Sone, iki dörtlük ve iki üçlükten oluşan 14 dizelik bir nazım şeklidir. Batı edebiyatında kullanılan bu tür, Servet-i Fünûncular tarafından Türk edebiyatına geçirilmiştir. Edebiyatımızda ilk örneği Cenap Şahabettin'in, "Şi'r-i Na-Nüvişte" (Yazılmamış Şiir) adlı şiiridir. Genellikle dörtlükleri sarmal kafiye ile yazılır. Sonede işlenen konuları sınırlandırmak doğru bir yaklaşım değildir. Sonede her türlü konu işlenebilir. Son dize, duygu yönunden en baskın dizedir. Devrik cümleler kullanılır. Doğu edebiyatındaki sonelerde aşk konusu işlenir.
İlk iki bendi dörtlük, son iki bendi üçlük on dört mısradan oluşan nazım şekli. Önce İtalyan edebiyatında kullanılmış, sonra Fransız edebiyatına, oradan da diğer Avrupa edebiyatlarına geçmiştir. Edebiyatımızda ilk Süleyman Nesip’in sone şeklinde şiir yazdığını görüyoruz. Servet-i Fünûn şairlerinin hemen hepsi bu nazım şeklini benimser.
Sone kafiye sistemi 3'e ayrılır:
1. İtalyan tipi: Kafiye şeması abba, abba, ccd, ede
2. Fransız tipi: Kafiye şeması abba, abba, ccd, eed (İtalyan ve Fransız tipi sone arasındaki tek fark son üçlüğün düzenindedir.)
3. İngiliz tipi: Mısra sayısı değişmemekle beraber ilk on iki mısra tek bir bend, son iki mısra da ayrı bir bend halinde yazılırlar.
Özellikler
1. Genel olarak kısa şiir, türkü demektir.
2. 14 mısradan oluşan ve daha çok lirik konuların işlendiği bir nazım şeklidir.
3. İlk iki bent dörder, son iki bent üçer mısradır.
4. Kafiye örgüsü şöyledir. abab abba ccd ede
5. Türk şairleri sonenin kafiye örgüsünde serbest hareket etmişlerdir.
6. Edebiyatımıza Servet-i Fünun döneminde Fransız Edebiyatı etkisiyle geçmiştir.
7. Tevfik Fikret ve Cenap Şehabettin bu türün örneklerini çok vermişlerdir.
8. Nazım ölçüsüyle yazılmıştır
Örnek
Shakespeare'in 18. Sonesi (Talat Sait Halman çevirisi):
Seni bir yaz gününe benzetmek mi, ne gezer?
Çok daha güzelsin sen, çok daha cana yakın:
Taze tomurcukları sert rüzgârlar örseler,
Kısacıktır süresi yeryüzünde bir yazın:
Işıldar göğün gözü, yakacak kadar sıcak,
Ve sık sık kararı da yaldız düşer yüzünden;
Her güzel, güzellikten er geç yoksun kalacak
Kader ya da varlığın bozulması yüzünden;
Ama hiç solmayacak sendeki ölümsüz yaz,
Güzelliğin yitmez ki asla olmaz ki hurda;
Gölgesindesin diye ecel caka satamaz
Sen çağları aşarken bu ölmez satırlarda:
- İnsanlar nefes alsın, gözler görsün elverir,
- Yaşadıkça şiirim, sana da hayat verir.
Kaynakça
- ^ Sone 3 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Erişim tarihi: 5 Haziran 2016
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sone iki dortluk ve iki uclukten olusan 14 dizelik bir nazim seklidir Bati edebiyatinda kullanilan bu tur Servet i Fununcular tarafindan Turk edebiyatina gecirilmistir Edebiyatimizda ilk ornegi Cenap Sahabettin in Si r i Na Nuviste Yazilmamis Siir adli siiridir Genellikle dortlukleri sarmal kafiye ile yazilir Sonede islenen konulari sinirlandirmak dogru bir yaklasim degildir Sonede her turlu konu islenebilir Son dize duygu yonunden en baskin dizedir Devrik cumleler kullanilir Dogu edebiyatindaki sonelerde ask konusu islenir Ilk iki bendi dortluk son iki bendi ucluk on dort misradan olusan nazim sekli Once Italyan edebiyatinda kullanilmis sonra Fransiz edebiyatina oradan da diger Avrupa edebiyatlarina gecmistir Edebiyatimizda ilk Suleyman Nesip in sone seklinde siir yazdigini goruyoruz Servet i Funun sairlerinin hemen hepsi bu nazim seklini benimser Sone kafiye sistemi 3 e ayrilir 1 Italyan tipi Kafiye semasi abba abba ccd ede 2 Fransiz tipi Kafiye semasi abba abba ccd eed Italyan ve Fransiz tipi sone arasindaki tek fark son uclugun duzenindedir 3 Ingiliz tipi Misra sayisi degismemekle beraber ilk on iki misra tek bir bend son iki misra da ayri bir bend halinde yazilirlar Ozellikler1 Genel olarak kisa siir turku demektir 2 14 misradan olusan ve daha cok lirik konularin islendigi bir nazim seklidir 3 Ilk iki bent dorder son iki bent ucer misradir 4 Kafiye orgusu soyledir abab abba ccd ede 5 Turk sairleri sonenin kafiye orgusunde serbest hareket etmislerdir 6 Edebiyatimiza Servet i Funun doneminde Fransiz Edebiyati etkisiyle gecmistir 7 Tevfik Fikret ve Cenap Sehabettin bu turun orneklerini cok vermislerdir 8 Nazim olcusuyle yazilmistirOrnekShakespeare in 18 Sonesi Talat Sait Halman cevirisi Seni bir yaz gunune benzetmek mi ne gezer Cok daha guzelsin sen cok daha cana yakin Taze tomurcuklari sert ruzgarlar orseler Kisaciktir suresi yeryuzunde bir yazin Isildar gogun gozu yakacak kadar sicak Ve sik sik karari da yaldiz duser yuzunden Her guzel guzellikten er gec yoksun kalacak Kader ya da varligin bozulmasi yuzunden Ama hic solmayacak sendeki olumsuz yaz Guzelligin yitmez ki asla olmaz ki hurda Golgesindesin diye ecel caka satamaz Sen caglari asarken bu olmez satirlarda Insanlar nefes alsin gozler gorsun elverir Yasadikca siirim sana da hayat verir Kaynakca Sone 3 Agustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim tarihi 5 Haziran 2016