Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
IV. Mehmed (Osmanlıca: محمد رابع, romanize: Mehmed-i Râbi') veya Avcı Mehmed (2 Ocak 1642, İstanbul - 6 Ocak 1693, Edirne), 19. Osmanlı padişahı ve 98. İslam halifesidir. Sultan İbrahim'in Hatice Turhan Sultan'dan olan oğludur. Babasının tahttan indirilmesinin ardından 1648'de 6 yaşında tahta çıkan en genç padişah oldu. Ava düşkünlüğünden dolayı "avcı" lakabıyla anılmıştır. 39 yıllık saltanatıyla Kanuni Sultan Süleyman'dan sonra en uzun süre hükümdarlık yapan Osmanlı padişahıdır. Saltanatında Batı'da en geniş sınırlara ulaşılmıştır.
| IV. Mehmed محمد رابع | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| İslâm Halifesi Emîrü'l-mü'minîn İki Kutsal Caminin Hizmetkârı | |||||
 IV. Mehmed'in bir portresi, y. 1682. | |||||
| 19. Osmanlı Padişahı | |||||
| Hüküm süresi | 8 Ağustos 1648 - 8 Kasım 1687 (39 yıl ve 3 ay) | ||||
| Önce gelen | İbrahim | ||||
| Sonra gelen | II. Süleyman | ||||
| Vekil | Liste
| ||||
| 98. İslâm Halifesi | |||||
| Hüküm süresi | 8 Ağustos 1648 - 8 Kasım 1687 | ||||
| Önce gelen | İbrahim | ||||
| Sonra gelen | II. Süleyman | ||||
| Doğum | 2 Ocak 1642 Topkapı Sarayı, Konstantiniyye, Osmanlı İmparatorluğu | ||||
| Ölüm | 6 Ocak 1693 (51 yaşında) Edirne, Osmanlı İmparatorluğu | ||||
| Defin | Turhan Sultan Türbesi, Yeni Cami, İstanbul, Türkiye | ||||
| Eş(ler)i | Emetullah Râbia Gülnûş Sultan Afife Hatun | ||||
| Çocuk(lar)ı | II. Mustafa III. Ahmed | ||||
| |||||
| Hanedan | Osmanlı Hanedanı | ||||
| Babası | Sultan İbrahim | ||||
| Annesi | Hatice Turhan Sultan | ||||
| Dini | Sünni İslam | ||||
| İmza |  | ||||
Döneminde mimari alanda birçok faaliyet gerçekleştirildi. İnşaatı 60 yılda bitirilemeyen Yeni Cami ve Külliyesi tamamlandı. 1658-1680 yılları arasında Rumeli ve Anadolu hisarları tamir edildi. Mısır Çarşısı, Hünkar Kasrı, Köprülü Külliyesi, Safranbolu Köprülü Mehmed Paşa Camii, Vezirköprü Fazıl Ahmed Paşa Külliyesi, İncesu Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Camii ve Kervansarayı inşa edildi.
İlk yılları
Saltanatının ilk yılları karışıklık içinde geçti. Bu dönemde devlet yönetimine babaannesi Kösem Sultan kadar annesi Turhan Sultan da karıştı. Zamanla iki kadın arasındaki rekabet giderek arttı. Kösem Sultan IV. Mehmed'i tahttan indirerek Turhan Sultan'dan kurtulmak istiyordu ancak bu planı öğrenildi. Kösem Sultan 1651 yılında Turhan Sultan'ın adamları tarafından öldürüldü.[]
Yönetimi
1652 yılında malî durumu düzeltmesi için Tarhuncu Ahmet Paşa'yı sadrazam yaptı. Gereksiz giderleri azaltan ve tüm görevlilere vergi koyan sadrazam devletin gelirini artırdı. Ancak rakipleri tarafından padişahın gözünden düşürüldü ve öldürtüldü. Ardından gelen sadrazamlar devlet işlerinin daha da bozulmasına neden oldular. Askerin bir bölümüne ayarı bozuk para verilmesinden ve bir bölümüne ise hiç aylık verilmemesinden ötürü İstanbul'da ayaklanma çıktı. Ayaklananların padişaha verdikleri bir listedeki 30 devlet adamı ve saray ağası öldürtüldü ve cesetleri Sultanahmet Meydanı'nda bir çınar ağacına asıldı. Bu olaya Vaka-i Vakvakiye (Çınar olayı) denir.[]
1656 yılında Çanakkale boğazı önlerinde Venedik donanmasıyla yapılan savaşta Osmanlı donanması ağır bir yenilgi aldı ve Bozcaada ile Limni Venediklilerin eline geçti, ayrıca Çanakkale Boğazı kontrol altına alındı. Bu durum İstanbul'da büyük paniğe yol açtı. Aynı yıl iç ve dış sorunlara çözüm bulmak üzere Turhan Sultan tarafından sadrazamlığa Köprülü Mehmet Paşa getirildi.[]
Köprülüler dönemi
IV. Mehmed ve Hatice Turhan Sultan'dan tam yetki alan Köprülü, İstanbul ve Anadolu'da güvenliği sağladı. Venediklileri yenilgiye uğratarak Bozcaada ve Limni'yi geri aldı. Ölümünden sonra yerine Fazıl Ahmet Paşa geldi. Fazıl Ahmet Paşa Avusturya'dan Uyvar Kalesini alıp Vasvar Antlaşması'nı imzaladı. Venediklilerden de Girit'teki Kandiye kalesini aldı ve 24 yıl süren Girit savaşına son verdi. IV. Mehmed sadrazam ile birlikte Lehistan seferine çıktı ve 1672 yılında Bucaş Antlaşması'nı imzaladıktan sonra Edirne'ye döndü. Lehistan'ın antlaşma şartlarına uymaması yüzünden ertesi yıl yeniden sefere çıkıldı ve savaş 1676 yılında son buldu. Aynı yıl Fazıl Ahmet Paşa ölünce IV. Mehmed sadrazamlığa Köprülü ailesinin yetiştirdiği Merzifonlu Kara Mustafa Paşa'yı getirdi. IV. Mehmed sadrazamla birlikte Rusya'nın ele geçirdiği Çehrin kalesini geri almak için sefere çıktı. Kalenin alınmasının ardından 1678'de Edirne'ye döndü. 1681 yılında Ruslarla yirmi yıl süreli bir barış antlaşması yapıldı.[]
Yine bu dönemde Eylül 1675'te İngiltere ile imzalanan bir antlaşmayla, I. Elizabeth döneminden beri bu ülkeye tanınmış olan imtiyazlar sistemli bir şekilde özetlendi ve söz konusu imtiyazlar ve kapitülasyonların yürürlükte olduğu belirtildi.[]
İkinci Viyana kuşatması
IV. Mehmed döneminin en önemli olayıdır. IV. Mehmed'in sadrazamı Merzifonlu Kara Mustafa Paşa ordu ile birlikte Viyana'ya kadar gitmiştir, kuşatma esnasında Belgrad'ta bulunan padişah kuşatmanın başarısızlıkla sonuçlanmasından sonra İstanbul'a dönmüştür. 1683 yılında gerçekleşen kuşatma iki ay sürmüş, Tuna Nehri'nin kuzeyinden gelen düşman kuvvetleri yüzünden Osmanlı Ordusu iki ateş arasında kalıp, ağır kayıplar vererek Belgrad'a çekilmiştir. Yenilginin sorumlusu olarak görülen Merzifonlu Kara Mustafa Paşa'nın Belgrad'ta idam edilmesi sonrasında Sadrazamlığa Kara İbrahim Paşa getirilmiştir.[]
Kuşatma sonrası
Kuşatmanın ardından Avusturya, Lehistan ve Venedikliler birleşerek karşı saldırıya geçtiler. Bu dönemde Estergon, Peşte ve Budin kaybedildi. Venedikliler Ayamavra, Preveze, Mora ve Atina'yı ele geçirdiler. Ordu Mohaç Savaşı'nda ağır bir yenilgiye uğradı. Tüm bu gelişmeler IV. Mehmed'e karşı bir güvensizlik yarattı. Ordu ayaklanarak padişahın tahttan indirilmesini ve yerine kardeşi Şehzade Süleyman'ın geçmesini talep etti. Bu talep kabul gördü ve IV. Mehmed 1687'de tahttan inmek zorunda kaldı.
IV. Mehmed tahttan indirildikten sonra iki oğluyla birlikte Edirne Sarayı'na kapatıldı ve 10 Ocak 1693'te orada hayatını kaybetti. Cenazesi İstanbul'a getirilerek Eminönü'nde Yeni Cami Turhan Valide Türbesi'nde annesi Turhan Validenin yanına defnedildi.
Ailesi
Eşleri
- Emetullah Rabia Gülnüş Sultan
- Afife Hatun
- Gülbeyaz Hatun
- Siyavuş Hatun
- Kaniye Hatun
- 2017 yılında Fox Tv'de yayınlanan Muhteşem Yüzyıl Kösem isimli televizyon dizisinin 59 ve 60. bölümlerinde saltanatının çocukluk dönemi konu alınmıştır.
- 2017 yılında Mahpayker Kösem Sultan adlı filmde Görkem Arda Keskin tarafından canlandırılmıştır.
IV. Mehmed'e ait görseller
-
![image]()
IV. Mehmed'e ait bir ferman -
![image]()
IV. Mehmed -
![image]()
John Young tarafından resmedilen IV. Mehmed -
![image]()
IV. Mehmed -
![image]()
IV. Mehmed -
![image]()
IV. Mehmed -
![image]()
IV. Mehmed at üzerinde -
![image]()
IV. Mehmed'e ait tuğra -
![image]()
IV. Mehmed'in Av köşkü -
![image]()
IV. Mehmed'in tuğrası - Şah Mehmed bin İbrahim Han, el-muzaffer daima - Cleveland Museum of Art
Kaynakça
- ^ "IV. MEHMED HÂN'IN TAHTTAN İNDİRİLMESİ (8 Kasım 1687) - Yeni Akit". www.yeniakit.com.tr. 27 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Aralık 2021.
- ^ "IV. Mehmed kimdir? IV Mehmed dönemi olayları ve 4. Mehmet'in hayatı". Hürriyet. 13 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ocak 2022.
- ^ "Padişah türbeleri". Sabah. 27 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Aralık 2021.
Dış kaynaklar
- A'dan Z'ye Tarih Ansiklopedisi (1984). Serhat yayınevi.
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (2003). Osmanlı Tarihi III. Cilt 1. Kısım: II. Selim'in Tahta Çıkışından 1699 Karlofça Andlaşmasına Kadar. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. .
- Sakaoğlu, Necdet (1999). Bu Mülkün Sultanları. İstanbul: Oğlak Yayınları. . say.200-209
- Kinross, Lord (1977). The Ottoman Centuries. İstanbul: Sander Kitabevi. .(İngilizce)
IV. Mehmed Doğumu: 2 Ocak 1642 Ölümü: 6 Ocak 1693 | ||
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen I. İbrahim |  Osmanlı Sultanı 12 Ağustos 1648 - 8 Kasım 1687 | Sonra gelen II. Süleyman |
| Sünni İslam unvanları | ||
| Önce gelen I. İbrahim | İslam Halifesi 12 Ağustos 1648 - 8 Kasım 1687 | Sonra gelen II. Süleyman |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
IV Mehmed Osmanlica محمد رابع romanize Mehmed i Rabi veya Avci Mehmed 2 Ocak 1642 Istanbul 6 Ocak 1693 Edirne 19 Osmanli padisahi ve 98 Islam halifesidir Sultan Ibrahim in Hatice Turhan Sultan dan olan ogludur Babasinin tahttan indirilmesinin ardindan 1648 de 6 yasinda tahta cikan en genc padisah oldu Ava duskunlugunden dolayi avci lakabiyla anilmistir 39 yillik saltanatiyla Kanuni Sultan Suleyman dan sonra en uzun sure hukumdarlik yapan Osmanli padisahidir Saltanatinda Bati da en genis sinirlara ulasilmistir IV Mehmed محمد رابعIslam Halifesi Emiru l mu minin Iki Kutsal Caminin HizmetkariIV Mehmed in bir portresi y 1682 19 Osmanli PadisahiHukum suresi8 Agustos 1648 8 Kasim 1687 39 yil ve 3 ay Once gelenIbrahimSonra gelenII SuleymanVekilListe Kosem Sultan 1648 1651 Hatice Turhan Sultan 1651 1656 98 Islam HalifesiHukum suresi8 Agustos 1648 8 Kasim 1687Once gelenIbrahimSonra gelenII SuleymanDogum2 Ocak 1642 Topkapi Sarayi Konstantiniyye Osmanli ImparatorluguOlum6 Ocak 1693 51 yasinda Edirne Osmanli ImparatorluguDefinTurhan Sultan Turbesi Yeni Cami Istanbul TurkiyeEs ler iEmetullah Rabia Gulnus Sultan Afife HatunCocuk lar iII Mustafa III AhmedTam adiMehmed bin IbrahimHanedanOsmanli HanedaniBabasiSultan IbrahimAnnesiHatice Turhan SultanDiniSunni IslamImzaIV Mehmed Jacob Koppmayer 1640 1701 IV Mehmed Viyana Kusatmasi Doneminde mimari alanda bircok faaliyet gerceklestirildi Insaati 60 yilda bitirilemeyen Yeni Cami ve Kulliyesi tamamlandi 1658 1680 yillari arasinda Rumeli ve Anadolu hisarlari tamir edildi Misir Carsisi Hunkar Kasri Koprulu Kulliyesi Safranbolu Koprulu Mehmed Pasa Camii Vezirkopru Fazil Ahmed Pasa Kulliyesi Incesu Merzifonlu Kara Mustafa Pasa Camii ve Kervansarayi insa edildi Ilk yillariSaltanatinin ilk yillari karisiklik icinde gecti Bu donemde devlet yonetimine babaannesi Kosem Sultan kadar annesi Turhan Sultan da karisti Zamanla iki kadin arasindaki rekabet giderek artti Kosem Sultan IV Mehmed i tahttan indirerek Turhan Sultan dan kurtulmak istiyordu ancak bu plani ogrenildi Kosem Sultan 1651 yilinda Turhan Sultan in adamlari tarafindan olduruldu kaynak belirtilmeli Yonetimi1652 yilinda mali durumu duzeltmesi icin Tarhuncu Ahmet Pasa yi sadrazam yapti Gereksiz giderleri azaltan ve tum gorevlilere vergi koyan sadrazam devletin gelirini artirdi Ancak rakipleri tarafindan padisahin gozunden dusuruldu ve oldurtuldu Ardindan gelen sadrazamlar devlet islerinin daha da bozulmasina neden oldular Askerin bir bolumune ayari bozuk para verilmesinden ve bir bolumune ise hic aylik verilmemesinden oturu Istanbul da ayaklanma cikti Ayaklananlarin padisaha verdikleri bir listedeki 30 devlet adami ve saray agasi oldurtuldu ve cesetleri Sultanahmet Meydani nda bir cinar agacina asildi Bu olaya Vaka i Vakvakiye Cinar olayi denir kaynak belirtilmeli 1656 yilinda Canakkale bogazi onlerinde Venedik donanmasiyla yapilan savasta Osmanli donanmasi agir bir yenilgi aldi ve Bozcaada ile Limni Venediklilerin eline gecti ayrica Canakkale Bogazi kontrol altina alindi Bu durum Istanbul da buyuk panige yol acti Ayni yil ic ve dis sorunlara cozum bulmak uzere Turhan Sultan tarafindan sadrazamliga Koprulu Mehmet Pasa getirildi kaynak belirtilmeli Koprululer donemiBucas Antlasmasi sonucu Osmanli sinirlari IV Mehmed ve Hatice Turhan Sultan dan tam yetki alan Koprulu Istanbul ve Anadolu da guvenligi sagladi Venediklileri yenilgiye ugratarak Bozcaada ve Limni yi geri aldi Olumunden sonra yerine Fazil Ahmet Pasa geldi Fazil Ahmet Pasa Avusturya dan Uyvar Kalesini alip Vasvar Antlasmasi ni imzaladi Venediklilerden de Girit teki Kandiye kalesini aldi ve 24 yil suren Girit savasina son verdi IV Mehmed sadrazam ile birlikte Lehistan seferine cikti ve 1672 yilinda Bucas Antlasmasi ni imzaladiktan sonra Edirne ye dondu Lehistan in antlasma sartlarina uymamasi yuzunden ertesi yil yeniden sefere cikildi ve savas 1676 yilinda son buldu Ayni yil Fazil Ahmet Pasa olunce IV Mehmed sadrazamliga Koprulu ailesinin yetistirdigi Merzifonlu Kara Mustafa Pasa yi getirdi IV Mehmed sadrazamla birlikte Rusya nin ele gecirdigi Cehrin kalesini geri almak icin sefere cikti Kalenin alinmasinin ardindan 1678 de Edirne ye dondu 1681 yilinda Ruslarla yirmi yil sureli bir baris antlasmasi yapildi kaynak belirtilmeli Yine bu donemde Eylul 1675 te Ingiltere ile imzalanan bir antlasmayla I Elizabeth doneminden beri bu ulkeye taninmis olan imtiyazlar sistemli bir sekilde ozetlendi ve soz konusu imtiyazlar ve kapitulasyonlarin yururlukte oldugu belirtildi kaynak belirtilmeli Ikinci Viyana kusatmasi Ikinci Viyana Kusatmasi oncesi Osmanli sinirlari IV Mehmed doneminin en onemli olayidir IV Mehmed in sadrazami Merzifonlu Kara Mustafa Pasa ordu ile birlikte Viyana ya kadar gitmistir kusatma esnasinda Belgrad ta bulunan padisah kusatmanin basarisizlikla sonuclanmasindan sonra Istanbul a donmustur 1683 yilinda gerceklesen kusatma iki ay surmus Tuna Nehri nin kuzeyinden gelen dusman kuvvetleri yuzunden Osmanli Ordusu iki ates arasinda kalip agir kayiplar vererek Belgrad a cekilmistir Yenilginin sorumlusu olarak gorulen Merzifonlu Kara Mustafa Pasa nin Belgrad ta idam edilmesi sonrasinda Sadrazamliga Kara Ibrahim Pasa getirilmistir kaynak belirtilmeli Kusatma sonrasiKusatmanin ardindan Avusturya Lehistan ve Venedikliler birleserek karsi saldiriya gectiler Bu donemde Estergon Peste ve Budin kaybedildi Venedikliler Ayamavra Preveze Mora ve Atina yi ele gecirdiler Ordu Mohac Savasi nda agir bir yenilgiye ugradi Tum bu gelismeler IV Mehmed e karsi bir guvensizlik yaratti Ordu ayaklanarak padisahin tahttan indirilmesini ve yerine kardesi Sehzade Suleyman in gecmesini talep etti Bu talep kabul gordu ve IV Mehmed 1687 de tahttan inmek zorunda kaldi IV Mehmed tahttan indirildikten sonra iki ogluyla birlikte Edirne Sarayi na kapatildi ve 10 Ocak 1693 te orada hayatini kaybetti Cenazesi Istanbul a getirilerek Eminonu nde Yeni Cami Turhan Valide Turbesi nde annesi Turhan Validenin yanina defnedildi AilesiEsleri Emetullah Rabia Gulnus Sultan Afife Hatun Gulbeyaz Hatun Siyavus Hatun Kaniye Hatun 2017 yilinda Fox Tv de yayinlanan Muhtesem Yuzyil Kosem isimli televizyon dizisinin 59 ve 60 bolumlerinde saltanatinin cocukluk donemi konu alinmistir 2017 yilinda Mahpayker Kosem Sultan adli filmde Gorkem Arda Keskin tarafindan canlandirilmistir ul IV Mehmed e ait gorsellerIV Mehmed e ait bir ferman IV Mehmed John Young tarafindan resmedilen IV Mehmed IV Mehmed IV Mehmed IV Mehmed IV Mehmed at uzerinde IV Mehmed e ait tugra IV Mehmed in Av kosku IV Mehmed in tugrasi Sah Mehmed bin Ibrahim Han el muzaffer daima Cleveland Museum of ArtKaynakca IV MEHMED HAN IN TAHTTAN INDIRILMESI 8 Kasim 1687 Yeni Akit www yeniakit com tr 27 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Aralik 2021 IV Mehmed kimdir IV Mehmed donemi olaylari ve 4 Mehmet in hayati Hurriyet 13 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Ocak 2022 Padisah turbeleri Sabah 27 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Aralik 2021 Dis kaynaklarA dan Z ye Tarih Ansiklopedisi 1984 Serhat yayinevi Uzuncarsili Ismail Hakki 2003 Osmanli Tarihi III Cilt 1 Kisim II Selim in Tahta Cikisindan 1699 Karlofca Andlasmasina Kadar Ankara Turk Tarih Kurumu Yayinlari ISBN 975 16 0013 8 Sakaoglu Necdet 1999 Bu Mulkun Sultanlari Istanbul Oglak Yayinlari ISBN 875 329 299 6 say 200 209 Kinross Lord 1977 The Ottoman Centuries Istanbul Sander Kitabevi ISBN 0 224 01379 8 Ingilizce IV MehmedOsmanli HanedaniDogumu 2 Ocak 1642 Olumu 6 Ocak 1693Resmi unvanlarOnce gelen I Ibrahim Osmanli Sultani 12 Agustos 1648 8 Kasim 1687 Sonra gelen II SuleymanSunni Islam unvanlariOnce gelen I Ibrahim Islam Halifesi 12 Agustos 1648 8 Kasim 1687 Sonra gelen II Suleyman