Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yelnya Muharebesi, Barbarossa Harekâtı'nın başlarında (18 Temmuz - 8 Eylül) Alman kuvvetlerinin Yelnya kenti ve çevresine yönelik taarruzlarıyla kentin ele geçirilmesi ve ardından Kızıl Ordu'nun icra ettiği bir karşı taarruz harekâtıdır. Karşı taarruz harekâtı, Stavka tarafından Smolensk Muharebesi sırasında uygulamaya konulmuştur ve ve Sovyet kaynaklarında Yelnya Taarruz Harekâtı olarak geçmektedir.
| Yelnya Muharebesi | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Doğu Cephesi, II. Dünya Savaşı | |||||
| |||||
| Taraflar | |||||
 Sovyetler Birliği |  Almanya | ||||
| Komutanlar ve liderler | |||||
 Georgi Jukov (ölü) |  Fedor von Bock Günther von Kluge | ||||
| Kayıplar | |||||
| 31.853 ölü ve yaralı | |||||
Alman Merkez Ordular Grubu'na bağlı 4. Ordu'sunun Smolensk'i ele geçirmesini takiben ve daha sonra Moskova yönünde yapılacak ilerlemesi sırasında bu kuvvetlerin bir kısmı Yelnya'ya yönelmiştir. Alman kuvvetlerinin kenti almasından sonraki ileri hareketleri Kızıl Ordu birliklerinin direnişiyle engellenmiş, sonuç olarak Yelnya ve civarı, Alman hatlarında bir çıkıntı olarak kalmıştı.
Sovyet Yelnya Taarruz Harekâtı, Stavka'nın Ağustos - Eylül aylarındaMerkez Ordular Grubu'nun mevzideki piyadesine karşı gerçekleştirdiği Duhovşçina Taarruzu'inden sonraki ikinci büyük çaplı taarruz operasyonudur.
Alman taarruzu
Kente yönelen Alman taarruzu, General Guderian'ın 2. Panzer Grubu'ndan 46. Panzer Kolordusu tarafından 18 Temmuz günü başlatılmıştır. İki gün süren şiddetli çatışmalar ardından 20 Temmuz 1941 tarihinde Alman kuvvetlerinin kontrolüne geçti. Ancak 23 Temmuz ve sonrasında kentin kuzeybatısından girişilen tüm Alman taarruzları Kızıl Ordu savunmasınca engellendi.
Alman yerleşimi
Yelnya çıkıntısındaki (Sovyet cephesine göre girinti) Alman kuvvetleri başlangıçta , , 268. Piyade Tümeni ve 202. Taarruz Top Taburu ve bazı diğer birliklerdir. Daha sonra 78., 137. ve 292. Piyade Tümenleri eklenerek, yaklaşık 70 bin kişilik, 500 parça topluk, 40 Sturmgeschütz III taarruz topluk bir kuvvet haline getirildi. Çıkıntının kuzey kesimi Alman 15. Piyade Tümeni, güney kesim ise 7. Piyade Tümeni tarafından tutulmaktadır. Hitler'le 4 Ağustos'ta Novi Borisov'da Merkez Ordular Grubu'nun diğer komutanlarının da katıldığı bir toplantıda General Guderian'ın bölgeden geri çekilme yönündeki önerisini geri çevirdi. General Guderian, çıkıntıdaki kuvvetlerin güçlendirilmesi için ve 10. Panzer Tümeni'nin bakım ve dinlenme için geri çekilmesi gerektiğinden, 268. Piyade Tümeni'nin bölgeye kaydırılmasını istemişti. Bu toplantıdaki tahliye önerisi ise "eğer Moskova yönündeki ileri harekete devam edilmeyecekse" koşulu ile idi. Moskova yönündeki ilerlemeye devam edilmeyecekse, çıkıntının sürekli kayıptan başka bir şey getirmeyeceğini ileri sürmüştür. Gerçekten de Temmuz sonuna doğru Yelnya çıkıntısındaki çatışmalar artık mevzi savaşına dönüşmüştü. Ayrıca cephane ikmali de ayrı bir sorun yaratıyordu, en yakın demiryolu istasyonu bölgeye 725 km. mesafedeydi.
Sovyet planlaması
Desna üzerinde bir Alman köprübaşı olan bu küçük çıkıntı, Moskova'ya yönelik herhangi bir taarruz için birçok "sıçrama noktası"ndan sadece biri durumundadır. Bu haliyle Yelnya çıkıntısı her iki taraf açısından da önemli bir simge haline gelmiştir. Almanlar elde tutabildiklerini, Sovyetler Birliği ise ortadan kaldırabileceğini kanıtlamak istemektedir.
Stavka, 26 Ağustos'ta 'nin General Georgi Jukov komutasındaki 'suna Yelnya çıkıntısına taarruz ermesi için emir verdi. Taarruz, çıkıntının dipten kesilmesi için yapılacaktı. Operasyon planına göre dış çember, 102. Tank Tümeni ve 303. Piyade Tümeni tarafından çevrilecektir. Içteki kuzey kıskacı, 100. Piyade Tümeni ve 107. Piyade Tümeni, güney kıskacı ise 106. Mekanize Piyade Tümeni tarafından oluşturulacaktır. 303. Piyade Tümeni dış çemberin güney kanadını oluşturmakla görevli olmasına karşın güney kıskacı oluşturacak olan 10. Mekanize Piyade Tümeni'ne de destek olacaktı. Çıkıntının merkez kesimine (doğu) taarruz edecek olan kuvvetler 19. Piyade Tümeni'yle 309. Piyade Tümeni'dir. Çıkıntının, güçlü bir biçimde tahkim edilmiş olan kuzey ve güney kesimleri, Alman kuvvetlerinin olası çekilme hatlarını kesmek için 103. Motorize Tümen ve 120. Piyade Tümeni tarafından tutulmaktadır. Taarruza tahsis edilmiş olan hava gücü, 24. Ordu'daki, topçu ateşini düzenlemek ve keşif işlerinde kullanılmak üzere 20 uçaklık bir kuvvettir. Avcı ya da taarruz hava unsurları bulunmamaktadır.
Taarruz
İlk taarruz 17 Ağustos'ta, Desna'nın doğu kıyılarında çıkıntının uç kesimindeki beş piyade tümenine karşı başlatıldı. Ancak bu taarruz, yüksek zayihata karşın ancak sınırlı derecede başarılı olabildi ve 21 Ağustos'ta durduruldu. Daha sonra 24. Ordu, bütünleme personeli ve yeni tümenlerde önemli ölçüde takviye edildi. Bu takviyelerle 23 Ağustos itibarıyla 24. Ordu, 10 tümenlik bir kuvvet haline gelmiştir. Bu tümenlerden 2'si tank, biri motorize tümendir. Ayrıca topçu olarak da güçlü bir hale getirildi. Öyle ki bir sonraki taarruzda 20 km. genişlikte ve 32 km. derinlikte bir sahayı ateş altına alacaktır. Yeni taarruzun 30 Ağustos'ta başlaması planlandı. Ayrıca Batı Cephesi ve Briansk Cephesi'nin daha kuzey ve güneydeki taarruzlarıyla eşgüdüm sağlanması da planlandı.
Yenilenen taarruz, son derece şiddetli çatışmaların ardından başarılı oldu. Taarruzun güney ve kuzey kanatlarındaki hücum grupları 4 Eylül'de derinlemesine ilerleme sağlamış ve savunmadaki Alman 20. Kolordu'sunu iki yandan sarmış, tüm çıkıntıyı kesip alma tehdidi oluşturmuştu. Cephenin diğer kesimlerde zaten muharebe halinde olan zırhlı birliklerle bölgeyi takviye edemeyen Merkez Ordular Grubu komutası, çıkıntının muharebe edilerek tahliyesi emrini verdi. Kızıl Ordu birlikleri 6 Eylül 1941 tarihinde Yelnya kentini geri aldı ve 8 Eylül'de 24. Ordu, çıkıntıyı temizledi. Sovyet taarruzu bu tarihe kadar devam etti. Bu tarihte yeni Alman savunma hatları önünde durduruldu.
Bu tarihe, kadar Wehrmacht'ın uğradığı en önemli yenilgiydi. Öte yandan Sovyetler'in ilk başarılı planlanmış taarruz harekâtıydı. Alman kayıpları ölü, yaralı ve tutsak olarak 45 bindir. []
Sovyet kayıpları, Kızıl Ordu standartlarına göre bile çok yüksektir. 30 Ağustos - 8 Eylül arasında muharebeye sokulan 103.200 kişiden 31.853'ü zayiattır. Toplam kuvvetin yaklaşık üçte biri, muharebe zayiatı olmuştur. Stavka, 13 Eylül'deki bir yönergeyle, taarruun özensiz düzenlendiği, sevk ve idare edildiği ve aşırı kayıplar gösterilerek Jukov'u kritik etmiştir. Ayrıca 24. Ordu'nun komuta kademesinde görev yapan General , muharebe sırasında ölmüştür.
Sonuçları
Yelnya Taarruzu ertesinde Sovyet 100. Piyade Tümeni ve 127. Piyade Tümeni, "Muhafız" unvanıyla onurlandırıldı. Tümenlerin numaraları sırasıyla 1. ve 2. olarak değiştirildi. Ardından 26 Eylül'de 107. Piyade Tümeni, 5. Muhafız Tümeni, 120. Piyade Tümeni ise 6. Muhafız Tümeni olarak yeniden adlandırıldı.
1941 Eylül'ünde 24. Ordu, muhtemelen Kızıl Ordu'nun en güçlü ordusuydu. Buna karşın başka yerde Sovyet cepheleri kuşatılma ve imha edilme tehdidi altındayken küçük bir çıkıntının alınması için kullanılmıştı. Daha da kötüsü, Tayfun Harekâtı 1941 Ekim ayı başlarında başladığında 24. Ordu hâlen fazlasıyla zayıftı.
Dipnotlar
- ^ 103. Tank Taburu tarafından takviyeli
Kaynakça
- ^ a b c d e f . 8 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2010.
- ^ H. Guderian, Bir Askerin Anıları - cil 1, Sh: 301
- ^ H. Guderian, Bir Askerin Anıları - cil 1, Sh: 305
- ^ a b c d e f Khoroshilov & Bazhenov
- ^ Kurowski, Sh: 6, 7
- ^ H. Guderian, Bir Askerin Anıları cilt 1, Sh: 307
- ^ H. Guderian, Bir Askerin Anıları cilt 1, Sh: 315
- ^ Г. К. Жуков. Воспоминания и размышления.
Kaynakça
- Heinz Guderian, Bir Askerin Anıları - Kastaş Yayınları
- Franz Kurowski, İngilizceye çeviren David Johnston, Panzer Aces II: Battle Stories of German Tank Commanders in World War II, Stackpole Books, 2004
- Steven H. Newton, Hitler's Commander: Field Marshal Walther Model--Hitler's Favorite General, Da Capo Press, 2005
- G. Khoroshilov - A. Bazhenov, Yelnya Offensive Operation of 1941, Military-historical Journal, No.9, 1974, (Rusça: Полковник Г. Хорошилов, майор А. Баженов, Ельнинская наступательная операция 1941 года, Военно-исторический журнал" № 9, 1974 г)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yelnya Muharebesi Barbarossa Harekati nin baslarinda 18 Temmuz 8 Eylul Alman kuvvetlerinin Yelnya kenti ve cevresine yonelik taarruzlariyla kentin ele gecirilmesi ve ardindan Kizil Ordu nun icra ettigi bir karsi taarruz harekatidir Karsi taarruz harekati Stavka tarafindan Smolensk Muharebesi sirasinda uygulamaya konulmustur ve ve Sovyet kaynaklarinda Yelnya Taarruz Harekati olarak gecmektedir Yelnya MuharebesiDogu Cephesi II Dunya SavasiTarih18 Temmuz 8 Eylul 1941SonucSovyet taktik zaferiTaraflar Sovyetler Birligi AlmanyaKomutanlar ve liderlerGeorgi Jukov olu Fedor von Bock Gunther von KlugeKayiplar31 853 olu ve yarali Alman Merkez Ordular Grubu na bagli 4 Ordu sunun Smolensk i ele gecirmesini takiben ve daha sonra Moskova yonunde yapilacak ilerlemesi sirasinda bu kuvvetlerin bir kismi Yelnya ya yonelmistir Alman kuvvetlerinin kenti almasindan sonraki ileri hareketleri Kizil Ordu birliklerinin direnisiyle engellenmis sonuc olarak Yelnya ve civari Alman hatlarinda bir cikinti olarak kalmisti Sovyet Yelnya Taarruz Harekati Stavka nin Agustos Eylul aylarindaMerkez Ordular Grubu nun mevzideki piyadesine karsi gerceklestirdigi Duhovscina Taarruzu inden sonraki ikinci buyuk capli taarruz operasyonudur Alman taarruzuKente yonelen Alman taarruzu General Guderian in 2 Panzer Grubu ndan 46 Panzer Kolordusu tarafindan 18 Temmuz gunu baslatilmistir Iki gun suren siddetli catismalar ardindan 20 Temmuz 1941 tarihinde Alman kuvvetlerinin kontrolune gecti Ancak 23 Temmuz ve sonrasinda kentin kuzeybatisindan girisilen tum Alman taarruzlari Kizil Ordu savunmasinca engellendi Alman yerlesimiYelnya cikintisindaki Sovyet cephesine gore girinti Alman kuvvetleri baslangicta 2 SS Panzer Tumeni Das Reich 268 Piyade Tumeni ve 202 Taarruz Top Taburu ve bazi diger birliklerdir Daha sonra 78 137 ve 292 Piyade Tumenleri eklenerek yaklasik 70 bin kisilik 500 parca topluk 40 Sturmgeschutz III taarruz topluk bir kuvvet haline getirildi Cikintinin kuzey kesimi Alman 15 Piyade Tumeni guney kesim ise 7 Piyade Tumeni tarafindan tutulmaktadir Hitler le 4 Agustos ta Novi Borisov da Merkez Ordular Grubu nun diger komutanlarinin da katildigi bir toplantida General Guderian in bolgeden geri cekilme yonundeki onerisini geri cevirdi General Guderian cikintidaki kuvvetlerin guclendirilmesi icin ve 10 Panzer Tumeni nin bakim ve dinlenme icin geri cekilmesi gerektiginden 268 Piyade Tumeni nin bolgeye kaydirilmasini istemisti Bu toplantidaki tahliye onerisi ise eger Moskova yonundeki ileri harekete devam edilmeyecekse kosulu ile idi Moskova yonundeki ilerlemeye devam edilmeyecekse cikintinin surekli kayiptan baska bir sey getirmeyecegini ileri surmustur Gercekten de Temmuz sonuna dogru Yelnya cikintisindaki catismalar artik mevzi savasina donusmustu Ayrica cephane ikmali de ayri bir sorun yaratiyordu en yakin demiryolu istasyonu bolgeye 725 km mesafedeydi Sovyet planlamasiDesna uzerinde bir Alman koprubasi olan bu kucuk cikinti Moskova ya yonelik herhangi bir taarruz icin bircok sicrama noktasi ndan sadece biri durumundadir Bu haliyle Yelnya cikintisi her iki taraf acisindan da onemli bir simge haline gelmistir Almanlar elde tutabildiklerini Sovyetler Birligi ise ortadan kaldirabilecegini kanitlamak istemektedir Stavka 26 Agustos ta nin General Georgi Jukov komutasindaki suna Yelnya cikintisina taarruz ermesi icin emir verdi Taarruz cikintinin dipten kesilmesi icin yapilacakti Operasyon planina gore dis cember 102 Tank Tumeni ve 303 Piyade Tumeni tarafindan cevrilecektir Icteki kuzey kiskaci 100 Piyade Tumeni ve 107 Piyade Tumeni guney kiskaci ise 106 Mekanize Piyade Tumeni tarafindan olusturulacaktir 303 Piyade Tumeni dis cemberin guney kanadini olusturmakla gorevli olmasina karsin guney kiskaci olusturacak olan 10 Mekanize Piyade Tumeni ne de destek olacakti Cikintinin merkez kesimine dogu taarruz edecek olan kuvvetler 19 Piyade Tumeni yle 309 Piyade Tumeni dir Cikintinin guclu bir bicimde tahkim edilmis olan kuzey ve guney kesimleri Alman kuvvetlerinin olasi cekilme hatlarini kesmek icin 103 Motorize Tumen ve 120 Piyade Tumeni tarafindan tutulmaktadir Taarruza tahsis edilmis olan hava gucu 24 Ordu daki topcu atesini duzenlemek ve kesif islerinde kullanilmak uzere 20 ucaklik bir kuvvettir Avci ya da taarruz hava unsurlari bulunmamaktadir TaarruzIlk taarruz 17 Agustos ta Desna nin dogu kiyilarinda cikintinin uc kesimindeki bes piyade tumenine karsi baslatildi Ancak bu taarruz yuksek zayihata karsin ancak sinirli derecede basarili olabildi ve 21 Agustos ta durduruldu Daha sonra 24 Ordu butunleme personeli ve yeni tumenlerde onemli olcude takviye edildi Bu takviyelerle 23 Agustos itibariyla 24 Ordu 10 tumenlik bir kuvvet haline gelmistir Bu tumenlerden 2 si tank biri motorize tumendir Ayrica topcu olarak da guclu bir hale getirildi Oyle ki bir sonraki taarruzda 20 km genislikte ve 32 km derinlikte bir sahayi ates altina alacaktir Yeni taarruzun 30 Agustos ta baslamasi planlandi Ayrica Bati Cephesi ve Briansk Cephesi nin daha kuzey ve guneydeki taarruzlariyla esgudum saglanmasi da planlandi Yenilenen taarruz son derece siddetli catismalarin ardindan basarili oldu Taarruzun guney ve kuzey kanatlarindaki hucum gruplari 4 Eylul de derinlemesine ilerleme saglamis ve savunmadaki Alman 20 Kolordu sunu iki yandan sarmis tum cikintiyi kesip alma tehdidi olusturmustu Cephenin diger kesimlerde zaten muharebe halinde olan zirhli birliklerle bolgeyi takviye edemeyen Merkez Ordular Grubu komutasi cikintinin muharebe edilerek tahliyesi emrini verdi Kizil Ordu birlikleri 6 Eylul 1941 tarihinde Yelnya kentini geri aldi ve 8 Eylul de 24 Ordu cikintiyi temizledi Sovyet taarruzu bu tarihe kadar devam etti Bu tarihte yeni Alman savunma hatlari onunde durduruldu Bu tarihe kadar Wehrmacht in ugradigi en onemli yenilgiydi Ote yandan Sovyetler in ilk basarili planlanmis taarruz harekatiydi Alman kayiplari olu yarali ve tutsak olarak 45 bindir kaynak belirtilmeli Sovyet kayiplari Kizil Ordu standartlarina gore bile cok yuksektir 30 Agustos 8 Eylul arasinda muharebeye sokulan 103 200 kisiden 31 853 u zayiattir Toplam kuvvetin yaklasik ucte biri muharebe zayiati olmustur Stavka 13 Eylul deki bir yonergeyle taarruun ozensiz duzenlendigi sevk ve idare edildigi ve asiri kayiplar gosterilerek Jukov u kritik etmistir Ayrica 24 Ordu nun komuta kademesinde gorev yapan General muharebe sirasinda olmustur SonuclariYelnya Taarruzu ertesinde Sovyet 100 Piyade Tumeni ve 127 Piyade Tumeni Muhafiz unvaniyla onurlandirildi Tumenlerin numaralari sirasiyla 1 ve 2 olarak degistirildi Ardindan 26 Eylul de 107 Piyade Tumeni 5 Muhafiz Tumeni 120 Piyade Tumeni ise 6 Muhafiz Tumeni olarak yeniden adlandirildi 1941 Eylul unde 24 Ordu muhtemelen Kizil Ordu nun en guclu ordusuydu Buna karsin baska yerde Sovyet cepheleri kusatilma ve imha edilme tehdidi altindayken kucuk bir cikintinin alinmasi icin kullanilmisti Daha da kotusu Tayfun Harekati 1941 Ekim ayi baslarinda basladiginda 24 Ordu halen fazlasiyla zayifti Dipnotlar 103 Tank Taburu tarafindan takviyeliKaynakca a b c d e f 8 Eylul 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Ekim 2010 H Guderian Bir Askerin Anilari cil 1 Sh 301 H Guderian Bir Askerin Anilari cil 1 Sh 305 a b c d e f Khoroshilov amp Bazhenov Kurowski Sh 6 7 H Guderian Bir Askerin Anilari cilt 1 Sh 307 H Guderian Bir Askerin Anilari cilt 1 Sh 315 G K Zhukov Vospominaniya i razmyshleniya KaynakcaHeinz Guderian Bir Askerin Anilari Kastas Yayinlari Franz Kurowski Ingilizceye ceviren David Johnston Panzer Aces II Battle Stories of German Tank Commanders in World War II Stackpole Books 2004 Steven H Newton Hitler s Commander Field Marshal Walther Model Hitler s Favorite General Da Capo Press 2005 G Khoroshilov A Bazhenov Yelnya Offensive Operation of 1941 Military historical Journal No 9 1974 Rusca Polkovnik G Horoshilov major A Bazhenov Elninskaya nastupatelnaya operaciya 1941 goda Voenno istoricheskij zhurnal 9 1974 g