Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, ; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Haziran 2023) |
Sırbistan, Arnavutluk ve Karadağ'ın Kurtuluşu, I. Dünya Savaşı'nın son haftalarında Balkanlar'da gerçekleştirilen bir askerî harekâttı. 29 Eylül ve 11 Kasım 1918 tarihleri arasında Doğu Müttefik Ordusu, bu üç ülkeyi İttifak Devletleri'nin işgalinden kurtardı.
| Sırbistan, Arnavutluk ve Karadağ'ın Kurtuluşu | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Birinci Dünya Savaşı | |||||||
 Ekim-Kasım 1918'deki Müttefik ilerlemesi | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Sırbistan Fransa Birleşik Krallık Yunanistan İtalya Arnavutluk |  Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Bulgaristan Krallığı Alman İmparatorluğu | ||||||
Arka plan
1914'te Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'na karşı kayda değer bir savunma başarısından sonra, Sırbistan, Bulgaristan'ın Ekim 1915'te savaş ilan etmesinin ardından birleşik İttifak Devletleri tarafından hızla mağlup edildi. Kraliyet Sırp Ordusu'nun kalıntıları, İtilaf deniz kuvvetleri sayesinde önce Yunanistan'ın İyon Adalarından Korfu'ya ardından İtalyan işgali altındaki Arnavut limanları Durazzo ve Valona'ya çekildi. Yine Ekim 1915'te, bir Fransız ve İngiliz keşif kuvvetinin ileri unsurları deniz yoluyla Yunan Makedonya'sındaki Selanik'e ulaştı. Böylece tarafsız Yunanistan kendisini giderek daha fazla savaşın içine çekilmiş buldu. Geri çekilen Sırpların peşine düşen İttifak Devletleri, Arnavutluk'u da işgal ederken, Ocak 1916'da Karadağ da İttifak Devletleri tarafından işgal edildi. Böylece İttifak Devletleri Sırbistan, Karadağ ve Durazzo dahil Arnavutluk'un çoğunu işgal ederken, İtilaf Devletleri Valona'yı elinde tuttu ve kuzey Yunanistan'ın bir bölümünü işgal etti.İtilaf Devletleri bu süreç içinde Yunanistan'ın aktif katılımını teşvik etmek, yeniden konuşlandırılacak bir yer sağlamak ve yeniden organize edilmiş ve yeniden donatılmış bir Sırp ordusunu ikmal etmek ve Balkanlar'da İttifak Devletleri ile savaşmak için Selanik'te Makedon cephesinin kurmak için çabaladı.
Makedon Cephesindeki İtilaf saldırıları, 15 Eylül'de Dobro Pole Muharebesi ile başlayan Vardar saldırısının aniden Bulgar ve İtilaf Devletlerinin savunmasını aştığı Eylül 1918'e kadar etkisizdi. Eylül sonunda isyan, savaşma isteği tükenmiş olan Bulgar ordusunu vurdu. İtilaf güçleri hızla Vardar Makedonya'sına ilerledi. 29 Eylül'de Sırp ve Fransız kuvvetleri, Bulgaristan'ın teslim olmasıyla o zamanlar Üsküp olarak bilinen Üsküp'ü ele geçirdi.
Bulgar ateşkesi, İtilaf Devletlerinin Bulgar demiryollarına erişmesine izin verdi ve Bulgaristan'ın diğer İttifak Güçlerini ülke dışarısına çıkarması gerektirdi. Bu, İttifak Devletleri tüm cephelerde kesin bir şekilde çökmesine ve daha geniş savaşın beklenmedik bir şekilde hızlı bir şekilde sona ermesine neden oldu. Sırbistan'daki 11. Ordu, Arnavutluk'taki XIX. Kolordu ve Bulgaristan'ı destekleyen küçük birlikler dahil olmak üzere Balkanlar'daki Alman ve Avusturya-Macaristan kuvvetleri, sayıca büyük ölçüde üstün ve savunmasız durumda, yenilgiye uğrayarak veya zorla geri çekilerek kuzeye Macaristan'a doğru kaçtı. Yunan ve İngiliz kuvvetleri ile İstanbul arasında hiçbir İttifak Gücü kuvveti kalmadığından, Osmanlı İmparatorluğu 30 Ekim'de ateşkes imzaladı. 1 Kasım'da Belgrad'ın ele geçirilmesi, Sırbistan'ın ve Fransa'nın Macaristan'ı neredeyse karşı konulmaz işgaliyle tehdit etmesi, yerel etnik isyanlar ve büyüyen askeri isyanla birleştiğinde, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun 3 Kasım'da ateşkese zorlanmasına yardımcı oldu. 10 Kasım'da Romanya, Bükreş Antlaşması'nı reddetti ve savaşa yeniden girdi. Tek başına ve yakın, kesin bir yenilgiyle karşı karşıya olan Almanya, 11 Kasım'da ateşkes yapmayı kabul etti.
Sırbistan, Arnavutluk ve Karadağ'ın Kurtuluşu
Müttefik kuvvetler dört yönde ilerledi.
Merkezde, Petar Bojović komutasındaki 1. Sırp Ordusu ve Paul Prosper Henrys komutasındaki Fransız Armée d'Orient'in bir kısmı kuzeye ilerledi. Alman kuvvetleri, Niş'te yeniden bir araya gelip bu ilerlemeyi engelleyemedi. İvranye 5 Ekim'de, Niş 11 Ekim'de ve Belgrad 1 Kasım'da İtilaf Devletlerinin eline geçti. Burada, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun yakında çökeceği sırada 29 Ekim 1918'de Sloven, Hırvat ve Sırp Devleti veya Yugoslavya ilan edildiğinde Sırp Ordusu durdu.
Stepa Stepanović komutasındaki 2. Sırp Ordusu, Fransız kuvvetleriyle birlikte kuzeybatıya Kosova'ya doğru ilerledi. 11. Fransız Sömürge Tümeni; 10 Ekim'de Priştine ve 17 Ekim'de İpek'i ele geçirdi. 3 Kasım'a kadar Bosna-Hersek sınırına ulaşıldı.
Albay Dragutin Milutinović, Karadağ'ı ele geçirmeyi amaçlayan Arnavutluk'un kuzeybatısındaki "Scutari Birlikleri" (daha sonra "Adriyatik Birlikleri") adlı bir Sırp kuvvetine liderlik etti. 31 Ekim'de bu güç, Karadağ'ın yerel paramiliter güçler tarafından çoktan ele geçirilen Podgorica'ya geldi. Son bir çatışmanın ardından Avusturya-Macaristan ordusu 4 Kasım'da Karadağ'ı boşalttı.
Arnavutluk'ta, Karl von Pflanzer-Baltin komutasındaki Avusturya-Macaristan XIX. Kolordusu, kuşatmadan kaçınmak için hızla çekiliyordu. Müttefiklerin 2 Ekim'de Durrës'i bombalamasının gösterdiği gibi, İtilaf Devletleri Adriyatik Denizi üzerinde sıkı bir kontrole sahipti. İtalyan 16. Ordu Kolordusu (CSIO) ve Fransız 57. Tümeni kuzeye doğru ilerleyerek 1 Ekim'de Berat'ı, 16 Ekim'de Dıraç'ı ve 30 Ekim'de İşkodra'yı ele geçirdi. Doğudan Fransız 11. Sömürge Tümeni, 30. Tümen, İtalyan 35. Tümen ve Yunan 3. ve 4. Tümenleri Arnavutluk'a girerek 8 Ekim'de Elbasan'ı ele geçirdi. Kotor'a ulaşan Avusturya-Macaristan kuvvetleri 3 Kasım'da teslim oldu.
Bulgaristan, Romanya ve Türkiye'deki Eylemler
Bulgaristan'ın teslim olmasından sonra, Henri Mathias Berthelot komutasındaki Tuna Ordusu olarak adlandırılan üç Fransız, bir Yunan ve bir İngiliz tümeni olan 26. Tümen, ateşkes koşulları altında Bulgaristan üzerinden demiryolu ile Romanya'ya doğru hareket etti. Ekim sonunda Rusçuk, Plevne ve Veliko Tırnovo'ya ulaşmışlardı. Bu ordu Svishtov ve Nikopol'da Tuna'yı geçerken, ilerlemeleri Romanya'yı 10 Kasım'da savaşa yeniden girmeye motive etti.
Bulgarlar savaştan çıktığında, İtilaf Devletlerinin İstanbul'a ilerlemesini engelleyecek İttifak Devletleri gücü kalmamıştı. İtilaf güçleri 28 Ekim'de Türkiye sınırına 30 km uzaklıktaki Makri'ye ulaştı. Osmanlı Devleti iki gün sonra teslim oldu.
Sonrası
Bulgaristan, Türkiye ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun dağılmasıyla İtilaf müttefikleri arasında rekabet ortaya çıktı. İtalya ve Sırbistan, Arnavutluk'taki etki ve Adriyatik Sorunu konusunda çatıştı. Karadağ'da, İtalya tarafından desteklenen Sırbistan ile konfederasyon taraftarları (Yeşiller) ile Sırbistan ile tam bir birlik taraftarları (Beyazlar) arasında bir iç savaş patlak verdi.
Kaynakça
- ^ a b "Chronology of the Great War". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ Pavlovic, Srdja (2008). Balkan Anschluss: The Annexation of Montenegro and the Creation of the Common South Slavic State (İngilizce). Purdue University Press. ISBN . 6 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ Gosa, Pierre (1999). Franchet d'Esperey: Un maréchal méconnu, 1918 | le vainqueur des Balkans (Fransızca). Nouvelles Editions Latines. ISBN . 6 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ "Anniversaire de la libération de Zajecar - La France en Serbie". web.archive.org. 26 Eylül 2020. 26 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2024.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ Gosa, Pierre (1999). Franchet d'Esperey: Un maréchal méconnu, 1918 | le vainqueur des Balkans (Fransızca). Nouvelles Editions Latines. ISBN .
- ^ Renouvin, Pierre (1962). La crise europeenne et la premiere guerre mondiale. --. Internet Archive. Paris : Presses Universitaires de France.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde oksuz maddedir zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmis bir baglanti yoktur Lutfen ilgili maddelerden bu sayfaya baglanti vermeye calisin Haziran 2023 Sirbistan Arnavutluk ve Karadag in Kurtulusu I Dunya Savasi nin son haftalarinda Balkanlar da gerceklestirilen bir askeri harekatti 29 Eylul ve 11 Kasim 1918 tarihleri arasinda Dogu Muttefik Ordusu bu uc ulkeyi Ittifak Devletleri nin isgalinden kurtardi Sirbistan Arnavutluk ve Karadag in KurtulusuBirinci Dunya SavasiEkim Kasim 1918 deki Muttefik ilerlemesiTarih29 Eylul 11 Kasim 1918BolgeSirbistan Arnavutluk ve KaradagSonucKesin Itilaf zaferiTaraflarSirbistan Fransa Birlesik Krallik Yunanistan Italya ArnavutlukAvusturya Macaristan Imparatorlugu Bulgaristan Kralligi Alman ImparatorluguArka plan1914 te Avusturya Macaristan Imparatorlugu na karsi kayda deger bir savunma basarisindan sonra Sirbistan Bulgaristan in Ekim 1915 te savas ilan etmesinin ardindan birlesik Ittifak Devletleri tarafindan hizla maglup edildi Kraliyet Sirp Ordusu nun kalintilari Itilaf deniz kuvvetleri sayesinde once Yunanistan in Iyon Adalarindan Korfu ya ardindan Italyan isgali altindaki Arnavut limanlari Durazzo ve Valona ya cekildi Yine Ekim 1915 te bir Fransiz ve Ingiliz kesif kuvvetinin ileri unsurlari deniz yoluyla Yunan Makedonya sindaki Selanik e ulasti Boylece tarafsiz Yunanistan kendisini giderek daha fazla savasin icine cekilmis buldu Geri cekilen Sirplarin pesine dusen Ittifak Devletleri Arnavutluk u da isgal ederken Ocak 1916 da Karadag da Ittifak Devletleri tarafindan isgal edildi Boylece Ittifak Devletleri Sirbistan Karadag ve Durazzo dahil Arnavutluk un cogunu isgal ederken Itilaf Devletleri Valona yi elinde tuttu ve kuzey Yunanistan in bir bolumunu isgal etti Itilaf Devletleri bu surec icinde Yunanistan in aktif katilimini tesvik etmek yeniden konuslandirilacak bir yer saglamak ve yeniden organize edilmis ve yeniden donatilmis bir Sirp ordusunu ikmal etmek ve Balkanlar da Ittifak Devletleri ile savasmak icin Selanik te Makedon cephesinin kurmak icin cabaladi Makedon Cephesindeki Itilaf saldirilari 15 Eylul de Dobro Pole Muharebesi ile baslayan Vardar saldirisinin aniden Bulgar ve Itilaf Devletlerinin savunmasini astigi Eylul 1918 e kadar etkisizdi Eylul sonunda isyan savasma istegi tukenmis olan Bulgar ordusunu vurdu Itilaf gucleri hizla Vardar Makedonya sina ilerledi 29 Eylul de Sirp ve Fransiz kuvvetleri Bulgaristan in teslim olmasiyla o zamanlar Uskup olarak bilinen Uskup u ele gecirdi Bulgar ateskesi Itilaf Devletlerinin Bulgar demiryollarina erismesine izin verdi ve Bulgaristan in diger Ittifak Guclerini ulke disarisina cikarmasi gerektirdi Bu Ittifak Devletleri tum cephelerde kesin bir sekilde cokmesine ve daha genis savasin beklenmedik bir sekilde hizli bir sekilde sona ermesine neden oldu Sirbistan daki 11 Ordu Arnavutluk taki XIX Kolordu ve Bulgaristan i destekleyen kucuk birlikler dahil olmak uzere Balkanlar daki Alman ve Avusturya Macaristan kuvvetleri sayica buyuk olcude ustun ve savunmasiz durumda yenilgiye ugrayarak veya zorla geri cekilerek kuzeye Macaristan a dogru kacti Yunan ve Ingiliz kuvvetleri ile Istanbul arasinda hicbir Ittifak Gucu kuvveti kalmadigindan Osmanli Imparatorlugu 30 Ekim de ateskes imzaladi 1 Kasim da Belgrad in ele gecirilmesi Sirbistan in ve Fransa nin Macaristan i neredeyse karsi konulmaz isgaliyle tehdit etmesi yerel etnik isyanlar ve buyuyen askeri isyanla birlestiginde Avusturya Macaristan Imparatorlugu nun 3 Kasim da ateskese zorlanmasina yardimci oldu 10 Kasim da Romanya Bukres Antlasmasi ni reddetti ve savasa yeniden girdi Tek basina ve yakin kesin bir yenilgiyle karsi karsiya olan Almanya 11 Kasim da ateskes yapmayi kabul etti Sirbistan Arnavutluk ve Karadag in KurtulusuMuttefik kuvvetler dort yonde ilerledi Merkezde Petar Bojovic komutasindaki 1 Sirp Ordusu ve Paul Prosper Henrys komutasindaki Fransiz Armee d Orient in bir kismi kuzeye ilerledi Alman kuvvetleri Nis te yeniden bir araya gelip bu ilerlemeyi engelleyemedi Ivranye 5 Ekim de Nis 11 Ekim de ve Belgrad 1 Kasim da Itilaf Devletlerinin eline gecti Burada Avusturya Macaristan Imparatorlugu nun yakinda cokecegi sirada 29 Ekim 1918 de Sloven Hirvat ve Sirp Devleti veya Yugoslavya ilan edildiginde Sirp Ordusu durdu Stepa Stepanovic komutasindaki 2 Sirp Ordusu Fransiz kuvvetleriyle birlikte kuzeybatiya Kosova ya dogru ilerledi 11 Fransiz Somurge Tumeni 10 Ekim de Pristine ve 17 Ekim de Ipek i ele gecirdi 3 Kasim a kadar Bosna Hersek sinirina ulasildi Albay Dragutin Milutinovic Karadag i ele gecirmeyi amaclayan Arnavutluk un kuzeybatisindaki Scutari Birlikleri daha sonra Adriyatik Birlikleri adli bir Sirp kuvvetine liderlik etti 31 Ekim de bu guc Karadag in yerel paramiliter gucler tarafindan coktan ele gecirilen Podgorica ya geldi Son bir catismanin ardindan Avusturya Macaristan ordusu 4 Kasim da Karadag i bosaltti Arnavutluk un ele gecirilmesi 1918 Arnavutluk ta Karl von Pflanzer Baltin komutasindaki Avusturya Macaristan XIX Kolordusu kusatmadan kacinmak icin hizla cekiliyordu Muttefiklerin 2 Ekim de Durres i bombalamasinin gosterdigi gibi Itilaf Devletleri Adriyatik Denizi uzerinde siki bir kontrole sahipti Italyan 16 Ordu Kolordusu CSIO ve Fransiz 57 Tumeni kuzeye dogru ilerleyerek 1 Ekim de Berat i 16 Ekim de Dirac i ve 30 Ekim de Iskodra yi ele gecirdi Dogudan Fransiz 11 Somurge Tumeni 30 Tumen Italyan 35 Tumen ve Yunan 3 ve 4 Tumenleri Arnavutluk a girerek 8 Ekim de Elbasan i ele gecirdi Kotor a ulasan Avusturya Macaristan kuvvetleri 3 Kasim da teslim oldu Bulgaristan Romanya ve Turkiye deki EylemlerBulgaristan in teslim olmasindan sonra Henri Mathias Berthelot komutasindaki Tuna Ordusu olarak adlandirilan uc Fransiz bir Yunan ve bir Ingiliz tumeni olan 26 Tumen ateskes kosullari altinda Bulgaristan uzerinden demiryolu ile Romanya ya dogru hareket etti Ekim sonunda Ruscuk Plevne ve Veliko Tirnovo ya ulasmislardi Bu ordu Svishtov ve Nikopol da Tuna yi gecerken ilerlemeleri Romanya yi 10 Kasim da savasa yeniden girmeye motive etti Bulgarlar savastan ciktiginda Itilaf Devletlerinin Istanbul a ilerlemesini engelleyecek Ittifak Devletleri gucu kalmamisti Itilaf gucleri 28 Ekim de Turkiye sinirina 30 km uzakliktaki Makri ye ulasti Osmanli Devleti iki gun sonra teslim oldu SonrasiBulgaristan Turkiye ve Avusturya Macaristan Imparatorlugu nun dagilmasiyla Itilaf muttefikleri arasinda rekabet ortaya cikti Italya ve Sirbistan Arnavutluk taki etki ve Adriyatik Sorunu konusunda catisti Karadag da Italya tarafindan desteklenen Sirbistan ile konfederasyon taraftarlari Yesiller ile Sirbistan ile tam bir birlik taraftarlari Beyazlar arasinda bir ic savas patlak verdi Kaynakca a b Chronology of the Great War 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2023 Pavlovic Srdja 2008 Balkan Anschluss The Annexation of Montenegro and the Creation of the Common South Slavic State Ingilizce Purdue University Press ISBN 978 1 55753 465 1 6 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2023 Gosa Pierre 1999 Franchet d Esperey Un marechal meconnu 1918 le vainqueur des Balkans Fransizca Nouvelles Editions Latines ISBN 978 2 7233 2011 5 6 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2023 Arsivlenmis kopya 25 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2023 Arsivlenmis kopya 4 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2023 Anniversaire de la liberation de Zajecar La France en Serbie web archive org 26 Eylul 2020 26 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Ocak 2024 Arsivlenmis kopya 7 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2023 Arsivlenmis kopya 29 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2023 Gosa Pierre 1999 Franchet d Esperey Un marechal meconnu 1918 le vainqueur des Balkans Fransizca Nouvelles Editions Latines ISBN 978 2 7233 2011 5 Renouvin Pierre 1962 La crise europeenne et la premiere guerre mondiale Internet Archive Paris Presses Universitaires de France