Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde veya sayfa başka bir dilden kötü bir biçimde tercüme edilmiştir. Sayfa makine çevirisi veya dilde yetkinliği bulunmayan bir çevirmen tarafından oluşturulmuş olabilir. (Temmuz 2023) |
Sokotra (Arapça سقطرى Suquṭrā) dört adadan ve Arap Yarımadası'nın 350 km kadar güneyinde Hint Okyanusu'ndaki Yemen' e bağlı adacıklardan oluşur. Uzun yıllar Aden ili' ne bağlı olan ada, 2004 yılında Hadramut ili'nin bir parçası oldu. 2013 yılında yapılan düzenleme ile müstakil Sokotra ili oldu.
| UNESCO Dünya Mirası | |
|---|---|
 | |
| Konum |  Yemen |
| (Kriter) | Doğal: x |
| Referans | 1263[1] |
| Tescil | 2008 (32. oturum) |
| Bölge | Arap Ülkeleri |
| Koordinatlar | 12°30′36″K 53°55′12″D / 12.51000°K 53.92000°D |
Coğrafya ve iklim
Sokotra Dünya'nın kıtasal kökenli bölgeleri içerisinde en izole durumdaki yerlerinden bir tanesidir (ör. volkanik kökenliler değil). Takımadalar büyük ihtimalle Afrika'dan fay kırılması ile Orta Pliyosen devrinde ayrılmıştır, aynı çatlak olayı kuzeybatısındaki Aden Körfezi'nin açılmasını sağlamıştır.
Takımada ana ada Sokotra (3625 km² veya 1400 mi²) ve "Erkek Kardeşler" olarak bilinen üç küçük adadan; Abd Al Kuri, Samha, Darsa — ve diğer insan yaşamayan kaya çıkıntılarından oluşur.
Ana ada üç coğrafi araziye sahiptir: dar sahil düzlüğü, karstik mağaraların içine işlemiş bir kireçtaşı yaylası ve Haghier Dağları. Dağlar 1525 metre (5000 fit) yüksekliğindedir.
İklim genellikle tropikal çöl iklimi ve step iklimidir; az, mevsimsel (kış) ve iç yüksek kısımlarda daha çok olmak üzere yağmur yağışı olur. Muson sezonu sert rüzgarlar ve yüksek denizleri getirir.
Bitki örtüsü ve fauna
Sokotra takımadasının uzun coğrafi izolasyonu, şiddetli sıcağı ve kuraklığı birleşerek benzersiz bir endemik bitki örtüsünü yaratmıştır. Araştırmalar Sokotra'da bulunan 800 veya daha fazla bitki türünün üçte birinden daha fazlasının Sokotra dışında bulunmadığını göstermiştir. Takımada biyoçeşitlilik ve muhtemel ekoturizm merkezi olması açısından evsensel öneme sahiptir.
Sokotra'nın en göze çarpan bitkilerinden bir tanesi, garip görünüşlü ve şemsiye şekilli bir ağaç olan dir. Kırmızı özsuyu eskilerin ejderin kanı olarak adlandırdığı, ilaç ve boya olarak kullandıkları bir maddedir. Diğer sıra dışı bitkiler ise; , , , Aloe perryi ve dır.
Ada grubu ayrıca zengin bir kuş faunasına sahiptir, bunların içinde birkaç endemik kuş türü bulunmaktadır, , , , , , Rhynchostruthus socotranus ve .
Birçok izole ada sisteminde olduğu gibi, Sokotra'nın tek yerli memelisidir. Sokotra, deniz biyoçeşitliliği açısından zengindir ve birçok endemik tür bulundurur. Nymphalidae familyasında bulunan bu türlerden biridir.
İnsanlar ve ekonomi
Sokotra'daki insanların neredeyse hepsi ana adada yaşamaktadır. En önemli şehir 'dur (2004 tahmini nüfusu 43.000). Abd Al Kuri'nin ve Samha'nın birkaç yüz kişiden oluşan nüfusu vardır, Darsa'da ise insan yaşamamaktadır.
Geleneksel olarak, takımada Muson rüzgarları nedeniyle Haziran ile Eylül ayları arasından ulaşılmazdır. Temmuz 1999'da yeni bir hava alanı açılmıştır. Çoğu Sokotralı hâlâ elektriksiz, akan su olmadan veya asfaltsız yollar ile yaşamaktadır.
Sokotra'da sadece Semitik konuşulur, dil gibi Arap anakarasında konuşulan diğer dilleri ile ilişkilidir.
Adanın başlıca ürünleri, hurma, , tütün ve balıktır. Ayrıca, sığır ve keçi yetiştirilmektedir.
1990'ların sonunda Sokotra adasını yakından incelemek için başlatılmıştır.
Tarih
Sokotra MS 1. yüzyıl Yunan seyir defteri Periplus Maris Erythraei eserindeki notlarda Dioskouridou ("'in") olarak geçmektedir. Periplus ait notların çevirisinde, G.W.B. Huntingford Sokotra isminin kökeninin Yunanca olmadığını fakat Sanskritçe dvipa sukhadhara ("mutluluk adası") kelimesinden türediğine dikkat çekmektedir.
Yerel bir geleneğe göre, adanın yerlileri tarafından MS 52'de Hristiyanlığa çevrilmişlerdir. 10. yüzyıl Arap coğrafyacısı kendi zamanında ada sakinlerinin çoğunun Hristiyan olduğunu belirtmiştir. 1507'de Portekiz adadaki Hristiyanları Arap İslami yönetimden kurtararak özgürleştirme nedenini göstererek işgalci kuvveti başkent Suk'a yerleştirmiştir. Ancak bekledikleri kadar hoş karşılanmamışlardır ve dört yıl sonra adayı terk etmişlerdir.
Adalar 1511'de sultanlarının kontrolüne geçmiştir. 1700'lerin sonunda Sokotra kısa bir süre için Avusturya İmparatorluğu'nun bir parçası olmuştur. Daha sonra 1886'de Kiş ve Sokotra Mahra Eyaleti'nin geri kalanıyla beraber Britanya hamiliğine girmiştir. Britanyalılar için önemli stratejik bir yerdi. gemisi 1897'de 'Aden' Sokotra yakınındaki bir kayalığa çarptıktan sonra batmıştır ve 78 kişi ölmüştür.
1967'de Mahra sultanlığı kaldırılmıştır. Bağımsızlığının ardından, Sokotra 'nin (daha sonra olmuştur) bir parçası olmuştur. Günümüzde Yemen topraklarının içindedir.
2018'de Birleşik Arap Emirlikleri tarafından işgal edildi.
Galeri
- Halah Mağarası
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
- Diğer Manzaralar
-
![image]()
Dixam -
![image]()
Qlinsia -
![image]()
Nawjad -
![image]()
Ar'ar
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Aralık 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ağustos 2016.
- ^ FACTBOX-Socotra, jewel of biodiversity in Arabian Sea 9 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Reuters, 2008-04-23
- ^ Miller, A.G.; Morris, M. (2004). Ethnoflora of the Socotra Archipelago. Royal Botanic Garden Edinburgh.
- ^ a b c (1989). Island Africa: The Evolution of Africa's Rare Plants and Animals
![image]()
. Princeton, New Jersey: Princeton University Press. ss. 38-42. ISBN . - ^ "Endemic Fauna - SOCOTRA.CZ". www.socotra.cz. 4 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Şubat 2022.
- ^ "Yemen Endemic Mammals Checklist". lntreasures.com. 3 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Şubat 2022.
- ^ Bicyclus, Site of Markku Savela
- ^ "BAE'nin Sokotra adasını işgal etmesi Yemen'in bölünmesini hızlandırıyor". AA. 24 Haziran 2020. 26 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Haziran 2020.
- Casson, Lionel. 1989. The Periplus Maris Erythraei. Princeton University Press. .
- Doe, D. Brian. 1970. Socotra: An Archaeological Reconnaissance in 1967. Henry Field ve Edith M. Laird tarafından redakte edilmiştir. Field Research Projects, Miami.
- Schoff, Wilfred H. 1912. The Periplus of the Erythraean Sea. Longmans, Green, and Co., New York, Second Edition. Reprint: New Delhi, Oriental Books Reprint Corporation. 1974. (Yeni bir ciltli kitap basımı Coronet Books Inc tarafından yayımlanmıştır. Ayrıca South Asia Books tarafından da yayımlanmıştır, 1995, )
Dış bağlantılar
- Özellikle 5. sayfadaki ejderin kanı ile ilgili bilgiler.
- Edinburgh, İskoçya merkezli küresel Sokotra dostları organizasyonu.7 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Carter, Mike. The land that time forgot: It's the Indian Ocean's answer to the Galapagos - an island cut off from the rest of the world, with a time-capsule collection of plants and wildlife which are extinct elsewhere on the planet.8 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . The Observer. Pazar Nisan 16, 2006.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde veya sayfa baska bir dilden kotu bir bicimde tercume edilmistir Sayfa makine cevirisi veya dilde yetkinligi bulunmayan bir cevirmen tarafindan olusturulmus olabilir Lutfen ceviriyi gelistirmek icin yardim edin Temmuz 2023 Sokotra Arapca سقطرى Suquṭra dort adadan ve Arap Yarimadasi nin 350 km kadar guneyinde Hint Okyanusu ndaki Yemen e bagli adaciklardan olusur Uzun yillar Aden ili ne bagli olan ada 2004 yilinda Hadramut ili nin bir parcasi oldu 2013 yilinda yapilan duzenleme ile mustakil Sokotra ili oldu Socotra AdasiUNESCO Dunya MirasiKonum YemenKriterDogal xReferans1263 1 Tescil2008 32 oturum BolgeArap UlkeleriKoordinatlar12 30 36 K 53 55 12 D 12 51000 K 53 92000 D 12 51000 53 92000Sokotra takimadasinin haritasiCografya ve iklimSokotra nin uydu goruntusu 12 29 20 97 K 53 54 25 73 D 12 4891583 K 53 9071472 D 12 4891583 53 9071472 Sokotra Dunya nin kitasal kokenli bolgeleri icerisinde en izole durumdaki yerlerinden bir tanesidir or volkanik kokenliler degil Takimadalar buyuk ihtimalle Afrika dan fay kirilmasi ile Orta Pliyosen devrinde ayrilmistir ayni catlak olayi kuzeybatisindaki Aden Korfezi nin acilmasini saglamistir Takimada ana ada Sokotra 3625 km veya 1400 mi ve Erkek Kardesler olarak bilinen uc kucuk adadan Abd Al Kuri Samha Darsa ve diger insan yasamayan kaya cikintilarindan olusur Ana ada uc cografi araziye sahiptir dar sahil duzlugu karstik magaralarin icine islemis bir kirectasi yaylasi ve Haghier Daglari Daglar 1525 metre 5000 fit yuksekligindedir Iklim genellikle tropikal col iklimi ve step iklimidir az mevsimsel kis ve ic yuksek kisimlarda daha cok olmak uzere yagmur yagisi olur Muson sezonu sert ruzgarlar ve yuksek denizleri getirir Bitki ortusu ve faunaDracaena cinsi agaclar Sokotra takimadasinin uzun cografi izolasyonu siddetli sicagi ve kurakligi birleserek benzersiz bir endemik bitki ortusunu yaratmistir Arastirmalar Sokotra da bulunan 800 veya daha fazla bitki turunun ucte birinden daha fazlasinin Sokotra disinda bulunmadigini gostermistir Takimada biyocesitlilik ve muhtemel ekoturizm merkezi olmasi acisindan evsensel oneme sahiptir Sokotra nin en goze carpan bitkilerinden bir tanesi garip gorunuslu ve semsiye sekilli bir agac olan dir Kirmizi ozsuyu eskilerin ejderin kani olarak adlandirdigi ilac ve boya olarak kullandiklari bir maddedir Diger sira disi bitkiler ise Aloe perryi ve dir Ada grubu ayrica zengin bir kus faunasina sahiptir bunlarin icinde birkac endemik kus turu bulunmaktadir Rhynchostruthus socotranus ve Bircok izole ada sisteminde oldugu gibi Sokotra nin tek yerli memelisidir Sokotra deniz biyocesitliligi acisindan zengindir ve bircok endemik tur bulundurur Nymphalidae familyasinda bulunan bu turlerden biridir Insanlar ve ekonomiSokotra daki insanlarin neredeyse hepsi ana adada yasamaktadir En onemli sehir dur 2004 tahmini nufusu 43 000 Abd Al Kuri nin ve Samha nin birkac yuz kisiden olusan nufusu vardir Darsa da ise insan yasamamaktadir Geleneksel olarak takimada Muson ruzgarlari nedeniyle Haziran ile Eylul aylari arasindan ulasilmazdir Temmuz 1999 da yeni bir hava alani acilmistir Cogu Sokotrali hala elektriksiz akan su olmadan veya asfaltsiz yollar ile yasamaktadir Sokotra da sadece Semitik konusulur dil gibi Arap anakarasinda konusulan diger dilleri ile iliskilidir Adanin baslica urunleri hurma tutun ve baliktir Ayrica sigir ve keci yetistirilmektedir 1990 larin sonunda Sokotra adasini yakindan incelemek icin baslatilmistir TarihSokotra MS 1 yuzyil Yunan seyir defteri Periplus Maris Erythraei eserindeki notlarda Dioskouridou in olarak gecmektedir Periplus ait notlarin cevirisinde G W B Huntingford Sokotra isminin kokeninin Yunanca olmadigini fakat Sanskritce dvipa sukhadhara mutluluk adasi kelimesinden turedigine dikkat cekmektedir Yerel bir gelenege gore adanin yerlileri tarafindan MS 52 de Hristiyanliga cevrilmislerdir 10 yuzyil Arap cografyacisi kendi zamaninda ada sakinlerinin cogunun Hristiyan oldugunu belirtmistir 1507 de Portekiz adadaki Hristiyanlari Arap Islami yonetimden kurtararak ozgurlestirme nedenini gostererek isgalci kuvveti baskent Suk a yerlestirmistir Ancak bekledikleri kadar hos karsilanmamislardir ve dort yil sonra adayi terk etmislerdir Adalar 1511 de sultanlarinin kontrolune gecmistir 1700 lerin sonunda Sokotra kisa bir sure icin Avusturya Imparatorlugu nun bir parcasi olmustur Daha sonra 1886 de Kis ve Sokotra Mahra Eyaleti nin geri kalaniyla beraber Britanya hamiligine girmistir Britanyalilar icin onemli stratejik bir yerdi gemisi 1897 de Aden Sokotra yakinindaki bir kayaliga carptiktan sonra batmistir ve 78 kisi olmustur 1967 de Mahra sultanligi kaldirilmistir Bagimsizliginin ardindan Sokotra nin daha sonra olmustur bir parcasi olmustur Gunumuzde Yemen topraklarinin icindedir 2018 de Birlesik Arap Emirlikleri tarafindan isgal edildi GaleriHalah MagarasiDiger Manzaralar Dixam Qlinsia Nawjad Ar arKaynakca Arsivlenmis kopya 26 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Agustos 2016 FACTBOX Socotra jewel of biodiversity in Arabian Sea 9 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Reuters 2008 04 23 Miller A G Morris M 2004 Ethnoflora of the Socotra Archipelago Royal Botanic Garden Edinburgh a b c 1989 Island Africa The Evolution of Africa s Rare Plants and Animals Princeton New Jersey Princeton University Press ss 38 42 ISBN 978 0 691 08560 9 Endemic Fauna SOCOTRA CZ www socotra cz 4 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Subat 2022 Yemen Endemic Mammals Checklist lntreasures com 3 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Subat 2022 Bicyclus Site of Markku Savela BAE nin Sokotra adasini isgal etmesi Yemen in bolunmesini hizlandiriyor AA 24 Haziran 2020 26 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Haziran 2020 Casson Lionel 1989 The Periplus Maris Erythraei Princeton University Press ISBN 0 691 04060 5 Doe D Brian 1970 Socotra An Archaeological Reconnaissance in 1967 Henry Field ve Edith M Laird tarafindan redakte edilmistir Field Research Projects Miami Schoff Wilfred H 1912 The Periplus of the Erythraean Sea Longmans Green and Co New York Second Edition Reprint New Delhi Oriental Books Reprint Corporation 1974 Yeni bir ciltli kitap basimi Coronet Books Inc tarafindan yayimlanmistir Ayrica South Asia Books tarafindan da yayimlanmistir 1995 ISBN 81 215 0699 9 Dis baglantilarOzellikle 5 sayfadaki ejderin kani ile ilgili bilgiler Edinburgh Iskocya merkezli kuresel Sokotra dostlari organizasyonu 7 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Carter Mike The land that time forgot It s the Indian Ocean s answer to the Galapagos an island cut off from the rest of the world with a time capsule collection of plants and wildlife which are extinct elsewhere on the planet 8 Eylul 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Observer Pazar Nisan 16 2006