagery in NASA World Wind •SDSS imagery in WikiSky •"More of the Universe" article in symmetry magazine •SEGUE Homepage •The Sloan Great Wall: Largest Known Structure? on APOD •A Flight Through The Universe on APOD •J-PAS is a new astronomical facility dedicated to mapping the observable Universe in 56 colors. Sloan Digital Sky Survey Non-commercial use
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sloan Dijital Gokyuzu Arastirmasi ya da SDSS New Mexico Apache Point Gozlemevi Amerika Birlesik Devletleri nde 2 5 metre genis acili optik teleskop kullanilarak yapilan cok filtreli goruntuleme ve spektroskopik kizila kayma arastirmasidir Proje adini projeye onemli bir bagis yapan Alfred P Sloan Kurulusu ndan almistir 2000 yilinda baslayan veri toplama surecinde nihai goruntuleme verileri 500 milyon civarinda cismin fotometrik gozlemi ve 1 milyondan fazla cismin spektrumu ile gokyuzunun 35 ten fazlasini kapsamaktadir Asil ornek gezegenin z 0 1 in orta redshift ine sahiptir parlak kirmizi galaksiler icin z 0 7 oldugu surece redshift vardir ve z 5 oldugu surece kuasarlar da vardir ve z 6 nin ilerisindeki redshiftlerdeki kuasarlari gozlemlemek icin goruntuleme anketlerde katildilar Ocak 2011 de yayinlanan 8 veri surumu DR8 SDSS goruntuleme kamerasiyla yapilan gokyuzunun 14 555 kare derecesini tam gokyuzunun 35 ini biraz askin kapsayan butun fotometrik gozlemleri icermektedir 31 Temmuz 2012 tarihinde yayinlanan 9 veri surumu Baryon Salinim Spektroskopik Arastirmasi ndan BOSS gelen 800 000 den fazla yeni spektrum iceren ilk sonuclari kapsamaktadir Bunlarin icinde 500 000 den fazla spektrum evrende 7 milyar yil once neredeyse dunyanin yari yasi var olan nesnelere aittir 31 Temmuz 2013 tarihinde halka aciklanan 10 veri surumu DR10 onceki surumlerde yayinlanan tum verileri ve APO Galaktik Evrim Deneyi APOGEE spektrografindan gelen Samanyolu Galaksisi nin yildizlarinin 57 000 den fazla yuksek cozunurluklu kizilotesi spektrumunu iceren verileri kapsamaktadir Ayrica DR10 verileri uzak evrendeki galaksilerin ve kuasarlarin 670 000 den fazla yeni BOSS spektrumunu icermektedir Sloan Dijital Gokyuzu ArastirmasiDiger isimlerSDSSKoordinatlar32 46 50 N 105 49 14 W 32 7805 K 105 82058 B 32 7805 105 82058GozlemlerApache Point GozlemeviDalga boyuOptikWeb sitesihttp www sdss org Wikimedia Commons ta ilgili ortam Vikiveri de duzenle Bu madde veya sayfa baska bir dilden kotu bir bicimde tercume edilmistir Sayfa makine cevirisi veya dilde yetkinligi bulunmayan bir cevirmen tarafindan olusturulmus olabilir Lutfen ceviriyi gelistirmek icin yardim edin Mayis 2021 Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Mayis 2021 Bu madde onerilmeyen bicimde kaynaklandirilmistir Gosterilen kaynaklar kaynak gosterme sablonlari kullanilarak dipnot belirtme bicemine uygun olarak duzenlenmelidir Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Gozlemler SDSS 2 5 metre genis acili ozel bir teleskop kullanir ve goruntuleri u g r i ve z olarak adlandirilan bes filtrenin fotometrik sistemini kullanarak kaydeder Bu goruntuler gozlenen nesnelerin ve cesitli parametrelerin listesini yapmak icin kullanilir Ornegin nesnelerin noktasal ya da genis bir galaksi gibi gorunup gorunmedigini ve cesitli astronomik buyukluklerle iliskili CDDler uzerindeki parlakliklarini listeler SDSS teleskopu teleskopu sabit tutan ve dunyanin donusu sayesinde gokyuzunden kucuk seritler kaydeden kayma tarama teknigi kullanir Yildizlarin odak duzlemindeki goruntuleri paletli teleskoplar gibi sabit kalmak yerine CCD cipi uzerinde suruklenir Bu yontem hassasiyeti teleskop izleme hatalarindan etkilenmemekle birlikte mumkun olan en genis alanda tutarli gok olcumlerine olanak verir Dezavantajlari ise kucuk bozulma etkileri ve CCDnin es zamanli yazilmasi ve okunmasi zorunlulugudur Teleskobun kamerasi her biri 2048x2048 piksel toplamda yaklasik 120 mega piksel cozunurluklu otuz CCD cipinden olusur Cipler icinde alti cip bulunan bes sira seklinde duzenlenmistir Her satirin farkli optiksel filtresi vardir ve ortalama dalga boylari soyledir 355 1 468 6 616 5 748 1 ve 893 1 nm tipik gorme butunlugu ise 95 tir buyukluk olarak 22 0 22 2 22 2 21 3 ve 20 5 sirasi ile u g r i z dir Filtreler kameraya r i u z g sirasinda yerlestirilmistir Sesi azaltmak icin kamera sivi azotla 190 kelvine yaklasik 80 C ye sogutulur Bu foto metrik veriler kullanilarak yildizlar galaksiler ve kuasarlar da spektroskopi icin secilir Spektrograf aluminyum bir plaka icinde acilan bir delikten her hedef icin bagimsiz bir optik fiber besleme ile calisir Her delik secili bir hedef icin ozel konumlandirilmistir bu nedenle icerisinde spektrumlarin elde edildigi her alan icin ozel bir levha gerekir Teleskopa bagli orijinal spektrograf anlik 640 spektrum kaydedebilirken SDSS III icin son guncellenen spektrograf tek seferde 1000 spektrum kaydedebilmektedir Spektrumlari kaydetmek icin her gece boyunca tipik olarak alti ile dokuz levha arsinda levha kullanilir Teleskop her gece 200 GB civarinda veri uretir SDSS spectroscope kartus Aluminyum levha optik fiberlerProjeler Kuarslar yercekimsel lensler gibi davranirken Lens gibi davranan galaksi kuars kombinasyonlari bulmak gerekir astronomlar SDSS den gelen 23 000 gokcismi spektrumlari sectiler SDSS I 2000 2005Operasyonlarin 2000 2005 teki ilk asamalari boyunca SDSS bes optik bant gecisiyle gokyuzunun 8000 kare dercesinden fazlasini goruntulemis bunlarin 5700unden de galaksilerin ve kuasarlarin spektrumlarini elde etmistir SDSS ayrica guney galaktik cap 300 kare derecelik seritinin tekrarlanan yaklasik 30 tarama goruntusunu elde etmistir SDSS ll 2005 2008 2005 te Samanyolu nun yapisini ve yildiz olusumlarini kesfetmek uzere gozlemler genisletilerek SDSS ll adiyla yeni bir arastirma baslatildi SEGUE ve Sloan Supernova Arastirmasi uzak olan nesnelerin uzakligini olcmek icin supernova la olaylarini gozlemlerler Sloan Miras Arastirmasi Arastirma Kuzey Galaktik cap in 7500 kare derecesinden fazlasini yaklasik 2 milyon nesneden gelen verileri 800 000 den fazla galaksinin ve 100 000 den fazla kuasarin spektrumlarini kapsamaktadir Nesnelerin konumu ve mesafeleri hakkindaki bilgiler bosluklari ve filamentleriyle Evren in yapisinin buyuk olcude kesfedilmesine imkan saglamistir Hemen hemen butun veriler SDSS l ile elde edilmis fakat kucuk bir kismi SDSS ll ile tamamlanmistir Sloan Extension for Galactic Understanding and Exploration SEGUE Saman yolu galaksisinin daha detayli uc boyutlu haritasini olusturabilmek icin Galaktik Anlama ve Kesifin Sloan uzatmasi 240 000 yildizin spekturumunu elde etti tipik radyal 10 km s hiz ile SEGUE yas icin kanit olan datalar saglar kompozisyon ve faz uzayi cesitli galaktik bilesenlerin icindeki yildizlarin dagilimlariyla yapiyi anlasilmasi icin onemli ipuclari temin ederler galaksimizin olusumunu ve evrimini Yildiz spektrumlari goruntuleme verileri ve turetilmis parametre kataloglari incelemeleri halka acik olmasini saglamistir SDSS Verilerinin parcalari 7 DR7 serbest biraktiklarinda Sloan Supernova Incelemesi 2007 yilinin sonuna dogru Supernova Incelemesi la supernovae cesitlerini arastirdi Bu inceleme 300 kare derece alani hizla sken ederek degisken nesneleri ve supernovae i belirlerler Bu 2005 te 130 onayli supernovae la durumu belirlenmistir 2006 da ise tam 197 daha belirlenmistir SDSS III 2008 2014 2008 in ortalarinda SDSS III baslatilmisti Bu dort farkli incelemeyi icerir her birinin yonetilen ayni 2 5m teleskobu vardir APO Galaktik Evrim Deneyi APOGEE APO Galaktik Evrim Deneyi APOGEE yuksek cozunurlugu kullanir yuksek sinyal gurultu kizilotesi spektroskopinin karartan toz nufuzunu ic galaksiyi gizler APOGEE galaktik cikinti bar disk ve halo araligindaki 100 000 kizil dev yildizlari inceler Yuksek cozunurlugu kullanir yuksek sinyal gurultu kizilotesi spektroskopi Bu ic galaksiye nufuz eden tozu engellemek icin kullanilir APOGEE yuksek spektrokopi cozunurlugunde gozlemlenen yildiz sayisini artiracaktir R 20 000 at l 1 6mm ve yuksek gurultu sinyali orani S N 100 100 etmenden fazlasiyla Yuksek cozunurluklu spektrumlari da olusturulan gaz bulutlarina bilesimi hakkinda bilgi veren yaklasik 15 elementin bolluklari ortaya cikar APOGEE Temmuz 2013 te verilerin ilk surumu ile 2011 den 2014 e veri toplamasi gereklidir Baryon Salinim Spektroskopik Inceleme BOSS SDSS III un Baryon Salinim Spektroskopik Inceleme BOSS evrenin genisleme oranini olcmek icin dizayn edilmistir Parlak kirmizi galaksilerin mekansal dagilimini LRGs harita eder ve kuarsarlarin mekansal dagilimi harita eder ve erken evrendeki baryon akustik salinimlari tarafindan basilan karakteristik olcegini tespit eder Erken evrende ses dalgalarini yaymak bir goletteki dalgalanmalarin yayilmalari gibi galaksiler birbirlerine goreceli olarak karakteristik bir olcu damgalarlar Ocak 2014 te BOSS yuzde bir dogrulu payi orani ile evrenin olculerini skalasini hesapladigini acikladi ve Haziran 2014 te de tamamlanacagi programlandi Multi nesne APO Radyal Hiz Exogezegeni Genis alanli Inceleme MARVELS Multi nesne APO Radyal Hiz Exogezegeni Genis alanli Inceleme MARVELS 11 000 parlak yildizli radyal hizlarini izler hassas ve ritim birkac saat iki yila kadar degisen yorunge donemine sahip gaz devi gezegenleri tespit etmek icin gereklidir Bu zemin tabanli Doppler inceleme SDSS nin teleskobunu ve yeni multi nesne Doppler aletlerini radyal hizilari izlemek icin kullanicaklar Bu SDSS III Sloan Digital Gokyuzu Inceleme SDSS bolumu tarafindan yurutulen dort astronomik incelemelerinden biridir Bu projenin asil amaci Buyuk olcek olusturmaktir dev gezegenler istatistiksel olarak iyi tanimlanmis orneklerdir Dondukleri yorunge donemleri birkac saat ve 2 yil arasinda degismekte olan gaz gezegenlerini arastirirlar ve 0 5 10 Jupiter kutlesi arasindadirlar 11 000 yildizli toplam 18 aylik donemde yildizi basina 25 35 gozlemler ile analiz edilecektir 150 ve 200 arasi yeni exogezegenlerin algilanmasi beklenilmektedir ve nadir sistemi calismak mumkun olacaktir asiri tuhafligi olan gezegenler gibi ve kahverengi cuce colu de olan nesneler Toplanan datalar nadir sistemlerin kesfinde ve teorik karsilastirma icin olan istatistiksel ornekler icin kullanilir Proje 2008 in sonbaharinda baslamistir ve 2014 un ilkbaharina kadar devam edecektir SEGUE 2 Galaktik Anlayis ve Kesif icin orijinal Sloan Uzatma SEGUE 1 neredeyse 240 000 spektral tip dizili yildizlarin spektrumlarini elde eder Bu basariya ulasirken SEGUE 2 spektroskopik bir sekilde neredeyse 120 000 yildiz gozlemledi 10 dan 60 kpc ye varan uzakliktan galaksinin yerindeki yildiz halosuna odaklanarak SEGUE 1 ve 2 yi birlestirmek kompleks bir kinematik ve kimyasal bir Galaktik halo ve disklerinin altyapilarini ortaya cikariyor Galaksilerin zenginlestirilmis ve montajli tarihcesine temel ip uclari temin eder Ozellikle dis haloda gec zaman yigilma olaylarinin gerceklesmesi bekleniyor SEGUE mevcut yildizlar halosunun olusumu sinirlamakta yardimci olabilir ve sonraki nesillere galaksinin yuksek cozunurluk simulasyonlarinin olusumunu bildirir Ek olarak SEGUE 1 ve SEGUE 2 nadiri ortaya cikarmakta yardimci olurlar kozmik yildizlarin onceki jenerasyondaki olusumlarinin fosilleri olan kimyasal ilkel yildizlardir Bu 240 000 yildizli bir spektrum ile Samanyolu nun dis ulasir eslestirmek icin tasarlanmis bir astronomik arastirmadir Bu inceleme SEGUE 1 in orneginin boyutunu ikiye katlayacaktir Veri ulasimi LRG 4 606 bir isikli kirmizi galaksidir LRG SDSS de bulunan parlak kirmizi bir gokada katalog verilen kisaltmadir Arastirma verileri internet uzerinden ulasilabilir hale getirir SkyServer temel bir Microsoft SQL Sunucuna bir dizi ara yuz saglar Ornegin gokyuzunun SDSS ile alinmis herhangi bir bolgesinin tam renkli goruntulerinin sadece koordinat belirterek elde edilebilmesi gibi kolayliklar icin spektrumlar ve goruntuler bu yolla ulasilabilir durumdadir ve ara yuzler kolay kullanilabilir haldedir Veriler yazili izin olmaksizin sadece ticari olmayan kullanimlar icin ulasilabilir durumdadir SkyServer ayni zamanda ogrencilerden profesyonel gok bilimcilere kadar herkesi amaclayan bir dizi dersleri temin eder Temmuz 2013 yilinda yayimlanan onuncu onemli veri surumu DR10 goruntuler katalog goruntuleme spektrumlar ve kizila kaymalar hakkinda cesitli arama arayuzleri uzerinden bilgi verir Nesnelerin veri tabanlarina islenmeden once gelen ham verilere baska bir internet sunucusu ve NASA Dunya Ruzgar programi uzerinden de ulasilabilir Google Earth deki gokyuzu bu tur verilerin ulasilabilir oldugu bolgeler icin SDSS den gelen verileri icerir Ayrica SkyServer a Google Gokyuzunden dogrudan erisim saglayan SDSS fotometri ve spektroskopi katmanlari icin eklentiler de vardir Veri 3D Goruntuleyici ile Hayden Gokevi uzerinde de mevcuttur SDSS Stripe 82 bolge icin veri her gidis listesi de bulunmaktadir Teknik arastirmaci Jim Gray in Microsoft Arastirmalari adina SkyServer projesi ile katkisinin ardindan Microsoft WorldWide teleskopu SDSSnin ve diger veri kaynaklarini hizmetine girmistir Ayrica MilkyWay home Samanyolu galaksisinin son derece hassas uc boyutlu modellemesini olusturmak icin SDSS verilerini kullaniyordu Sonuclar Anket kendisini aciklayan yayinlar ile birlikte SDSS verileri bircok sekilde buyuk alanda astronomik basliklarda kullanilmistir SDSS sitesi gozlemlenebilir evrenin sinirlarina uzak kuasar kapsayan bu yayinlarin tam bir listesi vardir galaksilerin dagitimi bizim galaksimizdeki yildizlarin ozellikleri ve ayrica evrende karanlik madde ve karanlik enerji gibi konularinin da vardir Haritalar Veri Yayimlama 9 buyuk galaksiler ve uzak kara delikler yeni bir 3D haritanin yayinlanmasina dayanarak 8 Agustos 2012 de basilmistir Kaynakca Quasars Acting as Gravitational Lenses ESA Hubble Picture of the Week 22 Mart 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Mart 2012 1 Jump up SDSS Data Release 8 sdss3 org Retrieved 2011 01 10 2 Jump up SDSS Data Release 9 sdss3 org Retrieved 2012 07 31 3 Jump up http www nyu edu about news publications news 2012 08 08 new 3d map of massive galaxies and black holes offers clues to dark matter dark energy html 17 Subat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde 4 Jump up to a b SDSS Data Release 10 sdss3 org Retrieved 2013 08 04 5 Jump up David Rabinowitz 2005 Drift Scanning Time Delay Integration PDF Retrieved 2006 12 27 6 Jump up Key Components of the Survey Telescope SDSS 2006 08 29 Retrieved 2006 12 27 7 Jump up SDSS Data Release 7 Summary SDSS 2011 03 17 8 Jump up Newman Peter R et al 2004 Mass producing spectra the SDSS spectrographic system Proc SPIE 5492 p 533 arXiv astro ph 0408167 doi 10 1117 12 541394 Retrieved 3 December 2012 9 Jump up Quasars Acting as Gravitational Lenses ESA Hubble Picture of the Week Retrieved 19 March 2012 10 Jump up About the SDSS Legacy Survey 11 Jump up Sloan Extension for Galactic Understanding and Exploration segue uchicago edu Retrieved 2008 02 27 12 Jump up Yanny Brian Rockosi Constance Newberg Heidi Jo Knapp Gillian R et al 1 May 2009 SEGUE A Spectroscopic Survey of 240 000 Stars with g 14 20 The Astronomical Journal 137 5 4377 4399 arXiv 0902 1781 Bibcode 2009AJ 137 4377Y doi 10 1088 0004 6256 137 5 4377 13 Jump up Sako Masao et al 2008 The Sloan Digital Sky Survey II Supernova Survey search algorithm and follow up observations Astronomical Journal 135 1 348 373 arXiv 0708 2750 Bibcode 2008AJ 135 348S doi 10 1088 0004 6256 135 1 348 14 Jump up http www sdss3 org surveys 17 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde 15 Jump up Sdss III Sdss3 org Retrieved 2011 08 14 16 Jump up SDSS III Massive Spectroscopic Surveys of the Distant Universe the Milky Way Galaxy and Extra Solar Planetary Systems Jan 2008 pp 29 40 17 Jump up BOSS Dark Energy and the Geometry of Space SDSS III Retrieved 26 September 2011 18 Jump up BOSS measures the universe to 1 percent accuracy 19 Jump up to a b c d Sdss III Sdss3 org Retrieved 2011 08 14 20 Jump up Publicado por Fran Sevilla Carnival of Space 192 Exoplanet discovery and characterization Vega 0 0 Retrieved 2011 08 14 21 Jump up The Multi Object APO Radial Velocity Exoplanet Large area Survey MARVELS aspbooks org Retrieved 2011 08 14 22 Jump up Matt Rings 2011 01 23 Collaboration results in largest ever image of the night time sky Gizmag com Retrieved 2011 08 14 23 Jump up Sdss III Sdss3 org Retrieved 2011 08 14 24 Jump up Google Earth KML SDSS layer earth google com Archived from the original on 2008 03 17 Retrieved 2008 03 24 25 Jump up When did Microsoft first starting looking at the sky worldwidetelescope org Retrieved 2008 03 24 26 Jump up SDSS Scientific and Technical Publications sdss org Retrieved 2008 02 27 27 Jump up SDSS Science Results sdss3 org Retrieved 2012 08 08 Konuyla ilgili yayinlar Ann K Finkbeiner A Grand and Bold Thing An Extraordinary New Map of the Universe Ushering In A New Era of Discovery 2010 a journalistic history of the project Dis baglantilar SDSS Homepage The SkyServer SDSS imagery in NASA World Wind SDSS imagery in WikiSky More of the Universe article in symmetry magazine SEGUE Homepage The Sloan Great Wall Largest Known Structure on APOD A Flight Through The Universe on APOD J PAS is a new astronomical facility dedicated to mapping the observable Universe in 56 colors Sloan Digital Sky Survey Non commercial use