Subatuk, Erzurum ilinin Oltu ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
Subatuk | |
---|---|
Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
Subatuk Subatuk'ın Erzurum 'daki konumu | |
Ülke | Türkiye |
İl | Erzurum |
İlçe | Oltu |
Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
Rakım | 1580 m |
Nüfus (2022) | 66 |
Zaman dilimi | (TSİ) |
İl alan kodu | 0442 |
İl plaka kodu | 25 |
Posta kodu | 25400 |
Tarihçe
Köyün bilinen en eski adı Cucurus’tur. Gürcüce kaynaklarda Cucurusi (ჯუჯურუსი) olarak geçer. Ancak bu adın kökeni ve anlamı hakkında kesin bir bilgi yoktur. Osmanlı idaresi altındayken bölgeyi ele geçiren Ruslar da köyün adını Cucurus (Джуджурус) olarak kaydetmişlerdir.
Köyün adı Osmanlıca kaynaklarda da yaklaşık olarak benzer biçimde yazılıyordu. Nitekim 1928 tarihli Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları adlı Osmanlıca yayında köyün adı Cucuris (جوجوريس) olarak geçer. Köyün adı sonradan Cürürüş biçimini de almıştır. İçişleri Bakanlığı'nın 1968 tarihli Köylerimiz adlı yayınında ise köyün eski adı Cücürüş, yeni adı da Subatuk olarak verilmiştir. Tarihsel Tao-Klarceti'nin Tao bölgesinde yer alan Cucurus’un kuruluşu hakkında bilgi yoktur. Köyün bulunduğu bölge erken Orta Çağ'da Gürcü Krallığı’nın, geç ortaçağda Cakeli sülalesinin yönettiği Samtshe-Saatabago sınırları içinde kalıyordu. 16. yüzyılda Osmanlı Devleti'nin hakimiyetine girdi.
Uzun süre Osmanlı yönetiminde kaldıktan sonra 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Cucurus'u Ruslar ele geçirdi. 1886 tarihli Rus sayımına göre Oltu kazasına (uçastok) bağlı köyün nüfusu 275 kişiden oluşuyordu. 270 kişi Ermeni, 5 kişi de Türk olarak kaydedilmiştir. Daha sonra Kars oblastında, Oltu sancağının (okrug) Oltu kazasında (uçastok) yer alan Cucurus'un nüfusu kısa zaman aralıklarıyla artmış, 1896 yılında 360, 1906 yılında 443 kişiye ulaşmıştır. Bu artış, Osmanlı sınırları içindeki Erzurum bölgesinden Rus idaresi altındaki köylere Ermeni göçüyle ilişkili olabilir. 20. yüzyılın başlarında bölgeyi gezen Gürcü tarihçi Ekvtime Takaişvili, Oltu Çayı'nın bir kolu olan Cucurus Deresi kıyısında kurulu olan köyün Ermeni yerleşmesi olduğunu yazmış ve köydeki yarı yıkık kilise hakkında bilgi vermiştir.
I. Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru Rus ordusunun bölgeden çekilmesinin ardından Cucurus bağımsız Gürcistan sınırları içinde yer aldı. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti kuvvetleri de Rusların çekilmiş olduğu bölgeler ile geçici olarak Batum'u fiilen ele geçirdi. 16 Mart 1921’de imzalanan Moskova Antlaşması’yla Cucurus'un da içinde yer aldığı yerler Türkiye’ye bırakıldı.
1928 tarihli Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları'nda Cucuris (جوجوريس) olarak kaydedilmiş olan köyün adı, İçişleri Bakanlığı'nın 1968 tarihli Köylerimiz adlı yayınında Subatuk olarak verilmiştir. Bu kayıtlardan Cucurus adının, "yabancı kökten geldiği ve iltibasa yol açtığı" gerekçesiyle 1968'den önce değiştirilmiş olduğu anlaşılmaktadır.
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum’da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Oltu Belediyesi’nin bir mahallesi olmuştur.
Tarihsel yapılar
Cucurus köyünde, yapım tarihleri bilinmeyen iki kilisenin varlığı bilinmektedir. Bu kiliselerin ikisi de tek nefli köy kilisesidir.
Geç tarihte inşa edilmiş olan kilise, bugün de büyük ölçüde ayaktadır. Köyün güney kısmında bulunan kilise, Cucurus’un geç tarihte sakinleri olan Ermeniler tarafından inşa edilmiş olabilir.
Günümüze sadece yıkıntıları kalmış olan diğer kilise ise, köyün güneybatısında, kayalık bir yamaçta yer alır. Ekvtime Takaişvili’nin verdiği bilgiye göre, köyün Ermeni yerleşmesi haline geldiği 20. yüzyılın başlarında da bu kilise yıkık durumdaydı. Bu durum, bu yıkık kilisenin Ermenilerden önce köyde yaşayan başka Hristiyan topluluğun kilisesi olabileceğini akla getirmektedir. 1907 yılında bu kiliseyi görmüş olan Takaişvili’nin verdiği bilgiye göre, irice bir yapı olan kilise basit taşlardan inşa edilmişti. O tarihte sadece apsisin tonozu duruyordu ve geri kalan kısmı yıkılmıştı. Kilisenin dört duvarı da sağlamdı. Bu duvarların kuzeyine bitişik küçük şapel ise tamamen yıkılmıştı. Güney tarafındaki duvara bitişik ikinci bir şapel daha vardı ve bu küçük yapı ayakta duruyordu. Bu küçük şapelin batı tarafında bir kapısı ve apsiste bir penceresi vardı. Kilisenin ise doğu ve batı tarafında birer penceresi bulunuyordu. Kilisenin sunağında küçük bir köşe mevcuttu. Kilisenin etrafındaki büyük mezarlıkta, eyerli at, koyun ve başka hayvan heykelleri olan mezar taşları dikkat çekiyordu.
Coğrafya
Mahalle, Erzurum il merkezine 112 km, Oltu ilçe merkezine 8 km uzaklıktadır. Mahalle, Oltu'nun kuzeybatısında olup, numaralı Erzurum-Ardahan (Tortum-Oltu) devlet yoluna,4,7 km.'lik bir köy yoluyla bağlıdır.
Nüfus
Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
---|---|
2022 | 66 |
2021 | 68 |
2020 | 68 |
2019 | 45 |
2018 | 41 |
2017 | 47 |
2016 | 57 |
2015 | 52 |
2014 | 58 |
2013 | 61 |
2012 | 67 |
2011 | 69 |
2010 | 68 |
2009 | 66 |
2008 | 71 |
2007 | 79 |
2000 | 102 |
1990 | 193 |
1985 | 214 |
1965 | 328 |
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Oltu Subatuk Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 16 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ekim 2023.
- ^ a b c d e f g h . Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Subatuk, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 21 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ekim 2023.
- ^ a b . 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2020.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 224.
- ^ a b Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 485.
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 119, .
- ^ a b Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli’de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (Gürcüce), 1938, Paris, s. 78.
- ^ Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 2. cilt, s. 41.
- ^ . Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 125-126, .
- ^ "Subatuk Mahallesi". YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ekim 2023.
- ^ "Google Maps detay". Google Maps. Erişim tarihi: 4 Ocak 2024.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
Dış bağlantılar
- Subatuk, Oltu için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Subatuk Erzurum ilinin Oltu ilcesine bagli bir kirsal mahalledir SubatukMahalleMahallenin haritadaki yeriErzurum un Turkiye deki konumuSubatukSubatuk in Erzurum daki konumuUlke TurkiyeIlErzurumIlceOltuCografi bolgeKaradeniz BolgesiRakim1580 mNufus 2022 66Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0442Il plaka kodu25Posta kodu25400TarihceKoyun bilinen en eski adi Cucurus tur Gurcuce kaynaklarda Cucurusi ჯუჯურუსი olarak gecer Ancak bu adin kokeni ve anlami hakkinda kesin bir bilgi yoktur Osmanli idaresi altindayken bolgeyi ele geciren Ruslar da koyun adini Cucurus Dzhudzhurus olarak kaydetmislerdir Koyun adi Osmanlica kaynaklarda da yaklasik olarak benzer bicimde yaziliyordu Nitekim 1928 tarihli Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari adli Osmanlica yayinda koyun adi Cucuris جوجوريس olarak gecer Koyun adi sonradan Cururus bicimini de almistir Icisleri Bakanligi nin 1968 tarihli Koylerimiz adli yayininda ise koyun eski adi Cucurus yeni adi da Subatuk olarak verilmistir Tarihsel Tao Klarceti nin Tao bolgesinde yer alan Cucurus un kurulusu hakkinda bilgi yoktur Koyun bulundugu bolge erken Orta Cag da Gurcu Kralligi nin gec ortacagda Cakeli sulalesinin yonettigi Samtshe Saatabago sinirlari icinde kaliyordu 16 yuzyilda Osmanli Devleti nin hakimiyetine girdi Uzun sure Osmanli yonetiminde kaldiktan sonra 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nda Cucurus u Ruslar ele gecirdi 1886 tarihli Rus sayimina gore Oltu kazasina ucastok bagli koyun nufusu 275 kisiden olusuyordu 270 kisi Ermeni 5 kisi de Turk olarak kaydedilmistir Daha sonra Kars oblastinda Oltu sancaginin okrug Oltu kazasinda ucastok yer alan Cucurus un nufusu kisa zaman araliklariyla artmis 1896 yilinda 360 1906 yilinda 443 kisiye ulasmistir Bu artis Osmanli sinirlari icindeki Erzurum bolgesinden Rus idaresi altindaki koylere Ermeni gocuyle iliskili olabilir 20 yuzyilin baslarinda bolgeyi gezen Gurcu tarihci Ekvtime Takaisvili Oltu Cayi nin bir kolu olan Cucurus Deresi kiyisinda kurulu olan koyun Ermeni yerlesmesi oldugunu yazmis ve koydeki yari yikik kilise hakkinda bilgi vermistir I Dunya Savasi nin sonlarina dogru Rus ordusunun bolgeden cekilmesinin ardindan Cucurus bagimsiz Gurcistan sinirlari icinde yer aldi Kizil Ordu nun Gurcistan i isgali sirasinda Ankara Hukumeti kuvvetleri de Ruslarin cekilmis oldugu bolgeler ile gecici olarak Batum u fiilen ele gecirdi 16 Mart 1921 de imzalanan Moskova Antlasmasi yla Cucurus un da icinde yer aldigi yerler Turkiye ye birakildi 1928 tarihli Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari nda Cucuris جوجوريس olarak kaydedilmis olan koyun adi Icisleri Bakanligi nin 1968 tarihli Koylerimiz adli yayininda Subatuk olarak verilmistir Bu kayitlardan Cucurus adinin yabanci kokten geldigi ve iltibasa yol actigi gerekcesiyle 1968 den once degistirilmis oldugu anlasilmaktadir 1993 yilinda Buyuksehir olan Erzurum da 2012 yilinda 6360 Sayili Yasa ile tum koylerin tuzel kisiligi kaldirilmistir Bu koy de Oltu Belediyesi nin bir mahallesi olmustur Tarihsel yapilarCucurus koyunde yapim tarihleri bilinmeyen iki kilisenin varligi bilinmektedir Bu kiliselerin ikisi de tek nefli koy kilisesidir Gec tarihte insa edilmis olan kilise bugun de buyuk olcude ayaktadir Koyun guney kisminda bulunan kilise Cucurus un gec tarihte sakinleri olan Ermeniler tarafindan insa edilmis olabilir Gunumuze sadece yikintilari kalmis olan diger kilise ise koyun guneybatisinda kayalik bir yamacta yer alir Ekvtime Takaisvili nin verdigi bilgiye gore koyun Ermeni yerlesmesi haline geldigi 20 yuzyilin baslarinda da bu kilise yikik durumdaydi Bu durum bu yikik kilisenin Ermenilerden once koyde yasayan baska Hristiyan toplulugun kilisesi olabilecegini akla getirmektedir 1907 yilinda bu kiliseyi gormus olan Takaisvili nin verdigi bilgiye gore irice bir yapi olan kilise basit taslardan insa edilmisti O tarihte sadece apsisin tonozu duruyordu ve geri kalan kismi yikilmisti Kilisenin dort duvari da saglamdi Bu duvarlarin kuzeyine bitisik kucuk sapel ise tamamen yikilmisti Guney tarafindaki duvara bitisik ikinci bir sapel daha vardi ve bu kucuk yapi ayakta duruyordu Bu kucuk sapelin bati tarafinda bir kapisi ve apsiste bir penceresi vardi Kilisenin ise dogu ve bati tarafinda birer penceresi bulunuyordu Kilisenin sunaginda kucuk bir kose mevcuttu Kilisenin etrafindaki buyuk mezarlikta eyerli at koyun ve baska hayvan heykelleri olan mezar taslari dikkat cekiyordu CografyaMahalle Erzurum il merkezine 112 km Oltu ilce merkezine 8 km uzakliktadir Mahalle Oltu nun kuzeybatisinda olup numarali Erzurum Ardahan Tortum Oltu devlet yoluna 4 7 km lik bir koy yoluyla baglidir NufusYillara gore mahalle nufus verileri2022 662021 682020 682019 452018 412017 472016 572015 522014 582013 612012 672011 692010 682009 662008 712007 792000 1021990 1931985 2141965 328Kaynakca a b c d e f g h i j k Erzurum Oltu Subatuk Mahalle Nufusu Nufusune com 16 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Ekim 2023 a b c d e f g h Turkiye Istatistik Kurumu 17 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Subatuk Turkey Page Ingilizce Fallingrain com 21 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Ekim 2023 a b 24 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Mart 2020 a b Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 224 a b Koylerimiz Yayimlayan Icisleri Bakanligi Ankara 1968 s 485 Candan Badem Carlik Yonetiminde Kars Ardahan Artvin Istanbul 2018 s 119 ISBN 9786052100271 a b Ekvtime Takaisvili 1907 Yili Kola Oltisi ve Cangli de Arkeolojik Arastirmalar Gezisi Gurcuce 1938 Paris s 78 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1934 2 cilt s 41 Resmi Gazete 10 Aralik 2012 19 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Aralik 2022 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 125 126 ISBN 9789941478178 Subatuk Mahallesi YerelNet org tr 4 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Ekim 2023 Google Maps detay Google Maps Erisim tarihi 4 Ocak 2024 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1991 1990 Genel Nufus Sayimi Idari Bolunus PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 19 Subat 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1986 1985 Genel Nufus Sayimi Idari Bolunus PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Subat 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1968 PDF kutuphane tuik gov tr 18 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Subat 2020 Dis baglantilarSubatuk Oltu icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft