Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İmrahor İlyas Bey Camii veya Studios Manastırı, Hagios İoannes Prodromos Kilisesi (Yunanca: Μονή του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου «εν τοις Στουδίου» Monē tou Hagiou Iōannē tou Prodromou "en tois Stoudiou"), günümüze ulaşabilen en eski Bizans Dönemi dini yapısıdır. İstanbul'un Fatih ilçesi, Yedikule semtinde, İmam Aşir Sokak'ta bulunmaktadır.
Studios Manastırı, Hagios Ioannes Prodromos Kilisesi | |
 Studios Manastırı, Hagios Ioannes Prodromos Kilisesi doğu cephesi | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Tür | Kilise · cami |
| Mimari tarz | Doğu Roma |
| Konum | Fatih, İstanbul, Türkiye |
| Koordinatlar | 40°59′46″K 28°55′43″D / 40.99611°K 28.92861°D |
| Rakım | 2 m (7 ft) |
| Başlama | 454/463(?) |
Bizans Dönemi Konstantinopolis’in tarihsel topografyası göz önünde bulundurulduğunda yapı, Psamathia bölgesinde Mese’nin hemen güneyinde, Altın Kapı yakınında yer almaktadır. Studios Manastırı'na ait kilise Vaftizci Yahya'ya (Ioannes Prodromos) adanmıştır.
Avrupa'dan gelen seyyahlar ve araştırmacılar 16. yüzyıldan itibaren özellikle 19. yüzyılda manastır ve kilise ile ilgili bilgiler aktarmıştır. 20. yüzyılın başında İstanbul Rus Arkeoloji Enstitüsü tarafından kısmi kazılar gerçekleştirilerek yayınlanmıştır. 2021 yılı itibari TC Vakıflar Genel Müdürlüğü ve İtalyan Assorestauro (Mimarlık, Sanat ve Kent Restorasyonu Derneği) işbirliği ile “İmrahor İlyas Bey Camii restorasyonu alanında İşbirliği Projesi” (Medart Turkey Imrahor Mosque Coorperation Project) kapsamında restorasyon ön hazırlığı çalışmaları başlatılmıştır.
Tarih
Bizans Dönemi
10. yüzyıl kaynağı Suidas'ta manastırın olduğu yerde önceden küçük bir kilise olduğu belirtilmiştir. Yahya'ya adanan kilisenin inşa tarihi için iki tarih öne sürülmektedir. Epigramlarda Studios adında Romalı bir asilzadenin konsül olmasından kısa süre önce kiliseyi inşa ettirdiği, başka bir Bizans kaynağında Studios'un İmparator Markianos döneminde (450-457) 454 yılında konsül olduğu belirtilmektedir. Bu verilerden yola çıkan ilk görüşe göre kilise 454 yılında inşa edilmiştir. 9. yüzyıl kaynağı Theophanes Kronikleri'ne göre Studios, I. Leo döneminde (457-474), 463 yılında Vaftizci Yahya'ya adanan bir kilise inşa ettirmiştir. Buna göre kilisenin 463 yılında inşa edildiği düşünülmektedir. Kilise Studios'a ait arazide büyük bir manastırla birlikte kurulmuştur ve burada akometoi 19 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. keşişleri yaşamaktadır.
6. ve 7. yüzyıllarda manastırla ilgili bilgi oldukça azdır. 7. yüzyılda Patrikios Bonus bu manastıra gömülmüştür.İkonoklazma devrinde manastırın keşişleri baskı altına alınmış, birçok rahip manastırı terk etmek zorunda kalmıştır. 798'de Theodoros Studites'in baş rahip olmasından sonra 700 kişinin yaşadığı bilinen manastır, burada hazırlanan elyazmaları, minyatürler, ikonalarla ün kazanmıştır. Theodoros İkonoklazma hareketine karşı mücadelede önemli bir figürdür. İmparator V. Leo döneminde sürülen Theodoros, Büyük Ada'da öldükten sonra 844 yılında manastıra getirilip gömülmüştür. 10. yüzyılda Vaftizci Yahya'nın rölikleri manastıra getirilmiştir. 11. yüzyılda manastır korunma ve sürgün yeri olarak da kullanılmıştır. İmparator I. İsaakios Komnenos (1057-1059) tahttan ayrılarak karısı ile Studios Manastırı'na çekilmiş ve burayı "güzelleştirmiştir". 12. yüzyılda burada Yahya'nın babası Zekeriya'nın da röliklerinin bulunduğu belirtilmiştir.
Latin İstilası (1204-1261) sırasında rahipler manastırı terk etmek zorunda kalmış, manastır ve kilise yağmalanmış ve yıkılmıştır.Konstantinopolis'i 1261 yılında Haçlıların elinden geri alan VIII. Mihail Paleologos büyük bir törenle Altın Kapı'dan kente girdikten sonra bu kiliseyi de ziyaret etmiş, ardından taç giymek üzere Ayasofya Kilisesi'ne gitmiştir. Studios Manastırı ve kilise, 1293'te İmparator II. Andronikos Paleologos'un (1282-1328) kardeşi Konstantinos Paleologos tarafından onarılmış, etrafı duvarla çevrilmiştir. 14. yüzyılda manastır yine eski ününe kavuşmuştur. 1400'lerin başlarında Anadolu'ya elçi olarak gönderilen İspanyol Ruy González de Clavijo Studios Manastırı'nı detaylı bir şekilde betimlemiştir. Bizanslı tarihçi Dükas, 1417 yılındaki veba salgınında bir şehzadenin şehre sığınarak ölmeden hemen önce Hristiyanlığı kabul ettiği ve Studios Manastırı'na gömüldüğü bilgisini vermiştir.
Osmanlı Dönemi
1453-1481 yılları arasında Studios Manastırı hakkında bilgi bulunmamaktadır. Türklerin kenti ele geçirmesinden sonra manastır kapanmış ve 16. yüzyılın başlarında Topkapı Sarayı için taşocağı olarak kullanılmıştır. Manastırın II. Beyazıt'ın (1481-1512) İmrahoru İlyas Bey bin Abdullah tarafından camiye dönüştürüldüğü düşünülmektedir. Daha sonra cami banisinin ismiyle anılmıştır. Fakat kilisenin tam olarak hangi yıl camiye dönüştürüldüğü bilinmemektedir. 15. yüzyılda bu camiye bağlı tekke-zaviyenin var olduğu bilinmektedir. Zaviye, 19. yüzyıl sonlarına kadar hizmet vermiştir.
1782 yılında Samatya'da çıkan büyük yangında yapı oldukça zarar görmüştür. Çatısı ve güney sütun sırası yanmıştır. 1804 ve 1821 yıllarında onarılan yapı, 1894 depremiyle tekrar hasar almıştır. Bu depremin ardından zarar gören çatısı 1908 yılında yoğun kar yağışı nedeniyle çökmüştür. 1920'de meydana gelen bir yangınla tümüyle zarar görmüştür.
Cumhuriyet Dönemi
Manastıra ait kalıntılar üzerlerine modern konutlar inşa edilmesi nedeniyle büyük ölçüde ortadan kalkmıştır. Kilise, 19. yüzyıl sonu 20. yüzyıl başlarında geçirdiği yangın ve depremlerden sonra onarılmamış, caminin son cemaat yeri olan narteksin kuzey bölümüne mihrap eklenerek bir süre mescit olarak kullanılmıştır. 1955'te basit onarım geçirmiştir. 1970'li yıllarda Kültür Bakanlığı ve İstanbul'daki Alman Arkeoloji Enstitüsü'nün yapının restorasyonuna ilişkin girişimleri gerçekleştirilememiştir. 20. yüzyıl sonlarında Ayasofya Müzesi'ne bağlı açık hava müzesi olarak kullanılmıştır.
Mimari
Kilise, Erken Hristiyanlık döneminde sıklıkla karşılaşılan bazilikal plan şemasının Konstantinopolis'te günümüze ulaşan en karakteristik örneğidir. Kareye yakın nosu üç neflidir. Orta nef 12.7, yan nefler 4.6 m genişliğinde, 23.35 m uzunluğundadır. Yan nefler orta neften yedişer yeşil breş sütundan oluşan sütun sıraları ile ayrılmıştır. Bu sütun sıralarından kuzeydekinin sütunları kısmen günümüze ulaşabilmiştir. Sütunlar stylobat üzerinde yükseltilmiş ve aralarına parapet yerleştirilmiştir. Orta nef, yan nefler ve narteks üzerinde üç taraftan galerilerle çevrilmiştir.
Orta nef doğuda dışta üç cepheli çokgen, içte dairesel apsisle sonlanır. Apsisin iç kısmında synthronon yer alır. Apsisin zemin kat seviyesinde çokgen olan dış cephesini, galeri hizasında dairesel bir kasnak takip etmektedir. Kasnağın üzerinde 18. yüzyıl sonu veya 19. yüzyıl başında yapılan Osmanlı Baroğu üslubunda pencereler bulunur. Batıda bulunan narteks üç bölümlüdür. Narteksten orta nefe etrafı mermerle çevrili üç kapıdan, yan neflere ise birer kapıdan geçilmektedir. Narteks batıda 4 mermer sütunlu revak ile bir avluya açılmaktadır. Avlunun kuzey duvarı ayaktadır. Narteksin iki ucundaki mekandan ahşap merdivenlerle galerilere erişim sağlanmaktdır. Güneydeki mekana yapının camiye dönüştürüldüğü dönemde bugün şerefeden yukarısı yıkık durumda olan minare eklenmiştir. Narteks doğu duvarının üst kottaki pencereli kısmı Osmanlı Döneminde 18. yüzyılda inşa edilmiştir. Yapının ilk inşa edildiği dönemde üst örtünün nasıl olduğu ile ilgili günümüze ulaşan veri bulunmasa da, kiremit kaplı ahşap bir çatı olduğu düşünülmektedir.
Yapının mermer işçiliği, sütun başlıkları, pencere kemerleri, silmeler ve kornişler 5. yüzyıl taş işçiliğinin önemli örneklerindendir. Devşirme parçalar kullanılmamışi mimari plastik parçalar bu yapıya özel olarak üretilmiştir. Duvarlar ve apsis yarım kubbesini süsleyen mozaik kaplamalardan bir iz kalmamıştır. Bugün görülebilen döşeme mozaiklerin Latin İstilası sonrasında yapılan onarım faaliyetleri sırasında yapıldığı düşünülmektedir.
Kiliseden başka Studios Manastırı'na ait kilisenin güneyinde 24 sütunlu 18.60 ve 16.65 × 26.40 m boyutlarında trapezoidal biçimli bir sarnıç bulunmaktadır. Sarnıca bitişik 2 sütunlu bir ayazma yer alır. Ayrıca apsis altında, muhtemelen bir zamanlar manastırın kalıntılarını barındıran haç biçimli bir kripta ortaya çıkarılmıştır.
Dış bağlantılar
- thebyzantinelegacy.com/stoudios
- byzantium1200.com/studion.html
- images.doaks.org/artamonoff/collections/show/44
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i j Pekak, M. Sacit (2000). "İstanbul'da Studios Manastırı, H. Ioannes Prodromos Kilisesi I". Sanat Tarihi Dergisi, X. ss. 101-121.
- ^ . T.C. Vakıflar Genel Müdürlüğü. 31 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2022.
- ^ a b c d e f Eyice, Semavi (1994). "İmrahor Camii". Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi. Cilt 4. ss. 166-168.
- ^ a b c d e f Müller-Wiener, Wolfgang (2002). İstanbul'un Tarihsel Topografyası. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. s. 147-152.
- ^ a b c d e f Eyice, Semavi (2000). "İmrahor İlyas Bey Camii". TDV İslam Ansiklopedisi. Cilt 22. ss. 228-231. 31 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Ocak 2022.
- ^ Krautheimer, R. (1965). Early Christian and Byzantine Architecture. Baltimore: Penguin Books. s. 77-79.
- ^ . The Byzantine Legacy. 13 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
| Wikimedia Commons'ta İmrahor Camii ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Imrahor Ilyas Bey Camii veya Studios Manastiri Hagios Ioannes Prodromos Kilisesi Yunanca Monh toy Agioy Iwannh toy Prodromoy en tois Stoydioy Mone tou Hagiou Iōanne tou Prodromou en tois Stoudiou gunumuze ulasabilen en eski Bizans Donemi dini yapisidir Istanbul un Fatih ilcesi Yedikule semtinde Imam Asir Sokak ta bulunmaktadir Imrahor CamiiStudios Manastiri Hagios Ioannes Prodromos KilisesiStudios Manastiri Hagios Ioannes Prodromos Kilisesi dogu cephesiGenel bilgilerTurKilise camiMimari tarzDogu RomaKonumFatih Istanbul TurkiyeKoordinatlar40 59 46 K 28 55 43 D 40 99611 K 28 92861 D 40 99611 28 92861Rakim2 m 7 ft Baslama454 463 Bizans Donemi Konstantinopolis in tarihsel topografyasi goz onunde bulunduruldugunda yapi Psamathia bolgesinde Mese nin hemen guneyinde Altin Kapi yakininda yer almaktadir Studios Manastiri na ait kilise Vaftizci Yahya ya Ioannes Prodromos adanmistir Avrupa dan gelen seyyahlar ve arastirmacilar 16 yuzyildan itibaren ozellikle 19 yuzyilda manastir ve kilise ile ilgili bilgiler aktarmistir 20 yuzyilin basinda Istanbul Rus Arkeoloji Enstitusu tarafindan kismi kazilar gerceklestirilerek yayinlanmistir 2021 yili itibari TC Vakiflar Genel Mudurlugu ve Italyan Assorestauro Mimarlik Sanat ve Kent Restorasyonu Dernegi isbirligi ile Imrahor Ilyas Bey Camii restorasyonu alaninda Isbirligi Projesi Medart Turkey Imrahor Mosque Coorperation Project kapsaminda restorasyon on hazirligi calismalari baslatilmistir TarihBizans Donemi 10 yuzyil kaynagi Suidas ta manastirin oldugu yerde onceden kucuk bir kilise oldugu belirtilmistir Yahya ya adanan kilisenin insa tarihi icin iki tarih one surulmektedir Epigramlarda Studios adinda Romali bir asilzadenin konsul olmasindan kisa sure once kiliseyi insa ettirdigi baska bir Bizans kaynaginda Studios un Imparator Markianos doneminde 450 457 454 yilinda konsul oldugu belirtilmektedir Bu verilerden yola cikan ilk goruse gore kilise 454 yilinda insa edilmistir 9 yuzyil kaynagi Theophanes Kronikleri ne gore Studios I Leo doneminde 457 474 463 yilinda Vaftizci Yahya ya adanan bir kilise insa ettirmistir Buna gore kilisenin 463 yilinda insa edildigi dusunulmektedir Kilise Studios a ait arazide buyuk bir manastirla birlikte kurulmustur ve burada akometoi 19 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi kesisleri yasamaktadir 6 ve 7 yuzyillarda manastirla ilgili bilgi oldukca azdir 7 yuzyilda Patrikios Bonus bu manastira gomulmustur Ikonoklazma devrinde manastirin kesisleri baski altina alinmis bircok rahip manastiri terk etmek zorunda kalmistir 798 de Theodoros Studites in bas rahip olmasindan sonra 700 kisinin yasadigi bilinen manastir burada hazirlanan elyazmalari minyaturler ikonalarla un kazanmistir Theodoros Ikonoklazma hareketine karsi mucadelede onemli bir figurdur Imparator V Leo doneminde surulen Theodoros Buyuk Ada da oldukten sonra 844 yilinda manastira getirilip gomulmustur 10 yuzyilda Vaftizci Yahya nin rolikleri manastira getirilmistir 11 yuzyilda manastir korunma ve surgun yeri olarak da kullanilmistir Imparator I Isaakios Komnenos 1057 1059 tahttan ayrilarak karisi ile Studios Manastiri na cekilmis ve burayi guzellestirmistir 12 yuzyilda burada Yahya nin babasi Zekeriya nin da roliklerinin bulundugu belirtilmistir Latin Istilasi 1204 1261 sirasinda rahipler manastiri terk etmek zorunda kalmis manastir ve kilise yagmalanmis ve yikilmistir Konstantinopolis i 1261 yilinda Haclilarin elinden geri alan VIII Mihail Paleologos buyuk bir torenle Altin Kapi dan kente girdikten sonra bu kiliseyi de ziyaret etmis ardindan tac giymek uzere Ayasofya Kilisesi ne gitmistir Studios Manastiri ve kilise 1293 te Imparator II Andronikos Paleologos un 1282 1328 kardesi Konstantinos Paleologos tarafindan onarilmis etrafi duvarla cevrilmistir 14 yuzyilda manastir yine eski unune kavusmustur 1400 lerin baslarinda Anadolu ya elci olarak gonderilen Ispanyol Ruy Gonzalez de Clavijo Studios Manastiri ni detayli bir sekilde betimlemistir Bizansli tarihci Dukas 1417 yilindaki veba salgininda bir sehzadenin sehre siginarak olmeden hemen once Hristiyanligi kabul ettigi ve Studios Manastiri na gomuldugu bilgisini vermistir Osmanli Donemi 1453 1481 yillari arasinda Studios Manastiri hakkinda bilgi bulunmamaktadir Turklerin kenti ele gecirmesinden sonra manastir kapanmis ve 16 yuzyilin baslarinda Topkapi Sarayi icin tasocagi olarak kullanilmistir Manastirin II Beyazit in 1481 1512 Imrahoru Ilyas Bey bin Abdullah tarafindan camiye donusturuldugu dusunulmektedir Daha sonra cami banisinin ismiyle anilmistir Fakat kilisenin tam olarak hangi yil camiye donusturuldugu bilinmemektedir 15 yuzyilda bu camiye bagli tekke zaviyenin var oldugu bilinmektedir Zaviye 19 yuzyil sonlarina kadar hizmet vermistir 1782 yilinda Samatya da cikan buyuk yanginda yapi oldukca zarar gormustur Catisi ve guney sutun sirasi yanmistir 1804 ve 1821 yillarinda onarilan yapi 1894 depremiyle tekrar hasar almistir Bu depremin ardindan zarar goren catisi 1908 yilinda yogun kar yagisi nedeniyle cokmustur 1920 de meydana gelen bir yanginla tumuyle zarar gormustur Cumhuriyet Donemi Manastira ait kalintilar uzerlerine modern konutlar insa edilmesi nedeniyle buyuk olcude ortadan kalkmistir Kilise 19 yuzyil sonu 20 yuzyil baslarinda gecirdigi yangin ve depremlerden sonra onarilmamis caminin son cemaat yeri olan narteksin kuzey bolumune mihrap eklenerek bir sure mescit olarak kullanilmistir 1955 te basit onarim gecirmistir 1970 li yillarda Kultur Bakanligi ve Istanbul daki Alman Arkeoloji Enstitusu nun yapinin restorasyonuna iliskin girisimleri gerceklestirilememistir 20 yuzyil sonlarinda Ayasofya Muzesi ne bagli acik hava muzesi olarak kullanilmistir MimariKilisenin narteksinden apsise bakis Kilise Erken Hristiyanlik doneminde siklikla karsilasilan bazilikal plan semasinin Konstantinopolis te gunumuze ulasan en karakteristik ornegidir Kareye yakin nosu uc neflidir Orta nef 12 7 yan nefler 4 6 m genisliginde 23 35 m uzunlugundadir Yan nefler orta neften yediser yesil bres sutundan olusan sutun siralari ile ayrilmistir Bu sutun siralarindan kuzeydekinin sutunlari kismen gunumuze ulasabilmistir Sutunlar stylobat uzerinde yukseltilmis ve aralarina parapet yerlestirilmistir Orta nef yan nefler ve narteks uzerinde uc taraftan galerilerle cevrilmistir Orta nef doguda dista uc cepheli cokgen icte dairesel apsisle sonlanir Apsisin ic kisminda synthronon yer alir Apsisin zemin kat seviyesinde cokgen olan dis cephesini galeri hizasinda dairesel bir kasnak takip etmektedir Kasnagin uzerinde 18 yuzyil sonu veya 19 yuzyil basinda yapilan Osmanli Barogu uslubunda pencereler bulunur Batida bulunan narteks uc bolumludur Narteksten orta nefe etrafi mermerle cevrili uc kapidan yan neflere ise birer kapidan gecilmektedir Narteks batida 4 mermer sutunlu revak ile bir avluya acilmaktadir Avlunun kuzey duvari ayaktadir Narteksin iki ucundaki mekandan ahsap merdivenlerle galerilere erisim saglanmaktdir Guneydeki mekana yapinin camiye donusturuldugu donemde bugun serefeden yukarisi yikik durumda olan minare eklenmistir Narteks dogu duvarinin ust kottaki pencereli kismi Osmanli Doneminde 18 yuzyilda insa edilmistir Yapinin ilk insa edildigi donemde ust ortunun nasil oldugu ile ilgili gunumuze ulasan veri bulunmasa da kiremit kapli ahsap bir cati oldugu dusunulmektedir Yapinin mermer isciligi sutun basliklari pencere kemerleri silmeler ve kornisler 5 yuzyil tas isciliginin onemli orneklerindendir Devsirme parcalar kullanilmamisi mimari plastik parcalar bu yapiya ozel olarak uretilmistir Duvarlar ve apsis yarim kubbesini susleyen mozaik kaplamalardan bir iz kalmamistir Bugun gorulebilen doseme mozaiklerin Latin Istilasi sonrasinda yapilan onarim faaliyetleri sirasinda yapildigi dusunulmektedir Kiliseden baska Studios Manastiri na ait kilisenin guneyinde 24 sutunlu 18 60 ve 16 65 26 40 m boyutlarinda trapezoidal bicimli bir sarnic bulunmaktadir Sarnica bitisik 2 sutunlu bir ayazma yer alir Ayrica apsis altinda muhtemelen bir zamanlar manastirin kalintilarini barindiran hac bicimli bir kripta ortaya cikarilmistir Dis baglantilarthebyzantinelegacy com stoudios byzantium1200 com studion html images doaks org artamonoff collections show 44Kaynakca a b c d e f g h i j Pekak M Sacit 2000 Istanbul da Studios Manastiri H Ioannes Prodromos Kilisesi I Sanat Tarihi Dergisi X ss 101 121 T C Vakiflar Genel Mudurlugu 31 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Ocak 2022 a b c d e f Eyice Semavi 1994 Imrahor Camii Dunden Bugune Istanbul Ansiklopedisi Cilt 4 ss 166 168 a b c d e f Muller Wiener Wolfgang 2002 Istanbul un Tarihsel Topografyasi Istanbul Yapi Kredi Yayinlari s 147 152 a b c d e f Eyice Semavi 2000 Imrahor Ilyas Bey Camii TDV Islam Ansiklopedisi Cilt 22 ss 228 231 31 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Ocak 2022 Krautheimer R 1965 Early Christian and Byzantine Architecture Baltimore Penguin Books s 77 79 The Byzantine Legacy 13 Subat 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Wikimedia Commons ta Imrahor Camii ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir