Suvar veya Suar,(Karahanlıca: صُڤَر suvar, İdil Bulgarcası: سُوار suvar), İdil Bulgar Hanlığına bağlı bir boy ve şehir.
Suvar Emiri Nasr ibn Ahmed H. 319 yılında kendi parasını basmıştı. Bu da o dönemde İdil Bulgar Hanlığına bağlı olmadığını gösterir. Daha sonra Suvar İdil Bulgar Devletine bağlandı. İdil Bulgar Hanı Emir Ahmed öldükten sonra ise oğulları devleti aralarında paylaştı. Ahmed'in oğulları Talib ve Mümin Suvar'da kendi parasını bastı. Böylece Nümismatik veriler ışığında İdil Bulgar Hanlığı bölünmüş, Suvar'ın başkent olduğu Suvar Beyliği (Suar bäklege) kurulmuş ve Suvar Bulgar idaresinden çıkmıştır. Bu dönemde Bulgar ve Suvar şehri ayrı ayrı vergi almaktaydı. Ancak Ahmed'in yeğeni Mümin bin Hasan döneminde Bulgar Hanı Mümin, Suvar'ı zaptetmiş ve 976 yılından sonra Suvar yenilerek tekrar İdil Bulgar Hanlığına bağlanmıştır. Suvar Beyliği, 11. yüzyıldan sonra, 13. yüzyıla kadar bir yarı-özerk eyalet olarak İdil Bulgarlarına bağlı kalmıştır.
Konumu
Şehir ve nehirleri arasında bugünkü Tataristan'da konumlandırılmaktadır ve 11.yy.da Divân-ı Lügati't-Türk'te "سخسين Saxsın" olarak da kaydedilmiştir.Kaşgarlı Mahmud'un çizdiği haritada Aral Gölü'nün batısında "مأسكأن قيپثهَق" "Mesken-i Qypchaq" yani Kıpçak ilinin kuzeyinde ve Etil Nehri'nin sol tarafında konumlanan bir şehirdir. Buna göre İdil Nehri'nin sol kolu (kaynağı) Ütek nehrinin yukarısında kuruludur. Ancak Kaşgarlı'nın haritasındaki konumu hatalıdır çünkü Suvar şehri İdil nehrinin sağ tarafında kuruludur. 1236 yılındaki Moğol işgalindan sonra Volga Bulgar şehri önemini yitirmiştir. Günümüz Tataristan Cumhuriyetinde Spassky (Спасский) bölgesinde, denizden 149 metre yükseklikteki Kuzneçixa (Kuznechikha) köyünde bulunan yıkılmış saray ve şehir duvarlarının tarihi Suvar şehrine ait olduğu tahmin edilir.
Suar keza Suvar olarak da yazılır, fakat Suvar ayrıca Dağıstan şehri'dir ki, 8. yüzyıldan önce Sabirler tarafından kurulmuştur. Suar (su-ar 'su ir leri, keşeleri) aynı zamanda sabir şeklinde de kullanılmıştı.
Notlar
- ^ a b Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. , Cilt I, sayfa 30, 31, 32, 78, 437.
- ^ Tekin, Talât (1988). Volga Bulgar kitabeleri ve Volga Bulgarcası. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ss. 190-191. ISBN . 2 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ekim 2022.
- ^ a b Koç, Dinçer. İdil Bulgarları. Selenge Yayınları. ss. 113-120. 6 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Mart 2023.
- ^ Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. , Cilt III, sayfa 139, 157, 314.
- ^ Koç, Dinçer (2021), ss. 124-128
- ^ Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. , Cilt I, sayfa 437.
- ^ Etil اتل Kıpçak illerinde akan bir ırmağın adıdır. Bulgar denizine dökülür; bir kolu Rus diyarına gider.TDK Divanü Lugati't-Türk Veri Tabanı[]
- ^ Koç, Dinçer. (2021), ss. 132-133.
- ^ "Kuznechikha, Russia Page (Respublika Tatarstan)". 8 Aralık 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ağustos 2009.
- ^ ir = yerin güneye bakan güneşli tarafı. TDK Büyük Türkçe Sözlük 19 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Osmanlı von Halil İnalcık
- Suvar (şehir) için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Suvar veya Suar Karahanlica ص ڤ ر suvar Idil Bulgarcasi س وار suvar Idil Bulgar Hanligina bagli bir boy ve sehir Suvar Emiri Nasr ibn Ahmed H 319 yilinda kendi parasini basmisti Bu da o donemde Idil Bulgar Hanligina bagli olmadigini gosterir Daha sonra Suvar Idil Bulgar Devletine baglandi Idil Bulgar Hani Emir Ahmed oldukten sonra ise ogullari devleti aralarinda paylasti Ahmed in ogullari Talib ve Mumin Suvar da kendi parasini basti Boylece Numismatik veriler isiginda Idil Bulgar Hanligi bolunmus Suvar in baskent oldugu Suvar Beyligi Suar baklege kurulmus ve Suvar Bulgar idaresinden cikmistir Bu donemde Bulgar ve Suvar sehri ayri ayri vergi almaktaydi Ancak Ahmed in yegeni Mumin bin Hasan doneminde Bulgar Hani Mumin Suvar i zaptetmis ve 976 yilindan sonra Suvar yenilerek tekrar Idil Bulgar Hanligina baglanmistir Suvar Beyligi 11 yuzyildan sonra 13 yuzyila kadar bir yari ozerk eyalet olarak Idil Bulgarlarina bagli kalmistir Idil HavzasiKonumuSehir ve nehirleri arasinda bugunku Tataristan da konumlandirilmaktadir ve 11 yy da Divan i Lugati t Turk te سخسين Saxsin olarak da kaydedilmistir Kasgarli Mahmud un cizdigi haritada Aral Golu nun batisinda مأسكأن قيپثه ق Mesken i Qypchaq yani Kipcak ilinin kuzeyinde ve Etil Nehri nin sol tarafinda konumlanan bir sehirdir Buna gore Idil Nehri nin sol kolu kaynagi Utek nehrinin yukarisinda kuruludur Ancak Kasgarli nin haritasindaki konumu hatalidir cunku Suvar sehri Idil nehrinin sag tarafinda kuruludur 1236 yilindaki Mogol isgalindan sonra Volga Bulgar sehri onemini yitirmistir Gunumuz Tataristan Cumhuriyetinde Spassky Spasskij bolgesinde denizden 149 metre yukseklikteki Kuznecixa Kuznechikha koyunde bulunan yikilmis saray ve sehir duvarlarinin tarihi Suvar sehrine ait oldugu tahmin edilir Suar keza Suvar olarak da yazilir fakat Suvar ayrica Dagistan sehri dir ki 8 yuzyildan once Sabirler tarafindan kurulmustur Suar su ar su ir leri keseleri ayni zamanda sabir seklinde de kullanilmisti Notlar a b Atalay Besim 2006 Divanu Lugati t Turk Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi ISBN 975 16 0405 2 Cilt I sayfa 30 31 32 78 437 Tekin Talat 1988 Volga Bulgar kitabeleri ve Volga Bulgarcasi Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi ss 190 191 ISBN 978 9 751600 660 2 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Ekim 2022 a b Koc Dincer Idil Bulgarlari Selenge Yayinlari ss 113 120 6 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Mart 2023 Atalay Besim 2006 Divanu Lugati t Turk Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi ISBN 975 16 0405 2 Cilt III sayfa 139 157 314 Koc Dincer 2021 ss 124 128 Atalay Besim 2006 Divanu Lugati t Turk Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi ISBN 975 16 0405 2 Cilt I sayfa 437 Etil اتل Kipcak illerinde akan bir irmagin adidir Bulgar denizine dokulur bir kolu Rus diyarina gider TDK Divanu Lugati t Turk Veri Tabani olu kirik baglanti Koc Dincer 2021 ss 132 133 Kuznechikha Russia Page Respublika Tatarstan 8 Aralik 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Agustos 2009 ir yerin guneye bakan gunesli tarafi TDK Buyuk Turkce Sozluk 19 Mayis 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Osmanli von Halil Inalcik Suvar sehir icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft