Sumı, Sumi ya da Sumy, (Ukraynaca: Суми, Rusça: Сумы), Ukrayna'nın Sumı Oblastı'nın başkenti ve Sumı Rayon idarî merkezidir.Ukrayna’nın kuzeydoğusunda kalan şehir, Psyol nehrinin kıyısındadır. 2021 nüfus sayımına göre nüfusu 259,660 kişidir. Şehir, Rusya sınırına yaklaşık 30 km. uzaklıktadır.
Sumı Суми | |
---|---|
Yukarıdan aşağıya, sol-sağ (sol üstten): Sumi'deki Ukrayna Bankacılık Akademisi, Başkalaşım Katedrali'nin çan kulesi, Sumi Devlet Sanat Müzesi, Taras Şevçenko Anıtı, Altanka anıtı, Diriliş Kilisesi | |
Bayrak Mühür | |
Koordinatlar: 50°55′00″K 34°45′00″D / 50.91667°K 34.75000°D | |
Ülke | Ukrayna |
Oblast | Sumi |
İdare | |
• Belediye Başkanı | Oleksandr Lysenko (politikacı)(ukraynaca:Лисенко Олександр Миколайович) (Batkivshchyna) |
Yüzölçümü | |
• Toplam | 145 km² |
Nüfus (2021) | |
• Toplam | 259.660 |
Zaman dilimi | |
• Yaz (YSU) | (CEST) |
Alan kodu | +380 542 |
Resmî site http://smr.gov.ua |
Sumı, 1652'de Kozak kalesi olarak kuruldu. Şehrin Sloboda kısmı, Ukrayna'yı Kırım Tatarlar'nın saldırılarından korumak için yapıldı. Bu saldırılar bittikten ve bölge Rus İmparatorluğu'na katıldıktan sonra ise Sumı, önemli bir ticari merkez oldu. 1941 ve 1943 yılları arasında Ukrayna'nın Alman işgalinde Sumı şehri ağır hasar aldı. Şehrin yıkılan kısımları savaştan sonra yeniden yapıldı.
Tarihçe
Sumı, Dinyeper ırmağının bir kolu olan Psyol nehri kıyısında Stavişçe, Bila Tserkva Alayı'ndan Kazak Herasim Kondratyef tarafından kurulmuştur. Kuruluş tarihinin 1652 veya 1655 olup olmadığı belirsizdir. 1656-1658'de Moskova Voyvodası K. Arsenyev'in önderliğinde Sumı’nın ilk yerleşim yerinde bir kale inşa edildi. 1670'lerde müstahkem bir posad (zanaatkarlar kasabası) eklenerek genişletildi. Sonrasında Sumı Sloboda Ukrayna'nın en büyük kalesi oldu. 1658’de ise Sumı, Sumı Kozak Alayı'nın (askerî birlik ve yerel idari bölüm) merkezi olmuştu. 1680'lerde Sumı çevresinde tahkim edilmemiş banliyöler oluşmaya başladı.
17. yüzyılın sonundaki 1687 ve 1689 Kırım seferlerinde Sumı, Moskova birliklerinin toplanma noktası oldu.
Büyük Kuzey Savaşı sırasında, Aralık 1708’den Ocak 1709'a kadar şehir, Çar I. Petro döneminde Moskova komutanlık karargahıydı.
Prens A. Shakhovskoy önderliğinde kurulmuş, 1734–43 yılları arasında Sloboda Kozak alaylarını düzenleme Komisyonu Sumi'de bulundu. Kuruluşundan Ukrayna'da Kozaklığın 1765'te tasfiyesine kadar Sloboda, Kozak subay ailesi Kondratyevler'in şehirde etkisi büyüktü.
1765'te Kazak topluluğunun tasfiyesinin ardından idareci Sumı Kozak Alayı, yeni oluşturulan Sloboda Ukrayna Valiliği'ne bağlı Sumı eyaleti yapıldı ve Sumi şehri bu eyaletin merkezi oldu. 1786-89'da şehrin etrafındaki kale surları kaldırılarak şehir yeniden düzenlendi.
Sumı, 1765-1860 yılları arasındaki durgunluk döneminin ardından, Paul's Şeker Rafineri Fabrikası (I.Kharytonenko tarafından kuruluşu yakl. 1869’dır) ve Sumı Mühendislik Atölyeleri (Şeker rafinerilerine ekipman yapar ve kuruluşu yakl. 1896’dır) ile büyük bir sanayi ve ticaret merkezine dönüşmeye başladı.Vorozhba – Merefa demiryolu inşaatı ile Ocak 1877'de Sumı tren istasyonu inşa edildi. En ünlüsü Kharytonenkos olan çeşitli hayırsever sanayici aileleri Sumı'nin gelişimine katkılar yaptılar.
1905 Devriminde Sumı, bir köylü birliğince bağımsız köylü cumhuriyeti (Sumı Cumhuriyeti) kurulduğundan bu özelliğiyle Rusya'nın ünlü birkaç bölgesindendi.
İkinci Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası’nın Ukrayna’yı işgalinde Sumı ağır hasar aldı. Şehir, 10 Ekim 1941 tarihinden 2 Eylül 1943'e kadar işgal altında kaldı. Şehrin savaşta harap olan kısımları, savaştan sonra yeniden yapıldı.
Sumi, 17 Ocak 1990'dan itibaren Almanya'nın Celle şehri ile kardeş şehir oldu.
Coğrafya
Sumı, Ukrayna'nın kuzeydoğusunda, Orta Rusya Yaylası’nda ve Sloboda Ukrayna tarihi bölgesindedir. Şehir, Psyol nehrinin kıyısındadır.
Nispeten yakın konumu nedeniyle şehrin havası Harkiv'e benzer. Sumı'nın iklimi kışları soğuk ve karlı, yazları ise sıcak olmak üzere ılık yazlı ve nemli kıtasal iklimidir (Köppen: Dfb). Ortalama sıcaklıklar kışın ne çok soğuk ne yazın çok sıcaktır: Ortalama sıcaklıklar Ocak'ta -6.9 °C, Temmuz'da 20.3 °C’dir. Ortalama yağış miktarı yılda toplam 513 mm olup yağışlar en çok Haziran ve Temmuz aylarında görülür.
Sumi, Ukrayna (1981–2010, aşırılıklar 1949-2011) iklimi | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | |
En yüksek sıcaklık (°C) | 11,0 | 13,5 | 21,0 | 30,0 | 33,6 | 36,1 | 38,0 | 39,4 | 31,1 | 27,9 | 22,8 | 11,5 | |
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | −5,3 | −5 | 0,0 | 8,3 | 14,7 | 18,2 | 20,0 | 19,0 | 13,2 | 7,0 | 0,3 | −4,1 | |
Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | −7,9 | −8 | −3,4 | 3,5 | 9,0 | 12,9 | 14,7 | 13,4 | 8,5 | 3,4 | −2,1 | −6,7 | |
En düşük sıcaklık (°C) | −34,2 | −32,8 | −27,8 | −11,1 | −3,9 | 0,9 | 5,0 | 4,0 | −4,3 | −11,7 | −22,9 | −29,5 | |
Ortalama yağış (mm) | 36,6 | 35,3 | 36,2 | 41,8 | 56,1 | 66,4 | 74,5 | 52,7 | 53,0 | 49,3 | 42,9 | 36,9 |
Yönetim
Sumı, Sumı Oblastı içinde ayrı bölgesel önemdedir. Sumı aynı zamanda şehri çevreleyen Sumı Rayon'nun idari merkezidir.
Şehir, Zarichny ve Kovpakovsky olmak üzere iki kentsel rayona (ilçe) ve 13 mikro-rayona bölünmüştü. 2006'dan beri, kentsel bölgelere ayırma yürürlükte değildir.
Şehir belediyesi ayrıca Verkhnie Pishchane, Zhyteiske, Zahirske, Kyryiakivshchyna, Pishchane ve Trokhymenkove dahil olmak üzere birkaç bitişik köyü de kapsar.
Ekonomi ve altyapı
İşletmeler
- Sumı Mühendislik Bilimi ve Üretim Derneği (eski Frunze fabrikası)
- Sumykhimprom, büyük bir kimya fabrikasıdır
- diğerleri
Altyapı
- Sumı Havaalanı şehrin içindedir ve 1978'de inşa edilmiştir. 2006'dan beri Sumı Havaalanı uluslararası uçuşlara açıktır.
- Şehirde, ikisi yolcu trenlerine hizmet veren birkaç tren istasyonu bulunmaktadır. Tüm istasyonlar UZ bölgesel şubesinin Ukrayna Güney Demiryolları’nın parçasıdır. Sumi tren istasyonu ayrıca Güney Demiryollarının dört bölgesel alt bölümünden birinin merkezidir. Bu merkez Sumı, Poltava ve Kharkiv oblastlarındaki diğer 45 istasyonu denetler.
- H07 (Rus sınırında Kiev-Yunakivka) ve H12 (Sumı-Poltava) şehri geçen iki ana güzergahı vardır. Ayrıca birkaç bölgesel rota P44 (Sumi–Hlukhiv), P45 (Sumi–Bohodukhiv) ve P61 (Sumı–Baturyn) vardır.
Sanat ve kültür
Meşhur Binalar
- Şehir merkezine Trinity Katedrali hâkimdir. Bina, 18'inci yüzyıl neoklasik yapısıdır. Katedral binası, 1858'de ve 56 metre yüksekliğindeki çan kulesinin (180 ft) eklendiği 1880'lerde kapsamlı şekilde onarıldı ve yeniden inşa edildi. Katedralin içinde Vladimir Makovsky ve Klavdiy Lebedev tarafından yapılmış freskler vardır.
- Şehirdeki en eski yapı Diriliş Kilisesi’dir (1702) ve yakın zamanda yapılan restorasyon çalışmaları nedeniyle hâlâ iyi bir şekilde korunmaktadır.
- Aziz Pantaleon Manastır Katedrali, 1911'de Aleksey Şusev’in tasarımına göre yapılmıştır. Bu katedral, Novgorod ve Pskov'un ortaçağ anıtlarına benzeyecek şekilde değerlenir.
- Şehrin mezarlığında güzel Aziz Peter ve Aziz Paul kiliseleri vardır. Bu kiliseler 1851 yılında Sumı vatandaşlarının bağışları ile inşa edilmiştir. Kilisenin yanında heykeltıraşların sanatsal anıtlarıyla birlikte Kharytonenkos ve Sukhanovs mezarları vardır (Aristide-Onésime Croisy ve Mark Antokolski).
- Kutsal Trinity Katedrali, 1902-1914'te St. Petersburg'daki Aziz Isaac Katedrali ile aynı modelde inşa edilmiştir. Tasarımı yapan Sumi mimarı G. Sholts'du. Yerel imalatçı Pavlo Kharitonenko ve babasının son vasiyetini yerine getiren Maecenas adına inşa edilmiştir. İkon resmi ünlü sanatçı M. Nesterov'a aittir. Dekoratif tasarım çalışmaları 1917'deki devrim olayları nedeniyle tamamlanamamıştır.
Müzeler
Sumı'daki Nikanor Onatsky Bölge Sanat Müzesi 1920'de açıldı. Müze yönetimi işe önce kasaba ve ilçenin millileştirilmiş özel koleksiyonlarından başladı. Taras Şevçenko, Vladimir Borovikovsky, I. Shyskin, Arkhip Kuindzhi ve Tetyana Yablonska'nın ve “Jan van Goyen'nin çemberi” ressamının Hollanda manzarası da dahil olmak üzere çeşitli tablolar bu müzede sergilenir. Müzede eşsiz tablolar ve uygulamalı sanat eserleri vardır. 20. yüzyılın başlarındaki bina aslen Rus İmparatorluk Devlet Bankası'na aitti.
Yerel İlim Müzesi 1920 yılında açılmıştır. Faşist işgal yıllarında koleksiyonların en önemli parçaları kayboldu. Bugün müze, arkeoloji ve Sumi bölgesinin doğal tarihini kapsayan benzersiz koleksiyonlara sahiptir. Müze, bölge hükûmetinin 19. yüzyıldaki yeri olan binadadır. Müze binası 1905 yılında önce Sumi gazetelerinin basım ve yayınevine verilmiştir. Farklı yıllarda bina, ünlü Rus yazarlar A. Kuprin ve V. Korolenko tarafından ziyaret edildi.
Çehov sokağında bulunan Çehov Müzesi, Lintvarev'in 18. ve 19. yüzyıl malikanesini temsil eden mimari bir komplekstir. Oyun ve hikâye yazarı Anton Çehov 1888 ve 1889'da Luka'ya yerleşmeyi hayal ediyordu ama bu hayali olmadı. 1894'te İtalya'dan Sumı'daki arkadaşlarına yazdığı mektupta Çehov, “Abbacia ve Adriyatik Denizi harika ama Luka ve Psiol daha iyi” diye yazmıştı. Burası aynı zamanda Anton Çehov'un kardeşi Nikolai Çehov'un da 1889'da öldüğü yerdir.
Sumı oblastındaki Bankacılık Tarihi ve Ukrayna Para Tarihi Müzesi, 2006 yılında Ukrayna Bankacılık Akademisi'nin 10'uncu yıldönümünü hatırasına Ukrayna Ulusal Bankası tarafından tedavülden kalkmış ve akademiye hediye edilen kağıt paraların ve Ukrayna tahvillerinin koleksiyonuna dayanarak kuruldu. Tahvillerin sergilenmesi, paranın ilk ortaya çıkışından günümüze kadar konulu-kronolojik sıraya göre düzenlenmiştir. Ukrayna Ulusal Bankası'nın sayısız tarihi belgesi, fotoğrafı, metal paraları (madeni paralar, hatıra çubukları) ve hatıra madalyalarına ek olarak 20. yüzyılın sonlarında bankacılıkta kullanılan teknik aletlerin tanıtıldığı bir sergi vardır.
Sumı'nın ünlüleri
- Oleksiy Alçevski, Ukraynalı hayırseverdir sanayici ve iş insanı, Alçevsk şehrinin de kurucusudur
- Karl Burman (1882–1965), Estonyalı mimardır; Sumi'de doğmuştur.
- Volodymyr Holubnychy (1936), efsanevi yürüyüşçüdür. Kendisi 4 kez Olimpiyat madalyası almıştır.
- Mykola Hrunskyi, Ukrayna Ulusal Bilimler Akademisinin Dilbilim Enstitüsü'nde Rus dili eğitimi konusunda uzman kıdemli bir araştırmacıdır.
- Oleh Husyev (1983 doğumlu), Ukraynalı futbolcudur.
- Yekaterina Pavlovna Volzhina Peshkova (1876 doğumlu), Sovyet insan hakları aktivisti ve hümanisttir. Maxim Gorky'nin ilk karısıdır.
- Artem Radionov (1983 doğumlu), eski profesyonel Ukraynalı futbolcu ve teknik direktördür.
- Valentyna Semerenko (1986 doğumlu), Ukraynalı biatloncudur.
- Vita Semerenko (1986 doğumlu), Ukraynalı biatloncudur.
- Bogdan Titomir (1967 doğumlu), Rus müzisyen, rapçi ve DJ’dir.
- Anna Yeliseyev
- Viktor Yuşçenko (1954), Ukrayna'nın 3. Cumhurbaşkanıdır.
Galeri
- Trinity Katedrali
- Başkalaşım Katedrali
- Sumi’deki Voskresenska kilisesi
- İlyas Peygamber Kilisesi
- Kutsanmış Meryem Ana Roma Katolik Tapınağı
- Taras Şevçenko Heykeli
- Altanka
- Sumi Filarmoni
- Sumi Mühendislik Fabrikası Kültür Sarayı
-
- Eski Kadın Spor Salonu binası ve heykel
- Şehir merkezi: Soborna Caddesi
- Kışın Sumi
- 2010 ilkbaharında Sumi
- Sumi’deki eski mimari
- Parkta
Kardeş şehirler
Sumı ile aşağıdaki şehirler arasında kardeş şehir işbirliği bulunmaktadır:
Kaynakça
- ^ Mayoral races in Ukraine: City-by-city runoff preview 10 Şubat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde . UkraineAlert by , (18 November 2020)
- ^ National parties lose out to local candidates in Ukraine’s 2020 municipal elections 5 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . UkraineAlert by , (12 December 2020)
- ^ a b Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN .
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o Bazhan, O.H., Vortman, D.Ya., Masliychuk, V.L. Sumy, regional center (СУМИ, ОБЛАСНИЙ ЦЕНТР) 14 Şubat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Encyclopedia of History of Ukraine.
- ^ Figes, Orlando: A People's Tragedy: The Russian Revolution 1891–1924. The Bodley Head, London (2014). p. 183
- ^ "Sumy, Ukraine Köppen Climate Classification (Weatherbase)". Weatherbase. 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ekim 2020.
- ^
- ^ . smr.gov.ua (Ukraynaca). Sumy. 29 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sumi Sumi ya da Sumy Ukraynaca Sumi Rusca Sumy Ukrayna nin Sumi Oblasti nin baskenti ve Sumi Rayon idari merkezidir Ukrayna nin kuzeydogusunda kalan sehir Psyol nehrinin kiyisindadir 2021 nufus sayimina gore nufusu 259 660 kisidir Sehir Rusya sinirina yaklasik 30 km uzakliktadir Sumi SumiYukaridan asagiya sol sag sol ustten Sumi deki Ukrayna Bankacilik Akademisi Baskalasim Katedrali nin can kulesi Sumi Devlet Sanat Muzesi Taras Sevcenko Aniti Altanka aniti Dirilis KilisesiBayrakMuhurKoordinatlar 50 55 00 K 34 45 00 D 50 91667 K 34 75000 D 50 91667 34 75000UlkeUkraynaOblastSumiIdare Belediye BaskaniOleksandr Lysenko politikaci ukraynaca Lisenko Oleksandr Mikolajovich Batkivshchyna Yuzolcumu Toplam145 km Nufus 2021 Toplam259 660Zaman dilimiUTC 02 00 Yaz YSU UTC 03 00 CEST Alan kodu 380 542Resmi site http smr gov ua Sumi 1652 de Kozak kalesi olarak kuruldu Sehrin Sloboda kismi Ukrayna yi Kirim Tatarlar nin saldirilarindan korumak icin yapildi Bu saldirilar bittikten ve bolge Rus Imparatorlugu na katildiktan sonra ise Sumi onemli bir ticari merkez oldu 1941 ve 1943 yillari arasinda Ukrayna nin Alman isgalinde Sumi sehri agir hasar aldi Sehrin yikilan kisimlari savastan sonra yeniden yapildi Tarihce1897 de Sumi Sehir MerkeziSumi nin 350 yillik tarihinin hatira parasi Sumi Dinyeper irmaginin bir kolu olan Psyol nehri kiyisinda Stavisce Bila Tserkva Alayi ndan Kazak Herasim Kondratyef tarafindan kurulmustur Kurulus tarihinin 1652 veya 1655 olup olmadigi belirsizdir 1656 1658 de Moskova Voyvodasi K Arsenyev in onderliginde Sumi nin ilk yerlesim yerinde bir kale insa edildi 1670 lerde mustahkem bir posad zanaatkarlar kasabasi eklenerek genisletildi Sonrasinda Sumi Sloboda Ukrayna nin en buyuk kalesi oldu 1658 de ise Sumi Sumi Kozak Alayi nin askeri birlik ve yerel idari bolum merkezi olmustu 1680 lerde Sumi cevresinde tahkim edilmemis banliyoler olusmaya basladi 17 yuzyilin sonundaki 1687 ve 1689 Kirim seferlerinde Sumi Moskova birliklerinin toplanma noktasi oldu Buyuk Kuzey Savasi sirasinda Aralik 1708 den Ocak 1709 a kadar sehir Car I Petro doneminde Moskova komutanlik karargahiydi Prens A Shakhovskoy onderliginde kurulmus 1734 43 yillari arasinda Sloboda Kozak alaylarini duzenleme Komisyonu Sumi de bulundu Kurulusundan Ukrayna da Kozakligin 1765 te tasfiyesine kadar Sloboda Kozak subay ailesi Kondratyevler in sehirde etkisi buyuktu 1765 te Kazak toplulugunun tasfiyesinin ardindan idareci Sumi Kozak Alayi yeni olusturulan Sloboda Ukrayna Valiligi ne bagli Sumi eyaleti yapildi ve Sumi sehri bu eyaletin merkezi oldu 1786 89 da sehrin etrafindaki kale surlari kaldirilarak sehir yeniden duzenlendi Sumi 1765 1860 yillari arasindaki durgunluk doneminin ardindan Paul s Seker Rafineri Fabrikasi I Kharytonenko tarafindan kurulusu yakl 1869 dir ve Sumi Muhendislik Atolyeleri Seker rafinerilerine ekipman yapar ve kurulusu yakl 1896 dir ile buyuk bir sanayi ve ticaret merkezine donusmeye basladi Vorozhba Merefa demiryolu insaati ile Ocak 1877 de Sumi tren istasyonu insa edildi En unlusu Kharytonenkos olan cesitli hayirsever sanayici aileleri Sumi nin gelisimine katkilar yaptilar 1905 Devriminde Sumi bir koylu birligince bagimsiz koylu cumhuriyeti Sumi Cumhuriyeti kuruldugundan bu ozelligiyle Rusya nin unlu birkac bolgesindendi Ikinci Dunya Savasi sirasinda Nazi Almanyasi nin Ukrayna yi isgalinde Sumi agir hasar aldi Sehir 10 Ekim 1941 tarihinden 2 Eylul 1943 e kadar isgal altinda kaldi Sehrin savasta harap olan kisimlari savastan sonra yeniden yapildi Sumi 17 Ocak 1990 dan itibaren Almanya nin Celle sehri ile kardes sehir oldu CografyaSumi Ukrayna nin kuzeydogusunda Orta Rusya Yaylasi nda ve Sloboda Ukrayna tarihi bolgesindedir Sehir Psyol nehrinin kiyisindadir Nispeten yakin konumu nedeniyle sehrin havasi Harkiv e benzer Sumi nin iklimi kislari soguk ve karli yazlari ise sicak olmak uzere ilik yazli ve nemli kitasal iklimidir Koppen Dfb Ortalama sicakliklar kisin ne cok soguk ne yazin cok sicaktir Ortalama sicakliklar Ocak ta 6 9 C Temmuz da 20 3 C dir Ortalama yagis miktari yilda toplam 513 mm olup yagislar en cok Haziran ve Temmuz aylarinda gorulur Sumi Ukrayna 1981 2010 asiriliklar 1949 2011 iklimi Aylar Oca Sub Mar Nis May Haz Tem Agu Eyl Eki Kas AraEn yuksek sicaklik C 11 0 13 5 21 0 30 0 33 6 36 1 38 0 39 4 31 1 27 9 22 8 11 5Ortalama en yuksek sicaklik C 5 3 5 0 0 8 3 14 7 18 2 20 0 19 0 13 2 7 0 0 3 4 1Ortalama en dusuk sicaklik C 7 9 8 3 4 3 5 9 0 12 9 14 7 13 4 8 5 3 4 2 1 6 7En dusuk sicaklik C 34 2 32 8 27 8 11 1 3 9 0 9 5 0 4 0 4 3 11 7 22 9 29 5Ortalama yagis mm 36 6 35 3 36 2 41 8 56 1 66 4 74 5 52 7 53 0 49 3 42 9 36 9YonetimSumi bolgesel idare binasi Sumi Sumi Oblasti icinde ayri bolgesel onemdedir Sumi ayni zamanda sehri cevreleyen Sumi Rayon nun idari merkezidir Sehir Zarichny ve Kovpakovsky olmak uzere iki kentsel rayona ilce ve 13 mikro rayona bolunmustu 2006 dan beri kentsel bolgelere ayirma yururlukte degildir Sehir belediyesi ayrica Verkhnie Pishchane Zhyteiske Zahirske Kyryiakivshchyna Pishchane ve Trokhymenkove dahil olmak uzere birkac bitisik koyu de kapsar Ekonomi ve altyapiIsletmeler Sumy Muhendislik Bilimi ve Uretim Dernek BinasiSumi Muhendislik Bilimi ve Uretim Dernegi eski Frunze fabrikasi Sumykhimprom buyuk bir kimya fabrikasidir digerleriAltyapi Sumi Havaalani sehrin icindedir ve 1978 de insa edilmistir 2006 dan beri Sumi Havaalani uluslararasi ucuslara aciktir Sehirde ikisi yolcu trenlerine hizmet veren birkac tren istasyonu bulunmaktadir Tum istasyonlar UZ bolgesel subesinin Ukrayna Guney Demiryollari nin parcasidir Sumi tren istasyonu ayrica Guney Demiryollarinin dort bolgesel alt bolumunden birinin merkezidir Bu merkez Sumi Poltava ve Kharkiv oblastlarindaki diger 45 istasyonu denetler H07 Rus sinirinda Kiev Yunakivka ve H12 Sumi Poltava sehri gecen iki ana guzergahi vardir Ayrica birkac bolgesel rota P44 Sumi Hlukhiv P45 Sumi Bohodukhiv ve P61 Sumi Baturyn vardir Sanat ve kulturMeshur Binalar Trinity KatedraliSehir merkezine Trinity Katedrali hakimdir Bina 18 inci yuzyil neoklasik yapisidir Katedral binasi 1858 de ve 56 metre yuksekligindeki can kulesinin 180 ft eklendigi 1880 lerde kapsamli sekilde onarildi ve yeniden insa edildi Katedralin icinde Vladimir Makovsky ve Klavdiy Lebedev tarafindan yapilmis freskler vardir Sehirdeki en eski yapi Dirilis Kilisesi dir 1702 ve yakin zamanda yapilan restorasyon calismalari nedeniyle hala iyi bir sekilde korunmaktadir Aziz Pantaleon Manastir Katedrali 1911 de Aleksey Susev in tasarimina gore yapilmistir Bu katedral Novgorod ve Pskov un ortacag anitlarina benzeyecek sekilde degerlenir Sehrin mezarliginda guzel Aziz Peter ve Aziz Paul kiliseleri vardir Bu kiliseler 1851 yilinda Sumi vatandaslarinin bagislari ile insa edilmistir Kilisenin yaninda heykeltiraslarin sanatsal anitlariyla birlikte Kharytonenkos ve Sukhanovs mezarlari vardir Aristide Onesime Croisy ve Mark Antokolski Kutsal Trinity Katedrali 1902 1914 te St Petersburg daki Aziz Isaac Katedrali ile ayni modelde insa edilmistir Tasarimi yapan Sumi mimari G Sholts du Yerel imalatci Pavlo Kharitonenko ve babasinin son vasiyetini yerine getiren Maecenas adina insa edilmistir Ikon resmi unlu sanatci M Nesterov a aittir Dekoratif tasarim calismalari 1917 deki devrim olaylari nedeniyle tamamlanamamistir Muzeler Yerel Muze Sumi daki Nikanor Onatsky Bolge Sanat Muzesi 1920 de acildi Muze yonetimi ise once kasaba ve ilcenin millilestirilmis ozel koleksiyonlarindan basladi Taras Sevcenko Vladimir Borovikovsky I Shyskin Arkhip Kuindzhi ve Tetyana Yablonska nin ve Jan van Goyen nin cemberi ressaminin Hollanda manzarasi da dahil olmak uzere cesitli tablolar bu muzede sergilenir Muzede essiz tablolar ve uygulamali sanat eserleri vardir 20 yuzyilin baslarindaki bina aslen Rus Imparatorluk Devlet Bankasi na aitti Yerel Ilim Muzesi 1920 yilinda acilmistir Fasist isgal yillarinda koleksiyonlarin en onemli parcalari kayboldu Bugun muze arkeoloji ve Sumi bolgesinin dogal tarihini kapsayan benzersiz koleksiyonlara sahiptir Muze bolge hukumetinin 19 yuzyildaki yeri olan binadadir Muze binasi 1905 yilinda once Sumi gazetelerinin basim ve yayinevine verilmistir Farkli yillarda bina unlu Rus yazarlar A Kuprin ve V Korolenko tarafindan ziyaret edildi Cehov sokaginda bulunan Cehov Muzesi Lintvarev in 18 ve 19 yuzyil malikanesini temsil eden mimari bir komplekstir Oyun ve hikaye yazari Anton Cehov 1888 ve 1889 da Luka ya yerlesmeyi hayal ediyordu ama bu hayali olmadi 1894 te Italya dan Sumi daki arkadaslarina yazdigi mektupta Cehov Abbacia ve Adriyatik Denizi harika ama Luka ve Psiol daha iyi diye yazmisti Burasi ayni zamanda Anton Cehov un kardesi Nikolai Cehov un da 1889 da oldugu yerdir Sumi oblastindaki Bankacilik Tarihi ve Ukrayna Para Tarihi Muzesi 2006 yilinda Ukrayna Bankacilik Akademisi nin 10 uncu yildonumunu hatirasina Ukrayna Ulusal Bankasi tarafindan tedavulden kalkmis ve akademiye hediye edilen kagit paralarin ve Ukrayna tahvillerinin koleksiyonuna dayanarak kuruldu Tahvillerin sergilenmesi paranin ilk ortaya cikisindan gunumuze kadar konulu kronolojik siraya gore duzenlenmistir Ukrayna Ulusal Bankasi nin sayisiz tarihi belgesi fotografi metal paralari madeni paralar hatira cubuklari ve hatira madalyalarina ek olarak 20 yuzyilin sonlarinda bankacilikta kullanilan teknik aletlerin tanitildigi bir sergi vardir Sumi nin unluleriOleksiy Alcevski Ukraynali hayirseverdir sanayici ve is insani Alcevsk sehrinin de kurucusudur Karl Burman 1882 1965 Estonyali mimardir Sumi de dogmustur Volodymyr Holubnychy 1936 efsanevi yuruyuscudur Kendisi 4 kez Olimpiyat madalyasi almistir Mykola Hrunskyi Ukrayna Ulusal Bilimler Akademisinin Dilbilim Enstitusu nde Rus dili egitimi konusunda uzman kidemli bir arastirmacidir Oleh Husyev 1983 dogumlu Ukraynali futbolcudur Yekaterina Pavlovna Volzhina Peshkova 1876 dogumlu Sovyet insan haklari aktivisti ve humanisttir Maxim Gorky nin ilk karisidir Artem Radionov 1983 dogumlu eski profesyonel Ukraynali futbolcu ve teknik direktordur Valentyna Semerenko 1986 dogumlu Ukraynali biatloncudur Vita Semerenko 1986 dogumlu Ukraynali biatloncudur Bogdan Titomir 1967 dogumlu Rus muzisyen rapci ve DJ dir Anna Yeliseyev Viktor Yuscenko 1954 Ukrayna nin 3 Cumhurbaskanidir GaleriTrinity Katedrali Baskalasim Katedrali Sumi deki Voskresenska kilisesi Ilyas Peygamber Kilisesi Kutsanmis Meryem Ana Roma Katolik Tapinagi Taras Sevcenko Heykeli Altanka Sumi Filarmoni Sumi Muhendislik Fabrikasi Kultur Sarayi Eski Kadin Spor Salonu binasi ve heykel Sehir merkezi Soborna Caddesi Kisin Sumi 2010 ilkbaharinda Sumi Sumi deki eski mimari ParktaKardes sehirlerCelle ikiz kasabadasindaki arma Almanya isaret tabelasinin altindaki granit sanat eseri Sumi ile asagidaki sehirler arasinda kardes sehir isbirligi bulunmaktadir Celle Almanya 1990 Gorzow Wielkopolski Polonya 2006 Kutaisi Gurcistan 2018 Lublin Polonya 2002 Vratsa Bulgaristan 1966 Xinxiang Cin 2019 Zhuji Cin 2019 Kaynakca Mayoral races in Ukraine City by city runoff preview 10 Subat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde UkraineAlert by 18 November 2020 National parties lose out to local candidates in Ukraine s 2020 municipal elections 5 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde UkraineAlert by 12 December 2020 a b Nijman Jan 2020 Geography Realms Regions and Concepts 20 bas Wiley ISBN 978 1119607410 a b c d e f g h i j k l m n o Bazhan O H Vortman D Ya Masliychuk V L Sumy regional center SUMI OBLASNIJ CENTR 14 Subat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Encyclopedia of History of Ukraine Figes Orlando A People s Tragedy The Russian Revolution 1891 1924 The Bodley Head London 2014 p 183 Sumy Ukraine Koppen Climate Classification Weatherbase Weatherbase 9 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Ekim 2020 smr gov ua Ukraynaca Sumy 29 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Mart 2020