Smolensk Muharebesi, Alman Merkez Ordular Grubu emrindeki, General Heinz Guderian komutasındaki 2. Panzer Grubu ile General Hermann Hoth'un 3. Panzer Grubu'nun Sovyet kuvvetlerine karşı II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi'nde giriştiği başarılı bir kuşatma operasyonudur. Alman birliklerinin kuşatmaya aldığı Sovyet birlikleri dört Sovyet Cephesine bağlı bazı kuvvetlerdir. Bu muharebe içinde yer alan Sovyet kuvvetleri, Mareşal Semyon Timoşenko'nun , General Georgi Jukov'un Sovyet İhtiyat Cephesi, General Fyodor Kuznetsov'un ve General Andrey Yeryomenko'nun Bryansk Cephesi kuvvetleridir. Harekâtın devamında Sovyet 'su, 19. Ordu'su ve 'su Smolensk'in hemen güneyinde kuşatıldı. Ancak 19. Ordu'nun büyük bir kısmı kuşatmadan sıyrılmayı başarmıştır. Sovyet askerlerinin büyük bir bölümünün çemberden kurtulması nedeniyle Hitler, Sovyetler Birliği'ni yenilgiye uğratmanın esas yönetimi olarak yürütülen kuşatma harekâtını durdurmuştur. Bunun yerine Sovyetler Birliği'ne ekonomik yönden ağır bir darbe vurmayı daha uygun bulmuştur.
Smolensk Muharebesi | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
II. Dünya Savaşı Doğu Cephesi | |||||||
Smolensk Muharebesi sırasında Doğu cephesi. | |||||||
| |||||||
Taraflar | |||||||
Sovyetler Birliği | Almanya | ||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||
Semyon Timoşenko Georgi Jukov Fyodor Kuznetsov Andrey Yeryomenko | Fedor von Bock Heinz Guderian Hermann Hoth | ||||||
Güçler | |||||||
581.600 asker 1,545 tank | 430,000 asker 1,000-1780 tank 1,500 uçak | ||||||
Kayıplar | |||||||
Toplam: 759,947 186,144 ölü 273,803 yaralı 300,000 esir 1,348-3,273 tank ve araç 903 uçak | 214 tank |
Harekât öncesi
Stalin 3 Temmuz'da Alman istilasına karşı Büyük Vatanseverlik Savaşı'nı başlatırken aynı gün ordu gruplarına bağlı piyadelerin yetiştiği panzer orduları doğuya doğru ileri hareketlerine kaldıkları yerden yeniden başladılar.
Esas panzer birlikleri bir haftadır hareketsizdiler. Genel taarruz yenden başlarken Temmuz ayı başlarında yağmurlar da başladı. Kısa sürede zaten toprak olan yolların çoğu derin bir çamur şeridi haline geldi. Tanklar, paletleri sayesinde ilerleyebiliyorlardı ancak, lastik tekerlekli araçlar, atların çektiği araçlar ve top arabaları saatlerce hareketsiz kalıyordu. Güneş açtıktan bir süre sonra çamur kuruyor, araçlar yeniden harekete geçiyordu ama bu süre içinde piyade bile ilerlemekte zorlanıyordu. Bu sıralarda Sovyet savunması daha kararlı olmaya başlamıştı. Birçok köprü ilk kez havaya uçuruldu. Ayrıca Ruslar, Alman kuvvetlerini yavaşlatmak için mayın döşemeye başladılar. Mayın döşemek, birçok yolu Alman kollarının ilerleyişine kapamak için pratik bir yöntem olarak uygulandı.
Bu sayede sağlanan gecikmeler Sovyet kuvvetlerine kitlesel olarak ilerleyen zırhlı araçları yenilgiye uğratmak için gerekli düzenlemeleri yapma zamanı kazandırmıştır.
Harekât
Merkez Ordular Grubu'nun bu aşamada nihai operatif hedefi, Moskova'ya uzanan anayola hakim durumdaki Smolensk'di. İlerleyen Alman kuvvetlerinin önünde, Dinyeper ve Dvina boyunca Stalin Hattı uzanmaktadır. Savunma, Batı Cephesi'nden , , ve STAVKA ihtiyatından 'dur. Öte yandan Smolensk'e yaklaşıyordu ve General İvan Konev'in 19. Ordu'su da Vitebsk'deydi. Kuzeyde, 3. Panzer Grubu'nun 39. Panzer Kolordusu'nun oluşturduğu tehdit, Sovyet komutanlığını fazlasıyla endişelendiriyordu. Sovyet 20. Ordu'sunun 5. Mekanize Kolordusu ve 7. Mekanize Kolordusu, 700 tanklık bir kuvvetler 6 Temmuz'da bir taarruz başlattı. Alman kuvvetleri üstün durumdaki hava desteğiyle üç günlük savaşın sonunda iki Sovyet mekanize kolordusunu imha etti.
Kızıl Ordu açısından Smolensk Muharebesi, Alman taarruzunu ve kuşatmalarını durdurmayı amaçlayan farklı harekâtlar olarak birkaç evreden oluşmaktadır.
- Smolensk Savunma Harekâtı 10 Temmuz - 10 Ağustos 1941
- Smolensk Taarruz Harekâtı 21 Temmuz - 7 Ağustos 1941
- Rogeçev- Jlobin Taarruz Harekâtı 13 - 24 Temmuz 1941
- Gomel-Trubçevsk Savunma Harekâtı 24 Temmuz - 30 Ağustos 1941
- Duhovşçina Taarruz Harekâtı 17 Ağustos - 8 Eylül 1941
- Yelnya Taarruz Harekâtı 30 Ağustos - 8 Eylül 1941
- Roslavl-Novozibkov Taarruz Harekâtı 30 Ağustos - 12 Eylül 1941
Bu arada 3. Panzer Grubu'nun Dvina'nın doğu kıyısında Vitebsk'i tehdit eden bir köprübaşı ele geçirdi. Güneyde, nehrin esas tehdit edildiği bölgenin uzağında, General Guderian'ın 2. Panzer Grubu, nehir geçişi için sürpriz bir taarruz başlattı. General Guderian, Dinyeper geçişi için üç panzer kolordusu kullanmıştır. Kolorduların taarruz çıkış hatlarına yanaşmaları gizlilik içinde, sadece gece yürüyüşleriyle yapılmış, bölgede tam bir hava hakimiyeti kurulmuştur. Taarruz planına göre,
- 47. Panzer Kolordusu en kuzeyden Orşa'nın hemen güneyinden, doğrudan Smolensk yönünde,
- hemen güneyinde 46. Panzer Kolordusu Roslavl yönünde,
- en güneyden 24. Panzer Kolordusu ise Mogilev'in güneyinden yönünde
taarruz edecektir. Bu kolordu 10 Temmuz'da, kuzeydeki diğer iki kolordu da 11 Temmuz'da taarruza başlayacaktır.
Mareşal Timoşenko 13 Temmuz'da Dinyeper'in doğudaki kolu olan Soj üzerinden bir karşı taarruz başlatmıştır. Ancak bu karşı taarruz, Alman kuvvetlerinin Smolensk yönündeki ileri hareketini etkilemedi.
Sovyet 13. Ordu'su geri atılırken 5 tümeni imha edildi. Her iki Alman panzer grubunun doğuya ilerlemesiyle 16., 19. ve 20. Sovyet ordularının Smolensk civarında kuşatılma olasılığı belirdi. Büyük Sovyet kuvvetleri geri çekilirken 17. Panzer Tümeni 15 Temmuz'da öğleye doğru Orşa'nın dış mahallerine girmiştir. Bu arada 24 km. güneydoğuda Alman ikmal birlikleri çekilen Kızıl Ordu birliklerince çevrildi ve ağır kayıplara uğradı. Smolensk'in güneyinde General Guderian'ın 2. Panzer Grubu hızla ilerledi ve General komutasındaki , kenti 16 Temmuz'da ele geçirdi. Ancak bu çatışmalarda ciddi kayıplara uğradı. General Guderian, bu tarihlerde artık birliklerden bütünleme talepleri gelmeye başladığını belirtir.
Aynı gün geriden gelen piyade birliklerinin ileri unsurları Dinyeper'e gelmeye başlamıştı. Bunlardan 2. Ordu, General Guderian'ın Smolensk, Yelnya ve Roslavl yönündeki ileri hareketinin güney kanadını örtme üzere Dinyeper - Çerikov hattına yerleşti.
General Hoth'un 3. Panzer Grubu, daha sulak bir arazi üzerinde olması nedeniyle daha yavaş ilerlemekteydi. Arazi battallıktı ve yağış hala sorun yaratıyordu. Öte yandan Ruslar, daralmakta olan çemberden çıkabilmek için umutsuzca çarpışıyordu. İki Alman panzer ordusunun zırhlı iki kıskacı, 18 Temmuz'da birbirine 16 km. yaklaşmıştı. Fakat zırhlı kıskacı izleyen dokuz gün içinde kapanamadı. Kuşatılan Sovyet birliklerini imha etmek on gün süren çatışmalar sonunda gerçekleşti. Sonuçta 300 bin Kızıl Ordu askeri tutsak alınırken 200 bin kadarı kuşatmadan kurtularak Moskova yönünde çekilmeyi başarmıştır.
Harekât sonrası
Kuşatma manevralarını tamamlamaktaki başarısızlık ve bunun sonucunda 200 bin Kızıl Ordu askerinin elden kaçırılması, kuşatma harekâtları tarzını değiştirmesine yol açmıştır. Hitler ve kurmayları açıkça görmekteydi ki harekâtın ilk dört haftası geride bırakıldığında, çok büyük insan ve malzeme kaybına karşın Sovyetler Birliği çökmenin eşiğine gelmekten uzaktı. Dahası Merkez Ordular Grubu'nun kanatları, özellikle de güney kanadı, Sovyet karşı taarruzlarına giderek daha açık hale geliyordu. Hitler, Merkez Ordular Grubu'nun zırhlı birliklerini Kuzey Ordular Grubu'na ve Güney Ordular Grubu'na göndermeye karar verdi. Burada amaç, bu sayede yapılacak kuşatmalarla Sovyetler Birliği'ne ekonomik olarak ağır bir darbe indirmekti. Bu noktadan itibaren harekât, kuzeyde Leningrad'ın hızla kuşatılması ve güneyin tahıl ve petrol üretim alanlarını ele geçirilmesi yönünde gelişecektir.
Smolensk'in hemen hemen tümü, Smolensk Muharebesi sırasında harabeye dönmüştü. Kente, 1985 yılında Kahraman şehir unvanı verildi.
Kaynakça
Kaynakça
- Heinch Guderian, Bir Askerin Anıları - Kastaş Yayınları
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Smolensk Muharebesi Alman Merkez Ordular Grubu emrindeki General Heinz Guderian komutasindaki 2 Panzer Grubu ile General Hermann Hoth un 3 Panzer Grubu nun Sovyet kuvvetlerine karsi II Dunya Savasi nin Dogu Cephesi nde giristigi basarili bir kusatma operasyonudur Alman birliklerinin kusatmaya aldigi Sovyet birlikleri dort Sovyet Cephesine bagli bazi kuvvetlerdir Bu muharebe icinde yer alan Sovyet kuvvetleri Maresal Semyon Timosenko nun General Georgi Jukov un Sovyet Ihtiyat Cephesi General Fyodor Kuznetsov un ve General Andrey Yeryomenko nun Bryansk Cephesi kuvvetleridir Harekatin devaminda Sovyet su 19 Ordu su ve su Smolensk in hemen guneyinde kusatildi Ancak 19 Ordu nun buyuk bir kismi kusatmadan siyrilmayi basarmistir Sovyet askerlerinin buyuk bir bolumunun cemberden kurtulmasi nedeniyle Hitler Sovyetler Birligi ni yenilgiye ugratmanin esas yonetimi olarak yurutulen kusatma harekatini durdurmustur Bunun yerine Sovyetler Birligi ne ekonomik yonden agir bir darbe vurmayi daha uygun bulmustur Smolensk MuharebesiII Dunya Savasi Dogu CephesiSmolensk Muharebesi sirasinda Dogu cephesi Tarih6 Temmuz 5 Agustos 1941BolgeSmolenskSonucAlman zaferiTaraflar Sovyetler Birligi AlmanyaKomutanlar ve liderlerSemyon Timosenko Georgi Jukov Fyodor Kuznetsov Andrey YeryomenkoFedor von Bock Heinz Guderian Hermann HothGucler581 600 asker 1 545 tank430 000 asker 1 000 1780 tank 1 500 ucakKayiplarToplam 759 947 186 144 olu 273 803 yarali 300 000 esir 1 348 3 273 tank ve arac 903 ucak214 tankHarekat oncesiStalin 3 Temmuz da Alman istilasina karsi Buyuk Vatanseverlik Savasi ni baslatirken ayni gun ordu gruplarina bagli piyadelerin yetistigi panzer ordulari doguya dogru ileri hareketlerine kaldiklari yerden yeniden basladilar Esas panzer birlikleri bir haftadir hareketsizdiler Genel taarruz yenden baslarken Temmuz ayi baslarinda yagmurlar da basladi Kisa surede zaten toprak olan yollarin cogu derin bir camur seridi haline geldi Tanklar paletleri sayesinde ilerleyebiliyorlardi ancak lastik tekerlekli araclar atlarin cektigi araclar ve top arabalari saatlerce hareketsiz kaliyordu Gunes actiktan bir sure sonra camur kuruyor araclar yeniden harekete geciyordu ama bu sure icinde piyade bile ilerlemekte zorlaniyordu Bu siralarda Sovyet savunmasi daha kararli olmaya baslamisti Bircok kopru ilk kez havaya ucuruldu Ayrica Ruslar Alman kuvvetlerini yavaslatmak icin mayin dosemeye basladilar Mayin dosemek bircok yolu Alman kollarinin ilerleyisine kapamak icin pratik bir yontem olarak uygulandi Bu sayede saglanan gecikmeler Sovyet kuvvetlerine kitlesel olarak ilerleyen zirhli araclari yenilgiye ugratmak icin gerekli duzenlemeleri yapma zamani kazandirmistir HarekatMerkez Ordular Grubu nun bu asamada nihai operatif hedefi Moskova ya uzanan anayola hakim durumdaki Smolensk di Ilerleyen Alman kuvvetlerinin onunde Dinyeper ve Dvina boyunca Stalin Hatti uzanmaktadir Savunma Bati Cephesi nden ve STAVKA ihtiyatindan dur Ote yandan Smolensk e yaklasiyordu ve General Ivan Konev in 19 Ordu su da Vitebsk deydi Kuzeyde 3 Panzer Grubu nun 39 Panzer Kolordusu nun olusturdugu tehdit Sovyet komutanligini fazlasiyla endiselendiriyordu Sovyet 20 Ordu sunun 5 Mekanize Kolordusu ve 7 Mekanize Kolordusu 700 tanklik bir kuvvetler 6 Temmuz da bir taarruz baslatti Alman kuvvetleri ustun durumdaki hava destegiyle uc gunluk savasin sonunda iki Sovyet mekanize kolordusunu imha etti Kizil Ordu acisindan Smolensk Muharebesi Alman taarruzunu ve kusatmalarini durdurmayi amaclayan farkli harekatlar olarak birkac evreden olusmaktadir Smolensk Savunma Harekati 10 Temmuz 10 Agustos 1941 Smolensk Taarruz Harekati 21 Temmuz 7 Agustos 1941 Rogecev Jlobin Taarruz Harekati 13 24 Temmuz 1941 Gomel Trubcevsk Savunma Harekati 24 Temmuz 30 Agustos 1941 Duhovscina Taarruz Harekati 17 Agustos 8 Eylul 1941 Yelnya Taarruz Harekati 30 Agustos 8 Eylul 1941 Roslavl Novozibkov Taarruz Harekati 30 Agustos 12 Eylul 1941 Bu arada 3 Panzer Grubu nun Dvina nin dogu kiyisinda Vitebsk i tehdit eden bir koprubasi ele gecirdi Guneyde nehrin esas tehdit edildigi bolgenin uzaginda General Guderian in 2 Panzer Grubu nehir gecisi icin surpriz bir taarruz baslatti General Guderian Dinyeper gecisi icin uc panzer kolordusu kullanmistir Kolordularin taarruz cikis hatlarina yanasmalari gizlilik icinde sadece gece yuruyusleriyle yapilmis bolgede tam bir hava hakimiyeti kurulmustur Taarruz planina gore 47 Panzer Kolordusu en kuzeyden Orsa nin hemen guneyinden dogrudan Smolensk yonunde hemen guneyinde 46 Panzer Kolordusu Roslavl yonunde en guneyden 24 Panzer Kolordusu ise Mogilev in guneyinden yonunde taarruz edecektir Bu kolordu 10 Temmuz da kuzeydeki diger iki kolordu da 11 Temmuz da taarruza baslayacaktir Maresal Timosenko 13 Temmuz da Dinyeper in dogudaki kolu olan Soj uzerinden bir karsi taarruz baslatmistir Ancak bu karsi taarruz Alman kuvvetlerinin Smolensk yonundeki ileri hareketini etkilemedi Sovyet 13 Ordu su geri atilirken 5 tumeni imha edildi Her iki Alman panzer grubunun doguya ilerlemesiyle 16 19 ve 20 Sovyet ordularinin Smolensk civarinda kusatilma olasiligi belirdi Buyuk Sovyet kuvvetleri geri cekilirken 17 Panzer Tumeni 15 Temmuz da ogleye dogru Orsa nin dis mahallerine girmistir Bu arada 24 km guneydoguda Alman ikmal birlikleri cekilen Kizil Ordu birliklerince cevrildi ve agir kayiplara ugradi Smolensk in guneyinde General Guderian in 2 Panzer Grubu hizla ilerledi ve General komutasindaki kenti 16 Temmuz da ele gecirdi Ancak bu catismalarda ciddi kayiplara ugradi General Guderian bu tarihlerde artik birliklerden butunleme talepleri gelmeye basladigini belirtir Ayni gun geriden gelen piyade birliklerinin ileri unsurlari Dinyeper e gelmeye baslamisti Bunlardan 2 Ordu General Guderian in Smolensk Yelnya ve Roslavl yonundeki ileri hareketinin guney kanadini ortme uzere Dinyeper Cerikov hattina yerlesti General Hoth un 3 Panzer Grubu daha sulak bir arazi uzerinde olmasi nedeniyle daha yavas ilerlemekteydi Arazi battallikti ve yagis hala sorun yaratiyordu Ote yandan Ruslar daralmakta olan cemberden cikabilmek icin umutsuzca carpisiyordu Iki Alman panzer ordusunun zirhli iki kiskaci 18 Temmuz da birbirine 16 km yaklasmisti Fakat zirhli kiskaci izleyen dokuz gun icinde kapanamadi Kusatilan Sovyet birliklerini imha etmek on gun suren catismalar sonunda gerceklesti Sonucta 300 bin Kizil Ordu askeri tutsak alinirken 200 bin kadari kusatmadan kurtularak Moskova yonunde cekilmeyi basarmistir Harekat sonrasiKusatma manevralarini tamamlamaktaki basarisizlik ve bunun sonucunda 200 bin Kizil Ordu askerinin elden kacirilmasi kusatma harekatlari tarzini degistirmesine yol acmistir Hitler ve kurmaylari acikca gormekteydi ki harekatin ilk dort haftasi geride birakildiginda cok buyuk insan ve malzeme kaybina karsin Sovyetler Birligi cokmenin esigine gelmekten uzakti Dahasi Merkez Ordular Grubu nun kanatlari ozellikle de guney kanadi Sovyet karsi taarruzlarina giderek daha acik hale geliyordu Hitler Merkez Ordular Grubu nun zirhli birliklerini Kuzey Ordular Grubu na ve Guney Ordular Grubu na gondermeye karar verdi Burada amac bu sayede yapilacak kusatmalarla Sovyetler Birligi ne ekonomik olarak agir bir darbe indirmekti Bu noktadan itibaren harekat kuzeyde Leningrad in hizla kusatilmasi ve guneyin tahil ve petrol uretim alanlarini ele gecirilmesi yonunde gelisecektir Smolensk in hemen hemen tumu Smolensk Muharebesi sirasinda harabeye donmustu Kente 1985 yilinda Kahraman sehir unvani verildi Kaynakca The Battle for Moscow Part II 4 Temmuz 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Eylul 2010 H Guderian Bir Askerin Anilari Sh 286 H Guderian Bir Askerin Anilari Sh 280 Kroki H Guderian Bir Askerin Anilari Sh 299KaynakcaHeinch Guderian Bir Askerin Anilari Kastas Yayinlari