Atmeydanı Vakası veya Atmeydanı Olayı ya da Sultan Ahmed Camii Vak‘ası, 1648 yılında IV. Mehmed'in saltanatının ilk aylarında Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti İstanbul'da bulunan Sultanahmet Meydanı'nda gerçekleşen ayaklanma.
Atmeydanı Vakası | |||||
---|---|---|---|---|---|
![]() Günümüzde ayaklanmanın gerçekleştiği meydan | |||||
| |||||
Taraflar | |||||
![]() | ![]() | ||||
Komutanlar ve liderler | |||||
![]() | ![]() ![]() | ||||
Kayıplar | |||||
Ağır | Hafif |
Arka plan
Sultan İbrahim, 12 Ağustos 1648'de tahttan indirildi. Birkaç gün sonra öldürüldü. 6 yaşındaki oğlu IV. Mehmet (1648-1687 yılları arasında hüküm sürdü) tahta çıktı. Osmanlı İmparatorluğu'nda yeni padişah, tahta çıktığında askerlere cülûs bahşişi verilmesi bir gelenekti. Ancak, devam eden maliyetli Girit Savaşı nedeniyle, padişahın naipleri gerekli bahşişi ödeyemediler. Osmanlı Ordusunun ana süvari birlikleri olan sipahi birlikleri, bahşiş almadıkları için özellikle şikayetçiydi.
Ayaklanma
İki ay sonra hükûmeti yöneten Bâb-ı Âli divanı, Girit'e sipahi birimleri gönderme kararı aldı. Öfkeli sipahiler, diğer bazı haklarını almak için İstanbul'a geldi. Bazı yerel halk da onlara katıldı. Topkapı Sarayı'nın önünde bulunan Bizans dönemi'nden kalma hipodrom olan Atmeydanı adlı meydanda toplandılar. Rumen tarihçi Nicolae Iorga'ya (1871–1940) göre, Sultan İbrahim'in annesi Valide Kösem Sultan, güruhu gizlice destekledi. Bazı devlet adamlarının idam edilmesi talepleri de dahil olmak üzere talepler daha da aşırı hale geldi, ancak hükûmet bunların çoğunu başlangıçta olumlu karşıladı. Olay yerine gönderilen müzakerecilerden biri, aslında yeniçeri birliği üyesi, güruh tarafından öldürüldü. Bu durum karşısında saraya sadık yeniçeriler ile sipahiler arasında gerginlik ortaya çıktı. Daha iyi organize olmuş yeniçeriler, kanlı geçen çatışma sonrası sipahileri yendi.
Ayaklanma sonrası
Sipahilerin başlattığı ayaklanma bastırıldı. Ancak yeniçeriler daha fazla güç kazandı ve devlet yeniçeri ağalarının kontrolüne girdi. Bu durum kısa süre sonra İstanbul'da huzursuzluk yaratmaya başladı. İmparatorluğun çalkantılı yılları, 1656'da Köprülüler Devri'nin başlangıcına kadar sürdü.
Kaynakça
- ^ Niclolae Jorga: Geschiste des Osmanichen, (trans. Nilüfer Epçeli) volume 3, Yeditepe yayınları İstanbul, 2009, p 63
- ^ Halil İbrahim İnal: Osmanlı Padişahları, Nokta Kitap, İstanbul, 2007, p 322
- ^ İslam Ansiklopedisi, "Mehmed IV" maddesi, Abdülkadir Özcan, Türk Diyanet Vakfı, Ankara (2003), c.28, s.414
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Atmeydani Vakasi veya Atmeydani Olayi ya da Sultan Ahmed Camii Vak asi 1648 yilinda IV Mehmed in saltanatinin ilk aylarinda Osmanli Imparatorlugu nun baskenti Istanbul da bulunan Sultanahmet Meydani nda gerceklesen ayaklanma Atmeydani VakasiGunumuzde ayaklanmanin gerceklestigi meydanTarih25 Ekim 1648BolgeSultanahmet Meydani IstanbulTaraflarSipahilerYenicerilerKomutanlar ve liderler Kara Murad Aga Koca Muslihuddin AgaKayiplarAgirHafifArka planSultan Ibrahim 12 Agustos 1648 de tahttan indirildi Birkac gun sonra olduruldu 6 yasindaki oglu IV Mehmet 1648 1687 yillari arasinda hukum surdu tahta cikti Osmanli Imparatorlugu nda yeni padisah tahta ciktiginda askerlere culus bahsisi verilmesi bir gelenekti Ancak devam eden maliyetli Girit Savasi nedeniyle padisahin naipleri gerekli bahsisi odeyemediler Osmanli Ordusunun ana suvari birlikleri olan sipahi birlikleri bahsis almadiklari icin ozellikle sikayetciydi AyaklanmaIki ay sonra hukumeti yoneten Bab i Ali divani Girit e sipahi birimleri gonderme karari aldi Ofkeli sipahiler diger bazi haklarini almak icin Istanbul a geldi Bazi yerel halk da onlara katildi Topkapi Sarayi nin onunde bulunan Bizans donemi nden kalma hipodrom olan Atmeydani adli meydanda toplandilar Rumen tarihci Nicolae Iorga ya 1871 1940 gore Sultan Ibrahim in annesi Valide Kosem Sultan guruhu gizlice destekledi Bazi devlet adamlarinin idam edilmesi talepleri de dahil olmak uzere talepler daha da asiri hale geldi ancak hukumet bunlarin cogunu baslangicta olumlu karsiladi Olay yerine gonderilen muzakerecilerden biri aslinda yeniceri birligi uyesi guruh tarafindan olduruldu Bu durum karsisinda saraya sadik yeniceriler ile sipahiler arasinda gerginlik ortaya cikti Daha iyi organize olmus yeniceriler kanli gecen catisma sonrasi sipahileri yendi Ayaklanma sonrasiSipahilerin baslattigi ayaklanma bastirildi Ancak yeniceriler daha fazla guc kazandi ve devlet yeniceri agalarinin kontrolune girdi Bu durum kisa sure sonra Istanbul da huzursuzluk yaratmaya basladi Imparatorlugun calkantili yillari 1656 da Koprululer Devri nin baslangicina kadar surdu Kaynakca Niclolae Jorga Geschiste des Osmanichen trans Nilufer Epceli volume 3 Yeditepe yayinlari Istanbul 2009 975 6480 21 1 p 63 Halil Ibrahim Inal Osmanli Padisahlari Nokta Kitap Istanbul 2007 978 9944 1 7437 4 p 322 Islam Ansiklopedisi Mehmed IV maddesi Abdulkadir Ozcan Turk Diyanet Vakfi Ankara 2003 c 28 s 414