Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ekstrüzyon, enine kesitsel bir profil nesneleri oluşturmak için kullanılan bir süreçtir. Bir malzeme, arzu edilen bir kesitin bir kalıbı boyunca itilir. Basma gerilmeleri ile malzemenin sıkıştırılması ve bir kalıptan o kalıbın şeklini alarak akmaya zorlanması ile gerçekleştirilen şekillendirme işlemidir. Bu sürecin diğer imalat süreçleri üzerindeki iki ana avantajı, çok karmaşık enine kesit oluşturma yeteneği ve basınçlı ve kayma gerilmeleri ile karşılaşan materyallerin kırılgan olmasıdır.
Direkt Ekstrüzyon
Direkt ekstrüzyonda, konteyner içerisindeki blok, tarafından itilerek diğer uçtaki matrisin profil deliğinden geçmesidir. İşlem ileri ekstrüzyon olarak da adlandırılır. İşlem sıcak veya soğuk koşullarda gerçekleştirilebilir. Direkt ekstrüzyonda metal akış yönü ram hareketinin yönü ile aynıdır. Bu proses esnasında blok, konteynerin duvarlarında göreceli olarak kayar. Meydana gelen sürtünme kuvveti de ram basıncının artmasına sağlar. Geleneksel olarak proses 3 ayrı bölümden oluşur:
1. Blok yığıldıktan sonra basınç hızlıca tepe noktasına çıkar.
2. Basınç düşer ve ekstrüzyon kararlı bir şekilde ilerler.
3. Basınç minimuma indikten sonra kısa bir ‘‘atma’’ şeklinde keskin bir şekilde artar
Direkt Ekstrüzyon Yönteminin Avantajları
İstediğimiz boyutlara sahip yarı mamul imalatı sağlar.
Bir çok çeşitte profil kolaylıkla elde edilir.
Takımların sıralanması ve düzenlenmesi kolaydır.
Fabrikada işletme yönünden kolaylık sağlar.
Kalıp tasarımı, konteyner iç çapından bağımsızdır.
Direkt Ekstrüzyon Yönteminin Dezavantajları
Gerekli ekstrüzyon kuvveti yöntemlerden daha yüksektir.
Ekstrüzyon oranı ve hızı istenildiği kadar yükseltilememektedir.
Ekstrüzyon ara iş fazladır.
Malzeme akışı diğer yöntemlerden daha düzensiz olmaktadır.
İndirekt Ekstrüzyon
Endirekt ekstrüzyonda kalıp veya mandrel takoza batar, burada takozun kovana göre bir hareketi söz konusu değildir. Bu nedenle gerekli ekstrüzyon kuvveti azalır.
Ekstrüzyon Şu Üstünlüklere Sahiptir
1. Muhtelif şekillerde yarı-mamullerin üretimi için çok uygundur.
2. Soğuk ekstrüzyonla dayanım arttırmak mümkündür.
3. Ürün boyutlarında yeterli hassasiyeti sağlamak daha kolaydır.
4. Üretim sırasında hurda kaybı daha azdır.
Darbeli Ekstrüzyon
Bu yöntem Pb, Al, Mg, Cu gibi hafif metallerin soğuk olarak kalıpta kullanılmasından elde edilmesidir. İlaç tüpleri bu yolla üretilirler. Bu yöntem indirekt ekstrüzyon ile soğuk ekstrüzyonun birleşik şekli gibidir.
Boru Ekstrüzyon
Bu yöntemle dikişsiz borular üretilir. Silindirik takozlar dolu veya deliklidir. Direkt ekstrüzyonda hem dolu hem delikli takoz kullanılırken indirekt ekstrüzyonda yalnızca delikli takozdan boru üretilir.
Ekstrüzyon Analizi
Ekstrüzyon işleminin analizinde öncelikle deformasyon miktarının belirlenmesi gerekir. Bu amaçla “Ekstrüzyon Oranı” adı verilen parametreden yararlanılır. Bu değer endüstriyel uygulamalarda 16 ile 400 arasında gerçekleşir.
R=Ao÷As
BuradaA0 takozun kesit alanını, As ise ürünün kesi talanını temsil etmektedir. Birim şekil değişimi ε ise;
ε=lnR=lnAo/As
Şeklinde tanımlanmaktadır.
Ekstrüzyon Kalıpları
Ekstrüzyon kalıplarının bazıları açılı olacak şekilde tasarlanmaktadır. Bazılarında ise düz kalıplar (α=90°) kullanılmaktadır. Genellikle alüminyum ve alaşımları için düz kalıplar kullanılırken çelik pirinç gibi malzemelerin ekstrüzyonunda açılı kalıplar tercih edilmektedir. Kalıp açısı seçiminde sürtünmenin ve iç deformasyon işinin dengelendiği optimum değer dikkate alınmaktadır. Optimum açının belirlenmesinde aynı zamanda yağlama ve işlem sıcaklığıda etkin olmaktadır.
Ekstrüzyonda Metal Akışı
Ekstrüzyon işleminde alıcı kovanın köşelerinde bir miktar malzeme hareketsiz kalır. Bu bölgeye ölü bölge adı verilir. Ekstrüzyon işleminde ;
a)- En homojen malzeme akışı görülüyor. Metal takoz ile alıcı arasında sürtünme yok. Bu tür malzeme akışı varsa yağlamanın etkisi süper demektir.
b)-Bu tür malzeme akışında sürtünme hayli yüksek demektir. Metal kalıp içine hayli yüksek kayma gerilme değerleri ile girerler. Bu da üründe kusurlara neden olabilir.
c)-Kayma gerilmelerinin hayli yüksek olduğu bir ekstrüzyon işlemi görülmektedir. Demek ki çok yüksek sürtünme var. Bu malzemenin kalıba akışını geciktirmektedir. Metal takozun ortası kolay akarken diğer dış kısımlar zor akar. Sonuçta ölü bölgesi büyük olur. Akma da homojen bir şekilde olmaz. Bu tür bir akış ekstrüzyon kusuru doğurur.
Ekstrüzyon İşleminde Başlıca Kusurlar
1. Merkezde ok başı şeklindeki çatlaklar oluşabilir. Bunun nedeni yetersiz şekil değişimi miktarıdır.
2. Takoz sonuna kadar basıldığı durumda ortadan kolayca ve daha fazla akan malzeme, merkezde ürünün sonuna doğru boru oluşumuna neden olur.
3. Yağlamanın yetersiz olduğu durumda sıcaklığın özellikle yüksek deformasyon hızları nedeniyle arttığı durumlarda yüzey çatlaklarına da rastlanabilir.
Ekstrüzyon işlemlerinde çoğunlukla yatay, hidrolik ekstrüzyon preslerinden yararlanılır. Bu tür presler 500 ile 4000 ton aralığında basma kapasitesine sahiptir. Sıcak ekstrüzyonda takozların ısıtılmasında fırınlardan veya endüksiyon ısıtma donanımından yararlanılmaktadır.
Dış bağlantılar
- eFunda Engineering Fundamentals - Extrusion 19 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- [1] 19 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ PROF. DR. UĞUR ÇAVDAR vd., Geleceğin Dünyasında BİLİMSEL VE MESLEKİ ÇALIŞMALAR 2020: MÜHENDİSLİK BİLİMLERİ /1,s202-23.04.2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ a b Sönmez, H., (1989), Metal Ekstrüzyonu 23 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Eğitim yayınları A.Ş., İstanbul
- ^ Bingöl, S., and M. S. Keskin. "Effect of different extrusion temperature and speed on extrusion welds." Journal of achievements in materials and manufacturing engineering 23 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 23.2 (2007): 39-43.
- ^ Bayram, Hüseyin. Ekstrüzyon yönteminde sıcaklık[], ekstrüzyon hızı ve sürtünme parametrelerinin profil kalitesine etkisinin araştırılması. Diss. 2008.
- ^ P.K. Saha, Aluminium Ekstrüzyon Technology, ASM International, The Material International Society, 2000.
- ^ Baran, Onur. " Dövme kuvvetinin endirek ekstrüzyon benzerliğine dayanılarak hesaplanması." (1997).
- ^ Sezer, M., (1975), Alüminyum Metalurjisi, TMMOB.
- ^ Çetin, Batuhan. Tekrarlı ekstrüzyon basması deney tesisatı geliştirilmesi. MS thesis. Fen Bilimleri Enstitüsü, 2019.
- ^ Nart, Çağrı. Plastik boru üretimi için spiral kanallı radyal ekstrüzyon kalıbının sistematik tasarımı. Diss. Fen Bilimleri Enstitüsü, 2011.
- ^ Kalaycıoğlu, Barış, M. Hüsnü Dirikolu, and Veli Çelik. "Çift bazlı katı roket yakıtının ekstrüzyon işlemiyle şekillendirmesinin sonlu eleman metoduyla modellenmesi." (2007).
- ^ Yurtdaş, Sezgin, et al. "SOĞUK EKSTRÜZYON PROSESİNDE MEYDANA GELEN SIVAMA PROBLEMİNİN İNCELENMESİ 28 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .." MAKALE VE BİLDİRİLERİ: 102.
- ^ Mindivan, Harun. "Eş kalıp ekstrüzyon yöntemi ile alüminyum-magnezyum makrokompozit imalatı ve karakterizasyonu." Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi 23.1 (2017): 12-14.
- ^ Mermer, Murat. Bağlantı elemanları üretiminde ön deformasyon formunun ürün malzemesindeki soğuk şekillendirme özelliklerine etkisinin incelenmesi[]. MS thesis. Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2019.
- ^ KURTOĞLU, Burak. SICAK EKSTRÜZYON YÖNTEMİ KULLANARAK ALÜMİNYUM ALAŞIMI TALAŞLARIN GERİ DÖNÜŞÜMÜ İLE PARÇACIK TAKVİYELİ KOMPOZİT MALZEMELERİN ÜRETİMİ[]. Diss. KASTAMONU ÜNİVERSİTESİ, 2019.
- ^ Sezen, Ferhat. 23 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20220423041307/https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/582863/yokAcikBilim_10123773.pdf?sequence=-1&isAllowed=y%7CMalzeme 23 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20220423041307/https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/582863/yokAcikBilim_10123773.pdf?sequence=-1&isAllowed=y%7CMalzeme arşivlendi. 23 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 23 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 23 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 23 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde . arşivlendi]. ekstrüzyon tekniği kullanılarak, üç boyutlu yazıcı tasarımının ve prototipinin gerçekleştirilmesi] 23 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. MS thesis. Fen Bilimleri Enstitüsü, 2016.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ekstruzyon enine kesitsel bir profil nesneleri olusturmak icin kullanilan bir surectir Bir malzeme arzu edilen bir kesitin bir kalibi boyunca itilir Basma gerilmeleri ile malzemenin sikistirilmasi ve bir kaliptan o kalibin seklini alarak akmaya zorlanmasi ile gerceklestirilen sekillendirme islemidir Bu surecin diger imalat surecleri uzerindeki iki ana avantaji cok karmasik enine kesit olusturma yetenegi ve basincli ve kayma gerilmeleri ile karsilasan materyallerin kirilgan olmasidir Ekstruzyon yapilmis aluminyumDirekt EkstruzyonColdExtrusion01 Direkt ekstruzyonda konteyner icerisindeki blok tarafindan itilerek diger uctaki matrisin profil deliginden gecmesidir Islem ileri ekstruzyon olarak da adlandirilir Islem sicak veya soguk kosullarda gerceklestirilebilir Direkt ekstruzyonda metal akis yonu ram hareketinin yonu ile aynidir Bu proses esnasinda blok konteynerin duvarlarinda goreceli olarak kayar Meydana gelen surtunme kuvveti de ram basincinin artmasina saglar Geleneksel olarak proses 3 ayri bolumden olusur 1 Blok yigildiktan sonra basinc hizlica tepe noktasina cikar 2 Basinc duser ve ekstruzyon kararli bir sekilde ilerler 3 Basinc minimuma indikten sonra kisa bir atma seklinde keskin bir sekilde artar Direkt Ekstruzyon Yonteminin Avantajlari Istedigimiz boyutlara sahip yari mamul imalati saglar Bir cok cesitte profil kolaylikla elde edilir Takimlarin siralanmasi ve duzenlenmesi kolaydir Fabrikada isletme yonunden kolaylik saglar Kalip tasarimi konteyner ic capindan bagimsizdir Direkt Ekstruzyon Yonteminin Dezavantajlari Gerekli ekstruzyon kuvveti yontemlerden daha yuksektir Ekstruzyon orani ve hizi istenildigi kadar yukseltilememektedir Ekstruzyon ara is fazladir Malzeme akisi diger yontemlerden daha duzensiz olmaktadir Indirekt EkstruzyonEndirekt ekstruzyonda kalip veya mandrel takoza batar burada takozun kovana gore bir hareketi soz konusu degildir Bu nedenle gerekli ekstruzyon kuvveti azalir Ekstruzyon Su Ustunluklere Sahiptir 1 Muhtelif sekillerde yari mamullerin uretimi icin cok uygundur 2 Soguk ekstruzyonla dayanim arttirmak mumkundur 3 Urun boyutlarinda yeterli hassasiyeti saglamak daha kolaydir 4 Uretim sirasinda hurda kaybi daha azdir Darbeli EkstruzyonBu yontem Pb Al Mg Cu gibi hafif metallerin soguk olarak kalipta kullanilmasindan elde edilmesidir Ilac tupleri bu yolla uretilirler Bu yontem indirekt ekstruzyon ile soguk ekstruzyonun birlesik sekli gibidir Boru EkstruzyonBu yontemle dikissiz borular uretilir Silindirik takozlar dolu veya deliklidir Direkt ekstruzyonda hem dolu hem delikli takoz kullanilirken indirekt ekstruzyonda yalnizca delikli takozdan boru uretilir Ekstruzyon AnaliziEkstruzyon isleminin analizinde oncelikle deformasyon miktarinin belirlenmesi gerekir Bu amacla Ekstruzyon Orani adi verilen parametreden yararlanilir Bu deger endustriyel uygulamalarda 16 ile 400 arasinda gerceklesir R Ao As BuradaA0 takozun kesit alanini As ise urunun kesi talanini temsil etmektedir Birim sekil degisimi e ise e ln R ln Ao As Seklinde tanimlanmaktadir Ekstruzyon KaliplariExtrusion PSF Ekstruzyon kaliplarinin bazilari acili olacak sekilde tasarlanmaktadir Bazilarinda ise duz kaliplar a 90 kullanilmaktadir Genellikle aluminyum ve alasimlari icin duz kaliplar kullanilirken celik pirinc gibi malzemelerin ekstruzyonunda acili kaliplar tercih edilmektedir Kalip acisi seciminde surtunmenin ve ic deformasyon isinin dengelendigi optimum deger dikkate alinmaktadir Optimum acinin belirlenmesinde ayni zamanda yaglama ve islem sicakligida etkin olmaktadir Ekstruzyonda Metal AkisiExtrusion 2types inside movement N Ekstruzyon isleminde alici kovanin koselerinde bir miktar malzeme hareketsiz kalir Bu bolgeye olu bolge adi verilir Ekstruzyon isleminde a En homojen malzeme akisi goruluyor Metal takoz ile alici arasinda surtunme yok Bu tur malzeme akisi varsa yaglamanin etkisi super demektir b Bu tur malzeme akisinda surtunme hayli yuksek demektir Metal kalip icine hayli yuksek kayma gerilme degerleri ile girerler Bu da urunde kusurlara neden olabilir c Kayma gerilmelerinin hayli yuksek oldugu bir ekstruzyon islemi gorulmektedir Demek ki cok yuksek surtunme var Bu malzemenin kaliba akisini geciktirmektedir Metal takozun ortasi kolay akarken diger dis kisimlar zor akar Sonucta olu bolgesi buyuk olur Akma da homojen bir sekilde olmaz Bu tur bir akis ekstruzyon kusuru dogurur Ekstruzyon Isleminde Baslica KusurlarExtrusion s chevron crack 1 Merkezde ok basi seklindeki catlaklar olusabilir Bunun nedeni yetersiz sekil degisimi miktaridir 2 Takoz sonuna kadar basildigi durumda ortadan kolayca ve daha fazla akan malzeme merkezde urunun sonuna dogru boru olusumuna neden olur 3 Yaglamanin yetersiz oldugu durumda sicakligin ozellikle yuksek deformasyon hizlari nedeniyle arttigi durumlarda yuzey catlaklarina da rastlanabilir Ekstruzyon islemlerinde cogunlukla yatay hidrolik ekstruzyon preslerinden yararlanilir Bu tur presler 500 ile 4000 ton araliginda basma kapasitesine sahiptir Sicak ekstruzyonda takozlarin isitilmasinda firinlardan veya enduksiyon isitma donanimindan yararlanilmaktadir Dis baglantilareFunda Engineering Fundamentals Extrusion 19 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1 19 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca PROF DR UGUR CAVDAR vd Gelecegin Dunyasinda BILIMSEL VE MESLEKI CALISMALAR 2020 MUHENDISLIK BILIMLERI 1 s202 23 04 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi a b Sonmez H 1989 Metal Ekstruzyonu 23 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Egitim yayinlari A S Istanbul Bingol S and M S Keskin Effect of different extrusion temperature and speed on extrusion welds Journal of achievements in materials and manufacturing engineering 23 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde 23 2 2007 39 43 Bayram Huseyin Ekstruzyon yonteminde sicaklik olu kirik baglanti ekstruzyon hizi ve surtunme parametrelerinin profil kalitesine etkisinin arastirilmasi Diss 2008 P K Saha Aluminium Ekstruzyon Technology ASM International The Material International Society 2000 Baran Onur Dovme kuvvetinin endirek ekstruzyon benzerligine dayanilarak hesaplanmasi 1997 Sezer M 1975 Aluminyum Metalurjisi TMMOB Cetin Batuhan Tekrarli ekstruzyon basmasi deney tesisati gelistirilmesi MS thesis Fen Bilimleri Enstitusu 2019 Nart Cagri Plastik boru uretimi icin spiral kanalli radyal ekstruzyon kalibinin sistematik tasarimi Diss Fen Bilimleri Enstitusu 2011 Kalaycioglu Baris M Husnu Dirikolu and Veli Celik Cift bazli kati roket yakitinin ekstruzyon islemiyle sekillendirmesinin sonlu eleman metoduyla modellenmesi 2007 Yurtdas Sezgin et al SOGUK EKSTRUZYON PROSESINDE MEYDANA GELEN SIVAMA PROBLEMININ INCELENMESI 28 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde MAKALE VE BILDIRILERI 102 Mindivan Harun Es kalip ekstruzyon yontemi ile aluminyum magnezyum makrokompozit imalati ve karakterizasyonu Pamukkale Universitesi Muhendislik Bilimleri Dergisi 23 1 2017 12 14 Mermer Murat Baglanti elemanlari uretiminde on deformasyon formunun urun malzemesindeki soguk sekillendirme ozelliklerine etkisinin incelenmesi olu kirik baglanti MS thesis Pamukkale Universitesi Fen Bilimleri Enstitusu 2019 KURTOGLU Burak SICAK EKSTRUZYON YONTEMI KULLANARAK ALUMINYUM ALASIMI TALASLARIN GERI DONUSUMU ILE PARCACIK TAKVIYELI KOMPOZIT MALZEMELERIN URETIMI olu kirik baglanti Diss KASTAMONU UNIVERSITESI 2019 Sezen Ferhat 23 Nisan 2022 tarihindeWayback Machine sitesinde https web archive org web 20220423041307 https acikbilim yok gov tr bitstream handle 20 500 12812 582863 yokAcikBilim 10123773 pdf sequence 1 amp isAllowed y 7CMalzeme 23 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde https web archive org web 20220423041307 https acikbilim yok gov tr bitstream handle 20 500 12812 582863 yokAcikBilim 10123773 pdf sequence 1 amp isAllowed y 7CMalzeme arsivlendi 23 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde 23 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde 23 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde 23 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi ekstruzyon teknigi kullanilarak uc boyutlu yazici tasariminin ve prototipinin gerceklestirilmesi 23 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde MS thesis Fen Bilimleri Enstitusu 2016