Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Eylül 2021) () |
Sırpsındığı Muharebesi veya Birinci Meriç Muharebesi 1364 yılında, Sırp İmparatorluğu, Macar Krallığı, İkinci Bulgar İmparatorluğu, Bosna Banlığı ve Eflak Prensliği'nden oluşan ittifakın, Osmanlı'yı Balkanlar'dan atmak için başlattıkları bir savaştır.
| Sırpsındığı Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Balkanlar'daki Osmanlı Savaşları | |||||||
 1371 yılı sonrasında Balkanlar’ın doğusu | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Sırp İmparatorluğu İkinci Bulgar İmparatorluğu Eflak Prensliği Bosna Banlığı Macar Krallığı |  Osmanlı Beyliği | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Jovan Uglješa Vukašin Mrnjavčević I. Lui | I. Murat Hacı İlbey | ||||||
| Güçler | |||||||
| ~30.000-60.000 | ~5.000-10.000 | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| ~60 000 | ~1 000 | ||||||
Sırpsındığı sözcüğünün anlamı
"Sırpsındığı" yapısı, birleşik kelimedir. "Sırp" ve "Sındık" kelimelerinin birleşiminden oluşmuştur. İlk kelime (Sırp) bir halkın adıdır. “Sındık” kelimesi ise sı- fiiline eklenen -n- fiilden fiil yapım eki ve -DIk sıfatfiil eklerini içerir. En sonuna da isim tamlaması gereği olarak iyelik eki almıştır. Sı- fiili “1. Kırmak, bozmak. 2. Yenmek, mağlup etmek.” anlamlarını; genişlemiş şekli sın- fiili de “1. Kırılmak, parçalanmak, bozulmak. 2. Yenilmek, bozguna uğramak.” anlamlarını belirtir.
Sırpsındığı Muharebesi, "Sırpların kırıldığı muharebe" demektir. Bunun yanında Sırpsındığı deyiminin Edirne'nin kuzeydoğusunda bulunan şimdiki adı Sarayakpınar olan bu savaşın geçtiği yerin eski adını ifade ettiği de iddia edilmektedir.
Bu muharebe ile ilgili tartışmalar
Bu savaşın tarihi ve yeri konusunda çeşitli anlaşmazlıklar bulunmaktadır. Çeşitli Türk ve yabancı kaynaklar bu savaşın Çirmen Muharebesi’nden ayrı bir muharebe olduğunu ve Çirmen Muharebesi’nin nedenlerinden birinin de Sırplarca bu savaşın intikamını almak olduğunu belirtilmektedir. Bunun ispatı olarak da Çirmen'in bugünkü Yunanistan topraklarında olmasına karşın, 1364 yılındaki savaşın bugünkü Türkiye sınırlarında kalan ve bu yerin uzağında bir köyde olduğu, diğer taraftan Papa V. Urban'ın Çirmen Muharebesi’nden önce öldüğü gibi fikirler belirtirler.
Bunun aksi yönde Çirmen Muharebesi ile bu muharebenin aynı olduğunu iddia eden azınlık da özellikle yabancı kaynaklarda bulunmaktadır.[]
Bir kısım kaynak da 1364 yılında bahsi geçen büyük bir savaşın olduğunu ancak bu savaşın Sırpsındığı olarak değil Birinci Meriç Muharebesi olarak adlandırılması gerektiğini, esas Sırpsındığı Muharebesi’nin 2. Meriç Muharebesi olarak da adlandırılan Çirmen Muharebesi olduğunu iddia ederler.
Sebebi
Osmanlı Türklerinin Edirne'yi 1361'de ele geçirdikleri zaman Konstantinopolis'ten Avrupa'ya giden stratejik ana yol kesilmişti. Türk göçmenler çok sayıda ve çok hızla Trakya'ya yerleşmeye başlamışlardı. Osmanlıların 1363'te Filibe’yi ele geçirmeleri sırasında kaçan ve Sırbistan'a sığınan Bizans kumandanı Osmanlılar üzerine yürünmesini devamlı olarak tavsiye ediyordu. Bulgarlar ve Sırpların yanında Papa V. Urban'ın çabalarıyla Balkanlar’da bulunan Hristiyan devletler olan Macar Krallığı ile Eflâk ve Bosna prenslikleri birleşik olarak bir Haçlı seferi yapmaya karar verdiler ve Osmanlı Devleti’ne karşı ilk kez Haçlı ittifakı oluşturuldu.
Muharebe
1364 yılında Macar Kralı I. Lajos, Pirlepe bölgesinin Sırp kökenli beyi Vukašin Mrnjavčević, Jovan Uglješa, Eflak Prensi ve Bosna Prensi idaresindeki birliklerden oluşan 30.000 (bazı kaynaklar 60.000) kişilik bir Haçlı ordusu kurulup Macaristan Kralı Lajos komutasında Edirne üzerine yürümeye başladı.[]
Trakya'daki Osmanlı birlikleri Lala Şahin Paşa idaresinde olup 12.000'i geçmiyordu. Osmanlı hükümdarı olan I. Murad ’ni ellerinde bulunduran, kendilerini Anadolu'ya getirten Bizanslılara isyan etmiş Katalan Paralı Asker Birliği kalıntıları ile uğraşmaktaydı. Murad Bey, kendisinden düşmanın sayıca fazlalığı sebebiyle yardım isteyen Lala Şahin Paşa'ya Haçlı ordusunun ilerleyişini yavaşlatma emri vermişti. Lala Şahin Paşa ise takviye gelene kadar Hacı İlbey emrine bir akıncı birliği verip Haçlı ordusunun Meriç'i geçişini durdurmakla görevlendirmişti.
Fakat Haçlı ordusu Meriç'i geçmiş ve Edirne'ye iki günlük rahat yürüyüşle gidilebilecek mesafede olan bir mevkide Meriç Nehri kıyısında kamp kurmuş ve Edirne hemen ellerine geçeceğini umarak rahatlarına bakmaya düşmüşlerdi. Hacı İlbey, Lala Şahin Paşa'nın emrini dinlemedi, gece karanlığından yararlanarak askerlerinin kendilerini sayıca fazla göstermek için iki meşale taşımalarını istedi ve bu türden çeşitli taktiklerle kendi birliklerini sayıca fazla göstererek; komutasındaki daha çok hafif süvari, akıncı, şeklinde olan Osmanlı kuvvetleriyle Meriç'i çevreleyen bataklıkları aşarak Haçlı kampına saldırdı. Bu gece saldırısını beklemeyen, uykuda veya akşamki eğlenceleri dolayısıyla içkili olan Haçlı ittifakı askerlerinin çoğu, Osmanlı ordusunun tamamının üzerine geldiklerini zannedip, geldikleri yola doğru kaçıp çekilmeye çalıştılar. Fakat bu geri çekilme bir paniğe dönüştü. Birçoğu sel suları ile yüklü geniş ve derin Meriç'i yüzerek karşı tarafa geçmek isterken boğuldu.
Sonuçları
Muharebe’nin kazanılmasıyla Edirne ve Batı Trakya, Osmanlı Devleti için daha güvenli hâle geldi. Meriç Nehri, Osmanlı kontrolüne geçti. Balkanlar’daki Macar üstünlüğü kırıldı. Bulgaristan vergiye bağlandı ve Bulgar İmparatorluğu’nun düşüşü ve Bulgaristan'ın Osmanlı eline geçiş süreci hızlandı. Osmanlı ilk kez Haçlı ordusunu yendi. Balkanlar’a geçiş kolaylaştı. Bununla birlikte bu savaş Sırplarda intikam duygusu da uyandırdığından Çirmen Savaşı’nın yapılmasında Sırplar için başlıca nedenlerden biri olmuştur.
Hacı İlbey ise Lala Şahin Paşa tarafından, kimi kaynaklara göre kendi emrini dinlemediği için kimi kaynaklara göre ise kendisi kuvvet fazlalığından korkup padişahtan kuvvet isterken altındaki bir kimsenin düşmana saldırması ve başarı kazanmasını içine sindirememesi, mahcup duruma düşmesinden, zehirlenerek öldürüldü.[]
Kaynakça
- ^ Dede, Abdürrahim (1975). Rumeli'de bırakılanlar : Batı Trakya Türkleri. Otaǧ Matbaası.
... esnada, Papa V. Urbain'in teşviki ile hareket eden ve çoğunluğu Sırp olan bir Haçlı ordusu 1364 tarihinde Sırp-Sındığı denilen mahalde Hacı il Bey kumandasındaki 10.000 kişilik Türk ordusunun ani bir gece baskını sonunda yok edilmişti.
- ^ Büyük Türkçe Sözlük: sı-, sın- 28 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Türk Dil Kurumu
- ^ "Onur, Erdal -"Sırpsındığı zaferi:Rumeli'nin ilk şehitleri"- Anıt kitabevi (1995) sayfa:27". 26 Aralık 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Aralık 2011.
- ^ Ucuzsatar, Necati Ulunay (1990). Tarih Boyunca Türk Harp Sanatı Taktik ve Stratejisi. Ankara: Gnkur. Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları, ss. 236-245.
- ^ "Urban V". The Holy See. 20 Kasım 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Kasım 2019.
- ^ "L.S Stavrianos, The Balkan since 1453, sayfa: 43-44". 23 Şubat 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Aralık 2011.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Sirpsindigi Muharebesi haber gazete kitap akademik JSTOR Eylul 2021 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Sirpsindigi Muharebesi veya Birinci Meric Muharebesi 1364 yilinda Sirp Imparatorlugu Macar Kralligi Ikinci Bulgar Imparatorlugu Bosna Banligi ve Eflak Prensligi nden olusan ittifakin Osmanli yi Balkanlar dan atmak icin baslattiklari bir savastir Sirpsindigi MuharebesiBalkanlar daki Osmanli Savaslari1371 yili sonrasinda Balkanlar in dogusuTarih1364BolgeEdirne Meric nehri Kiyisi Sarayakpinar koyuSonucKesin Osmanli zaferi Bulgaristan in Osmanli Devleti ni tanimasi Edirne nin baskent olusu TaraflarSirp Imparatorlugu Ikinci Bulgar Imparatorlugu Eflak Prensligi Bosna Banligi Macar KralligiOsmanli BeyligiKomutanlar ve liderlerJovan Ugljesa Vukasin Mrnjavcevic I LuiI Murat Haci IlbeyGucler 30 000 60 000 5 000 10 000Kayiplar 60 000 1 000Sirpsindigi sozcugunun anlami Sirpsindigi yapisi birlesik kelimedir Sirp ve Sindik kelimelerinin birlesiminden olusmustur Ilk kelime Sirp bir halkin adidir Sindik kelimesi ise si fiiline eklenen n fiilden fiil yapim eki ve DIk sifatfiil eklerini icerir En sonuna da isim tamlamasi geregi olarak iyelik eki almistir Si fiili 1 Kirmak bozmak 2 Yenmek maglup etmek anlamlarini genislemis sekli sin fiili de 1 Kirilmak parcalanmak bozulmak 2 Yenilmek bozguna ugramak anlamlarini belirtir Sirpsindigi Muharebesi Sirplarin kirildigi muharebe demektir Bunun yaninda Sirpsindigi deyiminin Edirne nin kuzeydogusunda bulunan simdiki adi Sarayakpinar olan bu savasin gectigi yerin eski adini ifade ettigi de iddia edilmektedir Bu muharebe ile ilgili tartismalarBu savasin tarihi ve yeri konusunda cesitli anlasmazliklar bulunmaktadir Cesitli Turk ve yabanci kaynaklar bu savasin Cirmen Muharebesi nden ayri bir muharebe oldugunu ve Cirmen Muharebesi nin nedenlerinden birinin de Sirplarca bu savasin intikamini almak oldugunu belirtilmektedir Bunun ispati olarak da Cirmen in bugunku Yunanistan topraklarinda olmasina karsin 1364 yilindaki savasin bugunku Turkiye sinirlarinda kalan ve bu yerin uzaginda bir koyde oldugu diger taraftan Papa V Urban in Cirmen Muharebesi nden once oldugu gibi fikirler belirtirler Bunun aksi yonde Cirmen Muharebesi ile bu muharebenin ayni oldugunu iddia eden azinlik da ozellikle yabanci kaynaklarda bulunmaktadir kaynak belirtilmeli Bir kisim kaynak da 1364 yilinda bahsi gecen buyuk bir savasin oldugunu ancak bu savasin Sirpsindigi olarak degil Birinci Meric Muharebesi olarak adlandirilmasi gerektigini esas Sirpsindigi Muharebesi nin 2 Meric Muharebesi olarak da adlandirilan Cirmen Muharebesi oldugunu iddia ederler SebebiOsmanli Turklerinin Edirne yi 1361 de ele gecirdikleri zaman Konstantinopolis ten Avrupa ya giden stratejik ana yol kesilmisti Turk gocmenler cok sayida ve cok hizla Trakya ya yerlesmeye baslamislardi Osmanlilarin 1363 te Filibe yi ele gecirmeleri sirasinda kacan ve Sirbistan a siginan Bizans kumandani Osmanlilar uzerine yurunmesini devamli olarak tavsiye ediyordu Bulgarlar ve Sirplarin yaninda Papa V Urban in cabalariyla Balkanlar da bulunan Hristiyan devletler olan Macar Kralligi ile Eflak ve Bosna prenslikleri birlesik olarak bir Hacli seferi yapmaya karar verdiler ve Osmanli Devleti ne karsi ilk kez Hacli ittifaki olusturuldu Muharebe1364 yilinda Macar Krali I Lajos Pirlepe bolgesinin Sirp kokenli beyi Vukasin Mrnjavcevic Jovan Ugljesa Eflak Prensi ve Bosna Prensi idaresindeki birliklerden olusan 30 000 bazi kaynaklar 60 000 kisilik bir Hacli ordusu kurulup Macaristan Krali Lajos komutasinda Edirne uzerine yurumeye basladi kaynak belirtilmeli Trakya daki Osmanli birlikleri Lala Sahin Pasa idaresinde olup 12 000 i gecmiyordu Osmanli hukumdari olan I Murad ni ellerinde bulunduran kendilerini Anadolu ya getirten Bizanslilara isyan etmis Katalan Parali Asker Birligi kalintilari ile ugrasmaktaydi Murad Bey kendisinden dusmanin sayica fazlaligi sebebiyle yardim isteyen Lala Sahin Pasa ya Hacli ordusunun ilerleyisini yavaslatma emri vermisti Lala Sahin Pasa ise takviye gelene kadar Haci Ilbey emrine bir akinci birligi verip Hacli ordusunun Meric i gecisini durdurmakla gorevlendirmisti Fakat Hacli ordusu Meric i gecmis ve Edirne ye iki gunluk rahat yuruyusle gidilebilecek mesafede olan bir mevkide Meric Nehri kiyisinda kamp kurmus ve Edirne hemen ellerine gececegini umarak rahatlarina bakmaya dusmuslerdi Haci Ilbey Lala Sahin Pasa nin emrini dinlemedi gece karanligindan yararlanarak askerlerinin kendilerini sayica fazla gostermek icin iki mesale tasimalarini istedi ve bu turden cesitli taktiklerle kendi birliklerini sayica fazla gostererek komutasindaki daha cok hafif suvari akinci seklinde olan Osmanli kuvvetleriyle Meric i cevreleyen batakliklari asarak Hacli kampina saldirdi Bu gece saldirisini beklemeyen uykuda veya aksamki eglenceleri dolayisiyla ickili olan Hacli ittifaki askerlerinin cogu Osmanli ordusunun tamaminin uzerine geldiklerini zannedip geldikleri yola dogru kacip cekilmeye calistilar Fakat bu geri cekilme bir panige donustu Bircogu sel sulari ile yuklu genis ve derin Meric i yuzerek karsi tarafa gecmek isterken boguldu SonuclariMuharebe nin kazanilmasiyla Edirne ve Bati Trakya Osmanli Devleti icin daha guvenli hale geldi Meric Nehri Osmanli kontrolune gecti Balkanlar daki Macar ustunlugu kirildi Bulgaristan vergiye baglandi ve Bulgar Imparatorlugu nun dususu ve Bulgaristan in Osmanli eline gecis sureci hizlandi Osmanli ilk kez Hacli ordusunu yendi Balkanlar a gecis kolaylasti Bununla birlikte bu savas Sirplarda intikam duygusu da uyandirdigindan Cirmen Savasi nin yapilmasinda Sirplar icin baslica nedenlerden biri olmustur Haci Ilbey ise Lala Sahin Pasa tarafindan kimi kaynaklara gore kendi emrini dinlemedigi icin kimi kaynaklara gore ise kendisi kuvvet fazlaligindan korkup padisahtan kuvvet isterken altindaki bir kimsenin dusmana saldirmasi ve basari kazanmasini icine sindirememesi mahcup duruma dusmesinden zehirlenerek olduruldu kaynak belirtilmeli Kaynakca Dede Abdurrahim 1975 Rumeli de birakilanlar Bati Trakya Turkleri Otaǧ Matbaasi esnada Papa V Urbain in tesviki ile hareket eden ve cogunlugu Sirp olan bir Hacli ordusu 1364 tarihinde Sirp Sindigi denilen mahalde Haci il Bey kumandasindaki 10 000 kisilik Turk ordusunun ani bir gece baskini sonunda yok edilmisti Buyuk Turkce Sozluk si sin 28 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turk Dil Kurumu Onur Erdal Sirpsindigi zaferi Rumeli nin ilk sehitleri Anit kitabevi 1995 sayfa 27 26 Aralik 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Aralik 2011 Ucuzsatar Necati Ulunay 1990 Tarih Boyunca Turk Harp Sanati Taktik ve Stratejisi Ankara Gnkur Askeri Tarih ve Stratejik Etut Baskanligi Yayinlari ss 236 245 Urban V The Holy See 20 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Kasim 2019 L S Stavrianos The Balkan since 1453 sayfa 43 44 23 Subat 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Aralik 2011