Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
| Görev istatistikleri | |
|---|---|
| Görev adı: | Soyuz 18-1 |
| Çağrı kodu: | Урал (Ural – "Ural") |
| Mürettebat sayısı: | 2 |
| Fırlatma: | 5 Nisan 1975 11:04:54 UTC Baykonur, SSCB |
| Dönüş: | 5 Nisan 1975 11:03:22 UTC Tselinograd'ın 110 km KD'su. |
| Süre: | 21 dk., 27 sn. |
| Yörünge sayısı: | yok |
Soyuz 18-1 (Soyuz 18a, 5 Nisan anomalisi), Sovyetler Birliği tarafından fırlatılan insanlı uzay aracı. Arıza nedeniyle yörüngeye ulaşamadan içindeki iki kozmonotla birlikte düştü. Acil iniş sisteminin çalışması nedeniyle kozmonotlar ve yara almadan kurtuldular.
Soyuz 18-1, başarılı olsaydı, Salyut 4 uzay istasyonuna insan götüran ikinci uzay aracı olacaktı. Bu her iki kozmonotun da ikinci uçuşuydu. Uzaya ilk kez Eylül 1973'te Soyuz 12 görevinde yine birlikte uçmuşlardı.
Fırlatma, 288,6. saniyeye kadar planlandığı gibi gitti. Yerden 192 km yükseklikte Soyuz roketinin ikinci ve üçüncü kademeleri birbirinden ayrılırken kademeleri birlikte tutan altı kilitten sadece üçü açıldı. Üçüncü kademenin motorları, ikinci kademe altında bağlıyken ateşlendi. Bunun sonucu olarak kalan kilitler kırıldı ve ikinci kademe koparak düştü, ama üçüncü kademe, üzerindeki beklenmeyen yük nedeniyle doğrultusundan saptı. Kozmonotlar acil durum prosedürünün uygulanmasını istediler, ancak yer kontrol telemetre verilerinde bir sorun göremiyordu. Fırlatmadan 295 saniye sonra yer kontrol ekibi tarafından kurtarma sistemi tetiklendi. Soyuz uzayaracının üzerindeki kurtarma roketleri çalışarak kapsülü önce üçüncü kademeden, sonra Yörünge Modülü'nden ayırdı.
Kurtarma sisteminin devreye girdiği anda uzayaracının doğrultusu o kadar sapmıştı ki artık gökyüzüne değil yere dönük seyrediyordu. Kurtarma roketlerinin gücü yerçekimine eklendi ve kapsüldeki kozmonotlar üzerinde olağanüstü bir baskı oluştu. Bu tür acil durumlarda 15 g'lik (147 m/s²) bir basınç oluşması bekleniyordu, oysa Soyuz 18-1'de kozmonotlar 21,3 g'ye (209 m/s²) maruz kaldılar. Buna karşın paraşütler düzgün açıldı ve uzayaracını sadece 21 dakika süren bir uçuştan sonra yere indirdi.
Kapsülün indiği yer, bazı kaynaklara göre Kuzeybatı Çin'de kayalık bir arazide, Moğolistan sınırına sadece 1,6 km, Sovyet sınırına ise 80 km uzaklıktaydı. Diğer kaynaklar, kapsülün Altay dağları'na indiğini, kozmonotların Çin'e inmiş olmaktan korktuklarını, ancak kapsülde beklerlerken Rusça konuşan yerel halk tarafından bulunduklarını belirtir.
Paraşüt bir ağaca takılıncaya kadar kapsül bir yamaçtan aşağı kaydı. Kozmonotlar, inişten birkaç saat sonra bir Sovyet helikopteri tarafından kurtarıldılar. Sovyetler, bu olayı Çin'den gizli tutmuştu. Brejnev zamanında Sovyetler'in başarısızlıkları gizli tutulurdu, Soyuz 18-1 olayı da uzun süre kamuoyuna açıklanmadı.
Öte yandan, Sovyetler, ASTP'de birlikte çalışmakta oldukları ABD'ye ayrıntılı bilgi vermek zorunda kaldılar. ABD kongresinde bu konuda bir inceleme başlatıldı. Soyuz 18-1'de kullanılan roketin ASTP'de kullanılacak olandan daha eski bir model olduğu ortaya çıktı. Sovyetler, ABD'ye gönderdikleri raporda olaydan 5 Nisan anomalisi olarak bahsettiler. Bu uzun süre olayın resmî adı olarak kayıtlara geçti.
Soyuz 18-1, 2007 başı itibarıyla yüksek irtifada gerçekleşen tek insanlı roket arızasıydı. Görev Soyuz 18-1 veya 18a olarak anılır, zira Mayıs 1975'teki bir sonraki Soyuz uçuşu Soyuz 18 adını almıştır. Sovyetler, başarısızlıklarını gizlemek için sadece başarılı uçuşlara numara verdiler.
Mürettebat
- - komutan (2. uçuş)
- - uçuş mühendisi (2. uçuş)
Kozmonotların maruz kaldığı yüksek G kuvveti ve kapsülün bayır aşağı yuvarlanırken geçirdiği sarsıntılar, Lazarev'in iç organlarında hasara yol açtı ve bu kozmonot bir daha uçamadı. 3.000 ruble tutarındaki uzaya çıkış ikramiyesi iki kozmonota da ödenmedi. Bunun üzerine kozmonotlar ikramiyelerini alabilmek için Brejnev'e dilekçe sunmak zorunda kaldı (2).
Kaynakça
- ^ İngilizce Vikipedi, Soyuz 18a maddesi 6 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 9 Mart 2007, 04:24 sürümü
- ^ Encyclopedia Astronautica, Soyuz 18-1 maddesi 17 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Soyuz 18 1 Gorev istatistikleriGorev adi Soyuz 18 1Cagri kodu Ural Ural Ural Murettebat sayisi 2Firlatma 5 Nisan 1975 11 04 54 UTC Baykonur SSCBDonus 5 Nisan 1975 11 03 22 UTC Tselinograd in 110 km KD su Sure 21 dk 27 sn Yorunge sayisi yok Soyuz 18 1 Soyuz 18a 5 Nisan anomalisi Sovyetler Birligi tarafindan firlatilan insanli uzay araci Ariza nedeniyle yorungeye ulasamadan icindeki iki kozmonotla birlikte dustu Acil inis sisteminin calismasi nedeniyle kozmonotlar ve yara almadan kurtuldular Soyuz 18 1 firlatmasi 5 Nisan 1975 Soyuz 18 1 basarili olsaydi Salyut 4 uzay istasyonuna insan goturan ikinci uzay araci olacakti Bu her iki kozmonotun da ikinci ucusuydu Uzaya ilk kez Eylul 1973 te Soyuz 12 gorevinde yine birlikte ucmuslardi Firlatma 288 6 saniyeye kadar planlandigi gibi gitti Yerden 192 km yukseklikte Soyuz roketinin ikinci ve ucuncu kademeleri birbirinden ayrilirken kademeleri birlikte tutan alti kilitten sadece ucu acildi Ucuncu kademenin motorlari ikinci kademe altinda bagliyken ateslendi Bunun sonucu olarak kalan kilitler kirildi ve ikinci kademe koparak dustu ama ucuncu kademe uzerindeki beklenmeyen yuk nedeniyle dogrultusundan sapti Kozmonotlar acil durum prosedurunun uygulanmasini istediler ancak yer kontrol telemetre verilerinde bir sorun goremiyordu Firlatmadan 295 saniye sonra yer kontrol ekibi tarafindan kurtarma sistemi tetiklendi Soyuz uzayaracinin uzerindeki kurtarma roketleri calisarak kapsulu once ucuncu kademeden sonra Yorunge Modulu nden ayirdi Kurtarma sisteminin devreye girdigi anda uzayaracinin dogrultusu o kadar sapmisti ki artik gokyuzune degil yere donuk seyrediyordu Kurtarma roketlerinin gucu yercekimine eklendi ve kapsuldeki kozmonotlar uzerinde olaganustu bir baski olustu Bu tur acil durumlarda 15 g lik 147 m s bir basinc olusmasi bekleniyordu oysa Soyuz 18 1 de kozmonotlar 21 3 g ye 209 m s maruz kaldilar Buna karsin parasutler duzgun acildi ve uzayaracini sadece 21 dakika suren bir ucustan sonra yere indirdi Kapsulun indigi yer bazi kaynaklara gore Kuzeybati Cin de kayalik bir arazide Mogolistan sinirina sadece 1 6 km Sovyet sinirina ise 80 km uzakliktaydi Diger kaynaklar kapsulun Altay daglari na indigini kozmonotlarin Cin e inmis olmaktan korktuklarini ancak kapsulde beklerlerken Rusca konusan yerel halk tarafindan bulunduklarini belirtir Parasut bir agaca takilincaya kadar kapsul bir yamactan asagi kaydi Kozmonotlar inisten birkac saat sonra bir Sovyet helikopteri tarafindan kurtarildilar Sovyetler bu olayi Cin den gizli tutmustu Brejnev zamaninda Sovyetler in basarisizliklari gizli tutulurdu Soyuz 18 1 olayi da uzun sure kamuoyuna aciklanmadi Ote yandan Sovyetler ASTP de birlikte calismakta olduklari ABD ye ayrintili bilgi vermek zorunda kaldilar ABD kongresinde bu konuda bir inceleme baslatildi Soyuz 18 1 de kullanilan roketin ASTP de kullanilacak olandan daha eski bir model oldugu ortaya cikti Sovyetler ABD ye gonderdikleri raporda olaydan 5 Nisan anomalisi olarak bahsettiler Bu uzun sure olayin resmi adi olarak kayitlara gecti Soyuz 18 1 2007 basi itibariyla yuksek irtifada gerceklesen tek insanli roket arizasiydi Gorev Soyuz 18 1 veya 18a olarak anilir zira Mayis 1975 teki bir sonraki Soyuz ucusu Soyuz 18 adini almistir Sovyetler basarisizliklarini gizlemek icin sadece basarili ucuslara numara verdiler Murettebat komutan 2 ucus ucus muhendisi 2 ucus Kozmonotlarin maruz kaldigi yuksek G kuvveti ve kapsulun bayir asagi yuvarlanirken gecirdigi sarsintilar Lazarev in ic organlarinda hasara yol acti ve bu kozmonot bir daha ucamadi 3 000 ruble tutarindaki uzaya cikis ikramiyesi iki kozmonota da odenmedi Bunun uzerine kozmonotlar ikramiyelerini alabilmek icin Brejnev e dilekce sunmak zorunda kaldi 2 Kaynakca Ingilizce Vikipedi Soyuz 18a maddesi 6 Kasim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi 9 Mart 2007 04 24 surumu Encyclopedia Astronautica Soyuz 18 1 maddesi 17 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde